Bolsward en Wonseradeel.
I
Nieuws- en Advertentieblad
i
58ste Jaargang.
Verschijnt tijdelijk alleen Zondags.
No. 48.
1
I9i*y.
Hulp aan Oostenrijksclie kinderen.
w
Zondag 23 November.
Uit de Raadszaal.
VOOR
lijst
1
1
-1
E
Bolswardsche Courant
kohieren schoolgeld 3e
gelden
wijken
Vergadering op Donderdag 20 Nov. 1919.
niet goedkeuren. Hij zou ook liever
de toeslagen af willen, maar in dezen
abnormalen tijd moeten de menschen
geholpen worden. Hij wil niet hooger
dan inkomens van f 600.
van roode smetten vrij, zei
B. en W. stellen voor dezen aankoop met
de kosten te vinden uit de exploitatie der
gasfabriek.
Met algemeene stemmen aangenomen.
4. Adres J. C. de Groot, verhuur land
met advies B. en IV
Ofschoon B. en
huring in ’t belang
gemeente achten, w
W. onderhandsche ver-
van het land en ook der
ijl dan meerdere zorg aan
het gehuurde wordt besteed, meenen zij toch
geen uitzondering te mogen maken, en willen
dus afwijzend op het verzoek beschikken.
Evenwel willen zij bij de volgende landver
huringen een bepaling maken, dat bij goed
beheer de kans op verdere onderhandsche
huur mogelijk wordt.
De heer v.d. Klei is
verhuring, doch nu B.
ABONNEMENTSPRIJS: 50 Cents per 3 maanden.
Franco per post 62t/2 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
school no. 1 ten bedrage
van de m.u.l.o school op
met algemeene stemmen
invorderbaar verklaard.
Compiabilileitsbesluit dienst 1918.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder Hts. 4.
ning van den heer Yssels vindt hij foutief,
de toeslag op gas en cokes bedragen minstens
al f 28000.
Hoewel bij met het advies B. en W. niet
accoord gaat, kan hij toch het voorstel Yssels
ook
van
nog
nog
gaan
In gemeenten
de heer Yssels, werd nog wel geld voor toeslag
gegeven, hij wil echter betoogen dat zij die
niet van roode smetten vrij zijn, dan ook
de verantwoordelijkheid moeten aandurven om
lid van ’t Dag. Bestuur te wezen.
Spr. wil ook een voorstel doen. Voor
inkomens tot f 600 een toeslag van f 1 op
de vijf eerste brandstofeenheden, voor dit
inkomen den toeslag op gas op 2 cent te
laten blijven, maar die f 400 belastbaar
inkomen hebben of minder, 4 cent toeslag
te geven, dan komt hij op een toeslag van
f 11220 Dal van B. en W. kost al f 2940
dus het zijne ruim f 8000 meer. Dat zal
de hoofdel. omslag niet te veel bezwaren en
toch zullen de menschen die in den grootsten
nood verkeeren, er iets mee gebaat zijn, en
wil de heer Eisma het een fooi of een aalmoes
-noemen, de gemeenschap zal er dankbaar
voor zijn.
De heer v. d. Klei stemt in met den heer
Houtsma, en wil diens voorstel steunen.
De heer Eerdmans wenscht zijn standpunt
ook uiteen te zetten, en vindt het geen
gemakkelijke zaak die thans aan de orde is.
Hij stemt in met den heer Yssels, dat helpen
niet noodig moest zijn, en zulke adressen niet
behooren in te komen. Spreker komt echter
tot een andere conclusie. Door toeslag te geven
en toe te geven wordt een behoorlijke loon-
standaard tegengehouden, vandaar dat hij het
eens is met B. en W. dat geen toeslag moet
worden gegeven. Echter men noemt dezen tijd
nog abnormaal. Spr. meent, dat de hooge
prijzen wel lang zullen blijven en dus de duurte
eigenlijk normaal wordt, daarom moeten de
loonen daarmee in overeenstemming zijn. De
Gemeente en ook het Rijk zijn niet aangewezen
om hierin te voorzien. De almachtige Staat
strookt niet met Sprekers beginsel, en dus
zal hij meegaan met B. en W.
De heer Praamsma merkt op, dat’t voorstel
B. en W. reeds van verschillenden kant bezien
werd. Allen hebben volgens hun overtuiging
gesproken, maar de inzichten zijn nog ver
schillend. In den oorlogstijd moesten de
zwakkeren geholpen worden, maar nu is allengs
de verhouding tot de loonen zoo geworden,
dat daarmee de uitgaven gedekt kunnen worden.
In een blad van recenten datum werd betoogd
dat de prijs der levensmiddelen thans ongeveer
85 pCt. hooger is dan vóór den oorlog, en
de loonstandaard is ook wel zooveel gestegen,
bij sommigen wel 100 pCt. Het is dus eigenlijk
een cirkelgang.
Dat de arbeiders pogingen doen om hun
toestand te verbeteren is hun recht, maar
men moet ook het oog vestigen op andere
categorieën, zooals de ouden van dagen en
invaliden. Voor dezen wordt thans ook al
beter gezorgd. Door de wet Talma werd
f 2 aan de ouden uitgekeerd dat is nu f3
en in onze stad is dat aantal reeds 400. Met
December komen daar nog nieuwe bij, ik
meen 360. Die uitkeering kost alleen voor
hier dan f 1080 meer per week en zal per jaar
f 56160 bedragen. Dat volle bedrag moet
door de bevolking worden opgebracht.
Dan worden door de overheid de georga
niseerde werkloozen beslist geholpen, 90 dagen
lang een uitkeering van f 1.50 per dag, wat
denkelijk zal stijgen tot f 2.50 per dag. Dat
is toch al een mooie tegemoetkoming, en
daarbij zijn bijna allen betrokken, die in de
termen vallen waarvoor deze toeslag nu wordt
gevraagd, want van de 1347 aanslagen H. O.
komen 941 voor met een bedrag van f 800
of minder. Dan, daar heeft de heer Eisma
al opgewezen, is dit kohier nog gebaseerd op
1917 en in dien tijd zijn vele inkomens
verhoogd, zoodat er van zouden genieten, die
er nu niet meer bijbehooren, wat toch een
onrechtvaardigheid is.
De toeslag op gas zoover die er nog is,
willen B. en W. nog behouden, maar meer
kan de gemeente, meent 8pr. ook niet doen.
De hoofdelijke omslag is nu geraamd op
f 129.000, daar nog een 25 duizend bij te
kinderen gratis moet huisvesten, doch indien
noodig, kan men voor kleeding hulp krijgen.
Dan werd nog besproken, dat men de
kinderen dagelijks enkele uren naar een lokaal
(vermoedeiijk in het Weeshuis) zal kunnen
zenden daar kunnen ze onder leiding gezellig
samen zijn. Dit idee vond evenwel geen
onverdeelden bijval, daar er ook stemmen
opgingen om ze geheel in de huisgezinnen
op te nemen.
De meerderheid vond evenwel een wijkplaats
toch wel gewenscht. Degenen, die ’t niet
noodig hebben, behoeven er natuurlijk geen
gebruik van te maken. Enkele dames hebben
op zich genomen, de kinderen in dat lokaal
gezellig bezig te houden.
De stad zal, evenals indertijd voor de
inzameling van gelden voor een Friesch Sana
torium, in 12 wijken worden gesplitst,
en in elke wijk zullen 2 dames een
presenteeren.
Een voldoend getal dames heeft zich daarvoor
aangemeld.
De heer Burgemeester sprak aan ’t slot
der vergadering een woord van dank tot de
vergadering. Hij rekende het voor Bolsward
een eer, dat het niet achter bleef in hulp
betoon aan noodlijdenden. Hij vindt zulk
werk eervol, en dankt daarom ook hetVoor-
loopig Comité voor het initiatief in dezen,
bijzonder ook Mevr. Beekhuis voor de leiding
dezer vergadering, en besluit met de betuiging
dat het hem aangenaam is Eere-Voorzitter
te mogen zijn. Het doel dezer vergadering
is hem zeer sympathiek en gaarne verleent
hij zijn steun hieraan.
Wederom was er een talrijke menigte
aanwezig om deze raadszitting bij te wonen.
Het punt duurtetoeslag zal de grootste belang
stelling voor hen hebben gehad, althans het
viel eenigen moeielijk zich van bij valsbetuigingen
te onthouden, toen door een paar sprekers de
arbeidersbelangen werden bepleit. De punten
5 en 6 hebben nog al heel wat discussie
uitgelokt. Het overige ging heel vlug van de
hand, en ook het getal ingekomen stukken
was, ik mag wel zeggen abnormaal klein.
Alle 13 leden waren tegenwoordig.
De Burgemeester fungeerde als Voorzitter,
opende de vergadering en stelde voor de
notulen goed te keuren.
Zonder hoofdelijke stemming alzoo besloten.
Ingekomen stukken:
a. Schrijven van den heer Lunter, dat
hij bedankt als Wethouder.
b. Dankbetuiging van Jans, fitter der
gasfabriek, voor deverhoogingzijnerjaarwedde.
c. Schrijven van S. Gerritsma, zijn leed
wezen betuigende, dat hem geen vermindering
van pachtsom is toegekend.
ac aangenomen voor kennisgeving.
d. Adres van Afd. Onderwijzersvereniging
adhesie verzoekende met een adres van den
Bond van Nederl. onderwijzers.
e. Missive van Ged. Staten met nota van
bemerkingen waarom de verordening inzake
uitbetaling onderwijzers niet is goedgekeurd.
d en e in handen van B. en W. om.advies.
f. Missive van Gasthuisvoogden, houdende
voordracht inzake een periodieke vacature in
bun college, bestaande uit: Y. T. de Boer,
aftr. voogd en O. B. Eerdmans.
g. Missive van het Bestuur der Stads
spaarkas, houdende aanbeveling ter vervulling
eener periodieke vacature, bestaande uit J. C.
Cuperus, aftr. lid en S. J. T. Plantinga.
Deze missives worden ter visie gedeponeerd.
PUNTEN VAN BEHANDELING.
1. Vaststelling
kwartaal 1919.
Het kohier van
van f 385.35 en
f 153.wordt
goedgekeurd en
2.
Het voorstel tot rechtstreeksche betalingen
uit het fonds voor onvoorziene uitgaven, ten
bedrage f 526.37, wordt met algemeene
stemmen aangenomen.
3. Aankoop pakhuis D. Terhenne.
Het pakhuis van den heer D. Terhenne is
Woensdagavond werd in de bovenzaal van
yDe Wijnberg” de vergadering gehouden van
het plaatselijk Comité, om hulp te bieden aan
de noodlijdende jeugd van Weenen en de
landen daaromheen. De opkomst was talrijk,
wij warén niet in de gelegenheid het getal
aanwezigen na te gaan, niet dat er een ontel
bare menigte was, maar de plaatsing van
onze tafel was zoo, dat men de schare niet
goed kon overzien.
Mevrouw Beekhuis opende met een woord
van welkom te richten tot de aanwezigen,
in ’t bijzonder tot den Burgemeester, waarvan
men het zeer waardeerde dat hij aan de uit-
noodiging gevolg had gegeven. Mevrouw wees
er op, dat eigenlijk al in verschillende kringen
dezer stad plannen waren gerijpt, om zich
het lot der hulpbehoevende kinderen aan te
trekken. Een commissie van de Broerekerk
heeft reeds een inzameling gehouden, en toch
wilde men van die zijde ook nog meedoen
in deze algemeene commissie. Ook van Vrij
zinnige en Katholieke zijde was men reeds
begonnen met voorbereiding, doch algemeen
wordt nu beter gevonden één gemengde com
missie te hebben en dat deze zich met het
Centraal Comité in verbinding stelt. Daarom
wordt nu deze vergadering belegd, en ’t is
een verblijdend verschijnsel dat zoovele Dames
en ook eenige Heeren zijn opgekomen.
Mevrouw stelde daarop voor, den heer
Burgemeester te benoemen tot Eere-Voorzitter,
wat met acclamatie werd aangenomen en ook
door den heer Berger werd aanvaard.
Het eerste werk dient nu te zijn uit dit
groote comité hier aanwezig een kleiner comité
als Dagelijksch Bestuur te benoemen, met
zooveel mogelijk evenredige vertegenwoordiging
der verschillende richtingen.
Om een zeer tijdroovende stemming te
voorkomen, wordt overeen gekomen, dat 2
Vrijzinnigen, 2 Katholieken, 1 Gereformeerde,
1 Orthodoxe en 1 Doopsgezinde zitting zullen
hebben, en wijst elke partij daarvoor personen
aan.
Alzoo kregen in bet Dag. Bestuur zitting:
Mevr. Beekhuis, Mej. N. Haima, de heeren
A. F. de Boer en A. Andriesma, Mej. W.
C. Kuipers, Mevr. Keikes en Ds. Kossen of
zoo deze verhinderd is, Mevr. Steensma.
Mevr. Beekhuis deelde vervolgens mede,
dat men plan heeft met lijsten de stad rond
te gaan, waarop men kan teekenen voor geld,
voor kleeren of kleedingstoffen en verder of
men genegen is een of meer kinderen in huis
te nemen.
Het geld wordt liefst terstond ontvangen,
en na heel wat bespreking wordt overeenge
komen, dat daarvan ten spoedigste 80 pCt.
zal worden opgezonden naar het Centraal
Comité, ten einde mede te helpen voorzien
in den grooten nood in de Donau-landen.
De 20 pCt. of misschien ook minder, wordt
voorloopig als reserve bestemd voor eventueele
ongevallen, ziekte, enz.
De kleeren en kleedingstoffen die men
beschikbaar wil stellen zullen worden afgehaald.
In de naaischool, onder leiding van Mej.
Brems, zal van de stoffen kleeding worden
vervaardigd, vooral en bij voorkeur ondergoed.
Ook grootere kleedingstukken zijn welkom,
die zullen versteld en voor kinderen passend
worden gemaakt. Dames, die daarbij assistentie
willen verleenen, worden zeer gaarne daartoe
in de gelegenheid gesteld.
Wat de huisvesting van kinderen betreft,
deze zullen nog wel eenigen tijd uitblijven,
doch men moet rekenen op een verblijf van
minstens 10 weken. De kinderen worden
vooraf medisch onderzocht, en men kan ge
slacht, godsdienst en leeftijd naar verkiezing
opgeven, en zooveel mogelijk zal met den
wensch der aanvragers rekening worden ge
houden.
Mevrouw beveelt echter wel aan, niet enkel
meisjes aan te vragen, dat is op vele plaatsen
zoo overheerschend, dat er voor de arme
jongentjes weinig animo schijnt te bestaan,
en toch deze dienen evengoed geholpen te
worden.
De leeftijd der kinderen varieert van 5
tot 15 jaren.
Het Dagel. Bestuur behoudt zich de vrijheid
voor, op de huisgezinnen eenige controle uit
te oefenen, want het mag niet een exploitatie
worden, dat men de kinderen gebruikt als
voor onderhandsche
en W. dit in de toe
komst mogelijk willen maken, zal hij met
dit advies meegaan.
Goedgekeurd met algemeene stemmen.
5. Adres duurtetoeslag met advies B. en IV.
B. en W. plaatsen zich op ’t standpunt,
dat getracht moet worden dat uit de ge
meentekas niet weer een dergelijke groote
uitgaaf moet worden genomen als in de oor
logsjaren het geval is geweest. Wel zijn vele
artikelen nog duur, maar de loonen zijn ook
belangrijk gestegen.
De toeslag op gas, zooals die nog bestaat
willen ze voor den wintertijd nog bestendigen,
maar overigens op het verzoek afwijzend
beschikken.
De Voorzitter deelt mee, dat heden een
brief van het ex-steuncomité is ontvangen,
waarin bericht wordt, dat nog een bedrag
aanwezig is in hun kas, dat misschien dezen
winter nog kan dienen om eenigen steun in
den vorm van toeslag te geven.
De heer Yssels heeft er versteld over gestaan,
dat B. en W. twee maanden werk hebben
gehad om met dit afwijzend advies te komen.
Spreker vindt het treurig, dat zulke adressen
om toeslag moeten ingezonden worden, en de
arbeiders moesten zooveel verdienen, dat ze
zich konden redden.
De voorspelling dat na den oorlog de prijzen
zouden dalen is falikant uitgekomen, wel was
er eerst een neiging tot daling, nu gaan ze
een stijgende richting nemen. Door de
maximumprijzen op te heffen is de gelegen
heid om te graaien wat er te graaien is, weer
opengesteld. De gemeente is, nu we nog in
een overgangstijdperk verkeeren, geroepen om
te helpen, die meening wordt ook in Christ,
en Kath. arbeidersorganisaties gedeeld.
Spreker wil voorstellen voor gezinnen met
f 800 en minder belastbaar inkomen op de
eerste 6 brandstofeenheden een toeslag te
geven van f 1.30, op de melk van Dec. tot
eind Maart 4 cent per liter voor 1 liter daags,
en op ’t gas den toeslag 2 cent te verhoogen
en te brengen op 4 cent per stère.
Dat kost volgens zijn berekening ruim
f 18000 en daardoor worden 1200 gezinnen
gebaat. Namens alle arbeiders beveelt hij
zijn voorstel aan.
De heer Stockmann weet dat de toestand
niet rooskleurig is, maar de Hoofdel. Omslag
reeds geraamd op f 129.000 nog meer te
verhoogen zal de inkomens te veel bezwaren,
niet de groote, maar vooral ook de middel
matige inkomens, waarvoor de strijd om het
bestaan ook zeer moeielijk is. De werklieden
genieten over 't algemeen thans een flink
loon, en hij vindt dat een goed beleid eischt
om een gereserveerde houding aan te nemen
ten opzichte de toeslagen. Die op gas welke
er nog is te laten blijven voorloopig, daar
kan hij in meegaan.
De heer Eisma is ook geen bewonderaar
van toeslagen, en heeft er ’t vorig jaar al
op aangedrongen dat men moet zien te geraken
uit dien ongezonden toestand. Hij wil wel
vragen: helpen we de menschen er wel mee?
De heer Yssels berekent f 18000 voor 200
gezinnen, dat is dus voor ieder slechts f 15
en toch kost dit de gemeente reeds f 18000.
Een loonsverhooging van f 50 werd al een
fooi genoemd, maar dan moet f 15 wel als
een aalmoes beschouwd worden.
Dan moet men ook nog in ’t oog houden
dat de inkomens van het nu geldende kohier
gebaseerd zijn op 1917. Velen hebben thans
veel hooger loon, maar zouden toch nog
profiteeren van den toeslag. Ook daarom kan hij
zich vereenigen met het voorstel B. en W.
De heer Houtsma acht het niet in het
Er wordt ook nog op gewezen, dat men de
bedrage van f 2963.
den H. Omslag laag te houden. De bereke-
schrijden.
