Nieuws
en Advertentieblad
Bolsward en Omstreken.
PELTERIJEN.
N.V. H.V. P. S. BAKKER
Kragen,Moffen en Garnituren
Z?er geschikte Sint Nicolaas-Cadeaux!
L. J. Timmer, Bolsward,
Onze Piano’s en Orgels
munten uit door prachtigen toon, sierlijke o
kasten en zeer solide afwerking.
Onze prijzen zijn bijzonder laag.
Langdurige afdoende garantie.
ALLE HOUTSOORTEN.
Reclame-Aan bieding
tegen prijzen ver beneden de waarde
H. Y. KRAMER,
No. 48.
ZIE ETALAGE.
enz.
Borstplaat en
Chocoladeletters
onberispelijke kwaliteit, benevens
-3
3
CD
Nieuwe Violen,
Foudralen,
Strijkstokken,
Snaren, enz, enz.
i
UJ
X
X
Ld
Bi
a
o
60ste Jaargang.
Zaterdag 26 November 1921.
voor
N.V. H.V. P. S. BAKKER,
Leeuwarden
Nieuwestad.
c
o
HORLOGES,
Goud- en Zilverwerken.
Tromp, Sneek.
1
Dit nummer bestaat uit 3 Bladen.
e
5
Vanaf heden bieden wij aan in Pelterijen
Uit Bolsward.
Enorme keuze
LEEUWARDEN,
Nieuwestad.
Restanten Heerenkleeding
tegen prijzen, ver beneden de waarde.
COLBERT COSTUUMS 25.—, 30.-,35.- a 40 gld.
PANTALONS vanaf 9.gld. DEMI'S.
WINTER MOTORKLEEDING ver beneden den prijs
EENIGE RESTANTEN
Jongeheeren Costumes en Jassen
voor spotprijzen.
SC" Al deze goederen zijn van le KWALITEIT, doch worden voor
deze lage prijzen verkocht daar de sorteering niet volledig is.
CD
P
-$
CD
CD
CD
5
C
u
Uitgeefster:
Firma B. CUPERUS Az., BOLSWARD.
in
[DRAISIM-vanVALKEMBURG'S--
••iLEVÈRTRWI -
St. Nicolaas-Cadeaux.
Groote Markt - BOLSWARD.
Tel. No. 63, Groote Dijlakker.
Ruime keuze verder in:
Jubileum Andela.
een groote partij Restanten
Bolswardsche Courant
1
'II
j- i
Afzonderlijke
T? LEEUWARDEN
f-M
ADVERTENTIEPRIJS: 10 Cts. per regel.
Bij 600 of 1000 reeels aanmerke ijk lager.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onde No. 4.
denkt terug aan de onmenschelijke hande
lingen der soldaten jegens een gezin van
vader, moeder en dochter.
Hij deelt mede hoe ook hij er toe is
gekomen een medemensch met de bajonet
te doorsteken.
Hij kon het zich zelf niet vergeven, had
daar gewetenswroeging van, viel in slaap
en wakker geworden, zag hij een nevel,
waarin hij Christus herkende.
Christus keek hem aan met tranen in
de oogenen vroeg hem wat hij had gedaan.
O moeder wat was dat vreeselijk.
Na deze zeer tragische passage, doet de
schrijver duidelijk uitkomen de onbenullig
heid van een paar burgerlijke menschjes.
In het vierde bedrijf is de zoon weer
in zooverre hersteld, dat hij zich lichamelijk
weer in staat acht zich te kunnen geven
voor de propaganda tegen het militairisme.
Hij zal ’s middags als spreker optreden
in een protest-vergadering. Zijn vader is
daarover zeer ontstemd en eischt van zijn
zoon dit niet te doen. De zoon belooft:
niet in den optocht te zullen medeloopen,
doch zegt wel te zullen spreken.
Een hevige scène heeft thans plaats
tusschen vader, moeder en zoon. De vader
wijst zijn zoon de deur en zegt hem niet
meer als zoon te erkennen, het aan zijn
vrouw overlatende te kiezen tusschen haar
jongen en haar man.
Ernst wil nog een laatste poging doen
zijn geslacht voor een ondergang te be
hoeden; vraagt aan Frank niet op de
vergadering te spreken. Doch deze laatste
zegt dat zijn plaats is bij de misdeelden,
bij het volk. Marie spoort haar man aan,
toch eindelijk mensch en vader te durven
zijn.
Een volksoptocht komt voorbij. Frank
snelt weg om zich bij het volk te voegen.
Zijn moeder volgt hem. Ernst van Haars-
bergen zegt: dit is de ondergang van mijn
geslacht, waarna hij zich door een revolver
schot van het leven berooft.
Gedurende de geheele voordracht was
het doodstil in de zaal. Er was aandacht
van het begin tot het eind en dank zij
vooral ook het tplentvolle declameeren
van Ds. S., maakte het stuk diepen indruk.
Alle aanwezigen waren het er over eens,
dat èn het stuk èn de voordracht buiten-
VOORDRACHT
van zijn tooneelstuk „Ondergang", door
Ds. Schermerhorn van Nieuwe Niedorp.
Frank antwoordt: als ik soldaat wordt
is het uit lafheid; ik zou zoo graag een
goed mensch willen zijn. Hij komt tot de
bittere erkenning dat hunne zielen zoo
vreemd aan elkaar zijn. Tenslotte verbiedt
Ernst aan Frank den dienst te weigeren.
Frank zegt geen soldaat te kunnen worden.
Ellendeling, wil jij je vader niet gehoor
zamen? roept Ernst uit, haalt een revolver
uit zijn bureau en zegt dit wapen nog
nooit te hebben gebruikt, doch hij overleeft
het niet, wanneer hij moet ervaren dat
ideeën zijn het geslacht van Haarsbergen
onwaardig. Op de sociëteit heeft hij het
reeds moeten hooren dat zijn zoon anti-
militairist is en met het volk, met het
plebs heult. Hij verwijt zijn vrouw dit,
Marie tracht Frank in bescherming te
nemen en plaatst de ideeën van haar
kind tegenover die van haar man. ’t Blijkt
duidelijk dat ook zij meer vereering heeft
voor Frank en diens principes, nietalleen
als moeder, doch ook als mensch. Zij
spreekt over het goede en brave in haar
zoon. Dat prikkelt echter den vader nog
meer, en vol verontwaardiging, verblind
door standentrots verwijt hij zijn vrouw
van andere afkomst te zijn en roept hij
uit dat zij nooit een kind hadden moeten
hebben.
Gedurende dit dispuut komt een troep
militairen voorbij en de muziek brengt
hem in extase. Met bewondering aan
schouwt hij zijne soldaten, die hij pracht
kerels noemt.
De komst van Ds v. d. Heuvel maakt
een einde aan dit gesprek. Ernst wil een
onderhoud met den Ds. en vraagt dezen
of hij er niets aan kan doen dat zijn
zoon tot andere gedachten komt. Hij zegt
liever te zien dat zijn zoon naar ’t kerkhof
wordt gedragen dan dat hij dienstweigeraar
zou worden.
Ds. v. d. H. antwoordt dat Frank voor
alles met zijn geweten te rade moet gaan
en niets moet doen voordat hij zich zelf
heeft afgevraagd of hij het daarmede kan
overeenbrengen. Ook de Ds. verdedigt,
tot groote ergernis van Ernst, de houding
van Frank.
Ds. v. d. H. betreurt het, dat de vader
zich niet in kan denken, dat zijn zoon
weigert zich op te laten leiden tot
moordenaar en niet het willooze werktuig
wil zijn in handen vanenkelen Eischniet
van mij, roept Ds. uit, dat ik Frank beweeg
zijn mooiste gevoelens te verloochenen.
Laat hem zelf beslissen.
Nadat Ds. v. d. Heuvel is vertrokken,
komt Frank binnen en volgt een gesprek
tusschen vader en zoon.
Ernst wil Frank er van overtuigen, dat
hij zijn plan om dienst te weigeren, moet
laten varen. Hij wijst hem vol familietrots
er op dat hij een Van Haarsbergen is.
andere St. NICOLA AS A RTIK ELEN
voor wederverkoopers, in voorraad bij
ABONNEMENTSPRIJS: 60 Cents per 3 maanden.
Franco per post 621/2 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
’t Was een goede gedachte van het
Departement Bolsward der Maatschappij
tot Nut van ’t Algemeen om Ds. Scher
merhorn uit te noodigen zijn tooneelstuk
„Ondergang” te komen voordragen.
’t Kan geen kwaad als dergelijke stem
men eens worden gehoord. Velen zullen
het lang niet in alles met hem eens zijn
en het past ons niet Jn een verslag zijner
voordracht over den inhoud ervan te dis-
cussieeren. Allen zullen het echter erken
nen dat zijn edele bedoelingen, om uit
liefde voor den mensch de instandhouding
van het militairisme te bestrijden, gewaar
deerd moeten worden. Het militairisme
toch, zoo uitstekend geschikt om alle
lagere hartstochten in den mensch te voe
den, werkt daardoor de moreele en spiri-
tueele opheffing van dienzelfden mensch
niet in de hand.
En een opheffing van den mensch zede
lijk en geestelijk is vooral zoo noodig,
want wij allen leven beneden onze moraal.
Allen doen wij, moeten wij bijna iederen
dag wel iets doen, Wat beneden onze
ideeele levensopvattingen is. En daarom
is het aanhooren van voordrachten als de
bovengenoemde in dezen tijd van moreele
en geestelijke verwording wel eens goed.
EXTRA LAGE PRIJZEN
IN ALLE ARTIKELEN.
Beleefd aanbevelend,
Dank zij de gunstige bekendheid van
den geachten Spreker, doch zeer zeker
ook dank zij onze opwekking tot bijwoning,
was de groote zaal van „De Doele” reeds
lang voor het uur van aanvang, geheel
bezet. Velen stonden aan den ingang nog
te wachten op een plaatsje, enkelen is dat
nog gelukt, doch velen moesten teleur-
gesteld-weer henen gaan.
Kwart over achten opent Ds. Kossen,
de bijeenkomst en heet hij alle aanwezigen
hartelijk welkom. Hij spreekt den wensch,
uit, dat allen een goeden avond zullen
hebben en verheugt zich over den grooten
opkomst, voor hem een bewijs dat men
Ds. S. graag hoort, die dan ook voor
Bolsward geen onbekende is.
Hij verzoekt de vergadering niet te
rooken; dit op uitdrukkelijk verlangen van
den Spreker. Met liefde wordt aan dit ver
zoek door een ieder voldaan. Hierna geeft
hij het woord aan Ds. Schermerhorn.
Deze begint met te zeggen dat hij tot
ons is gekomen, om zijn tooneelstuk, vier
jaren geleden, dus nog te midden van
den grooten oorlog, geschreven, voor te
dragen. In het stuk zijn twee tegenover
elkaar staande levensbeschouwingen be
lichaamd in een vader en een zoon.
De vader als voorstander, de zoon als
tegenstander van het militairisme. Het
stuk heeft 4 bedrijven en de hoofdpersonen
zijn de vader: een gepensioneerd hoofd
officier, zijn vrouw en hun zoon Frank.
Verder komt er nog in voor een dominé,
(de geestelijke vader van Frank) een ver
pleegster, een onbenullig journalist, en
een nog onbenulliger heer en dame, z.g.
vrienden van Franks ouders.
Het zou ons natuurlijk te ver voeren
als wij alle vier bedrijven op den voet
gingen volgen en zullen daarom volstaan
met een kort overzicht.
Het eerste bedrijf laat ons een dispuut
hooren tusschen Ernst van Haarsbergen
(de vader) en Marie (de moeder).
Ernst beroemd zich op zijn adellijke
afkomst en spreekt zijn afkeuring er over
uit dat zijn zoon er ideeën op na houdt
zoo geheel in strijd met de zijne. Frank’s
zijn zoon zijn hoogste plicht tegenover
het vaderland zou weigeren.
Frank is tenslotte gezwicht voor den
wil van zijn vader. Uit liefde voor hem.
En in het tweede bedrijf, spelende in de
salon, op den verjaardag van de moeder,
hooren wij dat intusschen oorlog is uit
gebroken en Frank mede te velde is
getrokken.
Vrienden komen het echtpaar feliciteeren
en wordt besloten een partij whist te
spelen. Marie trekt zich een oogenblik
terug en van die gelegenheid maakt Ernst
gebruik om zijn vrienden mede te deelen
dat Frank zwaar gewond is en bericht
heeft ontvangen dat hij Voor den dienst
is afgekeurd. Hij toont eenige wroeging
en vreest het oogenblik waarop hij zijn
lieve jongen, waarschijnlijk geheel mis
vormd, terug zal zien. Hij ziet er tegenop
dit zijn vrouw mede te deelen, want
Marie aanbidt haar jongen. Er wordt
telefonisch medegedeeld dat Frank dezen
avond nog thuis komt. Kort daarna hooren
zij het getoeter van een naderende auto,
er wordt gebeld en Frank, steunende op
een verpleegster komt binnen. De moeder
was zeer voorzichtig door Ernst voor
bereid en treffend is de ontmoeting
tusschen moeder en zoon, doch ook
die tusschen vader en zoon.
Als de verpleegster heengaat, drukt zij
Marie op het hart er vooral voor te waken
dat Frank rust, ook geestelijke rust krijgt.
Frank feliciteert zijn moeder en ook zijn
vader. Hij spreekt er zijn vreugde over
uit weer thuis te zijn, weer in zijn eigen
bed te kunnen slapen. Maar nu hij thuis
is nu denkt hij weer aan zijn kameraden,
die hij beklaagt en betreurt. Zijn vader
zegt hem niet aan zijn vrienden te denken,
doch dit is Frank onmogelijk. Plotseling
ziet hij zich weder te midden van hen
verplaatst, ziet hen weer en ook de ver
schrikkingen van den oorlog, dien hij een
hel noemt. Van vermoeidheid, zwakte en
overspanning, valt hij bewusteloos achter
over in zijn stoel.
Het derde bedrijf verplaatst ons in de
serre en hooren wij hoe Frank vertelt
aan zijn moeder, van dat wat hij heeft
meegemaakt.
Hij is in een droefgeestige stemming en
gewoon mooi waren en het woord van
dank, door Ds. Kossen aan den Spreker
gewijd, had een levendig applaus ten
gevolge.
Om half twaalf ging de groote menigte,
onder den indruk van het gehoorde,
huiswaarts.
Ook wij
geluisterd.
O wij kunnen ons indenken, dat de
schrijver den zoon vol verontwaardiging
laat uitroepen, dat de oorlogen het misda
dige werk zijn van een aantal schurken,
doch wij zouden Ds. Schermerhorn willen
verzoeken, dat woord uit zijn stuk te
nemen. Want filosophisch beschouwd is
niemand van oorsprong een schurk en
het woord „schurk” kweekt haat. Het
doel van Ds. S. is, in navolging van
Christus, liefde tot onze medemenschen
te prediken vandaar zijn krachtig ageeren
tegen het militarisme. Welnu liefde is in
strijd met haat. Wij haten niemand en
wij mogen niemand haten.
Wij hoorden beweren dat hetstukdoor
de vele en lange dialogen niet geschikt is
als speelstuk. Wij kunnen mededeelen,
dat het ook niet als opvoeringsstuk is
geschreven en de schrijver zelf erkent het
zich veel beter leent voor declamatie.
Het is ons een genoegen te kunnen
mededeelen, dat onze in een der vorige
nummers dezer courant uitgesproken
verwachting, als zouden velen van Bols-
ward’s ingezetenen op 23 Nov. van de
gelegenheid gebruik maken om den heer
Andela met het oog op zijn 40 jarig
jubileum als ambtenaar ter secretarie
geluk te wenschen, geenszins beschaamd
is geworden.
Reeds des voormiddags, toen de jubi
laris tegen ongeveer half tien op ver
zoek zijner collega’s eenigen tijd ter
secretarie aanwezig was, kwamen hem
aldaar sommige ingezetenen, waaronder
de Heer Ontvanger der Registratie,
complimenteeren.
Na eene hartelijke toespraak van den
Heer Secretarie, werd hem namens het
secretarie-personeel en den Stadsbode,
een fraaien wandelstok met zilveren knop
aangeboden.
De lessenaar, waaraan de Heer Andela
zijne dagelijkfche werkzaamheden nog
steeds met opgewektheid verricht, was
voor deze gelegenheid aardig met groen
versierd, welke attentie door hem zeer
werd gewaardeerd.
Tijdens de voor de receptie bestemde
ren was het aantal dergenen, die hem
hunne gelukwenschen kwamen aanbieden,
zeer groot. Hieronder bevonden zich, om
slechts enkelen te noemen, Ds. Kossen,
Dr. Niemeijer, het voltallige college van
B. en W., Dr. Beekhuis, de Heer Feit-
sma, de Heer Bruins, enz.
De Heer Praamsma, in zijne kwaliteit
als loco-Burgemeester, herdacht in een
gloedvolle rede het zeldzame feit, dat
de jubilaris gedurende 40 jaren de
gemeente trouw heeft gediend, waarvoor
hij hem een woord »an bijzondere hulde
niet meende te moeten onthouden.
Verder releveerde Spreker, dat de ge
meente dergelijke ambtenaren op hoogen
prijs stelt. Als blijk van hoogachting en
waardeering, werd den Heer Andela van
gemeentewege een keurig cadeau van
huishoudelijken aard vereerd.
De jubilaris deed in eenige woorden
van dank uitkomen, dat hij nog vele
jaren de gemeente met zijn beste krachten
hoopt te dienen.
Door meerdere ingezetenen waren
bloemen gezonden, zoodat de ontvang
kamer als het ware in een bloemenhof
was herschapen.
hebben in stille aandacht
E
L
lu
