Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en WonseradeeL
Zondag 19 October.
Verschijnt tijdelijk alleen Zondags.
No. 43
58ste Jaargang.
1919.
De strijd tegen de duurte.
VOOR
Ik
gram per 50 gram
de duurte niet zal
de meest krasse
„Het wondere ambt”.
man is dominee. Zijn traetement is
met vrije woning, ’s Morgens staan
6 uur op. Onze oudste, die 10 jaar
As men it foar in diel jierren hie oer de
greate dtfiningen dy ’t er dien waerden, dan
wie al gau ris it praetsje fen ’e minsken, dat
men it dochs noait sa fier bringe koe om de
minske fleanne to litten, en dat scoe, sa ’t er
dan sein waerd, ek noait ütfoun wirde.
Dat praetsje rekke sa swietsjes wei fen de
baen, do ’t de iene fieanmesine nei de oare
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Bij het gemeentebestuur van Smallingerland
bestaat, naar gemeld wordt, het voornemen om
van gemeentewege reparatiewerk aan schoenen
enz. te doen verrichten.
Telefoongesprekken intercommunaal 45 cent
per 3 minuten. Locaal (binnen 15 K.M.)
35 cent.
Er wordt
J.l. Zondag ziju door de 8. D. A. P., den
Bond van Arbeiders-coöperaties en het Neder-
landsch Vakverbond op 19 plaatsen van ons
land vergaderingen tegen de duurte belegd.
Te Leeuwarden werd in de zalen-Redenhuis
een dier vergaderingen gehouden. Twee zalen
waren goed bezet. De voorzitter zei, dat
Leeuwarden meer bad kunnen presteeren. Een
drietal sprekers voerde het woord. Aan't eind
werd een vrij langademige motie aangenomen,
waarin van de regeering geëischt werden krach
tige maatregelen, waardoor de arbeiders tegen
redelijke prijzen in het bezit gesteld kunnen
worden van voedingsmiddelen, brandstoffen,
kleeding, schoeisel, enz. De motie oordeelt het
mede noodig, dat de regeering krachtige maat
regelen neemt tot bestrijding van den winst-
handel, opdat de verbruikers niet langer het
slachtoffer zijn van op winst beluste handelaren;
juicht het toe, dat de regeering voornemens
is de verbruiks coöperaties van werkkapitaal
te voorzien, waardoor deze beter in staat zullen
zijn de groote taak, die voor haar weggelegd
is, in het belang der verbruikers te vervullen
keurt af elke poging, die door ambtenaren en
anderen wordt gedaan, om door de oprichting
van consumentenvereenigingen of andere orga
nen afbreuk te doen aan de bestaande coöp.
verbruiksbeweging;
verzoekt de regeering met den meesten aan
drang haar financieelen steun alleen te ver-
leenen aan de bestaande ooöp. verbruiksbewe
ging en daartoe in overleg te treden met de
Centr. coöperatieve bonden en de coöperatieve
groothandelsvereeniging »De Handelskamer”
verwacht, dat deze steun zoo rijkelijk mogelijk
Onder de winkeliers in Friesland moet een
vereeniging tegen ^prijsbederf” bestaan. Ver
koopt een winkelier tegen lagere prijzen dan
de afgesprokene, dan wordt hij een tijdlang
uitgesloten van levering van waren door hande
laren en grossiers.
ABONNEMENTSPRIJS50 Cents per 8 maanden.
Franco per post Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
medegedeeld, dat thans reeds
gewerkt wordt om een nieuw ontwerp samen
te stellen voor een tweede verhooging der
tarieven. Verwacht toch wordt, dat door de
eerste verhooging de kosten van de bedrijven
niet gedekt zullen worden. Men schat het
tekort op ongeveer 14 millioen gulden.
Het Orgaan van den Ned. P. en T. Bond
deelt mede, dat het in het voornemen der
Regeering ligt ook de pakketposttarieven te
verhoogen.
Het gemeentebestuur van Apeldoorn heeft
4200 paren Amerikaansche schoenen gekocht,
die binnenkort tegen f 10 per paar onder de
ingezetenen zullen worden gedistribueerd.
Mijn
f 1400
we om
telt, is de schoenpoetser-generaal. Dat is zijn
dagelijksch werk. Eu ik moet zeggen geen
hotelknecht kan ziju werk verbeteren. Terwijl
ik de slaapkamer doe en onze tweede jongen
(van 9) me daarbij helpt, bijv, door vuil water
weg te brengen en schoon te halen (alles is
bij ons gelukkig gelijkvloersch) maakt mijn
man boterhammen voor ons allen en zet thee.
Lach nu niet. Geen Amerikaan zou hem
tenminste uitlachen.
Daarna ontbijten we.
school. En ik verder
De Landelijke Bond tot bestrijding van de
duurte hield j.l. Zaterdag te Utrecht een
algemeene vergadering, die door afgevaardigden
der verschillende afdeelingen uit alle oorden
des lands werd bijgewoond en waarin zijn
vastgesteld statuten en huishoudelijk regle
ment.
Uit de discussie over de werkwijze van den
Bond bleek, dat slechts in een zeer klein aantal
gemeenten de handeldrijvende middenstand
bereid werd gevonden om met de plaatselijke
afdeelingen van den Bond in overleg te treden.
Zeer velen, meenden zich vierkant tegenover
den Bond te moeten plaatsen. Vooral die
winkeliers, die gedurende de oorlogsjaren
reuzenwinsten hadden gemaakt (de aanslagen
in de gemeentel, inkomstenbelasting toonden
dit aan) waren tot geen overleg bereid.
Ook heerschte algemeene ontevredenheid
over de steeds voortdurende duurte van ver
schillende noodzakelijke levensbehoeften en
werd aangetoond, dat verschillende door den
minister van landbouw genomen maatregelen
de duurte bevorderden.
Zoo werd o.a. door deskundigen betoogd,
dat de verhooging van de melk- en boter-
prijzen door niets werd gemotiveerd, terwijl
ook de toegestane uitvoer van aardappelen
mede oorzaak was geworden, dat thans geen
aardappelen meer tegen redelijken prijs ver
krijgbaar waren.
Het dagelijksch bestuur werd met den
meesten aandrang verzocht onmiddellyk aan
de Regeering den onhoudbaren toestand ken
baar te maken, terwijl een tweetal moties,
uit den boezem der vergadering gekomen, met
algemeene stemmen werden aangenomen.
In de eerste werd met klem geproteseerd
tegen de onnoodige prijsopdrijving van aard
appelen, melk, boter, kaas, suiker en rijst.
Ze dringt er bij de Regeering op aan, de
prijzen dezer artikelen ten spoedigste tot een
normaal peil terug te brengen en rijst en
suiker in ruimere hoeveelheden beschikbaar
te stellen.
In de tweede motie werd uitgesproken, dat,
indien er niet ten spoedigste verandering komt
in de afwijzende houding der handeldrijvenden
om tot medewerking te komen, de Landelijke
Bond tot bestrijding van
schromen tot 't nemen van
maatregelen.
OER DITTEN EN DATTEN.
Het onweer.
Te Barneveld is tijdens een hevig onweder
de bliksem tweemaal in den toren geslagen,
gelukkig zonder brand te veroorzaken.
Ook in N. Holland en elders is vee door
den bliksem gedood.
Te Bussum bracht een kweeker 150 volle
bos wortelen op de Bussumsche groentenveiling.
Ze konden niet meer dan 2 cent per bos
opbrengen. Na inhouding brachten ze in
onderhandschen verkoop ten slotte 2l/2 cent
op. Den volgenden dag vroegen de Bussum
sche groenten venters er 30 cent voor.
Voor eenige weken ging het precies zoo
met de boontjes: veilingsprijs 6 cent, consu
mentenprijs 20 cent.
De jongens gaan naar
aan het huishouden. Er
is natuurlijk veel te doen. O.a. veel kousen
te stoppen, want onze jongens loopen meesten
tijds op klompen en je weet niet hoe dat slijt.
Mijn man gaat naar zijn studeerkamer. Soms
moet hij mij helpeu, o.a, als wij de wasch
hebben. We bezitten een waschmachine en
daar bij oersterk is, kan hij prachtig een uur
of anderhalf aan den slinger van dat werktuig
staan. Lach weer niet. Hij zegt dat het. geen
schande is en dat de apostel Paulus een naaier
van tentzeilen was en er zelfs trotsch op was
met eigen handen de kost te verdienen. Behalve
zijn domineeswerk schrijft mijn man nog in
kranten. Maar och, dat geeft finantieel zoo
weinig. Raad eens wat hij krijgt voor een
stichtelijk artikel in zekere Kerkbode. Net
precies één guldenen daar moet dan nog
enveloppe, papier en 10 cent porto af. Ja,
wel terecht noemt men zijne betrekking »het
wondere ambt”. Betsy in de H. P.
Opschudding in de kerk.
Het Dordrechtsche Nwsbl. vertelt, dat eenige
leden van de vereeniging Calvijn te Dordrecht,
toen zij vernamen, dat de bezoldiging’van hun
predikant van 60 op 80 gulden per maand
was gebracht, een verzoek om lotsverbetering
indienden voor het gezin van den man, met
het schoonhouden der kerk aan het Kromhout
belast. Deze zelf is bedlegerig en hulpbehoe
vend, zoodat zijn vrouw behalve haar man
verplegen, ook de kosterswerkzaamheden ver
richten moet. Zij geniet daarvoor een salaris
van f 2 per week plus vrij wonen en vrij
licht. Vroeger had zij bovendien hulp van
twee schoonmaaksters, doch den laatsten tijd
niet meer.
Den predikant die tevens voorzitter is van
de vereeniging was deze aanvraag onaangenaam.
Zondagmorgen, zoo verhaalt het blad, in
de godsdienstoefening, is dominees ergernis
tot uiting gekomen. Midden in zijn voorrede
heeft hij gezegd, dat men sensuur zou moeten
oefenen op de kosteres, die al negen jaren
lang strijd voert en bij de socialen loopt en
ten tweede op die (volgt een met name
genoemde broeder der gemeente, die den zieken
koster zooveel mogelijk naastenliefde bewijst)
die aan het schelden is.
Deze openlijke beschuldiging was den man
in quaestie te erg. Hij stond op en schreeuwde
den kanselredenaar toe:
Dominee, dat is niet waar, U lastert,
heb alleen een werkvrouw gevraagd.
De kosteres, de vrouw van den aangevallen
broeder der gemeente, en een paar andere
vrouwelijke lidmaten, kregen’ het met de
zenuwen te kwaad en moesten worden bijge
holpen, wat bij eerstgenoemden nogal eenigen
tijd vergde. Andere aanwezigen verlieten hun
zitplaatsen en het kerkgebouw. Deze exodus
van een vijf-en-twintigtal meest weenende
personen liet natuurlijk niet na, belangstelling
te trekken.
De anti-duurte-beweging werkt gestadig door
en de invloed er van wordt reeds sterk merk
baar. Blijven de duurmakers (fabrikanten,
grossiers, scheepvaartmaatschappijen enz.) vol
harden bij bun systeem, dan visschen ze eerlang
achter het net, want wordt door de consu
menten en in verschillende groote steden
hebben de gemeentebesturen hun tusschen-
komst reeds aangeboden in ’t groot recht
streeks in ’t buitenland gekocht, dan wordt de
dure tusschenschakel ook voor het vervolg
overbodig.
Amsterdam, Groningen en andere gebeenten
hebben reeds een groote partij schoenen in
Amerika gekocht, solide van kwaliteit en veel
goedkooper dan het schoeisel hier. Meerdere
gemeenten zullen nu wel volgen. Het resultaat
is reeds, dat vele schoenwinkeliers een stuk
van de prijzen hebben laten vallen.
De Vereeniging van Nederlandsche gemeen
ten richt zich per advertentie tot de winkeliers.
Het is een laatste waarschuwing. Wilt ge,
zegt ze, alsnog rechtstreeksche massa-bestelling
van schoenen in Amerika verhoeden, zorgt
dan ten spoedigste zelve voor gunstiger aan
biedingen. Die advertentie heeft reeds uitwer
king gehad. Er zijn tal van aanbiedingen tot
lager prijzen ingekomen; ook aanbiedingen,
die op heele andere artikelen dan schoenen
betrekking hebben; aanbiedingen ook van
scheepvaartmaatschappijen, die tegen redelijke
tarieven om de gunst vragen, om de massa-
bestellingen uit Amerika te mogen halen. Zoo
zou van Amerikaansche zijde aangeboden zijn
de levering van groote hoeveelheden puikbeste
stof, om kleeren van te maken. Het moet de
stof zijn, waar de uniformen voor het leger
van werden vervaardigd en die nu overbodig
is geworden. Zij zou hier moeten worden
overgeverfd, doch ook na die bewerking nog
veel goedkooper blijven, en veel beter van
kwaliteit zijn dan de stoffen, waarmee wij
ons nu moeten kleeden. Maar degeen, die
met de aanbieding gekomen was, schijnt van
zijn stoffen bij den handel niets te hebben
kunnen plaatsen. Men had hier stoffen genoeg
heette het. De oude, duur ingekochte voor
raden moeten natuurlijk eerst van de hand
worden gedaan.
zal worden verleend, opdat het mogelijk is,
niet alleen dat de verbruiks coöperaties haar
bemoeiingen kunnen uitstrekken tot een meer
omvattend terrein, maar ook, dat zij door in
het groot de levensmiddelen en andere ver-
bruiksartikelen te importeeren en zoo noodig
te produceeren, in veelal sterkere mate kunnen
medewerken om de verbruikers te beschermen
tegen woekerwinsten, die vooral door den groot
handel worden gemaakt.
De verhooging van den melkprijs tot 20
cent per liter heeft te Sappemeer de veront
waardiging opgewekt der huismoeders. Dezen
hebben haar maatregelen genomen en de melk
venters gedwongen tot den terugkeer der
karren naar de fabriek. Tevens is langs de
huizen steun gezocht in het niet-koopen der
melk. Algemeen wordt het staken van den
aankoop van melk toegejuicht. Natuurlijk
wordt voor zuigelingen en zieken een uit
zondering gemaakt.
de loft ynstoude, en de ljue waerden der stil
fen, do 't se seagen dat de minsken sa for-
nuftich wierne seis boppe de wolken to kliuwen.
Mar fen ’e wike forklearre immen noch ris
wer it seine hwet er foar in great dieljieren
ek sein waerd, nl. dat de minske oan ’t nou
ta noch gjin fleanen ütfoun hie, en dat er it
ek wol noait safier bringe scoe. Do waerden
de earen opskoerd, en men wist net goed
hwet men oan ’e man hie, ’t wie krekt ef
er dreamde, net fleane? ho koe de man it
sizze 1 Wist er dan net dat er nou al wiken
oanien yn Amsterdam ef leauwer boppe A’dam
flein waerd dat men der forsteld fen stie?
O ja, dat wist de man hiel goed, mar dat
der dien wirdt hat noch noait fleanen west
sei er. Dat is deabidaerd yn in ding sitten
gean, en sAnder dat men in ban ef in foet
hat to biweegjen, bringt in skroef en sok spil
yen om heech, mar dat is gjin fleanen, dan
moat men seis yn ’e biweging fleanen sei de
man, der moatte wjukken by to pas kotnme,
gjin greate mesinen, mar wjukken. As men
in fAgel de wjukken öfnimt, kin er dan fleane
iié ef ja. Né, wier ’t antwird, dan is ’t
fleanen mei ’t bist dien. Do frege de man en
as men nou sa’n fügel sender wjukken mei
in fieanmesine om heech gean lit, fljucht er
dan? Nou ne, eigliks net. Do sei de man,
mar as nou in minske itselde docht, fljucht
dy dan al? Dat waerd in min spil, de man
krige sahwet gelyk mei syn sizzen dat by al
it gerop fen ’e fleankinst de minske it noch
noait ta fleanen bringe kind hat. Scil der
sprake wêze fen fleanen, dan moat de minske
him greate wjukken oan bine, en der mei
slaen lyk as in eibert en sa de loft yn driuwe.
Nou is der, do ’t yndertiid sahwet oer fleanen
bigoun waerd to praten ek wol ris hwet mei
pield. Der wierne fen dy inkele utfiners dy’t
mienden dat it koe. Der waerden fen dy
reuze Herken ynelkoar set, forsjoen fen triedden
en fearren, en dy waerden dan festmakke oan
earmen en skonken, en men miende dat it
fleanen op die menear lokke scoe. Mar it mat
krekt lyk as bij de flearmAzen, earst moast
men op de hichté wêze, sa fen ’e plotte groun
koe men yen net opjaen. Wie men op in
hichte kladdere, dan die ’t al gau bliken dat
it wol aerdich woe, mar it minste wie, it woe
altiid mar ien kant ut, allinne mar nei Anderen
ta, de oare kant lit woe net goed, mar nei
Anderen ta dat gyng sa skoan, eiglik forgees
to hird, hwent de fleaner wie ornaris folie
gauwer op ’e groun as er fen doel wie, en
hy kaem ek wol ris net sa sêft del, sadat de
rjuchte aerdichheid der net oan wie. Hwa ’t
dos echt fleane wol, moat noch dtfine om de
oare kant ek fit komme te kinnen dan is ’t
klear. Nei Anderen ta dêr is men nou wol
efter, nei boppen dat mekearret noch, en dat
scil ek wol spanne as men it safier kriget,
sAnder mesinespil. Frisia.
BINNENLAND.
Snaak, 16 Oct. Door ’t Kiescollege der
Hervormde Gemeente werd hedenavond tot
predikant beroepen: ds. J. A. Bruins te
Stiens, met 17 stemmen.
Op ds. v.d. Heide van Britswerd, werden
14 stemmen uitgebracht.
De nieuwe Posltarieven.
De verhoogde posttarieven zullen 1 Nov.
in werking treden.
Ze worden dan als volgt:
Brieven (binnenland) tot en met 20 gram
7x/2 cent, 20 tot en met 100 gram 10 cent,
100 tot en met 200 gram 15 cent, 200 tot
en met 1000 gram 20 cent, elke 1000 gram
meer 5 cent. Binnen den bestelkring tot en
met 20 gram 5 cent.
Briefkaarten 5 cent.
Drukwerken tot 500
lx/2 cent, 500 tot 1000 gram 20 cent, elke
1000 gram meer 5 cent.
Nieuwsbladen per 50 gram of gedeelte
daarvan x/2 cent.
Monsters per 50 gram of gedeelte daarvan
2x/2 cent.
Postpakketten tot 1 K.G. 20 cent, 13
K.G. 25 cent, 35 K.G. 30 cent.
Postwissels voor elk bedrag van f 12.50
5 cent.
Aanteekenen van brieven, briefkaarten,
drukwerken etc. 10 cent extra.
Expressebestelling van brieven, briefkaarten,
drukwerken enz. 15 cent extra.
Telegrammen tot en met 10 woorden 40
cent, iedere 5 woorden meer 5 cent.
Dringend 3 maal tarief.
Bolswardsche Courant.
-J
