der Gemeente Bolsward
Officieel Orgaan
VS PEPERMUNT
U WILT GOED
62ste Jaargang
Woensdag 14 Maart 1928
No. 22
OUD-BOLSWARD.
Engros bij TROMP, Sneek.
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
WEEK-AGENDA.
Gegroet:
OBSERVATOR.
De strijd om den zomertijd.
EN GOEDKOOP!!!
DAN KAN ALLEEN
U BEVREDIGEN
OVERAL VERKRIJGBAAR
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
een grijsaard niet Jaag
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
Igia I hetzelfde ia niks gedaan.
il lIlFl Neemt voor afwisseling eens,
ll|ll||l al» U van licht houdt, de
HllIjU lichttrekkende kloeke
prima 7-cents Sigaar „DESEO”.
Vraagt ze Uwen Winkelier.
XXXII.
Ja zeker! ik zal spreken over de Schutterij
in het algemeen, doch bijzonderlijk over
onze stedelijke weerbaarheid van voorheen.
Het heeft mij altoos leed gedaan, dat men
dikwerf smalend sprak over die oud-vader-
landsche instelling, die zoo goed bedoeld
was en dat hoop ik te kunnen aan-
toonen die ook goed was in haar soort.
Immers, het vormde een volksweerbaar
heid die aan de bevolking weinig lasten
oplegde, integendeel tot de lusten des volks
mocht worden gerekend. Wat heb ik van
mijn prille jeugd af, veel met haar opgehad I
Als jongen was het voor mij een feestje
naar de sehattersoefeningen te mogen zien;
als jongeling benydde ik menigmaal myn
wat oudere kameraden het recht, dat zij
de schuttersuniform en de wapenen mochten
dragen, als schutter heb ik eerst gevoeld
hee het bewustzijn, je vaderland te mogen
dienen, je hart doet popelen en...
Er Neerland» bloed door d’ad'ren vloeit,
Van vreemde smetten vrij!
En na, op rijperen leeftijd betreur ik
het nog, dat men die zaak heeft opgedoekt.
Ja, jongens van tegenwoordig! jullie hebt
wel een sportterrein by de Blauwpoort en
nog een verkleinde editie aan de Cnossen-
laan jullie doet wel druk aan voetbal
spel, wat wij misten... maar je mist'toch
ook heel wat, nu er geen schutterij meer is.
Kindermeisjes en dienstmeisjes van heden!
jullie hebt wel het Park, waar je des
zomers de namiddagen gezellig kunt slijten,
maar de oefeningen der schuttery... behoo-
ren helaas tot de historie.
Je roept mij misschien toe: „Na ja,
maar die schutters waren er maar één
namiddag in de veertien dagen en doch
van ons voetbal onze afspraakjes in ’t
Park geniet je haast eiken dag.” Toege
stemd, jongelui! maar weet je wel, dat
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 6272 cent per 3 maanden
juist de zeldzaamheid van een zaak, de
waarde verhoogt? Ik zal U trachten aa»
te toonen, wat waarde deschuttersoefaningen
hadden voor de spes patriae de hoop
des vaderlands voor ’tjongeaankomende
geslacht. Die oefeningen werden van oudsher
gehouden in ’t Hof, tussehen Broerekerk
en bolwerk. Het heet daar in die buurt -r-
voor een groot deel volgebouwd met een
scheel en eenige woningen, Het Hof,
doeh dit is in werkelijkheid een verminking:
de saam moest, op historische gronden,
zyn: SthnUtrthtf. Maar dat daargelaten.
Ais de schutters daar op dat ruime „veld
oefenden, excerceerden, defileerden, bier
dronken enz., dan was de jeugd ruim ver
tegenwoordigd op het hooge Bolwerk.
Prachtig kon je daar de militaire bewegingen
volgen, ’t Was vóór mijn tijd, maar men
kan het zich voorstellen: „Zoo uit de hoogte
als 't ware op een duin, neerblikken in *t
vlakke veld, en daar die manhafte krijgs
bewegingen zien uitvoerea. Men heeft mij
wel verteld dat het ook een prachtig
schouwspel was, als je hoog in een der
dikke hoornen klom echter, dat genot
was niet altoos ongestoord te genieten,
want als „oude Hiemstra” naderde, meest
je tijdig weer zien te komen op den beganen
grond van het belwerk.
Een genoegen was het ook, te zien hee
de jongens elkaar, terwijl de schutters zich
ijverig oefenden om de handgrepen van
het geweer, of 't richtig marcheeren te
pakken te krijgen een loer trachtten
te draaien, door al ravottende elkaar bij
de hoogte van het bolwerk neer te latea
rollen. Er was als afscheiding tussehen
bolwerk en hof een geul, ’t Heette eeu
haventje, maar het was eigenlyk niet meer
dan een breede gruppel of slootje, meer
gevuld mot modder dan met water. Eeu
enkele keer gebeurde het, dat er eau in
dat haventje terecht kwam. Zelden wel is
waar, maar juist do zeldzaamheid verhoogt
de waarde.
Was de schuttersoefening af, dan kwam
er altoos een wandeling door een of meer
straten der stad bij, met tweo trommel
slagers voorop. De meisjes hadden met de
kinderwagens gewoon lijk op het Hongstepad
rondgedrenteld, zoolang de schutters in ’t
Hef waren, doeh de jongens, die van het
bolwerk moesten komen, begonnen een
wedloop als ze zagen dat de schutters
gereed stonden om hun militaire promenade
door de stad te ondernemen. Natuurlijk dat
de jongens ook daar bij moesten zijn, en
het was dus de zaak wie het eerst langs
de Bneekerpoort bij de „Kleine Kerk” was.
Een paar malen hadden enkelen het gewaagd
om scheef over het Hof de schutters na
te ijlen, doch dat terrein was streng ver
boden, 't scheelde maar weinig of die
jongens waren door een der officieren gevan
gen genomen. Dus men moest do Sueeker-
poort langs.
'k Heb van
nog gsladen hooren vertellen, dat hij bij
zulk een wedloop eene klomp verloor en,
geen tyd met zoeken willende verliezen,
schopte hij ook de andere uit en op kousen
kon hij harder. Hij won den pry» dien
dag en avonds thuis een flinke afram
meling, want toen de schutters verdwenen
waren, zocht hy zyn klompen, doeh ook
die waren spoorloos verdwenen.
Doch, zoo ik zeide, die toestanden waren
vóór mijn tijd. Het bolwerk werd, zoo ik
meen, in 1878 daar rend het Schuttershof
afgegraven; en weldra werd het daar vol
gebouwd met huizen. Het langst bleef
nog open hot hoekje, waar het brandspuit-
huisje staat, en toon dat er was, was de
jongens alle gezicht op het exercitieveld
benomen zeu je denken? Neen hoor! en
nu kan ik spreken uit eigen ervaring...
doch dat later. Ik mag nu niet enkel
over jongens handelen, ik zeide in den
aanhef te zullen aantoonen, dat de schutterij
althans onze Bolswardsche schutterij,
lang niet voor de poes was. ’k Heb zelf
later ook mee gedaan, dns...
Maar van vroeger eerst wat. De bewaking
der stad uit vrees voor de ontvluchte
tuchthuisboeven in 1868 is de aanleiding
dat ik nu weer met de schutterij uitruk.
Dat du Bolswardsche bevolking toen wel
op weerbaarheid bedacht was, kan ik bewij
zen, zooals men wel zegt: zwart op witl
In het vorig jaar hoorde men aan de oost
grens van ons vaderland wapengekletter.
Pruisen» landhonger was. al gekoeld door
’t aan Denemarken ontnemen van de pro
vincie Slees wijk-Hol» lain. De vrees bestond,
dat ook de vette weiden en uitmuntende
veestapel van Friesland en Groningen wel
begeerlijk aan den „adelaar” voorkwamen,
te meer daar Harlingen heel geschikt ligt
om een Duitsche uit voorhaven te vormen,
zeer nabij Engeland.
Wat er al gevreesd en gedacht is, laat
zich denken maar Bolsward was op weer
baarheid bedacht. Zie slechts, wat doör
een correspondent te dezer stede aan do
Arnhemtthe courant werd geschreven: (iets
bekort eu in hedendaagsche epclliaf).
„Bolsward, 28 Maart. In verband met
de vraag over hot wenschelijke eeaer ver
dediging van Nederlands eostelijke grens
tot behoed of bescherming van Groningeu,
Friesland en Drente, welke provinciën toch
ook wel zullen moeten bijdragen aan het
budget van oorlog en marine, zal het U
wellicht ter vermelding in uw blad niet
ongeschikt teesehynen, dat men hieria
ook in onze stad niet achterblijft op het
punt van zelfverdediging. Gisteravond kwam
hier zulk een vereenigiug tot stand, waarby
zich aanvankelijk een zestigtal leden aan
sloten, wat als voorbeeld door een stedeke
van nog geen 5000 inwoners, voor alle
Friescbo en andere Nederlandsche steden
mijns inziens wol vermeldenswaard is; na
verloop van 8 dagen zal de vereeniging
zich voorgoed oonstiueeren en men is er
vrij zeker van, dat binnen de week het
getal deelnemers tot boven de 100 zal
stijgen 1”
Over deze aangelegenheid volgende week
meer.
DE BAZAR.
Wanneer dit nummer in handen onzer
lezers komt, is het reeds een week geleden
dat de officieele opening plaats had. De
rust is teruggekeerd in onze Doelezaal en
alles loopt weer gewoon verder, de menschen
zyn de bazar-dagen haast reeds weer ver
geten on het zal wel hoofdzakeiyk de
penningmeesteres van de afdeeling Bolsward
van Kinderbarste!- en Vacantie-kolonies
zip, die nog eens met vreugde terugdenkt
aan de dagen van 7, 8 en 9 Maart, dagen
die hebben gemaakt dat de bodem van
haar schatkist niet meer te zien komt.
Gelukkig dat er in geval van geldnood,
altijd weer uitkomst is voor de vereeni
gingen, want wij hebben gezien dat de.
inwoners van onse goede veste, wanneer
er nood is en het bestaan van een sympa
thieke vereeniging bedreigd wordt, bereid
zyn te offeren met milde hand. En de
gedachte dat men in Bolsward nooit te vergeefs
een beroep op de burgerij doet, stemt ons
dankbaar en geeft ons vertrouwen voor
hei blijven voortbestaan van meerdere
vereenigingen.
Trouwens deze basar had niet enkel
steua van enae plaatsgenooten, vele, ja
zeer vale firma’s van buiten stuurden
hunne gaven voor het Bolswardsche
zwakke kind. Vele oad-Bolswarders die
zich in den loop der jaren elders gingen
vestigen, gaven blyk hun oude stad
nog niet te zijn vergeten en lieten voor
deze gelegenheid nog eens iets van zich
hooren, waarvoor het bestuur zeer erken
telijk is.
Een honderdtal dames en heeren had
zich op verzoek bereid verklaard het be
stuur ter zijde te staan en allen hebben
gewerkt, hun beste beentje vóór gezet,
om den bazar te doen slagen.
De voorbereidende werkzaamheden, al
die regelingen en schikkingen, zy werden
ouder aanvoering van mevrouw Wesseling
vol opgewektheid uitgevoerd en wanneer
men de laatste dagen aan den bazar voor
afgaande, eens de Deele binnenstapte, was
het overal leven en bedrijvigheid.
Een voortdurend aanbrengen van giften
die dan geprijsd moesten worden overeen
komstig de winkelprijzen, gespijker en ge
zaag om de stalletjes langs de wanden
op te richten, kortom, ieder was in de
weer.
zijn argumenten en zijn verdediging nog
48 mede-instemmenden kon verlokken om
het zoo nuttig en weldadig instituut ter
zijde te duwen, niet zal worden gevolgd
door de Eerste Kamer, waarin óók wel
„plattelanders” zitten, doeh „plattelanders”
van een andere allure dan de heer Braat.
Eb in de N. Roti. Crt. schrijft professor
dr. E. 0. van Leersum een artikel waarin
hij zegt, dat de volksgezondheid met
handhaving van den zomertijd gebaat is,
dat de zob de levensbron is eu er noehthans
velen zijn die aiet willen medewerken tot
het behoud van een maatregel, welks belang
voor de volksgezondheid boven alle twijfel
verheven is. Vervolgens verwijt hij den
tegenstanders dat zij handelen uit puur
eigenbelang eu eindigt zijn artikel aldus:
Is het echter redelijk, dat zulk een groot
algemeen belang wijkt voor het gemak van
eeu enkele groep van menschen, de melkvee
houders, die bij lange na niet in de
meerderheid zijn
Het is tot ons aller verrassing gebleken,
dat er onder de volksvertegenwoordigers
nog vele gevonden worden, die meenen
dat zulks oirbaar ia.
De zomertijd wet, de eenige waariyk
populaire wet, loopt groot gevaar
Wij allen hebben nu al eenige jaren
achtereen, op eiken langen, schooneu zomer
avond, om strijd de regeling geprezen, welke
oss zooveel gewet verschafte, doch nu het
blijkt, dat de vertegenwoordigers van het
volk daarvan onkundig zijn gebleven, is
het noodzakelijk geworden, dat wij nog
eens van onze ingenomenheid met den
zomertjjd blijk geven.
Doeh ditmaal luider, es „en masse”.
Opdat niet ook de Eerste Kamer gaat
denken, dat wij het zonnelicht niet op prijs
stellen aa er dus van gespeend dienen te
big ven.
Komt, landgenootan, loopt nu eens warm
Men ziet het: de strijd gaat nu pas
goed beginnen en er is nog wel eenigen
kans dat de voorstanders het zullen winnen.
Zooals wij reeds in een onzer vorige
nummers hebben vermeld, nam de Tweede
Kamer met 49 tegen 85 stemmen een
wetsvoorstel aan van de heeren Braat en
De Boer tot afschaffing van den zomertijd.
Zoolang de zomertijd heeft bestaan is
er ook strijd geweest tussehen voor- en
tegenstanders, tussehen stedelingen en
platteland-bewoners. Tot groote teleurstelling
van eerstgenoemden hebben de laatstee
thans den strijd gewonnen, tenminste voor-
loopig. Want de strijd is er nog niet
over uit. De aanneming van het wetsvoorstel
was verrassend; onder da voorstanders zullen
er niet veel zijn geweest, die gedacht hadden
dat de heer Braat den etryd zou winnen.
En nu men een weinig is bekomen
van de schrik komen van alle kanten de
protesten en is er een groote nationale
beweging op touw gazet, om alsnog te
trachten de aanneming van het voorstel
door de Eerste Kamer te voorkomen.
Uit verscheidende plaatsen in ons land
komen berichten van vereenigingen en cor
poraties op allerlei gebied, die betuigingen
van sympathie inzenden met de actie lege»
het wetsvoorstel Braat-de Boer tot afschaf
fing van den zomertijd. Duidelijk blijkt
hieruit dat de voorstanders van den zomertijd
óf zeer weinig aandacht hadden besteed
aan het wetsvoorstel vóórdat de Tweede
Kamer het aannam, bf op verwerping
ervan hadden gerekend. Nu wordt alle
mogelijke moeite gedaan om het besluit
van de Tweede Kamer in de Eerste Kamer
ongedaan te maken en den zomertijd te
behouden.
Het comité tot behoud van den somert^d
heeft reeds naar schatting 170 h 180
duizend adhaesie-betuigingen ontvangen van
particulieren, o.a. van landbouwers, van
organisaties en vereenigingen en vooral van
verschillende professoren en doktoren.
De Nieuwe Ct. hoopt nog altijd, dat
des heeren Braat’s actie tegen den zomertijd,
die - onbegrypelykeiwyae niettegenstaande
Voor ieder verkoopstalletje waren een
paar dames aangewezen om „hun winkeltje”
in orde te brengen en het was een goed
idee van het Bestuur, om voor den aenvang
van den bazar door een damescommissie
te laten uitmaken, welke tentjes het mooist
waren.
Bij de opening deelde de voorzitter de
uitslag mede en was als nummer 1 aan
gewezen het „aardewerk-teutje”, dat door
de dames J. FeddesReerink, H. H. op
’t Holt en N. Haima was in orde gemaakt.
De tweede prijs werd toegekend aan de
dames Ten GateBeekhuis, Feanstra en
Van Anholt en de derde aan de dames
Middendorp, Van Veen en Bakker.
Toen wij even voor de officieele opening
de Doelezaal in oogenschouw namen,
kenden wij niet anders dan respect hebben
voor alles wat toen reeds was gepresteerd.
Keurig zag alles er uit, en met vlaggen,
doeken, bloemen en planten versierd,
maakte de zaal een aangename, gezellige
indruk.
Het teoneel was met fraaie stoelen bezet
en afgeset met klimop en palmen, her
schapen in een café, waar volgens de
eonsumptielijsten „veel” voor „weinig” te
koop was, eu toen het Woensdagavond
half acht was en wij enkele verkoopsters
tot elkaar hoorden zeggen„als er nu
maar menschen komen”, waren wij hierover
niet ongerust.
Dat men hierover ook niet ongerust
behoefde te zijn, bleek wel toen het tegen
achten liep. De menschen stroomden naar
binnen, de contróle had de handen vol
en... het eerste geld kwam binnen.
„Wonderbaar is zoo’n bazaar,
Men weet ’t kost geld en... komt toch
[maar”.
Toen de voorzitter, do heer Dr. Beekhuis,
zijn openingswoord sprak, was het reeds
zoo vol dat men genoodzaakt was de
toegang te sluiten en het officieele gedeelte
afgeloopea was, waren al die verkoopsters
en „exploitanten van vermakelijkheden”
er één, twee, drie by om al die bezoekers
„voor ’t goede doel” het een of ander
voorwerp te verkoopen.
Het was er een rumoer van je welste,
de koopman met luchtballoas begon zijn
wandeling door de zaal en was in een
oogeublik zyn eerste bezending kwijt.
Zonder aanzien des persoon» knoopte hij
den bezoekers het touwtje met eeu zwevend
balonnetje om den arm en allen namen er
genoegen mee. Nu ja een enkeling die nu
persé niet wou, maar och, dwarse menschen
vindt je overal, dus ook op een bazar.
Meerderen probeerden hun geluk bij de
grabbelton. Tot de ellebogen gingen ze in
de zemels om -hun prys op te diepen en
onder voortdurend plezier kwamen de
schatten boven.
De sjoelbak ontbrak natuurlek niet en
verscheidene dubbeltjes werden ook hierin
gedeponeerd in de hoop het hoogst aantal
oogen te behalen. By de meesten hield het
echter op met nul, hoogstens één.
De heeren Wester baan en Eerdmans
hadden reuzensucces met hun electrischen
hengelsport, er was een ouderwetsche
bascule waarop ze je „waarde in ponden”
uitdrukten en dan was er nog een laehtent,
„Edison’s nieuwste lachtheater” stond er
gelooven wij boven. Of feitelijk moesten
wij zeggen Fcdde van der Spoel stond als
explicateur voor een lachtent. Want als
er een is die zijn geluidorgaan heeft gesteld
in dienst van den bazar dan is het wel
deze heer.
Honderden heeft hij in de tent gewerkt
om ze te laten lachen om hun eigen gezicht.
In het eafé was voortdurend muziek,
hetzij van „Andante” of van het nieuw
opgerichte orkest, dat voor deze gelegen
heid in roode costuums was gestoken en
dientengevolge zich de „Red Band”
noemde.
En intusschen werd er verkocht; by elk
tentje werd je aangeklampt om de dames
van het een of ander af te helpen en allen
In deze rubriek worden gratis alle aankon
digingen van vergaderingen enz. opgenomen.
Woensdag 14 Maart:
Steenfabrieksarbeidersbond. Vergadering des
avond» 1l/2 uur in het R.K. Werklieden
gebouw.
Schaakclub, ’s avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Donderdag 15 Maart:
Cursus Prof. Dr. H. Wirth. Vierde Cursus
avond, om 8 uur in café Hoekstra.
Zangvereeniging „De Lofstem”. Repetitie
’s avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Cursus Dr. M. tan Cate, ’s avonds 6’/z uur
in „Ons Gebouw”.
Bouwarbeidersbond. Vergadering ’s avonds
7 uur in café „Voorwaarts”.
A.R. Kiesvereeniging „Nederland en Oranje”.
Vergadering 's avonds 8 uur in de Con
sistorie, N. Hofstraat.
Vrijdag 16 Maart:
R.K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café „Slippens”.
Zangvereen. „Voorwaarts”. Gewone repetitie
’s avonds 8 uur in café „Voorwaart»”.
Stedelijk Muziekkorps. Gewone repetitie,
’s avonds 8 uur, Muziekschool Kerkstraat
Mannenkoor „Hollandia”. Repetitie ’s avonds
7 uur.
Zaterdag 17 Maart.
Ambaehtsteekenschool. Tentoonstelling, des
namiddag» van 2—4'/2 in de Teeken-
sckool bij de Rijks-Zuivelschool.
Coöp. „On» Belang”. Jaarvergadering, des
avonds 7’/2 uur in café „Voorwaarts”.
Onderling Ziekenfonds. Contributie-afdracht
’s avonds van 5*/2—6'/2 uur in „Ons
Gebouw”.
Zondag 18 Maart:
Voetbalwedstrijd. Bolsward 1—Black Boy»,
’s nam. 2 uur. Sportterrein.
Maandag 19 Maart:
Jeugdbond voor Onthouding. Vergadering
’s avonds 7‘/2 uur in café „Voorwaarts”.
Dinsdag 20 Maart:
Meisjesvereeniging „Eben Haezer”. Gewone
vergadering in „Ons Gebouw”.
Vrouwenvereeniging. Gewone vergadering
in „Ons Gebouw”.
Tempelieren. Openbare vergadering, ’savonds
8 uur in café „Voorwaarts”.
Vereen. Openbare Leeszaal en Bibliotheek.
Algemeene Ledenvergadering, ’s avonds
8 uur in de Leeszaal.
Woensdag 21 Maart:
Schaakclub, ’s avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
R.K. Kiesvereeniging „Gelijk Recht”. Ver
gadering ’s avonds 8 uur in het Sint
Vincentiusgebouw.
I
Bolswardsche Courant
i
