Officieel Orgaan der Gemeente Bolsward Woensdag 7 Maart 1923 62ste Jaargang No. 20 T OUD-BOLSWARD. Voor het zwakke kind! Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave: Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4 S T Pepermunt steeds méér en méér vorderingen maakt. Waardoor? Door de on verbeterlijke kwaliteit. WEEK-AGENDA. Hichtum” mannen, een man moesten, weerskanten anderen hen naderden, weg verlieten en zich landwaarts be- zoo XXXI. Ik heb nadere toelichtingen beloofd ten opzichte het door mij overgepende oude krantenbericht over Bolsward's schutters in 1868. Men proeft het, dat bericht is in sareastischen toon gesteld. De schutter^ dier dagen moest het overal in den lande gewoonljjk ontgelden, daarin kon Bolsward niet achterblijven. Het bedoelde artikel evenwel is blijkbaar één, of denkelijk twee dagen na de catastrophe geschreven en dus toen viel het licht te spotten met wat den eigen avond door velen toch serieus werd genomen, doch naderhand op een loos gerucht bleek gegrond te zjjn. Bij het 12l/2-jarig bestaan der afd. Bolsward van 't Centraal Genootschap van hers tellings en vacantie-kolonies voor kinderen. Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting. Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen, enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief. Donderdag 8 Maart: Bazar in „De Doele”, van ’s morgens 972 tot ’s avonds 10 uur. S.D.A.P. Huishoudelijke vergadering, daarna Cursusvergadering ’s avonds 872 uur in café „Voorwaarts”. R.K. Vrouwenbond. Lezing van Z.Eerw Pas toor Knuvelaar, ’s avonds 8 uur in het St. Vincentiusgebouw. Cursus Prof. Dr. H. Wirth. Derde Cursus avond, om 8 uur in café Hoekstra. Monstering pref. st.b. hengst „Furore”, des morgens half elf bij Boermans. Vrijdag 9 Maart: Bazar in „De Doele”, vanaf ’s nam. 2 uur. Stedelijk Muziekkorps. Gewone repetitie, ’s avonds 8 uur, Muziekschool Kerkstraat Zangvereen. „Voorwaarts”. Gewone repetitie 's avonds 8 uur in eafé „Voorwaarts”. Zondag 11 Maart: Voetbalwedstrijd F.C.A. I—Stfinfries 1. Aan vang 2 uur. Maandag 12 Maart: Vrijzinnige Kiesvereeniging „Vooruitgang”. Ledenvergadering ’s avonds 8 uur in café Hoekstra. Dinsdag 13 Maart: Tempelieren. Openbare vergadering, ’s avonds 8 uur in café „Voorwaarts”. Woensdag 14 Maart: Ned. Ver. tot Afsch. van Alcohol, dr. jeugd organisatie,’s av. 8 uur in café „Voorwaarts” ’t Is nutter saek gesondt te blijven. Dan sieckten constigh wegh te drijven. Met dit rijmpje begon de heer H. Beekhuis in de Bolswardsche Courant van Zondag 23 October 1910 een artikel, hetwelk ten doel had, de ingezetenen van Bolsward op te wekken, mede te werken aan de oprichting eener afd. om bovengenoemd Genootschap. Bij de opening der Bazar, die hedenavond, Donderdag en Vrijdag in de groote zaal van «De Doele” gehouden zal worden, vinden wij het wel van belang onze lezeressen en lezers in herinnering te brengen de wordingsgeschiedenis van deze nuttigeenzooveel heilbrengende vereeniging, waarvan men reeds gedurende 12i/3 jaar, ook hier ter stede de gunstige resultaten heeft kunnen waarnemen. De heer Beekhuis schreef dan o.a. in bedoeld artikel „Deze versregelen, in steen gegrift, boven den ingang van het gebouw, waarin te Groningen de gezondheidsleer wordt onder wezen, omschrijven zoo juist het doel, dat de afdeelingen van ’t „Centraal Genootschap van herstellings- en vacantekolonies voor kinderen nastreven en mogen ook een plaats vinden boven hetgeen ik hier neerschrijf om ook hier te komen tot een afdeeling van bovengenoemd Genootschap. Herhaaldelijk komt het in de praktijk van lederen geneesheer voor, dat hij kinderen ontmoet, van wie het zeer waarschijnlijk is, dat ze door allerlei ziekten worden aangetast, tenzij ze tijdig, door een verblijf, hetzij aan zee, hetzij in een boschrijk oord, hun lichaam zooveel krachtiger hebben gemaakt, dat ze weerstand kunnen bieden aan den dreigenden vijand. De ervaring heeft geleerd, dat een tijdig verblijf van een viertal weken aan zee of in rubriek, voor vereenigingen aan Aan de Besturen van alle hier ter stede gevestigde afd. van Bonden, Vereenigingen, Genootschappen, Clubs, Celleges enz. enz. enz. D. TERHENNE, Mej. F. VAN RINGH, Mej. A. HOMMES, ons blad van Donderdag 3 November daarna kwam als resultaat van Dr. Beekhuis’ artikel een advertentie voor, waarin belang stellenden werden opgeroepen tot de op- richtings-vergadering, welke advertentie onderteekend was door een zich reeds ge vormd voorloopig Comité, bestaande uit de Dames: M. Keestra-Algra, P. Niemeijer- Bloemers, F. Oberman-Troost, A. Ochtman- Vis, J. Óp ’t Holt-Niks, M. v. d. Oever- Oosterbaan, J. Plantinga-Dijkstra, J. v. d. Ploeg-Hoekstra, B. Praamsma-Wielinga, H. Schoonhoff-Prins, D. Terhenne-Vos, J. Wes- seling-Pek en A. Wijtzes-Eringa. Ben flink getal belangstellenden had gehoor gegeven aan dezen oproep. Dr. Beekhuis riep namens het Dames comité, namens zijn collega’s en mede uit naam van het Bestuur van het „Groene Kruis”, de aanwezigen (ongeveer 100 per sonen) het hartelijk welkom toe. Hij wees er op dat het voor zoo menig zwak kind een behoefte is eenigen tijd in een frissche, gezonde luchtstreek door te brengen, om herstel van gezondheid en een grooter weer standsvermogen te verkrijgen. Niet slechts voor onbemiddelde kinderen, ook voor sommige burgerkinderen is zoo’n wisseling van leefwijze ook nuttig en noodig. Het oprichten van zulke inrichtingen voor kinder verpleging is op zich zelf nog al kostbaar, en kunnen groote gemeenten zoo iets tot stand brengen, kleinere gemeenten wordt zoo iets te duur. Er is daarom, vooral door initiatief van de heeren A. C. Bos, onderwijzer te Egmond aan Zee en Zwartendijk van Rotterdam, getracht naar een vereeniging, over het heele land gevestigd met verschil lende afdeelingen. Spreker gaat de historische bijzonderheden der totstandkoming na, om er dan op te wijzen, hoe sedert 1905, toen de vereeniging coöperatief begon te werken, de belangstelling van jaar tot jaar toenam. In 1905 werden 33 kinderen verpleegd, in 1906 reeds 261, het volgend jaar 550, in 1908 steeg het tot 800, her jaar 1909 tot 1279, nu den laatsten zomer werden 1500 kinderen ver pleegd. Het getal afdeelingen is inmiddels gestegen tot ruim 100. Twee kolossale ge bouwen „Kerdijk”, aldus genoemd naar den len Voorzitter van het Centraal Genootschap en „Zwartedijk” zijn resp. ingericht voor de opname van 90 tot 120 kinderen, staan te Egmond aan Zee; daar wordt ook nog een huurhuis gebruikt waar 45 kinderen verblijf kunnen houden. Ook te Noordwijk, te Nunspeet en te Oudenbosch zijn er der gelijke inrichtingen. Nadat de Spreker nog iets gezegd heeft over de afzonderlijke groepen waarin de kinderen naar leeftijd en geslacht gerang schikt worden, wijst hij er op dat voor de lichamelijke en zedelijke opvoeding wordt iorg gedragen. Goede vormen, beleefdheid, netheid en orde worden de kinderen eigen, aan wandelen en spelen wordt zeer veel gedaan en het is enorm hoe in zoo korten tijd de kinderen er groeien en sterker worden. Gezond voedsel en een hygiënische omgeving werken hierbij vooral bijzonder gunstig. Ook wordt er gewaakt voor het godsdienstig leven der kleinen. Tenslotte deelt Dr. Beekhuis mede, dat in de pauze door het Dames-Comité lijsten zullen worden aangeboden, waarop men kan inteekenen voor het lidmaatschap. Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”, Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd. Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62‘/2 cent per 3 maanden De Leeuwarder Courant(Vrjjdagsnummer) had hier, en eveneens de enkele bezoekers der Leeuwarder weekmarkt bericht gebracht dat er weer vijf gevangenen losgebroken waren. Het Dinsdagnummer van die courant bracht het bericht dat twee vluchtelingen reeds weer geknipt waren en dien avond werd ook nog bekend dat te Kootstertille de derde weer ingerekend was. Nu waren nog wel de twee gevaarlijkste boeven los, namelijk Spellekens en Seip, maar daar de anderen in tegengestelde richting van onze stad gevangen waren, kreeg men de gerust stellende hoop, dat de twee laatsten ook wel in de richting der bosschen zouden zijn gevlucht. Doch op dien Zondag wist niemand hier, wat er van de geruchten te gelooven was,., de booswichten waren los en hoogst gevaarlijke sujetten, dat was zeker. Maar laat ik nu eerst nader bespreken het alarm, dat hier te Bolsward ontstond. Na de ontvluchting hadden de rijkspolitie en alle burgemeesters officieel kennis ge kregen van de ontvluchting met de order om nauwlettend toe te zien of de vage bonden zich mogelijk in de gemeente be vonden en maatregelen te nemen, wanneer ze iet» verdachts bespeurden. Welnu, terecht of ten onrechte, dat heeft men niet kunnen uitvisschen, kwam het gerucht de St. Janspoort binnen dat op Zondag 25 October twee personen op den Hichtumerweg gezien werden, die, toen van den gaven. Een boerenknecht of arbeider, luide het gerucht, was in schemeravond van Sijdswerd gekomen om naar de stad te gaan. Toen hij zoowat de grens van het stedelijk grondgebied bereikte, zag hij voor zich, onder het geboomte, dat voor de destijds daar staande boerenplaats «Half den weg verdonkerde, twee Van den kant der stad kwamen en vrouw, die naar Hichtum en zie bij de boerenplaats ging het tweetal onbekende mannen haastig land waarts. De boerenknecht benevens bet echt paar uit Hichtum ontmoetten nu elkaar op den weg, bespraken de vreemde handel wijze om bij donker nog het land in te gaan en ze oogden ze een poosje na, maar ze konden ze weldra niet meer zien. De knecht vertelde toen hij buiten de St. Janspoort weer menschen zag, zijn be vinding en ziedaar het vonkje dat zoo lustig ontvlamde, ’t Geval werd nader besproken, dat konden wel een paar der boeven zijn. Mogelijk hadden ze zich des daags reeds verborgen in den hof van Wijbranda-state, daar dicht bij, mogelijk ook zich verstopt in de rietkraag die zich daar op zij van de Harlingervaart bevindt bij Half Hichtum of zaten ze verscholen in 't geboomte van die plaats, om nu tegen den avond weer verder te vluchten of ergens hun slag te slaan, want ze moesten ook iets rooven om van te leven. Weldra rees het vermoeden dat de twee schavuiten best het zet konden vinden om zoo over de Witmarsumervaart te gaan en dan bij de Blauwpoort ongemerkt de stad in te sluipen. Indertijd waa er tusschen de twee boereplaatsen van Galama gemeenschap pver dat zet op den hoek der Witmarsumer vaart, en 't gerucht ging al spoedig dat de vluchtelingen over ’t Hooghout bij de Blauwpoort de stad binnen gekomen waren, doch niemand wist waar ze zich nu op hielden. Toen het aldra bij velen vaststond, dat er onraad in de stad was, stelde men er den Kapitein Commandant der d.d. Schutterij aok mee in kennis. Deze, de heer D. Brouwer Wz., woonde buiten de 8t. Janspoort; ’t was de eigenaar van den houtmolen en zjjn huis stond waar de heer Schoonhoff later het deftige hoerenhuis liet bouwen, thans bewoond door den heer Van der Molen. De St. Janspoort was juist het brandpunt van het onrustbarend ge rucht, geen wonder dus, dat het daar indruk maakte, zoodat de Kapitein een paar der autoriteiten in der haast raad- zwakte dikwijls leeftijd, kunnen brengen geëischt mag worden? Alleen in een gezond lichaam zetelt een gezonden geest. Maar lichaam, noch geest, zijn bij hen in staat tot het verrichten van dat geëiscbte. Eu daarom is het doel der Vereeniging zoo sympathiek, nl. om de kinderen op te kweeken, sterker te maken en te beschermen tegen alles wat hun normalen groei en wording in den weg treedt. O wij gevoelen de zegen van den arbeid dezer Vereeniging zoo goed, wanneer wij zelf een zwak kind hebben, waarvan wij, evenals van onze andere kinderen, o zoo veel houden, maar met een angstig hart en met meer aandacht gadeslaan, omdat wij vreezen het steeds zwakker te zien worden, om het tenslotte te moeten missen. Allen die dèt met ons gevoelen, zullen zich door niets laten weerhouden een bezoek aan dezen Bazar te brengen en naar draagkracht mede te werken tot het wel slagen er van. Onze liefde niet beperkt tot onze eigen kinderen alleen, maar tot allen en in het bijzonder tot de zwakke en hulpbehoevende. De oprichting der Vereeniging vond zooals ons is gebleken 4 Nov. 1910 plaats, zoodat deze 4 Mei a.s. eigenlijk pas 12^2 jaar bestaat. Welnu wij hopen, dat het batig saldo van dezen Bazar zóó groot mag zijn, dat den 4 Mei geconstateerd mag worden dat de afd. Bolsward der Vereeniging van Herstellings en Vacantie- kolonies voor kinderen, finantieel in kracht is toegenomen en nog zeer vele jaren mag blijven werken tel heil van het ewakke kind! Dat velen der aanwezigen hieraan hadden voldaan, bleek aan 't einde der vergadering, toen zich reeds 60 leden en 4 donateurs hadden opgegeven. Sindsdien is de afd. bloeiende gebleven en heeft zij ieder jaar een tiental kinderen kunnen uitzenden, waarvan de gunstige resultaten dan ook niet zijn uitgehlevea. Thans dreigt het echter mis te loopen. Het is met de financiën der Vereeniging slecht gesteld, terwijl het aantal kinderen, dat zoo noodig moet worden uitgezonden, steeds grooter wordt. Het is daarom dat het Bestuur, onder aanvoering van zijn wakkeren voorzitter en oprichter, de heer Dr. H. Beekhuis, ge steund vooral door de volijverige secretaresse Mevr. Wesseling en de overige dames en heeren, maanden lang hard aan het werk is geweest den Bazar tot stand te brengen, die heden geopend wordt en het mèt zoovele vrienden dezer Vereeniging van harte hoopt, op gunstige flnancieele resultaten, opdat de Vereeniging zal kunnen blijven vosrt- gaan met haar zegenrijk werk. De vele berichten van ’t Bestuur hebben het doel van den Bazar reeds voldoende aangetoond. Is er schooner doel denkbaar! Is er mooier werk, dan er aan mede te helpen, dat onze kleine, zwakke kinderen een goede gezondheid behouden of terug krijgen, opdat zij in staat zijn den zwaren en vaak zoo harden strjjd om het verdere bestaan, dat hen te wachten staat, met succes te kunnen volbrengen? Zien wij het niet dagelijks, dat juist zij, die in hunne vroegste jeugd te kampen hadden tegen en ondervoeding, later, en zeer op nog betrekkelijk jeugdigen de stormen des levens niet meer trotseeren en niet kunnen vol- dat wat redelijkerwijs van hen Teneinde de Bolswardsche Courant nog meer, dan dit tut heden reeds het geval is, te maken tot het blad van Bolsward, hebben wij besloten de aantrekkelijkheid eivan te verhoogen door eene rubriek „Week -Agenda" te openen, in ons Woens- dagnummer, waarin alle vereenigingen -gratis- hunne te houden vergaderingen, bijeen komsten, repetities, oefeningen, cursussen, uitvoeringen enz. enz. kunnen bekend maken. Ons blad zal, door opname van deze de leden der verschillende belangrijkheid winnen, omdat men weet dat alle aankondigingen daarin vermeld staan. Berichten voor deze rubriek kunnen worden ingezonden aan ons bureau tot Dinsdagmiddags 2 uur. pleegde, waarna besloten werd in allerijl de schutterij onder de wapens te roepen. Het is mij niet bekend of de burgemeester, de heer H. A. Ament, bij dit geval be trokken is geweest. Z.Ed.Achtb. had korte dagen te voren zijne ega grafwaarts moeten brengen, denkelijk dat een der wethouders: J. de la Lande Cremer of 8. Lycklama a Nijeholt is geraadpleegd. Hoe het zij, er werd last gegeven de schutterij bijeen te trommelen. Eerst gingen er stemmen op, om de stadhuisklok te luiden, maar dit werd niet goed gekeurd, eerstens omdat men in de stad zou denken aan brand (en dit geval scheen ernstiger omdat men bij brand al ras weet op welke plaats het gevaar schuilt, terwijl hier heel de uit gebreidheid binnen de wallen verdacht was) en vervolgens zouden de boeven door 't klokluiden indachtig worden, dat er onraad was. De beide tamboers moesten de schutters bijeen roffelen en de oude ijverige Van Doezen had zoo snel geloopen, dat hij langen tijd nog achter adem was, toen bij bij de waag kwam zien of de manschappen behoorlijk waren opgekomen. Uit meer dan een bijzonderheid viel bij nadere overweging wel af te leiden, dat er dien Zondagavond door enkelen een grapje mee op het getouw is gezet; er werd o.a. ook voorgesteld de wachthebbende schutters van een wachtwoord te voorzien, als bijv.: «De boeven vangen”, waarop geantwoord moest werden: «Zij moeten hangenI” doch dat vond geen ingang. De schuttersuniform was als herkenningsteeken voldoende, wan neer wacht en patrouille elkaar naderden. Hoe het zij en wat er van was, vele inwoners verkeerden dien nacht in een toestand van spanning en onrust. Zeer velen kwamen laat te bed, enkelen, waar onder ook de wachthebbende schutters, moesten hun nachtrust er geheel aan opofferen. Des Woensdags daaraanvolgende bracht de telegraaf officieel het bericht, dat ook de beide laatste vluchtelingen weer in arrest genomen waren. Toen kon er eens hartelijk gelachen worden om de noodelooze onrust van Zondagavond. Het reeds meegedeelde krantenbericht over onze moedige schutters, geeft ook voldoende blijken dat men het achteraf van den luchtigen kant opnam. Dat eenige der schutters, vermoedelijk leden van het kader, daarbij in de sociëteit «de Doele" in hun gezellig samenzijn gestoord werden, komt mij heel geloofwaardig voor. Die sociëteit, het vorig jaar nieuw verbouwd, was toen voor velen een geliefkoosde uit- spanningsplaats. Daar werd in den tuin onder de «kastanje”, in de kegel- en de kolfbaan menige ui getapt in die tijden. Bij onze Oud-Bolswardsche famihën waren flinke degelijke mannen, doch zij hielden van een grap. Enkele daarvan mij bekend geworden, zal ik wanneer de gelegenheid het aan de hand doet vermelden. Een proefje van gezonde humor zal ook nu in onze meer ernstige tijden nog wel smaken. In de dagen van de heeren Goye en Taeo stond «de Doele” in hoog aanzien. De pilaar in de buffetzaal, aangebracht voor steun van den bovenbouw is een sta in den weg, maar hij is getuige van menig zinrijk discours geweest om de ronde tafel daarnaast. Kastanjeboom, kegel- en kolfbaan zijn verdwenen, ook die vroegere bezoekers behooren tot het verleden, maar teen ik voor eenige dagen, bij gelegenhejd van een vergadering, daar mijn ernstige blik op den pilaar liet rusten, was het of hij nog glimmen ging van voldoening, glimmen in ’t bewustzijn: «Ik ben er nog en sta nog stevig!” In genoemd krantenbericht der vorige week staan meer zinsneden, die mijn aan dacht trokken. De ontboezeming omtrent het maanlicht is er een van. Welnu, ik heb nagezocht in den almanak van 1868 dat het 23 October Eerste kwartier is geweest. Men had dus 2 dagen later bij heldere lucht inderdaad fraai maanlicht in den voornacht. De schittering der schutters- geweren is dus niet verzonnen. Ook de uitdrukking: «de grachten be vatten geen water genoeg om ze over te zwemmen” is natuurgetrouw. Het jaar 1868 had een heel drogen zomer, nagenoeg als die, welke ons van 1921 nog heugt, en dat in zulke tijden de grachten weinig of geen water bevatten, spreekt als een boek. De uitdrukking: dat men de boeven in merkelijk toch, dat ondanks alle bestrijding de een dennenstreek, in staat is een zwak kind zooveel sterker en gezonder te maken, dat het minder vatbaar geworden is voor de anders zoo vaak optredende kleine ongesteld heden, die langzamerhand toch het gestel zouden ondermijnen. Welk een zegen een dergelijke vacantie dus kan brengen, in de eerste plaats voor het kind, maar ook voor zijn ouders en verdere omgeving, laat zich niet beschrijven, maar juist en naar waarde gevoelen vooral door hen, die zelf een zwak kind in hun huisgezin hebben. Waar men nu dikwijls juist dergelijke gevallen aantreft in een omgeving, waarin het onmogelijk is, zelf de onkosten van zuU een verblijf in de buiten lucht te dragen, of daar, waar niet juist de geldmiddelen doch ’t ontbreken van pessoon- lijke relaties in een gezonde streek de oorzaak is, dat het kind verstoken blijft van een goede verpleging en juist toezicht onder den ver sterkenden invloed van zee of bosch, daar treedt een bovengenoemde afd. helpend op”. Na nog op de wijze van werken der afdeelingen te hebben gewezen, eindigt hij deze opwekking met: „Waar ik dezen zomer persoonlijk in de gelegenheid was, mij te overtuigen van de voortreffelijke wijze, waarop ’t Genootschap zich van zijn taak kwijt, meen ik met groote vrijmoedigheid en aandrang, allen, die iets gevoelen voor deze zaak, te mogen oproepen tot een vergadering op 4 November a.s., ’s avonds 8 uur in „De Doele”. Op deze vergadering zal door middel van teekeningen, fotografieën en lichtbeelden het werk van het genootschap worden duidelijk gemaakt”. En direct op dit artikel volgde deze adhaesie-betuiging: „Ondergeteekenden bevelen met de meeste warmte het oprichten van een afdeeling aan. A. BANNING, Arts. S. ANDELA, Arts. Dag. Bestuur „Gr. Kruis”. 1 Bolswardsche Courant In Op.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1923 | | pagina 1