der Gemeente Bolsward
Officieel Orgaan
Geëmailleerde en
Huishoudelijke Artikel n
koopen bij ons.
1e kwaliteit
- grisim
hef gevoel van onwefz.jn
dat aan toriep voorafgaat. Neem Es
SAHAPERIN fÊ
firaaT.S.ï.il.Zïel
IW. ZEUL l zoors HflHK
voor Landbouw en Handel,
Sneek - Oude Koemarkt 35
Pompadour
SCHORTEN
P. 0. van der Klei
Js
kan dat niet,
in tal van
daarbij aangenaam
I
w
FORNUIZEN,
Nieuwe modellen
REIN ALUMINIUM. Prima
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
62ste Jaargang
Zaterdag 17 Februari 1923
p. 15
T
EMAILLEHANDEL, I
BOLSWARD.
4 PANNEN,
per stel f 5,80
ZEER GROOTE KEUZE
SEKWA
PEPERMUNT
maar werkt JST
ge-allen als medic n en is
van smaak ejï goedkoop
®©©@©©©©©@©©o@
-
Dit numm«r bestaat uit 2 bladen.
Officiëeie Advertentie.
Groote keuze
Uit Wonseradeel.
r
VAN OVER DE ORENS.
Naar den Ijsberg te Harlingen.
Februari 1823.
Het beste tegen den
laagst en prijs kunt ge
Geeft af
SPAARBANKBOEKJES
RENTE 4 pCt,
terugbetaling dagelijks.
zijn
Lage prijzen
Zie etalage
GROOTE VOORRAAD,
prijzen beneden iedere
concurrentie.
Advertentieprijs: I0 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
TEL. 88,
EXTRA AANBIEDING
LAGE PRIJZEN
ZIE ETA LAG EJ
APPELMARKT
B O LSWA R D
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62*/2 cent per 3 maanden
KENNISGEVING.
Sluiting jacht waterwild en op
sluiting kooieenden.
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
COURAN
Bolswardsch
3S35OSES3
de Turken niet
zich onder een
Deposito rente 5 pCt. één jaar vast
24 uur
zelf ook
en voor
TABLETTEN fcia
Verkrijgbaar» bij Apothekers en Drogisten.
op
en
den
tellen,
V
Het is niet voorzichtig slapende hoeden
wakker te maken. En het is nog minder
voorzichtig al wakker geworden honden
rag verder aan te hitsen. Dat had het
Franscbe blad moeten bedenken, dat laatst
Poincaré den raad gaf zich door het voor
beeld van Colbert en Napoleon te laten
leiden. De Duitscbere praten al meer dau
de ïranschen lief kan zijn over de politiek
van Lodewtyk XIV en Napoleon, die altgd
de politiek van Frankrijk zou gebleven zijn.
Ka de Duitscbera doen het werkelijk niet
alleen. De Engelsche arbeiderspartij heeft
onlangs een manifest uitgegeven, waarin
het de Franscbe bondgenoot verwijt met
het bezetten van de Roer uitsluitend naar
een nieuwen Franschen Rijngrens en het
uiteenscheuren van Duitschlaud te. streven
En niemand winder dan Sinats heeft ge
zegd, dat het bedrag, door de commissir
van herstel als schadevergoeding aan Duitsch-
land opgelegd onmogelijk te betalen is en
thans als hefboom gebrnikt moet worden
om Duitschland uit elkaar te scheuren.
Wat hebben de Franschen dan zelf nog
aan de politiek van Lodewijk XIV ei
Napoleon I te herinneren, w’er een>g doel
was, ter verzekering»an de Franscbe bego
nomie over het Europeesche vasteland den
Rijnstreek en verder nog te bezetten en
-.-‘M '-SuM
noeg voor doen, wanneer het werkelijk
dreigt spaak te loopen. Want ze zitten in
Smyrna lealijk in de val, niet alleen dat
hun schepen er vast zitten evenals de
Eugelsche en onze Tromp, maar door de
aanwezigheid kunnen ze tegen hun wil
wel in het Turksch Engelscbe conflict ge
mengd worden. Zetten de Turken door,
dan moeten ze nolens voices mee in den
oorlog Wie weet zou hen dat tegenover
Duitschland wat toegeeflijker maken. Het
neet dat de T-j-cboSlowakische minister
president same met Mussolini bemiddeling
tusschen F ankrijk en Duitschland over
weegt. Maar tot nu toe hebben de Fran-
schen iedere gedachte daaraan veront
waardigd afgewezen.
Dergelijke verontwaardiging pleegt te
eindigen wanneer men zich niet onvoor
waardelijk zeker meer voelt. Daarop af
gaande zou men gelooven, dat de lersche
opstandelingen nog niet aan hun succes
twijfelen. De gevangengenomen onderbeveL
ht-bber van hun leger bad tot het neer
leggen der wape- s gemaand. Maar zijn
aanmaning die waarschijnlijk ook wel een
beetje ter redding van eigen leven is ge
geven, b ’erf vruchteloos, al zal ze wellicht
op sommigen haar uitwerking niet missen.
Het blijf dus ook in lerlai d bard tegen
hard gaan, evenals aan de Roer en in het
Oosten en te Warschau, waar de aarts
bisschop vermoord is en vrijwel overal in
de wereld van het oogenbiik. De geest
van den Volkenbond zooals de menschbeid
zich die eet s dacht, is er nog niet.' Eb dan
geeft het niets of de Volkenbond in Genè»e
al over ontwapening delibereert.
Duitschland door verbrokkeling zwak te
houden als het des'ijds og was. De Petit
Paruien, een ander Parijsch blad, verzeker!
wei dat geen enkel verstandig Frai schman
er ooit over gedacht heefi de Roer of ander
Duitsch gebied te annrxeeren. Maar de
onthullingen van LI yt George htbber
ontrent het streven van Focb, die ook de
Petit Paruien toch wel voor een verstan
dig Frauschoian zal houden, we) andere
dingen verteld. En het klinkt zoo gek nog
niet, wanneer de Duitsehers beweren, dat
het streven van Poincaté daar wonderwel
bij aanpast. Zoo Frankrijk werkelijk geen
anm-xionistivehe of andere imperialistische
bedoelingen mag hebben, de Franschi-
politiek van den laatsten tijd maakt zelf»
dat het den schijn tegen zich krijgt. Het
tekort aan kolen, waarvoor Poiucaré de
Roer heeft laten bezetten bedroeg volgen»
de officiëeie Duitsche statistiek in Decem
ber 84 627 ton op een totaal van ruim
anderhalf millioen. Dat lijkt toch w. rkelijk
wel, of de Frauscheu met het bezetten
»an Duiiseh gebied bjjzouderen haast hadden.
En de uitbreiding die ze langzamerhand
aan die bezetting geven, het heet dat de
Badei sche hoofdstad Karlsruhe aan de
beurt is, als de vorm, versterkt dién indruk.
Nu mogen ook de Duitsche ministers hel
Roergebied niet meer binnen. En over een
uitzetting van het geheele Duitsche spoor
wegpersoneel wordt gedacht. Zeker, Te
Fransehen hebben de Duitsche schadever
goeding noodig en het verdrag van Ver
sallies belooft hun die. Poincaté sprak
onlangs sebamper van mogendheden, die
wel eerbied hebben voor de doo- hen aan
gegane verplichtingen. Maar bij diende
toch te bedenken, dat Duitschland di*
verplichiiugeu niet vrijwillig heeft aange
gaan, maar terwijl het mes op zij keel sto< d
En niet alleen Duitschland, immers ook
Smuts, ook de Amertkaansche bankier Kabr
ook de Eugelsche staatshuishoudkundige
Keynes, ooit de heele fi a- clëele wereld
houdt'vol, dat Duitschland dit bedrag niet
betalen kan.
Da Commissaris dar Koningin in de
provincie Friesland brengt ter kennis van
belanghebbenden
dat Gedeputeerde Staten dezer provincie
hebben bepaald
a. dat het vangen van eendvogels in
eeu eendenkooi of daarmede gelijkstaanden
toestel en het vangen van eendvogels met
slagnetten zal worden gesloten op Maandag
19 Februari 1928, met zonsondergang;
b. dat het vangen van het overige
waterwild, aangeduid in art. 17 der Jagtwet,
met slagnetten zal worden gesloten op
Maandag 26 Maart 1923, met zonsondergang;
dat de kooieenden door den kooiman
moeten worden opgesloten of gehokt ge
durende de maand April 1923 en *an
10 Juli tot on met 13 Augustus 1993
De Commissaris der Koningin voornoemd,
P. A. V. v. HARINXMA thou 8LOOTEN.
Leeuwarden, 9 Februari 1923.
bebaand, waar bet rijden op zee was loch
nog altoos een buitengewone attractie.
Men leest zelfs van tocbten over de Zuiderzee
doch wat in 1823 te Harlingen zich voordeed,
was een unicum.
Alleen het rijden p zee was al heel wat
Er werden tenten en kramen ongesteld,
ja ’t leek er soms kermis. De Fri sche
dichter Eeltje Halbertsma immers zegt in
„Winter yn 't Wetterlan”:
„Den riolen se nei Harns op té,
Ind dounssen dat it klonk.
De jiffers kuy’ren op de té
Yn de allergreatste pronk.
It wier in wonder om te sjaen
By thuwzenen fen miascen
Saech min daer nei iis to gaen,
Ind koften hwat se winskken”.
VERITAS.
Wordt voortgeeet.
Maar bovendien is de Roerbezetling wel
de meest avert chtscbe manier die men be
deuken kan om eog wat te krijgen. Het
is het groote Duitsche industriegebied dai
nu in zijn werkzaamheid verlamd wordt.
En deze verlamming maakt Duitschland
beelemaal insolvent. Waarschijnlijk begin
nen de Fra»»eh«n het averechtsche van
hun methode zelf wel in te zien. Ze werkei
zich daarentegen hoe langer hoe verder
erin en in de nesten. Hebben ze in het
Oosten tegenover de Turken geen zoete
broodjes moeten bakken, omdat het Roer
avontuur hen de handen bond? De heerst-
in Angora profiteerm er zelfs zoozeer van
dat niet alleen de Franschan, maar heel
de wereld er van geschrokken is. Of zouden
ze anders het ultimatum hebben durven
stellen, dat het vertrek der vreemde oorlogs
schepen in de haven van Smyrna binnen
eischte? Maar ze zijn blijkbaar
van hun stoutigheid geschrokken
de conclusie van buu ultimatum
teruggedeinsd. En de Engelschen hebben
zich plotseling herinnerd, dat ze nog altijd
de eerste zeemogendheid ter wereld zijn en
met de vlaggen in top is hun admiraal
schip na bet ultimatum de haven van
Suiyrna binnengestoomd. E-n dergelijke
houding maakt nog abijd inbruk ook in
het O sten. Helaas zijn
erg in een stemming om
hoedje te laten vangen. En het zou niet
zoo’n wonder zijn wanneer de Volkenbond
die juist te Gei e over een ontwapenings
voorstel van Jord R ibert G eil beraadslaagt
of een ander internationaal mbitragi-hof er
aan te pas zou moetei kernen. D- Franschm
die ander» met den Volken bond niet p ege
weg te loopen, zullen er zeker moeite ge-
WITMARSUM. Woensdagavond ver
gaderde alhier de anti revolutionaire kies-
"ereeniging. Nadat de vergadering op de
gebruikelijke wijze geopend was, las de
Voorzitter, D». Pel, P». ^6 en wees er op
hoe dit lied treffend den nood dezer tijden
en de spanning van ons bart vertolkt.
Dat dan ook maar het rotsvaste vertrouwen
van den zanger ons deel mag zijn. Als
spreker voor deze vergadering trad op
broeder J. Veenstra, die ’t onderwerp:
„De Kieswet” inleidde en op flinke wijze
de gemaakte opmerkingen en vragen die er
gesteld werden beantwoordde. Met een
circulaire van ’t Bestuur der Christ. Pers-
«ereeuiging, waarbij aaugedrougen werd op
steun onzer Pers, kon de vergadering zich
best vereenigen, maar toch werd gewezen
op de slechte, soms bijna onleesbare druk
van ’t Friesch Dagblad en de wenseh uit
gesproken, dat de Pers ook zooveel mogeiijk
haar lezers tegemoet kome.
Bij het punt Gemeenteraadsverkiezingen
werden sommige bezwaren genoemd tegen
’t beleid onzer vroede vaderen, terwijl als
candidaten gemeenteraadsleden aan de alg.
Kiesvereeniging zullen worden voorgedragen
de broeder» J. Deinum, 8. Faber en J.
Sieswerda. Hel agendeeren was hiermee
nog niet afgeloopen, maar wegens ’t ver
gevorderd uur werd de vergadering met
gebed gesloten.
ARUM. Nu de gymnastiekvereniging
Sparta er in geslaagd is een bevoegd leider
voor haar oefeningen te vinden, neemt het
getal leden weer toe. De oefeningen zijn
bereids aangevangen in het speellokaal der
bewaarschool, dal daartoe juist de noodige
ruimte geeft, al was wat grooter localiteit
wel geweusctit.
ilünheer de Redaeteur!
»Laugen tijd hebt ge niets van je laten
hoeren,” schreeft ge mjj onlangs en waarlijk,
in verscheidene weken had ik geen gelegen
heid U wat geschikts te zenden. Gelijk ik
het vorige jaar heb meegedeeld, was ik eeu
studie begonnen over de zeeweringen onzer
provincie. Voor zoover mij daarbij de noodige
bronnen beschikbaar stonden, heb ik er m^j
in mijn vrijen tijd aan gewijd, enhel
resultaat mijner bemoeiingen is van dien
aard, dat ik een reeks jaartallen en becijfer
ingen heb bijeengebracht die dat zie ik
nu wel in al seer weinigen sullen beval
len. Voor een krantenartikel zijn ze onge
schikt; de groote massa der lezers zou er
door afgeschrikt worden. In verband met
mijn onderwerp kreeg ik ook de historie
der watervloeden onder oogen, en daar zou
misschien iets draaglijks van te maken sjju.
Bij nadere overweging echter zag ik in, dat
oa eenigssins volledig te zijn mijn
onderwerp te uitgebreid zou worden en dat
deugt ook weer niet. Alle langdradigheid
is voor een krant ook uit deu booze.
En toch, ik moet wat leverenik heb
het beloofd, belofte maakt schuld, en dus...
Welnu, toen ik onlangs nog eons peinsde
over de zeeweringen en watervloeden, trof
mij eek een artikel over strenge winters,
en daarop dieper ingaande riep ik uit:
„Henreka! Ik heb het gevonden!” In
Friesland mag je praten over winter, winter
pret, ijsvermaak! En wat is nu nog het
meest interessante? Ik vond een verhaal
over een ijsfeest te Harlingen, dat nu preeiee
honderd jartn geleden is. Februari 1823
was er buiten Harlingen, een eind van den
wal, een gezicht ver in zee, een hoop ijs
schotsen opeen geschoven. Een ijsberg was
kon in zijn tyd groot en klein van de
pijn genezen
door de natuur gevormd en wat nog het
vreemdste was, die berg was van binnen
uitgehold, en ecu opening aan den eetien
kant gaf das toegang tot een soort ijs
paleis. De zee was sterk en vertrouwd om
er op te schaatsen. Ge begrijpt dat er van
dat natuurwonder een roep uitging over
geheel de provincie. Voor ik echter nader
dat echte en ongewone ijsfeest inga,
een vertelling daarover, gevonden in
Volke-almanah van 1879, ga naver-
meen ik goed te doen, enkele
gegevens van vroegere strenge winters bier
te vermelden, bijzonder ook wat ik vond
aangaande het jaar, nu juist een eeuw
geleden, nl. 1823.
Daar ik reeds eenige weken al liep te
peinzen over het na aangekondigde ijsfeest,
jeukten mij de vingers; echter het leek
na zoo weinig op winter, dat ik er niet
mee durfde aankomen. De zachte weerge
steldheid van December, Januari en begin
Februari deden mij schromen, de lezers
over winter te gaan verhalen. Meermalen
zag ik naar de weerberichten, doch die
berichten en ook de lucht gaven mjj wei
nig hoop, dat ik nog er op los zou mogen
gaan. Geheel mismoedig werd ik, toen ik
de laatste waken las, dat Midden- en Zuid-
Europa de koude kregen, waarop ik zat te
wachten. Doeh daar begon Maandagavond
de wind zich naar het Oosten te richten,
een nachtvorstje was er het gevolg van.
Dinsdag koud, en ’nachts flinke vorst!
Mooi zoo, nu Woensdag dadelqk aan bei
schreven..., het mocht eens weer gauw
uit zyn en ik ben nu toch op gladde, dus
daar gaat ie
Als men onze oudjes mag gelooven
«n waarom zou men ze van onwaarheid
spreken verdenken had enen ondiijds
vel geregelder winters dan to. De natuur
schijnt loowst in de war te zijn de zomer»
dikwerf weinig warmte, de winters kunnen
geen winter meer genoemd worden. Wat
er van zjj, de historie meldt ons, dat er
eenige jaren slaan opgeteekend met buiten
gewoon strenge winters. Ik sag een op
gaaf die reeds aanvangt met het jaar 1126
e» waarin van verschillende jaren in de
13e, 14e en lie eeuw enkele bijsonder-
beden van de overstrenge koude vermeld
worden, zoo erg dat ik er nu bjj de kachel
nog haast koude rillingen van over mijn
mg krijg. Langdurige winters staan er
ook legio opgeteekend, doch wat al zoo
heel lang geleden is, meen ik >>iet meer
te moeten ophalen Ik wil liever wal dichter
in de huurt blijven. Mocht het echter al
blijken, dat er belangstellenden zqn naar
die oudere tijden, dan kan ik later allooi-
rog aan hun verlangen voldoe», indien ze
dat keubaar maken.
D» winter van 1845 en die van 1890
op 91 worden echter nog wel in heugm»
bewaard, naar ik meen. Vooral 1844 op
45 staat slecht aangeschreven. Die gaf
moeten wij Friezen eigeuljjk zeggen, var.
bet goede te veel. Op den 23eu Maart
at men toen Paascbeieren op het ijs. Ik
vindt vau dat jaar vermeld dat bet toen
63 dagen achtereen gevroren heeft. Het
jaar 1805 dat 59 dageu vorst had, moet
ik ook nog wel noemen, omdat toen de
eerste groote hardrijderij van vrouwen te
Leeuwarden werd gehouden, waarbij ver
meld werd dat er 180 deelneemsters waren.
Een banner, Trijntje Uiltjes van Ureterp,
die er den 2den dag nog aan mee moest
doen, ging des avonds op schaatsen naar
buis, ea den volgenden morgen was zij
weer tijdig komen aanrijden.
Maar heldendaden van vroegere schaatsen
rijders sijn nu niet aan de orde. Naar den
IJeberg te Harlingen heb ik boven dit
stuk laten plaatsen, dat is dus aan de
beurt. Het jaar 1823 staat ook aange-
teekend bq de strenge winters. Twaalf
dagen stond de thermometer op hoogstens
14° Fahrenheit en dan wordt er een
koekje ijs gebakken. Ruim een halve
meter was het dik, ’t getal „vriesdagen”
was dat jaar 47. Van dien tijd is het
rijmpje
„In ’t eind van Maart
R ed men met slee en paard
Nog over de Dordsche waard”.
1 men weet het, als er ijs is, is Friesland
ia glorie. In den ouden lijd, toen er geon
sporen en trammen, geen auto’s en fitsen,
ja eigenljjk baast geen goede wegen waren,
was het ijs bet echte verkeermiddel. De
vaarten en meren waren dan al spoedig
