der Gemeente Bolsward
Officieel Orgaan
1
S. HENGST, Bolsward.
Heerebaai no. 60
merk ,,’t Haasje”
55 cent per half pond
Alles overtreffend
in kleur en geur
In Kleedjes en
Zakdoeken
P. 0. van der Klei
W. ZEUL l ZOON S BANK
voor Landbouw en Handel,
Sneek - Oude Koemarkt 35
Voorradig de fijnste beenkappen.
-SCHRALE-
gespron^eno^ruve huid
10 cents Sigaren.
TROMP,
Kameelbaar Gespschoentjes
vanaf f 1,10.
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
Zaterdag 11 November 1922
61ste Jaargang
No. 63
Beste
vetleeren
Kameelhaar Kraagpantoffels vanaf f 2,35.
De beste Kraagpantoffels f 3,75.
Fijne bruin leder Pantoffels, wol-
voering, f 3,25.
Dikke Viltmuilen,
vilt en leerzool
f 1,35.
Appelmarkt - Bolsward
Uit Bolsward.
SNEEK.
I
I
A.
o
c
Aanbevelend,
o
cr
pRAI5lf!AvANVALKEnBURG'S
Ie A ••iLEVERTRAATI
ONZE FIJNE GEURIGE
W erkschoenen,
hout gepend en waterklep,
f 7,50.
3
"O
a>
w
w
Geeft af
SPAARBANKBOEKJES
RENTE 4 pCt
terugbetaling dagelijks.
Deposito rente 5 pCt. één jaar vast
vindt U werkelijk iets fijns
voor weinig geld
bij
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
Ds. G. Westmijse in Bolsward.
Dinsdagavond 14 November (8 nur), zal
vanwege de Maatschappij tot Nut van
het Algemeen een Openbare Vergadering
plaats hebben, waar Ds. G. Westmijse van
van Warfhuizen zal spreken.
In een onzer vorige nummers maakten
wij onze lezeressen en lezers reeds attent
op dezen avond. Ds. G. Westmijse staat
bekend als een der beste redenaars. Dat
spraak, heeft de zeer begaafde spreker de
aan zijn lippen hangende hoorderessen en
hoorders geschetst enz.” Het verslag ein
digt: „Na de met diepe aandacht aange
hoorde rede, droeg de eminente voordracht
kunstenaar eenige Vlaamsche- en Holland-
sche gedichten voor”.
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
Zoo zouden wij kunnen doorgaan met
nog vele andere recencies, die allen hierin
overeenkomen, dat zij vol lof zijn over de
groote redenaarstalenten van dezen gevierden
spreker. Zij zijn dunkt ons voldoende om
bij iedereen de belangstelling op te wekken
en vertrouwen dan ook, dat onze lezers in
en buiten Bolsward, bet ernstig streven van
ons ijverig Nutsbestuur zullen weten te
waardeeren en in grooten getale Dinsdag
avond a.s. in „De Doele” aanwezig zullen
zijn.
Dit nummer bestaat uit 2 Bladen natuurlijk niet meer mogelijk. Het
militaire drilsysteen, dat zal het gevolg
wezen van de Tech. Herz.
Na deze uitlegging, gestaafd doorcijfers
en uitspraken van personen en bladen van
verschillende richting, bleek het dat alle
aanwezigen overtuigd waren, dat een der
gelijke aanslag op ons onderwijs moest worden
afgewend. Een plaatselyk comité van aktie
werd gevormd, waarin o.a. zitting namen
de voorz. van het N. O. G., van den Bond
v. Nedl. Ondw., van de Onderkom missie’s
van School I, II en U. L. O. en van den
Bestuurdersbond. Huisbezoekers zullen wor
den aangezocht om handteekeningen op te
halen. Alles moet vlug gaan, daar het nood
lottige wetsontwerp December reeds zal wor
den behandeld.
Met een woord van dank aan den inlei
der en de aanwezigen sloot de voorz. de
vergadering.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62‘/2 cent per 3 maanden
F. Bonte, de bijeenkomst; hij bewees met
groote getallen, dat er voor de drankbe
strijders nog heel wat terrein braak ligt!
En hij zag zoo graag, dat de mannen der
vakbeweging zich méér met den drankstrijd
zouden inlaten, naar het woord van Henri
Hermans: Dóór hooren ze thuis! Na nog
enkele mededeelingen verleende de voorzitter
het woord aan den spreker Pater Bloem,
van Witmarsum.
Deze begon met de opmerking, dat,
alhoewel deze avond staat in het teeken
van feestvreugde, en de vergaderden van
hun kant dan ook blijk geven van te zijn
in een zoodanige stemming, bij tóch eenige
oogenblikken de aandacht vraagt voor ’n
ernttig woord. Dr. Ariëns, de generaal
der Kath. Drankbestrijding, wil immers
óók, dat op ’n feestavond als deze, mede
een propaganda-woord zal worden gehoord.
In heerlijke taal gedenkt Spr. vervolgens
de feiten, dat de afdeelingen hier ter stede,
van welke deze avond uitgaat, jubileerende
zijn. Het Kruisverbond namelijk, bestaat
dit najaar 25, en de Maria-vereeniging
20 jaar. Ja, dit is een feest van liefde,
omdat wij vóórslaan een werk van liefde.
Sint Paulus, de apostel, schreef zoo terecht:
„...al had ik alles zoo ik de liefde
niet had, ben ik niets”.
De liefde is geduldig. Was er niet een
Jobs geduld noodig voor dr. Ariëns, toen
hij, nu meer dan een kwarteeuw geleden,
daar in Enschedé, dat drankbestryders-
„stekje” plaatste tusschen de alcohol-
„doornen”? En daarnaast weer de Maria
vereeniging voor de vrouwen, en de St.
Anna-vereeniging voor de kinderen. Want
zonder hen immers was ’t maar half werk
Spr. spoort de onders aan, toch vooral
hunne kinderen te laten opnemen in de
gelederen der drankbestrijders, ’t Zal u
en hen tot vrede en vreugde strekken, zoo
riep hij uit. Wat een geduld was er
noodig, om de organisatie te maken tot
Actie tegen de verslechtering
van 't onderwijs.
Maandagavond j.l. werd in café „Voor
waarts” een vergadering gehouden om te
komen tot een plaatselijk comité van actie
tegen de dreigende onderwijsverslechtering.
De voorzitter van de afd. Bolsward van
den Bond van Nedl. Oadw. riep den aan
wezigen het welkom toe en betreurde het,
dat niet meer belangstellenden waren
opgekomen. Van de uitgenoodigden hadden
het personeel en bestuur van de Geref.
School „Rehoboth” en der Bijz. School
voor Chr. Volksonderwijs bericht gezon
den, dat zij aan de uitnoodiging niet
konden voldoen, daar zij vertrouwden dat
hun eigen vereenigingen hun bezwaren wel
zouden kenbaar maken. Personeel en bestuur
van de R. K. school alhier hadden niets
van zich laten hooren. Evenmin had de
afd. Bolsward van de Ver. voor Volkson
derwijs eenig teeken van leven gegeven.
Temeer viel dit op, daar juist het H. B.
van genoemde Vereeniging de stoot tot de
groote landelijke actie had gegeven.
Spr. herinnerde aan de Lager Onder
wijswet 1920, die veel verbeteringen bracht,
maar spoedig ook technische gebreken liet
zien. Een herziening werd noodig geacht
en juist op den verkiezingsdag werd deze
ingediend. Een algemeens schrik sloeg
alle onderwijsmenschen om ’t hart. Weldra
kwamen de bezwaren zoowel van links als
van rechts los en boe meer men er zich
in werkte, hoe duidelijker het ieder werd,
dat het onderwijs een groot gevaar dreigde.
Op initiatief van de Ver. voor Volksonder
wijs werd een Comité van actie gesticht,
waarin zitting namen vertegenwoordigers
van de Ver. v. Volksonderwijs, de Ver.
van Staatsburgeressen, het Nedl. Onderw.
Genootschap, de Bond v. Nedl. Onderw.
en Ver. „Handwerkers Vriendenkring”.
Spr. gaf hierna het woord aan den voorz.
van de afd. Bolsward van 't N. O. G.
om een inleiding te houden over de Techn.
herziening.
Deze begon met voor te lezen een cir
culaire van bovengenoemd landelijk comité,
waarin werd aangespoord om in iedere
gemeente plaatselijke comité’s te vormen,
die moeten zorgen, dat wanneer over enkele
weken de T. H. in de 2e Kamer wordt
behandeld, ieder weet welke debiele ons
onderwas, dat Nederland tot een van de
hoogst ontwikkeldste landen heeft gemaakt,
bedreigt. En wanneer dan de kritieke datum
zal zijn aangebroken, moeten de volksver
tegenwoordigers kunnen zien op de petion-
nementlijsten en aan de groote betooging
dien dag in den Haag, dat het Nedl. volk
z’n geestelijke ontwikkeling wil behouden,
dat het goed onderwijs op hoogen prijs
stelt, dat het zijn kinderen niet wil ont
houden wat de beschaafde volken als een
rijk bezit erkennen, dat zij nimmer willen
verliezen.
De inleider vertelde ons hierna, wat
die Tech. Herv. alzoo inhield, te weten
geen betere opleiding der onderwijzers,
beperking van de opleiding, weinig geld
voor licbl. opvoeding, het Rijk betaalt
niet meer de salarissen voor het z.g. her-
halingsonderwijs, de salarissen worden ver
minderd (zelfs tot 26°/q). En over dit
alles wil de inleider niet spreken, hoewel
teruggang naar de armoede van voor eenige
jaren hem natuurlijk niet toelacht, neen,
de grootste verslechtering is wel deze, dat
de klassen veel te groot zullen worden.
Wat moet er van onderwijs terecht komen,
als daar een onderwijzer komt te staan voor
een klas van 50 leerlingen of een onder
wijzeres in de aanvaugsklasse van over
de 50 leerlingen De oud-schoolopziener
Wirtz, voorstander van bizonder onderwijs,
drukt het zeer juist uit door te zeggen,
dat de regeering vergeten heeft bij dit
ontwerp den onderwijzer wederom het
recht te geven een stok te gebruiken,
want het intieme, mooie van het onderwijs
wat ze nu is! Op het zilveren feest der
Nederlandsche Kath. Drankbestrijding dat
te Den Bosch is gehouden, werd zoo geroemd
van onze stevige organisatie door een
socialist drankbestrijder. Hij zeidelang
zijn de Roomschen achtergebleven inzake
den drankstrijd, maar eenmaal begonnen,
zijn ze met reuzenschreden opgemarcheerd!
De liefde is welwillend. Wij, drank
bestrijders, hebben 't allen zoo gemakkelijk
mogelijk gemaakt; wijd hebben we onze
deuren en ramen opengezetde contributie
stellen we zoo laag mogelij.kwe ver
aangenaamden onze vergaderingen. Om
toch maar te toonenonze welwillendheid.
De uitgestorvenen der maatschappij de
dronkaards nemen we op, we hebben onze
reclasseeringsbureaux. Een hartelooze maat
schappij trapt ze terug in hun ellende, wij
steunen ze op verschillende wijzen. Wat
een moreele steun, wat een troost krijgen
ze niet bij ons 1
De liefde is nederig. Wij zijn geen
Pharizeërs. In eigen onvermogen en schuld
bekentenis wachten we af wat we met
Gods genade vermogen te doen voor de
zielen. In het misbruik zien we op de
eerste plaats de zonde. Zijn we: klein als
kinderen, in het gebed. Toen David was
gestorven en Salomon hem opvolgde, vroeg
hij van Godwijsheid, om Zijn wetten
goed te beleven en te laten beleven. Doen
ook wij aldus.
De liefde vertoornt zich niet. Vaak
hadden en hebben we nog reden te over
om ons te vertoornen, als wij, drank
bestrijders, voor onze beste daden niets
krijgen dan ondank. Wij zijn gescholden
voor drijvers en dweepers, Goed: wij zijn
PAÏJI ÏTQ Potter en
irWLUu Semper-Melior
staan aan de spits der
TEGEN FABRIEKSPRIJZEN BIJ
wij niet alleen staan in onze bewering,
getuigen onderstaande uitspraken van ver
schillende andere bladen naar aanleiding
van het optreden van Ds. Westmijse.
In een verslag in de N. Winschoter Crt.
lezen wij o.a.:
„Geboren redenaar, als de heer West-
mijse is, pakte hij onmiddellijk het publiek,
hetwelk zich zeer voldaan betoonde en
met een hartel^jk applaus dankte voor den
genotvollen avond”.
In De Eemsbode over een gehouden
lezing te Delfzijl het volgende:
„De roem als eminent spreker was Ds.
Westmijse reeds vooruitgegaan en ’t was
dan ook geen wonder, dat de zaal geheel
gevuld was met belangstellenden van de
meest verschillende gezindten. In zeer
mooi gekozen woorden en met bewonderens-
waardige dictie kenschetste Spr. enz. Het
verslag «dndigt met de mededeeling dat
het publiek zeer aandachtig luisterde en
dien avond iets schoons genoot”.
De Uithuizer Courant schrijft o.a. over
een gehouden vergadering in Uithuizen:
„De heer Westmijse bewees, een ver
bazend vlot spreker te zjjn. En dat niet
alleen. Door zijn stem, zijn wijze van
zeggen en zjjn gebaren, wist hij zijn tal
rijke toehoorders van het begin tot't einde
te boeien. De voorz. sprak namens alle
aanwezigen, toen hij den spreker een woord
van dank bracht en hem een bartelijk tot
weerziens toeriep”.
En ten slotte willen wij nog vermelden
wat de IJmuider Courant schreef:
„In de gloedvolle rede, schoon van bouw,
boeiend van inhoud, bijzonder leerrijk van
woordkunst, treffend van prachtige beeld-
eindigde Z(jnEerwaarde z’n improvisatie.
Zijn rede, in een kenrigen vorm gegoten
en met den gloed der overtuiging uit
gesproken, werd langdurig en enthousiast
toegejuicht.
Na de pauze werd door eenige heeren-
leden opgevoerd een drie-acter: „De
Mexicaansche Zilvermijn”. Een vroolijk
spel van speculatiekoorts, door Gerard
Nielers. Bertus Riem heeft een bescheiden
barbierszaakje, hem él te bescheiden.
Tegenover z’n klanten moppert hij meer
malen rijk-zijn, déér wilde hij op aan
Een zijner klanten, zekere Van Houten,
schilder van beroep, brengt hem in kennis
met „stukkies van de Mexicaansche Zilver
mijn”. Een andere bezoeker, Groosbeek,
die er óók aan doet, maakt het ten slotte
zóóver, dat Riem aandeelen wil koopen,
in prolongatie. Doch hij waarschuwt hem
tevens dat niet ieder geschikt is voor
opeculeeren. Riem zegt echterik wel, ik
ben en blijf kalm. Maar inderdaad was hij
zenuwachtig en gejaagd. Hij raaskalt over
de „myn”, hij mishandelt de sik van
Kraakman... En ten opzichte van zijn
bediende, Dirk, neemt hij direct een royale
houding aan. Zijn zoon Jacob, die per fiets
thuis komt en vreemd ophoort, als zijn
vader zoo uitgelaten en overdreven doet,
ontneemt hij het rijwiel, om toch maar zoo
ving mogelijk in stad te kunnen komen
daór zijn ze te krijgen
Het tweede bedrijf laat ons zien, dat
Riem al eenige veranderingen en nieuwig
heden in zijn salon heeft aangebracht:
een telefoon, een electrische bel, meer licht,
een diepere étalagekast enz. enz. Ook hij
zelf is „mijnheer-achtiger” gekleed. Het
Propaganda-Feestavond
R. K. Drankbestrijding.
Jongstleden Woensdag had de in ons
blad geannonceerde propaganda-feestavond
van de afdeelingen van het Kruisverbond
<=n de Maria-vereeniging, plaats. De groote
Doelezaal was tjokvol; wij merkten mede
vele „buitenlui” op. Tegen 8 uur opende
de praeses van het Kruisverbond, de heer
drijvers en dweepers, maar dan in den
goeden zin. Wij drijven de menschen de
gekkenhuizen, de gevangenissen uit de
kerk in; wij drijven hen naar de deugd
van onthouding, En wij dweepen met alles
wat goed is. Maar wij dwingen niet. Men
gelieve tot ons te komen uit vrije over
tuiging. Blijven we steeds ook in den
dronkaard den mensch beschouwen. Haten
wij bet alcoholisme, doch hebben we den
alcoholist lief
De liefde gelooft alle». Neen, we kunnen
niet aannemen, dat er menschen zonden
zijn, niet meer te redden uit de klauwen
van den drankdémon. Pater Ildefonsus, van
Helmond, bewijst met zijn reclasseerings-
werk het tegendeelDie behandelt jaarlijks
roo’n 700 gevallen van dronkaards. Her
nieuwing van de ziel dat hebben die
stumperde van noode.
Na de Roomsche drankbestrijding nog
in het licht te hebben gesteld van de
eeuwigheid, die ons allen eenmaal wacht,
Bolswardsche Courant
LEEUWARDEN
O
-Q
C
O
D)
0)
cd’
v>
■o
o
Q.
ca'
O)
45
O
O
CL
<n
CD
L-
Cö
l_
ro
Q.
Q
QT
-!
'll'.
