Officieel Orgaan der Gemeente Bolsward
1
I
4
I
I
I
61ste Jaargang
Woensdag 30 Augustus 1922
No. 42
0UD-B0LSWARD.
PRAATHOEKJE.
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
I
7
JOOST.
STADSNIEUWS.
werd
Nu
WILLEM TENOR.
I
OBSERVATOR.
2e
3e
le prijs Klasse B:
2c
3e
den telegrafist
zeer
lag.
I
I
’t
de
en nam
van iemands neus af,
terug hebben gezien,
Vervolgens ging
hadden we gelukkig
ui, daar
en nog
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van l5 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
afloop uitgedeeld
voor
de klasse A en door den secr. den heer
Brandenburg voor de klasse B.
De kaatsvereeniging /Bolsward” kan
met groote voldoening op dezen welge
slaagden wedstrijd terugzien.
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
Daar de redactie van de Bolswardsche
Courant zoo welwillend is om mij eenige
ruimte beschikbaar te stellen, vind ik het
niet onaardig om deze reis, welke zoo
interessant was, eens te beschrijven, daar
menigeen in Bolsward, dien dag in gedachte
met ons heeft medegeleefd, en dit daarom
wel op prijs zal stellen.
Een schoolfeest.
Evenals vorige jaren, zal ook thans voor
de kinderen der Geref. school „Rehoboth”
alhier, op Koninginnedag een feest worden
georganiseerd en zullen verschillende kinder
spelen worden gehouden. De feestelijkheden
zullen plaats vinden op het Sportterrein,
terwijl een en ander zal worden opgeluisterd
door ’t Christelijk fanfarecorps van Exmorra
Met de Zangvereen. „Harmonie”
naar het concours te Hindeloopen,
op 23 Augustus j.l.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62'/2 cent per 3 maanden
De prijzen
door den voorzitter, den heer Banning
De vooravond van onzen gezelligen dag
(Woensdag) liet zich al zeer slecht aanzien,
de barometer liep hard terug, de wind
begon aan te halen en regendroppels gaven
ons te kennendit is de voorproef voor
morgen.
’t Zal zoo ongeveer 8 uur in den morgen
geweest zijn, dat ik een kleine „Carpentier-
stoot” van mijn vrouw in den rug kreeg,
met de blijde tijding dat het niet meer
regende doch dat het spoelde. Dit
deed mij de lust tot langer slapen benemen
en heb de buien maar geteld, die we nog
voor half zes kregen en dit waren er 9 stuks.
Om half zeven was het appèl aan de
Kade en er ontbrak gelukkig niemand,
zelfs waren er nog eenige liefhebbers van
muziek, die als gast de tocht wenschten
mede te maken, wat in den regel zoo
gaat, vooral met zulk prachtig weer.
De consumptie en de piano werden aan
boord gesleept, instappen was de boodschap
en voeren wij met de //Makkumer Koop
handel” onder het zingen van een frisch
lied en een frissche regenbui via IJlst,
Heeg, Galamadammen naar Hindeloopen.
Veel regenwater hebben wij niet gehad,
was als volgt:
J. v. d. Klei.
B. Wolthuizen.
B. Falkena.
J. Hoitsma.
8. Wiarda.
H. Langenberg.
H. de Boer Hichtum.
T. de Jong Burgwerd.
B. Boschma Exmorra.
H. Brandsma Ugocl.
D. vd. Berg Schettens
P. Goinga.
D. Banning.
J. K. Tuinstra.
G. Postma.
H. Wierema.
C. de Jong.
8. Vonk.
werden na
Kaatsvereeniging „Bolsward”.
Ledenwedstrijd.
Zondag 27 dezer had de traditioneele
ledenkaatspartij plaats. Traditioneel, omdat
daarvoor steeds gekozen is de Zondag
vóór de kermis. En geregeld met succes.
Ook dit jaar was er veel belangstelling
van de zijde der kaatsende leden. Niet
minder toch dan 30 parturen a 3 personen
namen deel aan den wedstrijd, waarvan
10 parturen ouder dan 35 jaar en 20
parturen beneden de 35 jaar oud.
Al spoedig bleek, dat ook de ouderen
de kunst nog niet hadden verleerd en was
te zien, dat ze in de jongensjaren goede
kaatsers waren.
Ook de jongeren lieten zich, als ge
woonlijk, niet onbetuigd en tot in het
laatst gelijk gespeelde partijen gaven bewijs
van den wil om te winnen.
’t Is een opmerkelijk feit, dat er zoo
weinig publiek van Bolsward déze toch
werkelijk interessante partij bezoekt. De
tijden ziju veranderd en ook deze leden
partij, die vroeger als ’n //lolletje” werd
beschouwd, heeft langzamerhand ’t karakter
aangenomen van een grooten wedstrijd.
Ook de partijen van M.E.T.O. trekken
steeds geen belangstelling. Zijn er dan
zoo weinig liefhebbers in Bolsward van
het aloude, Friesche balspel?
Het is hier wel de plaats om deze
ledenkaatspartijen aan te bevelen bij het
kaatsminnend publiek. Dat deze aanbeveling
succes hebbe.
Om verder in details te treden, gaat,
gezien het groot aantal parturen, niet best
en zou te vee) ruimte vragen.
Het weder was bijzonder mooi. Bij prijs
en premie van de klasse A, alles aan de
telegtaaf en had Langenberg op 5 om 4
en een „schoone” 4 zijn teen niet bezeerd,
de uitslag zou hoogstwaarschijnlijk anders
zijn geweest. Thans moest zjjn partuur
het afleggen.
De uitslag
le prijs Klasse A
’t Is Maandag, een klein beetje nattig,
de auto-caroussel haalt het zeil om de tent
weg en de voorstelling kan een aan vang
nemen. We zitten anders de laatste weken
wel in het vertier, eerst de feestweek en
nu nog de kermis, hoewel’t twee heel ver
schillende soorten van feesten zijn niet
waar. De feestweek werd georganiseerd om
geld in Bolsward te krijgen en nou houden
ze dit om het geld nog veel sneller uit
Bolsward te krijgen. Dat klopt ook niet,
wel? Een wondere wereld nou. Enfin de
kermis heeft in ieder geval dit voor, dat
wij met regendagen niet behoeven te denken
hoe zal ’t komen of daar gaat het waar
borgfonds, net als met de eerste dag van
de feestweek.
Het eerste nummer dat heden op het
programma stond was keuring van draai
orgels enz. voor het Stadhuis. Jammer dat
ze hiervoor niet een paar prijzen beschik
baar hadden gesteld voor bet schoonste
geheel, dat was anders mooi geweest.
We krijgen nu dus een paar dagen van
valsche draaiorgels en kapotte horens.
Jonge jonge er zijn er bij die je wel graag
een cent wil geven als ze maar niet eens
beginnen, zoo mooi. Trouwens die lui vinden
ook al heel wat uit om aan een stukje
brood te komen. Zoo is er een hoornblazer
die wordt bijgestaan door een trommel
slager terwyl nummer 3 met een lange
stok op de steenen stampt waardoor een
soort belletjes een niet al te harmonisch
klinkende opluistering vormen.
Ik zei al tegen mijn vrouw, die lui
moeten de geheele week maar in die nieuwe
straten over de Gasthuisbrug blazen,
misschien kan hij dan met de stok met
belletjes de steenen daar zoolang stampen
dat ze effen worden, want als je daar
loopt hoef je warempel geen last van
eksteroogen of gevoelige voeten te hebben,
zulke mooie puntige bestrating hebben ze
daar. Ook een beste vloer voor koude
voeten.
Ik ben zoo op mijn eentje eens naar de
Marnezijl gekuierd, nee maar daar woont
ook nog een kermis heb ik wel ontdekt.
Op de plaats waar „Jan” anders staat met
zijn karavaan, vind je op het oogenblik
een tiental collega’s van hem met hun
vee, kroost, wagens en wat daarbij behoort,
’t Is er een en al gezelligheid. Trouwens
ik hoorde wel, het zijn allemaal lui die
graag een ander behulpzaam zijn. Ze hadden
tenminste het land van iemand zoo maar
dan in Hindeloopen bij het concours aan
wezig was en waarbij de Workumer politie
een woord van lof toekomt voor de goede
orde, die zij wist te bewaren. (Een hoera
voor de politie van Workum.) Het laatste
nummer zou gegeven worden bij het café
de Zwaan, doch wat schrik, de motorboot,
die wij er al gedacht hadden, was er nog
niet en volgens gewonnen inlichtingen lag
deze aan den grond voor het Workumergat.
Goede raad was duur. Er werd besloten,
om voorloopig in //de Zwaan” nog maar
te wachten; ’t zou wel wat meevallen, bet
was den geheelen dag meegevallen.
We kregen een voordracht „Pietje Puck
heeft een spraakgebrek,” die zoo verschrik
kelijk op de lachspieren werkte, dat alle
leed vergeten was.
Daar komt de tijding: de motorboot in
’t zicht, dus alles in de bus. De reis naar
Bolsward werd vervolgd onder gezelligen
kout. Verschillende nabetrachtingen werden
nog gemaakt, zooals dat steeds gaat.
Parrega wordt gepasseerd, doch ongeveer
een minuut of vijf verder, krijgen we een
hevige schok, die ons het ergste deed
vreezen. Wy kwamen in aanvaring met
een andere motorboot, daar die geen licht
op had. ’t Was me een paniek, doch de
kapitein stelde ons gerust, er zat alleen
maar een deak voor in de boeg, dus af-
marsch, geen zieken.
Zonder verdere incidenten kwamen wij
ongeveer half elf in Bolsward aan,
voldaan over den dag, die achter ons
alhoewel het weer niet had meegewerkt,
Evenwel zal ieder, die de tocht heeft
meegemaakt, kunnen getaigen, dat er pleizier
gemaakt is zooals ze dat kunnen bij „Har
monie.”
U, mijnheer de redacteur, dankende
voor de opname in uw veel gelezen blad,
teeken ik:
me een ellende, en toch wat
toen gelachen, ik zou haast zeggen
aak’ligheid. Dit was een moment
we een „protte wille” hadden. De
maar ploeteren en de dames aan
Zoo stoomende, duwende,
om half twee in Hinde-
en waren we blij en
’t Was hier
en terecht
bruggen over de Workumervaart, die aan
Bolsward behooren, vernieuwd en verbeterd
werden, en de gemeente Wonseradeel de
brug te Tjerkwerd ook veranderde. Voorheen
waren het geen eigenlijke bruggen. De
namen Hollanderzet, en Ymswolderzet ge
tuigen nog dat men er losliggende barten
had voor den overtocht. In 1864 zijn
het ,/flapbruggen” geworden. De doorvaarts-
wijdte werd grooter en bij de twee genoemde
bruggen moest nu ook een brugwachters-
woning komen, want bij deze bruggen
behoort ook een brugwachter. De boeren,
die voor hun landerijen en bedrijf bij de
verbetering belang hadden, hebben tot de
vernieuwing en afkoop van onderhoud
stellig wel iets bijgedragen, de schipperij,
die er ook door gebaat was, dat de bruggen
breeder waren, (en ook de vaart werd
gebaggerd) maar er wordt sedert ook tol
geheven. Elke 3 jaren moet daarvoor
nog de consessie bij de Regeering aange
vraagd worden. Voor die bruggenbouw
is door Bolsward indertijd f 16.000 geleend.
Nog in hetzelfde jaar dat deze Wor
kumervaart zoo werd verbeterd, rees het
plan een stoombootdienst te openen van
Workum over Bolsward en Sneek naar
Heerenveen, dagelijksche dienst vice versa.
De ondernemer, de heer C. Troste Jr., had
van dien stoombootdienst groote verwach
tingen, maar ik heb niet kunnen naspeuren
wat er van dat plan is gekomen. Wel
zag ik nog dat in dien tijd de spoorlijnen
Harlingen-Nieuwe Schans, en Leeuwarden-
Meppel in aanleg waren, terwijl ook nog
andere lijnen in onze provincie werden
geprojecteerd. Over die „andere lijnen,”
waarbij ook onze stad direct betrokken
was, zal ik later behandelen.
Ter verbetering der verkeerswegen diene
ook nog dat Bolsward f 500 toestond als
een bijdrage aan Wonseradeel voor den
aanleg van een kunstweg naar Exmorra.
Er zou een nieuwe weg gelegd worden,
door de landerijen langs Sijbrandahuis, van
het dorp Exmorra naar den Bolswarder-
Tjerkwerderweg. De provincie heeft er
ook eenige subsidie voor toegestaan, en de
Gemeente Wonseradeel heeft er een geld-
leening voer moeten aangaan van f 23.000.
Het werd evenwel reeds najaar van
volgend jaar eer met de aardebaan en
bruggen werd aangevangen.
Bolsward gevoelde in dien tijd ook
krachtig dat het met den tijd mee moest.
Dat werd getoond in de actie voor een
spoorlijn, door ’t wegbreken der poorten
enz., maar, dat alles moet ik uitstellen
tot een volgend nummer.
VI.
Mijn laatste artikel eindigde met winter
pret, en gevoegelijk zou ik daaraan kunnen
verbinden eenige sterke stukken van oude
hardrijders, waarby ook Bolswarders, o.a.
een Burgemeester onzer stad, doch ’t lijkt
mij meer passend met die gegevens te
wachten, tot we volop in ’t koude jaar
getijde zitten.
Ik wil het jaar 1864 dus liever beginnen
met de vermelding, dat men in dit jaar een
nieuwjaarsuitdeeling hield vanwege het Ge
meentebestuur aan de behoeftige gezinnen.
Vroeger bestond hier de gewoonte dat op
den eersten dag des jaars de gegoede inge
zetenen als het ware bestormd werden met
nieuwjaarswenschers. Het was allengs ont
aard in een echte bedelpartij. Om aan dat
lastig misbruik een einde te maken, werd
men verzocht, aan de deur geen giften te
verstrekken op den nieuwjaarsdag. Het
Plaatselijk bestuur zou voor een uitdeeling
zorgen, daartoe in staat gesteld door de
inschrijvingen op een daarvoor rondgezonden
circulaire. De som van bijna f 350 kwam
op die wijze bijeen en werd aan de Spijs-
commissie ter hand gesteld. In 358 ge
zinnen, samen 1213 personen tellende,
werd naar gelang de grootte van het gezin,
een hoeveelheid spek en meel uitgereikt,
terwijl in de gestichten de verpleegden ook
onthaald werden en hen bovendien ieder
een kleine geldelijke bijdrage werd geschon
ken. Dit gebruik heeft zich tot onze dagen
gehandhaafd. Nog steeds wordt op het einde
van elk jaar vanwege het Gemeentebestuur
voor dit doel een bijdrage gevraagd; meestal
worden de biljetten door de politieagenten
bezorgd en teruggehaald bij de burgerij,
terwijl het geven aan de deur niet meer
geschiedt. Ik meen zelfs, dat het verboden
is, met het doel gaven in te vorderen, op
Nieuwjaarsdag langs de huizen te gaan
„nieuwjaarweoschen.”
In dit jaar, 26 Januari, stelde de Raad
den grond buiten de Blauwpoort, de zoo
genaamde „Stadssteden” beschikbaar als
bouwterrein voor burgerhuizen. Vóór het
huis van den heer Hokwerda moest het
terrein onbebouwd blijven, maar verderop
tot aan de boerenhuizinge van den heer
M. Galema, werd de grond in erfpacht
verkrijgbaar gesteld. De tegenwoordige Har-
lingerstraat werd in korte jaren aan de
zuidzijde volgebouwd. De boerenplaats is
later afgebroken, het terrein is thans door
de fabriek „Hollandia” ingenomen.
Ouden van dagen kunnen zich zeker
nog herinneren, dat het terrein naast den
weg, waar nu die reeks huizen staat, des
Zondags als een soort speelterrein werd
beschouwd. Er werd veel gekaatst, en nog
meer „koek geslingerd.” Donderdags was
het een bergplaats voor de talrijke boeren
wagens, die boter en kaas naar de waag
brachten en hun paarden daarna stalden
bij de herbergen: Het wapen van JPonse-
ndeel, thans café Boermans (in 1864 was
er kastelein 8. P. van der Wei) en de
Nieuwe Stadsherberg toen kastelein H. P.
Hilarides. Deze herberg, wat ik reeds vroeger
heb gemeld, is afgebroken, omstreeks 1880.
Een zaak van belang voor den handel,
mag ik hier niet onvermeld laten.
Den 30 Mei werd aan den Raad mee
gedeeld, dat een missive van den Commis
saris des Konings was ingekomen, dat het
plan bestond een telegraaflijn van Sneek
naar Bolsward aan te leggen, met uitnoo-
diging een geschikt lokaal beschikbaar te
stellen voor een telegraafkantoor. Er werd
toen aan Burgemeester en Wethouders
machtiging verleend voor de stichting van
een nieuw gebouw op het Hengstepad.
Spoedig daarna werd het aanbesteed en
Fokke Hamburg werd aannemer voor de
som van f 2165. Dit gebouw is later, toen
post en telegraaf in één kantoor vereenigd
zijn, verkocht. Thans is het de sigaren
winkel van den heer A. Bakels. In 1864
was het postkantoor bij „De drie Posten”
naar ik meen, in het huis thans door
Dr. Beekhuis bewoond. Directeur was toen
de heer J. Witteveen, maar nog in dit jaar,
werd deze vervangen door den heer L. C.
van der Feltz. Het telegraafkantoor,
dat 15 Jan. 1865 voor ’t verkeer geopend
is, stond onder leiding van
3e klas, J. Theunisse.
Op ’t gebied van handel en verkeer kan
nog vermeld worden, dat dit jaar de drie
voor een deel leeg gemaaid, zonder dat ze
vergoeding vroegen. Beste menschen toch
nou?
Maar nu wat anders, iets treurigs. De
harddraverij-vereeniging ie... geweest. De
oude kermisdraverij komt dit jaar niet, wat
de reden is weet ik niet, maar ik weet
wel dat bet jammer is, want ik zie liever
een ouderwetsche draverij, dan een nieuwer-
wetsche wedstrijd van die ...stjonkdingen
of in het beschaafd uitgedrukt motoren.
Misschien dat de Redactie wel zeggen
kan hoe het komt voortaan, maar het zou
mij spijten dat de harddraverij aan kant
ging-
daar wij rondom ingesloten zaten onder
een flink dekkleed en zoodoende droog,
maar smakelyk onze morgen-boterham
konden verorberen. De reis ging heel
voorspoedig tot Heeg, doch toen besloot
onze kaptein om het dek er af te
doen en ons te bergen onder de luiken,
omdat de Heegermeer nogal spookte en
hij de bovenlast niet graag wou verspelen.
Zoo gezegd, zoo gedaan. Zoodoende hadden
we 20 minuten pauze.
Om 10 uur ging de tocht de meer over
en begonnen de gezichten, vooral bij de
dames, te betrekkener moest afleiding
gezocht worden en werd gevonden in ’t
zingen van „Hittepetit” en ’t oppeuzelen
van apenoten. Op het dek vermaakten
eenige heeren zich met den golfslag, doch
deze liet niet met zich spotten
ijskoud een lorgnet van iemands
die we nooit weer
de lorgnet, bedoel ik.
een pet over boord en 1
Galamadammen spoedig te pakke
er al een enkele „meerziek” werd
wel een manspersoon.
Even voorbij de Galamadammen was ’t
weer halt. We waren voor een vaste
brug en de stuurmanskast kon niet onder
de brug door. Iedereen verschrikt, wat
nuHij kon er af geschroefd worden en
dit was ook weer geweest. Ondertusschen was
het middag geworden en voeren we een
vaart in, recht op Hindeloopen aan.
begon pas de ellende. Alle hends aan dek.
We zaten vast, dus: trekken was de bood
schap; hoe was ’t mogelijk, en ’t had
steeds geregend.
’t Was
is er
van
dat
heeren
de advocaat,
trekkende, zijn wij
loopen aangekomen
niet blij dat we er waren,
regen en wind van belang
„feest vieren in armoede.”
Bij onze aankomst was de 3e afdeeling
nog aan het zingen en namen wij onzen
intrek zoolang in een café, totdat de 2e
afdeeling aan de beurt was. Om niet
langdradig te worden, zou ik thans kunnen
beginnen met te zeggen, dat ongeveer
5 uur alles was afgeloopen en de geheele
menschenmassa (die was niet groot) van
het terrein afspoelde ’t was groote schoon
maak, en werden de prijzen in het hotel
Walda uitgereikt. De zangers en zange
ressen stonden hier zoo op elkaar gedrongen,
dat menige jas of japon ongemerkt werd
uitgewrongen van ’t water door al de
groote en kleine buien, die we hadden
gehad.
Toen wij onzen prijs in ons bezit hadden,
werd er beraadslaagd over den terugtocht.
Met algemeene stemmen werd besloten,
om gezamenlijk langs de zeedyk naar Wor
kum te loopen en zou onze kappi maar
zien, dat hij met de leege motor die ondiepe
vaart weer langs kwam en dan langs het
Workumergat ons van Workum naar Bols
ward brengen. Dit is de verstandigste weg
geweest, daar het weer hoe langer hoe
losser werd en ze thuis ons allemaal gaarne
weer terug verwachtten.
Na nog een enkelen rondedans, werd op
de meest plechtige wijze onzen secretaris
de groote gewonnen bronzen medaille op
den borst gehecht, om hem thuis in het
gezelschap der anderen vroeger gewonnen
medailles te doen indeelen.
Om circa 5 uur werd het programma
voortgezet met de marsch naar Workum,
vlak achter de zeewering langs, omdat wij
daar het meest tegen regen en wind beschut
waren. Deze marsch van circa P/s uur,
kenmerkte zich door den opgewekten geest
die er heerschte, er werd niet meer aan
het weer gedacht, alleen aan pleizier.
Onder de marsch werden verschillende
grappen vertoond, o.a. de „zevensprong,”
en er werd gezongen dat het een lust was.
Geen wonder dat wij als een verwelkt
bouquet in Workum aankwamen.
Het eerste het beste café was voor ons,
waar ieder zich een beetje opknapte en zich
versterken kon met hartigen beet en
dronk.
Vervolgens werden door ons als straat
zangers op verschillende punten van de
stad Workum eenige nummers ten beste
gegeven, wat meer volk op de been bracht
Bolswardsche Courant
i
tt
ff
f!
ft
ff
ft
ft
ft
ft
ff
ft
H
Gegroet,
