Officiéél Orgaan
der Gemeente Bolsward
I-
L
II
ra
Ng. 27
61ste Jaargang
Woensdag 5 Juli 1922
1
Woensdag 5 Juli 1922,
een belangrijke dag!
s
-I
J
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
DAMES
PEPERMUNT I
8.26
STADSNIEUWS.
Jaarverslag
over
totaal 1.37 pCt. Per
GAS.
financieele
PRAATHOEKJE.
is,
eene
/-
Ml
komende plaat» opnieuw weder komt in
nemen
En zij zal
met eere te doen!
Firma B. CUPERUS Azn.
als de hare.
En als ’k dan heb bezongen
wat zóóveel vreugd mjj geeft,
dan looft mijn ziel den Schepper,
die ’t al geschapen heeft.
De ver-
dus resp. 28.389 M3.,
9.596 M3. of procents-
9.874
900
0.74
5.55
1.19
0.11
n
r
ZOMERZANGE.
Van zomer wil ik zingen,
van zomerzonneschijn,
als alle bloesems bloeien,
als alles jong wil zijn
Buizennet.
Het buizennet werd uitgebreid met
40 M.6”, 97 M.5”, 158 M.4”, 37 M.S"
(voor aansluiting van nog aan te leggen
zystraten) in de Hid Herostraat, 128 M.3”
in de Pieter Tanjéstraat, 123 M.3” inde
van Munnickhuizenstraat, 114 M.3” in de
12 M.3 in de
De totale
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
geplaatst 165
8 met 2 branders,
en wel 18
er naar blijven streven, dit
Pater Brugmanstraat en
Cnossenlaan. totaal 709 M.
lengte bedraagt thans 12.212 M. De 3”
getrokken zinker naar de Molenbuurt werd
vervangen door een 3” geg. ijzeren zinker
welke geheel in eigen beheer is gemaakt.
Ook de 5” getrokken zinker bij de
Blauwpoortsbrug die eveneens lek was,
werd vervangen door een 6” gegoten ijzeren
zinker.
van reine, blauwe luchten,
van windekens, dartel en licht,
van rozenrood ochtendgloren,
waarvoor het duister zwicht;
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
we wel in-
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62‘/2 cent per 3 maanden
704.029 M8. of 89.15 pCt.
5.833
Uittreksel Jaarverslag van den
Toestand en de Exploitatie der Gem.
Gas- en Electriciteitsbedrijven alhier,
het dienstjaar 1921. -:-
van elke politieke richting E
kozen van alle soorten
de zuivere medicinale I
wat, zoo’n kleine vijftig partijen met in
totaal een 500 candidaten! Ja vrouw het
is een mooie gedachte, te weten dat er in
ons klein landje minstens nog een vijf
honderd menschen zijn die willen werken
in het belang van land en volk. Nadat
mijn ega een oogenblikje de lijst had
ingezien, slaakte ze plotseling de ver
zuchting och, och, wat een sollicitanten
voor dat baantje van f 5000 per jaar plus
natuurlijk het noodige pensioen. Ik ge
voelde bij my zelf, dat ik hier niet veel
tegen in kon brengen. Gelijk had ze als
altijd natuurlijk. Vierdehalf uur hebben
we naar de geschikte personen gezocht en
toen... hadden we ze nog niet!
Maar genoeg voor vandaagVolgende
week hoop ik weer present te zijn.
JOOST.
Algemeen overzicht.
Het jaar 1921 gaf voor ons bedrijf weer
«enige verademing. De kolen werden in
het begin van het jaar vrij gegeven, waar
door de prijs spoedig belangrijk daalde en
de gasprijzen dus ook weldra verlaagd
konden worden. De gasafgifte nam dan
ook, ondanks de invoering van electriciteit,
geregeld toe.
De vraag naar cokes was in den zachten
winter 1920/21 zeer gering daar echter
wegens verbouwing ruimte gemaakt moest
worden, moest in den zomer een gedeelte
der cokes verkocht worden.
De buitengewoon lage waterstand en de
aanhoudende droogte veroorzaakten voor
ons bedrijf veel last en hooge onkosten.
De aanvoer kon slechts in zeer kleine
scheepjes, en dan nog met veel moeite,
plaats hebben.
Het water was zóó zouthoudend, dat dit
groote moeilijkheden veroorzaakte in het
bedrijf.
Aan onze Lezers!
In de Bolswardscke Courant van Zondag
5 Januari 1919 (no. 2 van den 58sten
jaargang) stond het volgeude ^Bericht”
onder het hoofd van het blad vermeld:
^Wegens de rantsoeneering van gas
en brandstoffen moesten de werkuren
van ons personeel worde» verminderd
en zijn wij genoodzaakt de Bolswardsche
Courant voorloopig éénmaal per week te
doen verschijnen en wel alleen Zaterdags
avonds.
Wy hopen, dat onze lezers dezen
tijdelyken maatregel zullen billijken en
wij spoedig in staat zullen zyn om dit
Blad ook weer Woensdagsavonds uit te
geven.”
Nee maar, sjonge, sjonge, wat zal myn
oudje raar kijken, als ze de oude Bolswardsche
weer op Woensdagmiddag thuis krijgt. Och
ja, we waren er nu al zoo wat aan gewend
of feitelijk af gewend bedoel ik en er
is zoo’n massa courantenspul tegenwoordig,
maar zoo tussehen thee en koffie, nu dat
kan ik wel eerlijk bekennen, dan was de
Bolswardsche Courant toch een welkome
gast. De goedverzorgde rubriek stadsnieuws,
natuurlijk een feuilleton voor de vrouwen,
nee stil maar dames, de mannen lazen het
ook wel alles maakte dat we steeds
met plezier het blad opnamen.
Totdat de oorlog ook de courant in de
verdrukking bracht en een paar jaar terug
het Woensdagnummer er uitgeknikkerd
werd op hoop van betere tijden. Maar
enfin, hierover moet de redactie zelf maar
schrijven, dit ligt niet op mijn weg, maar
als jarenlang inwoner van Bolsward verheugt
het mij dat de uitgevers niet langer blijven
hopen op betere tijden, maar gezegd hebben
het blad zal vanaf Juli weer twee maal
verschijnen. Hiermede zijn
genomen.
per inwoner was 112.3 M8., tegen 107.1
M3. in het vorig jaar.
Gemiddeld werd per etmaal gemaakt
2164 M3., tegen 2068 M8. in 1920.
Gasverbruik.
Totaal afgeleverd 789.670 M8. gas en
wel aan
Particulieren
Gemeentegeb.
Publ. verlichting 48.800
Fabriek, terrein
en woningen
Abonnement
Condensatie, mis
wijzing, verlies 25.734
789.670 M3. oflOOpCt.
Over de gewone meters was ’t verbruik
in 1921423.786 M3., over de munt
meters 286.126 M3., totaal 709.862 M8.,
tegen respectievelijk 447.125 M8., 253.141
M3. en 700.266 M3. in 1920. -
meerdering was
32.985 M8. en
gewijsgewoon gas 5.23 pCt. muntgas,
13.03 pCt. en
inwoner bedroeg het gasverbruik over de
natters 100.9 M8. tegen 99.14 M3.
in 1920.
Aan het einde des jaars waren aangesloten
965 gewone en 653 muntgasmeters. Totaal
waren in gebruik 799 muntgasinstallaties
(waarvan 4 met eigen leiding en 146 met
een gewonen meter) terwijl nog 15 leidingen
niet gebruikt werden.
Op 31 December stonden in huur uit:
29 gaskachels, 132 diverse comforen,
3 gasoventjes en 1 strijkijzer.
Het aantal aangesloten gasmotoren was
11, totaal aantal P.K. 89 bovendien was
voor reserve aangesloten 1 zuiggasmotor
van 35 P.K. en werd aan 2 bedrijven
industriegas geleverd.
Gasprijs.
Deze was van 1 Januari tot 1 Maart
voor gewoon en muntgas 17 ct. per M3.,
voor industriegas en gebruik door de
gemeente 16 cent per M3., van 1 Maart
tot 1 September waren deze prijzen resp.
15 en 14 ct. en van 1 September tot
31 December 12 en 11 ct. De muntgas-
verbruikers betaalden 35 ct. installatiehuur
per maand.
De Uitgever.
Voorzeker heeft het niet in de bedoeling
van den toenmaligen Uitgever gelegen, dat
deze z.g. ^tijdelyke maatregel” jaar
zou duren. Zeer bijzondere omstandigheden
van velerlei aard hebben er wel toe mede
gewerkt men kan wel zeggen: hebben
samengespannen om tot heden het Blad
nog slechts éénmaal per week te doen uit
komen. Was de rantsoeneering van het
gas en de brandstoffen de aanleiding dat tot
inkrimping der uitgave moest worden be
sloten, later werkten de verhooging der
werkloonen, alsmede de enorme stijging
der papierprijzen er toe mede, dat by de
algemeene malaise in handelskringen, de
bron waaruit een blad als dit voornamelijk
moet putten, n.l. de ad vertentien, slechts
schaarsch vloeide, en dus om
redenen bezuiniging noodig was.
Verder kwam als geheel onvoorzien en
onverhoopt de omstandigheid er bij, dat de
heer J. O. Cuperus, het hoofd, de leider
en de stuwkracht der firma, kwam te over
leden.
Toch deed de verandering der tijden ook
naar verandering in de positie der Bols
wardsche uitzien en met kracht en volhar
ding werd er gewerkt om den kring der
lezers uit te breiden, waarmee als gevolg het
drukker adverteeren gepaard ging, wijl een
uitgebreide lezerskring het adverteeren mier
doeltreffend maakt.
De enorme toename der verspreiding van
ons Blad in de stad en zeer ver daarbuiten,
heeft aan de verwachting volkomen beant
woord.
Zoowel voor ons als voor de nering
doenden, die er hun annonces in plaatsten,
hebben de uitkomsten bevredigende resul
taten opgeleverd en zullen dat blijven doen,
wijl die uitgave van het Zater dagnummer
op denzelfden voet als tegenwoordig blijft
doorgaan. Door die veranderde wijze van
exploitatie is echter het vroegere plaatselijke
nieuwsblad eenigszins van karakter ver
anderd.
De talrijke advertentien maakten dat
voor artikelen en berichten, meestal geen
voldoende plaats beschikbaar bleef, zoodat
verslagen, nieuwsberichten enz., verkort of
weggelaten moesten worden, eu soms ook
niet voldoende tydig onder de oogen der
lezers gebracht konden worden.
Dit moest en kan nu verholpen worden.
ons afgevraagd:
om
van
Reeds lang hadden wij
welke maatregelen kunnen wij nemen,
de steeds grooter wordende uitbreiding
onze bladen beter tot haar recht te laten
komen.
In Januari 1.1. maakten wij het formaat
reeds grooter en brachten het aantal kolom
men van vijf op zeven per pagina. Om
met meer dan twee bladen uit ts komen,
hierin zagen wij geen licht, omdat het
ten slotte ónmogelijk wordt de stapel cou
ranten lectuur door te werken en wanneer
dit voor de lezers ónmogelijk wordt, is bet
succes der advertenties natuurlijk vervallen.
Allen, die in het afgeloopen jaar de
ontwikkeling van onze bladen hebben
gadegeslagen, hebben met ons gevoeld, de
groote bezwaren, om het Zaterdags ver
schijnend nummer redactioneel zóó te ver
zorgen, als wij dit gaarne zouden hebben
gedaan, tengevolge van de
steeds toenemende advertentie-
toevoer.
Wel streefden wy er naar (en zijn daarin
dan ook steeds geslaagd) den inhond van
ons blad voor onze lezers in Bolsward en
Straatverlichting
Het aantal lantaarns werd nitgebreid
met 6 stuks. Totaal waren
gaslantaarns, waarvan
totaal dus 173 branders,
hangende en 155 staande.
In dienst waren 37 avond- en 90 door-
branders, terwijl gedurende de 3 zomer
maanden de verlichting zeer werd beperkt.
Financieel overzicht.
Het bruto winstsaldo bedraagtf 22.071.96
tegen f8.991.295over 1920. Naafschrijving
van f 5500.en na betaling van f 2650.
aan rente en f 2000.verplichte recognitie
aan de Gemeente, blyft nog een netto winst
over van f 11.921.96, die, volgens de
nieuwe verordening op het volgend dienst
jaar moet worden overgebracht.
Hoewel op de begreoting f 25.000.
was uitgetrokken voor eene leening, is dit
bedrag teruggebracht tot f 10.000.voor
verbouwing kantoor en magazijn.
De overige uitbreidingswerken aan
buizennet, muntgasinstallaties en straat
verlichting, de aanleg der electr. licht
installatie, de geheele vernieuwing van den
inhouw van oven no. 3 en de herstelling
der directeurswoning werden uit de
exploitatie betaald, waartoe o.a. de uit-
keering uit het Restitutiefonds van het
op 81 Dec. 7082, zoodat de gasproductie C. V, B. zynde f 7491.87 werd aangewend.
van wondere zomerweelde,
van schitt’rende bloemenpracht,
van ’t rijke, nieuwe leven,
door zomerzon gebracht;
van vogelkens, liederen kweelend
op d’allerhoogsteu tak,
van ’t zonlicht, de golfjes kussend
van ’t kabb’lend watervlak.
Het blad moet alle weken vol, nou, dat
is misschien een toer, maar waar een wil
is een weg. Toen de uitgever zich
tenminste weer tot mij wendde om wat
redactioneels hulp, gevoelde ik de oude
lust terug komen en... de pen loopt weer.
In den laatsten tijd was mijn steun anders
vrij wel overbodig, want de uitbreiding
van het Zaterdagnummer begon zich in de
advertentiekolommen te laten gelden,
zoodat er aan veel geschrijf geen behoefte
was. Er komt nu meer ruimte en daarom
zullen we voortaan af en toe eens wat met
elkaar praten.
Vandaag hebben we er echter weinig
tijd voor; ja, het zal de lezers wel precies
zoo gaau als mij, allemaal drukte met
stemmen. Nou, dat is geen kleinigheid in
onze moderne tijden. Ze stuurden mij
tenminste een paar dagen geleden een biljet
thuis, toen ik het zag, stond ik pif paf.
Er was ook zoo’n papier voor mijn vrouw
bij en toen die de fok opzette om het na
te zien en haar candidaat er uit te zoeken
toen stond ze pief poef. Het is ook wel
Gebouwen en terrein.
De bestaande magazijnruimte werd door
vertimmering practischer ingedeeld, zoodat
thans alle magazijngoederen ook die
van 't electriciteitsbedrijf overzichtelijk
en in eene van het overige gedeelte der
fabriek afgesloten ruimte opgeborgen
kunnen worden.
Het kantoor werd verbouwd, waardoor
meer ruimte verkregen werd voor 't personeel
en het publiek, en het kantoor van den
directeur vergroot kon worden.
De ingang van de fabriek werd verbreed,
terwijl door wijziging van de cokesloods
hierin thans meer cokes geborgen kan
worden.
Toestellen en fabrieksinrichting.
Nadat een der ketels slechts 11 dagen
in bedrijf was geweest, zakte 't vuurkanaal
in door minstens 3 maal per dag af te
spuien en de ketels uiterlijk elke 10 dagen
te bikken, kon het bedrijf gaande gehouden
worden.
Voor het dry ven van den blower van
het watergastoestel werd een electromotor
van 10 P.K. aangeschaft, welke uitstekend
voldoet.
De wensehelijkheid tot aanschaffing van
een tweeden kirkhamwasher deed zich meer
en meer gevoelen.
Door de geheele fabriek werd
electrische lichtinstallatie gemaakt.
Gasberging.
De gasberging bleef 2250 M8. of 69 pCt.
van de grootste etmaalaffevering, die op
31 December 3260 M3. was. De klokken
van de beide gashouders werden geteerd.
Gasproductie.
De verwerkte 2.237.442 K.G. steen
kolen brachten volgens den fabrieksmeter
op 728.970 M3. koolgas of per ton kolen
326 M3. Bovendien werden uit 52.000 K.G.
cokes gemaakt 60.990 M3. cokesgas of per
100 K.G. cokes 117 M3. gas.
De totale gasproductie bedroeg 789.960
M3.de grootste productie per etmaal was
3045 M3. op 15 December, de kleinste
was 1190 M3. op 12 Juli.
Het aantal inwoners der gemeente bedroeg
omgeving belangrijk te doen zijn; wèl
zorgden wij steeds voor een inhoud vol van
verscheidenheid, doch het kwam vaak voor,
dat wij nieuwsberichten enz. een week
moesten laten liggen, waardoor het actueele
er van tamelijk wel verloren ging.
Daarom zochten wij naar een oplossing,
niet in een uitbreiding van het Zaterdag
nummer, maar in het vaker verschijnen van
onze bladen.
De uitgave van de Bolswardsche Courant
in verband met de Makkumer Courant,
W onseradeel en Hennaarderadeel, kan op
de tegenwoordige wijze bestendigd worden,
maar het plan is gerijpt en gaat hiermede
in uitvoering, om voor de stad weder een
editie van
tweemaal per week
in het leven te roepen. Reeds dikwijls
werd ons het verzoek gedaan, hiertoe weder
over te gaan en voldoen wij met dit besluit
aan veler verlangen.
De» Woensdagsavonds zal dan weder,
evenals voorheen, de Bolswardsche Courant
óók uitkomen. In hoofdtaak wordt met
dat Woensdagavondnummer een stads-editie
bedoeld, waarin speciaal de plaatselijke
belangen en gebeurtenissen zullen behan
deld worden.
Ten opzichte de politiek, wordt atreng
vastgehouden aan een onpartijdig beginsel.
Het algemeen belang te dienen,
belangen, die de plaats onzer inwoning
betreffen bespreken, werken in het belang
van handel, nijverheid en verkeer te dezer
stede, dat is het doel. Elke partijdigheid
wordt streag geweerd, voor persoonlijkheden
is in ons blad absoluut geen plaats, doch
voor ieder die wat heeft op te merken, te
vragen, aan te wijzen in 't algemeen belang
van de gemeente, onderwijs, nijverheid, enz.
worden gaarne onze kolommen beschikbaar
gesteld.
Mat en door ons Blad, de oude, en toch
nog zoo jonge Bolswardsche Courant willen
wij de belangen van Bolsward en zijn
ingezetenen dienen.
Wy’ krijgen nu weder gelegenheid den
redactioneelen inhoud, meer nog dan voor
heen, te verzorgen.
Terwille van de vrouwen (en zeer zeker
ook terwille van de mannen) beginnen we
met een nieuw feuilleton, een oorspronke
lijke en zeer boeiende Friesche novelle,
genaamd: „Stille Bouke.” Wij willen
ook nog trachten met den tijd mee te gaan,
door af en toe iets op te nemen „Voor
de Jeugd.” Wordt er op toegezien,
dat het Blad niets zal bevatten, wat minder
geschikt is om onder de oogen der kinderen
te komen, door expres enkele bijdragen te
leveren, die de Jeugd interesseert, meenen
wij daarmede tevens de ouders een geneegen
te doen.
Verder zal de Redactie met open oog de
gebeurtenissen van den dag, de toestanden
in de Gemeente gadeslaan, en in voor ieder
bevattelyken vorm trachten aan te bieden.
„Voor allen en door allen,”
dat is eigenlijk het doelwit, waarnaar ge
streefd wordt. Is het Zaterdagsnummer
meer een advertentieblad geworden, des
Woensdags zal in de eerste plaats op den
eisch als nieuwsblad gelet worden.
Om tot ruime bekendheid te geraken,
zal deze uitgave zoo algemeen mogelijk
verspreid worden. Op veler medewerking
mag zeker gerekend worden. Wij houden
ons aanbevolen voor toezending van bekend
geworden benoemingen, uitslagen van examens,
aanbestedingen, nieuwsberichten enz. Door
algemeene samenwerking, dat is immers
in Bolsward altoos zoo geweest, kan veel
tot stand komen! Dat hebben geleerd de
vroeger hier gehouden tentoonstellingen en
feestelijkheden, dat zal weer blijken uit het
thans met kracht en energie in voorbereiding
zijnde Friesche taalfeest, dat zal ook zonder
twijfel getoond worden door de nieuwe
editie van ons blad de bekende
BOLSWARDSCHE COURANT.
Zoo zal de 5e Juli 1922, een belang
rijke dag zijn. Belangrijk voor geheel
Nederland, omdat ons Volk op dezen dag
heeft uitgemaakt hoe het wil, dat het in
de eerstvolgende jaren geregeerd zal worden.
Doch voor Bolsward dubbel belang
rijk, omdat op dezen dag het reeds meer
dan 61 jaren lang bestaande plaataelijk
nieuwsblad, de
Bolswardsche Courant,
zijn vroeger ingenomen en rechtmatig toe-
1
1
1
F
SWARDSCHE COURANT
u
n
as
I
r
h
K
U
I
1
