Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Zondag 10 Augustus.
Verschijnt tijdelijk alleen Zondags
58ste Jaargang.
1919.
No. 33.
BERICHT.
1
DE VREDE.
VOOR
BINNENLAND.
zijn grondgebied
STADSNIEUWS.
OER DITTEN EN DATTEN.
den Bond voor
as de lijer
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regel» 50 Cts. Vervolgena
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Set bureau van dit blad is tele fonisch aangesloten onder No. 4.
In verband met de invoering van den
VRIJEN ZATERDAGMIDDAG, zal de Bols-
vardsche Crt. Zaterdags vroeger verschijnen.
Advertentiën over meer dan één kolom
worden gaarne V r ij d a g s ingewacht, of
uiterlijk Zaterdags voor middags 9 uur.
Familieberichten en kleine advertentiën,
na dien tijd ontvangen, zullen nog zooveel
mogelijk worden opgenomen.
De Uitgever.
bleek hij de dupe geworden te zijn van een
jrgrap pen maker”.
Inmiddels zegt de heer B. eenige verbintens
aangegaan te hebben. Hij heeft de zaak in
handen gesteld van de justitie te Utrecht,
die den afzender op het spoor is. De heer
B. vordert f 2000 schadevergoeding.
Alg. H.
Als de drank is in de man...
In een Amsterdamsch café zaten een paar
mannen zich danig te goed te doen aan het
nat, dat de zinnen vertroebelt. Al spoedig
begonnen ze te pochen en beroemden er zich
op, dat ze niet minder dan twee moorden
op hun geweten hadden.
Voor de zekerheid en ter geruststelling van
de omstanders werden ze in een zekere bewaring
genomen om... hun roes uit te slapen en
toen ze weer helder waren bleek het heele
verhaal dronkemanspraat te zijn geweest.
Gelukkig!
De minsken dy’t hjar biljet fen ’e gemeente-
bilêsting thiis krigen hawwe, binne gewaer
wirden dat in gemeentehüshalding tsjinwirdich
ek mar tige hwet nimt, en in hopen ljue
setten in pear greate eagen op en sloech it
hert tsjin ’e kiel oan, do’t hja hjar pompier
iepene hiene om ris to fornimmen ho’t men
it mei hjar foar hie. Der waerd earst tocht
oan in forsin, minsken dy’t oars in sintmannich
bitelleu, waerd nou dudlik makke dat men
nou in oantal gounen fen hjarren ferge, en
ljue dy’t oars in mannich tsjientallen to offerjen
hiene, wirde nou oanslein yn ’e bünderten.
De frouljue dy’t alle dagen’t binauwde swit
al ütbrekt om sahwet op in gnappe menear
roun to kommen, hja stieken de hollen by-
elkoarren en spyllen mei iepen kaert, troch
elkoarren sjen to litten hofolle hja bijdrage
moasten yn ’e kosten fen de gemeentehüs
halding, en wirden alsit is in great skandael,
en: hja koene wol dronken west ha, joegen
wol aerdich dudlik blyk ho ef men oer de
oanslach tocht, en in inkelden ien sette oan
hjar wirden kreft by troch de ütrop>hja
moatte lang wachtsje foar dat se it krije I”
Och it is nou ienkear gjin wonder dat de
lésten great wirde, nou’t alles sa djür is, it
iene moat altiid neffens it oare. De dokters
wolle ek net efteroan komme, hja wolle mei
de tiid mei, en sadwaende hawwe bja bisluten
hjar ^tarieven” to forheegjen, in bislüt, dat
for in hopen siken wol ris minder goede ge-
folgen hawwe kin. Net omdat it in sintmannich
mear komme scil to kostsjen as dokter komt,
mar omdat in hiel poarsje it nau prebearje
scille sünder dokter, en it kin wol ris in fette
tiid wirde for de fabrikanten fen haerlemmer-
oalje en abdijsjerp, pinkpillen en mear sokke
spillen, dy’t yn mannich hüsgezin trochstrings
to finen binne. De minsken binne nou ienkear
sa, dat se graech seis in bytsje dokterje en
mei hüsmiddelsjes piele meije, en it is frjemd,
mar ho’t de kwalen ek binne, de minsken for-
wachtsje altiid wondere fortüten fen switten.
Im men dy’t it sünder dokter redde wol, hat
gewoanliks genoch ljue om him hinne dy’t
him tsjinje wolle mei goede rie, en dan is de
rie altiid weroan »Jy moatte mar ris goed
switte, hwent it is kleare kjeld”.
De kjeld hat it al folie dien,
pine yn ’t boarst hat, as yn ’e kiel, ef dat er
misselijk is, sadat er oan gjin iten tinke kin,
it is altiid kjeld, en der wirdt al gau pield
mei gleone thé, ef mei sealjemólke, en de
pesjint swit mei gauwens dat er de oare deis
sa slop is as in dweil, sünder dat derom noch
altiid de sykte fordreaun is. En as nou in
doktersgong djürder wirdt as foarhinne en de
pillen en drankjes geane ek noch ris gans yn
priis omheech, dan kin ’t wol ris bislaen dat
troch in hopen de dokter net earder helle
wirdt as dat it to let is, troch dat de minsken
hjarren seis mei allerhanne switmiddels sa
ünder 'e foetten holpen ha, dat in dokter hjar
net wer op ’e proppen kr^je kin. t Frisia.
Een valsch telegram.
De heer A. C. Brandwijk, aannemer te
Tiel, ontving Vrijdag j.l. uit Amersfoort een
telegram, waarin hem gemeld werd, dat hem
als laagsten inschrijver, den bouw van 82
gemeentelijke woningen gegund was. Bij zijn
bezoek aan Amersfoort, den volgenden dag,
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 621/2 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Ze liggen nog versch in ons geheugen, de
schoone zonnige dagen van Augustus 1914,
toen de natuur vrede en liefde ademde, toen
velden en boomen een rijken oogst beloofden,
toen vacantiemenschen zich gereed maakten om
uit te rusten van hun dagelijkschen arbeid.Maar
hoe wreed werden we opgeschrikt door het
bericht: ^het is oorlog!” ’t Was nog wel ver
heelemaal in ’t Oosten, maar alom dreigde
een heftige krijg los te barsten. Onze jonge
mannen werden te wapen geroepen, met spoed,
en elk oogenblik vreesden we, dat het ook
hier zou komen, het oorlogsspook. Overal
stonden groepjes menschen met angstige
gezichten, met koortsachtige haast greep men
naar de nieuwsbladen en schier eiken dag
stonden er weer nieuwe oorlogsverklaringen
in, tot geheel Europa schier in den strijd
betrokken was.
Vreeselijke jaren zijn het geweest, waarin
de menschen in dieren schenen veranderd te
zijn, in duivelen, die uitgingen om te dooden
en te vernielen, die niets dan jammer en
ellende brachten, jaren waarin 't menschdom
al dieper wegzonk in een poel van barbaarsch-
heid en zedeloosheid. Nooit zal ’t te beschrijven
zijn, hoeveel onmenschelijkheden er gepleegd
zijn, hoeveel er geleden is buiten onze grenzen,
nooit zal men kunnen berekenen, hoeveel
schade er is aangericht. Millioenen menscheu-
levens zijn weggerukt, millioenen eertijds
gezonde en krachtige jonge menschen werden
gruwelijk verminkt en voor hun gansche leven
ongelukkig gemaakt. Zelfs niet bij benadering
is het getal treurende vrouwen en kinderen
op te geven en de hö’nger, die er geleden
werd, gaat alle verbeelding te boven.
Het waren verschrikkelijke jaren, waaraan
we met afgrijzen terugdenken en komt er
eens een wijzer geslacht dan dat van dezen
^verlichten” tijd, dan zal dat zich niet kunnen
begrijpen, hoe men zoo dwaas, zoo misdadig
heeft kunnen zijn.
Eerst had men nog de hoop, dat het niet
lang kon duren, maar dagen werden maanden
en maanden jaren, en steeds verwoeder werd
de slachting, steeds bitterder de wraak. Een
enkele maal sprak men van vrede, maar het
kanongebulder overstemde dat lieflijke geluid
de nood steeg bij den dag, ook in de landen
buiten den oorlog.
Toen kwam door de inmenging van Amerika
vrij onverwachts nog de wapenstilstand. Weer
groepen van menschen op straat, weer een
haastig grijpen naar de kranten, weer een
traan in sommige oogen, maar nu van vreugde,
want nu zou het einde er spoedig zijn, nu
zou de zon weer doorbreken en kwamen er
weer betere tijden.
Maar de vrede wilde niet komeniets anders
kwam de revolutie. Tronen waggelden, vorsten
werden verdreven, met oude tradities werd
gebroken. Oproer hier en elders, schrik en
angst bij al wat van rust houdt en eenig
bezit of macht had. De uiterste linkerzijde
greep naar de macht en het volk, zoolang
geknecht, nam bloedige wraak over wat het
zoo lang onthouden was.
En de groote mogendheden, die den strijd
hadden gewonnen, stelden de voorwaarden
waarop de Europeesche middelstaten den vrede
konden bekomen. Hard waren die voorwaarden,
vooral voor het fiere Duitsche volk, dat nog
slechts kort geleden gedroomd had van een
wereldheerschappij. Zijn regeering, de nieuwe,
had bezwaren, protesteerde, wilde afdingen,
maar de anderen bleven onverbiddelijk. Op
permachtig waren ze en dat wilden ze toonen;
de ander was afgemat, moegestreden, lamge
slagen, maar hij moest nog meer vernederd
worden. Alles moest hij missen: de koloniën
de oorlogsvloot, de handelsschepen, een deel
De vliegdemonstraties.
Heerenveen. Het weer was nü uitstekend
geschikt en het terrein flink droog en om
kwart over tienen cirdelde de tweedekker
reeds in groote banen sierlijk door de lucht
terwijl reeds van alle kanten belangstellenden
toestroomden. Het beloofde een schitterende
dag te worden. Doch helaas, toen luitenant-
vliegenier Jongbloed op het Thialfterrein neer
wilde strijken - ’t was ruim half elf geworden -
brak een spandraad van den motorkap die
daardoor met de schroef in aanraking kwam
die in drie stukken uiteensloeg. De machine
móést nu dalen, vlug, was gelukkig niet
hoog een honderd meter en boven
een weiland. Een botsing op het grasveld,
een opspringen waardoor net een sloot gepasseerd
werd, en het vliegtuig stond stil. Ongedeerd
konden de heeren Jongbloed en zijn waarnemer
de heer Bak uitstappen.
Wat 'n pech èn voor Heerenveen èn voor
den heer Jongbloed want met deze machine
kon niet meer gevlogen worden.
Onmiddellijk dringend aan Soesterberg om
een andere machine vragen was ’t eenige
wat men kon doen en ’t werd gedaan met
succes, al werd het geduld van de duizenden
toeschouwers zeer op de proef gesteld. Te
kwart over drie ronkte een tweedekker boven
het terrein en streek vlug neer. De inzit
tenden stegen uit, de heer Jongbloed stapte
in en binnen 5 minuten was de groote ^vogel”
weer ’t luchtruim in en kon de demonstratie
voortgang hebben. Het was als altijd weer
,een frappant gezicht het toestel stijgende,
dalende, zwenkende, op een wiek gekanteld
of vlak liggend, door de ruimte te zien schieten,
wonderlijk mooi.
En zoo is deze vliegdag dan toch nog maar
prachtig geëindigd. Jouster Ct.
Goedkoops groenten.
Men schrijft uit Broek op Langendijk aan
het Alg. H.:
Nog steeds hoort men hier en daar in ons
land klachten dat de groenten zoo duur zijn. Nu
binnen enkele dagen volop roode, gele, witte-
kool en wortelen en spoedig daarna uien op de
veilingen in deze omgeving zal worden aange
voerd, zal vrij zeker aan die klachten tegemoet
gekomen kunnen worden. Wanneer de voor-
teekenen niet al te zeer bedriegen zal er voor
het buitenland zeer weinig kooplust zijn.
Frankrijk, Engeland, Zwitserland, België en
de Scandinavische Rijken zijn altijd maar af
nemers voor een klein gedeelte, nagenoeg alles
ging naar Duitschland en Oostenrijk-Hon-
garije. Ook voor ons land werd tot 1914 zeer
weinig van bovengenoemde artikelen gekocht,
doch door het distribueeren van regeerings
wege is bet gebruik enorm toegenomen en voor
onze streek zal ’t van zeer groot belang zijn
als het binnenland als een belangrijk afzet
gebied kan worden behouden.
Oostenrijk-Hongarije en de daarvan afge
scheiden landen kunnen als afnemers wel
geheel uitgeschakeld worden door de lage koers
van hun geld en de moeilijkheden daarheen bij
het vervoer, doch hoogstwaarschijnlijk zal ook
Duitschland maar voor een klein percentage
gegadigde zijn en dan voor niet te hoogen
prijs. Door de lage Markenkoers moet alles
4 a 5 maal duurder betaald worden dan voor
den oorlog, waarbij nog komt de veel hoogere
spoorvracht, zoowel hier als in Duitschland.
Wortelen en tuinboonen bijv, voorheen ge
zochte artikelen voor Duitschland zijn dit
althans de laatste weken heelemaal niet meer.
De tuinboonen kosten op de veilingen per kilo
nog zoo van tot 4^2 cent, maar de
wortelen kunnen ’t per kilo niet hooger brengen
dan 2x/2 cent en rekent men naar deze beide
artikelen, dan zullen ook de verschillende
koolsoorten op de veilingen ook wel geen
hooge prijzen opbrengen.
Soliede huizen
In 1914 werden aan de Stationstraat te
Pijnacker tien woningen gebouwd. Deze zijn
nu onbewoonbaar verklaard wegens den
slechten bouw en de slechte drinkwatervoor
ziening.
Ambtenaarsbond.
Na gehouden vergadering werd den 4den
Augustus j.l. opgericht te Bolsward eene
afdeeling van den Centralen Nederlandschen
Ambtenaarsbond met aanvankelijk 12 leden.
Als bestuur werden gekozen de heeren
VoorzitterA. Feenstra (Posterijen).
Secretaris: P. H. Pijning (Dir. Belastingen).
Penningmeester: W. Htffma (Posterijen) te
Bolsward.
Algem. Plaatsvervanger: J. de Vries (Dir.
Belastingen) te Workum.
Algemeens Ledenvergadering van
de Kaatsvereeniging „Bolsward”.
De j.l. Donderdagavond gehouden algemeene
Ledenvergadering was ondanks de opwekking
onder de Agenda geplaatst, matig bezocht.
Behalve 5 bestuursleden waren 14 leden
opgekomen.
De nieuwe voorzitter, de heer D. Banning,
opende met een kort woord de vergadering,
zijn spijt uitsprekend over de kleine opkomst.
Uit het uitvoerig verslag van den Secretaris,
den heer W. Brandenburg, stippen wij aan
dat dit jaar reeds 2 leden-partijen werden
gehouden en met veel succes. Tevens dat het
ledental stijgende bleef en nu 290 bedraagt.
Verder dat de Secretaris deel uitmaakt van
de Commissie voor de bevordering van de
Athletiek onder de Kaatsers, welke Commissie
is ingesteld door het Hoofdbestuur van den
Nederlandschen Kaatsbond.
De rekening en verantwoording van den
Penningmeester, den heer K. H. de Vries,
wees een batig saldo aan van f 867.370.
Tot Bestuurslid werd herbenoemd de heer
L. J. Timmer.
Aan H.H. Weesvoogden werd namens de
Kaatsvereeniging en de Afdeeling Bolsward
van den Bond voor Lichamelijke Opvoeding
aangeboden een som van f 1000, met verzoek
deze som te willen aanvaarden als bijdrage
tot een door H.H. Voogden te stichten fonds
om daaruit te kunnen bestrijden de kosten
verbonden aan den bouw van een vaste
tribune op het Sportterrein, welke zoowel bij
zomer- als winterfeesten gebruikt zal kunnen
worden. Van H.H. Voogden is bericht
ontvangen, dat voorshands niet aan dit verzoek
kan worden voldaan en dat getracht dient te
worden de aangeboden som belangrijk hooger
te doen zijn.
De wenschelijkheid is uitgesproken om het
Sportterrein grooter te maken. Aan H.H.
Weesvoogden is hiervan reeds mededeeling
gedaan via het Bestuur van
Lichamelijke Opvoeding.
De Groote Kaatswedstrijd zal gehouden wor
den op Woensdag 3 Sept, a.s., wanneer ten
minste de Vredesfeesten te Arnhem geen
spaak in het wiel steken. Daar zal n.l. door
4 parturen Friesche kaatsers een demonstratie
gehouden worden. Deze kunnen, wanneer dit
Donderdag 4 Sept, plaats heeft, niet aan deze
partij meedoen.
Voor dezen wedstrijd is een groote tribune
gehuurd van de Permanente Commissie te
Franeker, bevattende ruim 500 zitplaatsen,
welke tribune ook zal dienen voor het te
houden Gymnastiekfeest.
De leden-kaatspartij wordt dit jaar Zondag
vóór de Kermis gehouden, dus op 31 Aug. a.s.
Een partij van jongens van leden wordt
overwogen. B.
van zijn grondgebied en onnoemlijk groote
schatten. Geknakt was de Duitsche macht,
totaal gebroken. En toen het talmen voort
duurde, toen volgde het ultimatumalle voor
waarden aannemen, ook de meest vernederende,
of onze legers rukken voorwaarts, onze slag
schepen naderen, onze vliegtuigen zullen uwe
steden verwoesten.
Wat moest Duitschland? Alleen stond het,
machteloos, zonder wapens, zonder vloot,
zonder leger; binnen zijn grenzen nog altijd
het oproer en overal de honger, die steeds
nijpender werd. Toestemmen was vernederend,
was het doodvonnis, weigeren zou nog erger
worden, zou de dood zelf zijn.
En zoo werd besloten de harde voorwaar
den aan te nemen, opdat de vrede toch maar
zou komen en erger verhoed. Maar vreugde
was er niet in het land, klokken werden niet
geluid en geen feesten gevierd. Er was rouw
en droefheid in het land, droefheid in de
harten en haat en bitterheid, want
dit was geen vrede van recht en billijkheid
en toenaderende vergeving, maar dit was een
vrede van overmacht, een vrede van geweld.
En niemand wilde het contract teekenen,
want ieder schaamde zich zijn naam te zetten
onder een zoo vernederend stuk, dat door al
de verdere eeuwen heen Duitschlands verbrij
zeling zal vermelden en tevens spreken van
de wraak der Entente, die zelfs nu nog den
dooden leeuw niet vertrouwt, maar heimelijk
nog vrees voor hem koestert. Frisia.
Bolswardsche Courant
