Officiéél Orgaan
der Gemeente Bolsward
VS PEPERMUNT
Verkiezing voor den Gemeenteraad.
I
U WILT GOED
No. 24
OUD-BOLSWAIW.
V
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
Woensdag 21 Maart 1923
62ste Jaargang
Offtci&ftle Advertentiën.
WEEK-AGENDA.
wor-
Jaarvergadering in „Ons
OBSERVATOR.
Vaststelling der Kiezerslijst.
De grachten te Sneek.
Uco.
Nachtegaaltje, kleine guit,
Huppelt in de hagen,
Zoekt zich vaat het plekje uit,
Dat zijn nest zal dragen.
I
Het verzoekschrift kan op ongezegeld
papier worden gesteld.
Bolsward, 22 Maart 1923.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
8. J. PRAAM8MA, Burg.
H. HAIT8MA, Seer.
I
’t Liedje van
Winter moet,
Mereltje op hoogen tak,
Zingt: „Wees welkom, Lente!”
Weldra welft zich ’t looverdak,
Als een groene tente.
Zooals onzen lezers ook uit ons blad be
kend is heeft de Gemeenteraad van Sneek
besloten tot demping of overkluizing van
een drietal grachten, teneinde tegemoet
te komen aan het drukke verkeer. De
mooiste plekjes in Sneek zullen met deze
demping worde» gemaakt tot een paar leelijke
straten, zoo ongeveer als de Poorterzijlen
en de Pol.
De geestdriftig gestemde kampioen van
den Bond „Heemschut," de Heer Henri
Polak, waaraan ons land al zoo veel te
danken heeft voor zijn strijd tegen de ver
nietiging van men urnen tale kamt en sehen-
Zing mijn ziele! zing nu mee,
Prijs des Vaders zegen;
Alles stemt tot liefd’ en vree,
Blijheid allerwegen!
LENTE.
’t Eerste zuiderkoeltje speelt,
Door de dorre twijgen;
’t Zonnetje verwarmend streelt;
't Al waakt op uit „zwijgen.”
EN GOEDKOOP!!!
DAN KAN ALLEEN
U BEVREDIGEN
OVERAL VERKRIJGBAAR
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
eni., enz., van 15 regels 50 eent. Iedere regel meer gewoon tarief.
j
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62l/2 cent per 3 maanden
In deze rubriek worden gratis alle aankon
digingen van vergaderingen enz. opgenomen.
Woensdag 21 Maart:
R.K. Kiezvereeniging „Gelijk Recht”. Ver
gadering ’s avonds 8 uur in het Sint
Vincentiusgebouw.
Schaakclub „Westergo”, ’s avonds 7*/2 uur in
„Ons Gebouw”.
Ouderavond School II, in café „Voorwaarts”.
Jeugd Geh. Onthouders. Vergadering om
6 uur in „Ons Gebouw”.
Chr. Jongelingsvereen. Bijeenkomst’s avonds
8 uur in „Ons Gebouw”.
Donderdag 22 Maart:
Cursus Prof. Dr. H. Wirth. Vierde Cursus
avond, om 8 uur in café Hoekstra.
Voetbalclub „F.C.A.” Algemeens vergade-
dering, des avonds 8'/4 uur in „de Doele”.
Cursus Dr. ten Cate, om 6‘/2 uur in „Ons
Gebouw”.
Zangvereeniging
ding van natuurschoon, schrijft naar aan
leiding van boven bedoeld besluit in het Hbl.
De veronderstelling ia niet gewaagd, dat
zeer vele, wellicht zelfs verreweg de meeste
lezers van dit blad, het stadje Sneek niet
kennen en dat van de meerderheid der in
gezetenen van ons land hetzelfde gezegd
aan worden. Het is een van die plaatsen,
waar men niet komt, als men er niet wezen
moet. Het is ook reeds vele jaren geleden,
dat ik er voor het laatst was. Dogh er was
een tijdperk waarin de politieke propaganda
mij er dikwjjls henen voerde, zoodat ik de
stad tamelijk goed leerde kennen.
Er bevindt zich daar één bouwkundig
juweel: de Waterpoort, velen ongetwijfeld
uit afbeeldingen bekend. Voor zoo ver mijne
herinnering strekt is er in architectonisch
opzicht verder weinig te vinden. Het be
staan van de prachtige Waterpoort wettigt
het vermoeden, dat er voorheen wel meer
fraaie bouwwerken geweest zullen zijn.
Waarschijnlijk heeft de bekende sloop-
mauie, die vooral in den loop der negen
tiende eeuw zooveel schoons deed verloren
gaan, hier meer dan „normaal” hare uit
werking doen gevoelen. In elk geval: er
valt thans op het stuk van oude bouwkunst
bitter weinig te genieten en hetgeen er in
onzen tijd gebouwd is wel: wie hier bet
diepste zwijgt, heeft het treffelij kst gesproken.
Doch al ontbreekt het monumentale,
zoowel als het intieme op bouwkundig ge
bied (uitgezonderd dan de Waterpoort), zoo
is Sneek toch niet van schoonheid ontbloot.
Integendeel, het is een alleraardigst stadje,
dat in het algemeen een prettigen indruk
maakt en op verschillende punten een zeer
pittoresken aanbük oplevert. Dit dankt de
stad voornamelijk aan hare grachten. Als
in zoo vele Nederlandsche steden vormen
zij ook te Sneek het voornaamste kenmerk
van het stadsbeeld, hetwelk zij die eigen
aardige bekoring verleenen, dat men buiten
de grenzen van ons land (behalve dan in
sommige Vlaamsche stadjes, waarvan er
tijdens den oorlog echter ettelijke verwoest
zijnNieuwpoort, Dixmuiden, Ramscapelle
enz.) nergens aantreft en aan de steden
een zeer bijzondere, haast weergalooze, ge
heel eigen schoonheid verleent.
De schermende hand van den demper
heeft ook Sneek niet gespaard. De Haven,
de Poortezijlen, de Pol, alle zeer aardige
grachten, werden reeds lang geleden volge
gooid en in dorre, leegs, in verhouding tot
de bebouwing veel te breeds straten veran
derd. Doch er bleven nog ettelijke aardige
en eenige zeer schoone grachten over, zoo
dat de stad toch nog een aanzienlijk deel
van hare schoonheid behield.
Maar nu zal het niet lang meer zoo blijven.
Op 28 Februari 1923 besloot de Gemeen
teraad van Sneek tot demping of overkluizing
van drie der nog bestaande grachtenden
Singel, de Wip en de Suupmarkt.
Wat bewoog den Sneeker Raad tot het
vellen van het doodvonnis over het aan
zijne „zorgen” toevertrouwde stadsschoon
De lezer zal het wel reeds begrepen heb
ben. Het is de alte GescAicAte, die in ons
land immer neu blijft: de eischen van het
verkeer. Van het „doorgaand verkeer”, let
wel, van de Lemmer naar Bolsward, of
zoo iets
Sneek is een marktstad en op marktdagen
is het er druk. Doch waarlik niet zóó, dat
het noodig zou zijn ten behoeve van de
ter markt komenden, of voor den aanvoer
van goederen, vee enz., grachten te dempen.
De aanvoer geschiedt trouwens voornamelijk
te water. Als er geen markt is, dan biedt
Sneek den gewonen aanblik van een kleine
provinciestadhet verkeer is er dan zeer
gering en zou aan de helft der beschikbare
ruimte ruimschoots genoeg hebben. Wat
het doorgaand verkeer betreft, van de in
die streek toch waadijk niet zeer talrijke
auto’s bijvoorbeeld de stad is zoo klein,
de afstanden zijn er zoo gering, dat het
oponthoud, veroorzaakt door langzaam ry den
binnen hare vesten, te gering is om noe
menswaard te zijn.
De kosten, aan dit ellendige vandalisme
verbonden, worden door Burgemeester en
Wethouders geraamd op niet minder dan
f 80.000 Wetende hoe het met zulke din
gen gewoonlijk gaat, mag men gerustelijk
aannemen, dat er met deze demping een
ton goads gemoeid zal zijn.
Men vraagt zich in stomme verbazing
af, wat de menschen toch bezielt, die de
belangen der gemeente heeten te behartigen.
Daar gaat nu deze raadsmeerderheid (er
Crocusje en hyacinth,
Sneeuwklokje en tulpje,
Steken 't kopje nu gezwind,
Uit het groene stolpje.
Vreoljjk klinkt door de natuur
ontwaken,
na langen duur,
Thans de boeien slaken!
Zangvereeniging „De Lofstem”. Repetitie
’s avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Vrijdag 23 Maart:
R.K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café „Slippens”.
Zangvereen. „Voorwaarts”. Gewone lepetitie
’s avonds 8 uur in café „Voorwaarts”.
Stedelijk Muziekkorps. Gewone repetitie,
’s avonds 8 uur, Muziekschool Kerkstraat
Mannenkoor „Hollandia”. Repetitie ’s avonds
7 uur.
Muzieklezing met lichtbeelden, door den heer
A. Alt, des avonds 8 uur in „Ons Gebouw”
Jongensbond. Vergadering des avonds 8 uur
in het R.K. Werkliedengebouw.
Zaterdag 24 Maart.
Onderling Ziekenfonds. Contributie afdracht
’s avonds van 5‘/2—6‘/2 uur in „Ons
Gebouw”.
Chr. Knapenvereen. Vergadering des avonds
7 uur in „Ons Gebouw”.
Zondag 25 Maart:
Voetbalwedstrijd. „F. C. A.” I—Workum I.
’s nam. 2 uur. Sportterrein.
Maandag 26 Maart:
Cursus Dr. ten Cate, om 6'/2 uur in
Gebouw”
Dinsdag 27 Maart:
Meisjesvereeniging „Eben Haezer”. Gewone
vergadering in „Ons Gebouw”.
Vrouwenvereeniging. Gewone vergadering
in „Ons Gebouw”.
N. C. G. O. V. Jeugd org. „De Hoop der
Toekomst”. Jaarvergadering in „Ons
Gebouw”.
Woensdag 28 Maart:
Schaakclub „Westergo”, ’s avonds 7*/2 uur in
„Ons Gebouw”.
Jeugd Geh. Onthouders. Vergadering om 6
6 uur in „Ons Gebouw”.
Chr. Volksonderwijs. Ledenvergadering des
avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Burgemeester en Weths. van Bolsward
maken bekend, dat de op heden deor hen
vastgestelde kiezerslijst voor het jaar
1923/1924 van den 23 Maart tot en met
den 21 April a,s. ter secretarie der
gemeente voor een ieder ter inzage wordt
nedergelegd en tegen betaling der kosten
in afschrift en stemdistrictsgewijze in uit
treksel verkrijgbaar wordt gesteld.
Tot en met den 16 April a.s. is een
ieder bevoegd bij het Gemeentebestuur
verbetering van de vastgestelde kiezerslijst
te vragen, op grond dat hij zelf of een
ander, in atrjjd met de wet, daarop voor
komt, niet voorkomt of niet behoorlijk
voorkomt.
zulk speelgoed toe, het moest daar echt
zijn en talrijk zijn de pogingen, die door
de Ver. Weerbaarheid en vooral door de
hoofden der schutterij zijn gedaan on hier
een volslagen schietbaan te krjjgen. In
Leeuwarden en zelfs in Harlingen was men
ons in dat opzicht vooruit, daar lagen
militairen en die hadden een vrij terrein
om er op los te branden. Hier was het
eigenlijk behelpen. De Raad echter was er
niet voor te vinden. Dat waren toen in
den regel bejaarde en bedaarde mannen.
Zij schroomden groote kosten te maken
voor iets, wat in hua oog meer liefhebberij
dan noodzaak was. In den Hof van Taco
van der Werf, waar de schutters „gedrild”
werden, was goede ruimte om te schieten.
Als ze bij de kerk stonden, was ’t naar den
hoek van het bolwerk al een heel aardige
afstand. Op het bolwerk moest dan maar
een kogelvanger gemaakt worden, en tus
seben twee hoogs schuttingen werd de
ruimte zorgvuldig met aarde aangevuld.
In dien grond „smoorden” de kogels wel.
Het publiek werd gewaarschuwd dat er
gedurende September en October, des nam.
van 3 tot 6 uur „met scherp” geschoten
Werd en dus de passage op dien hoek van
het bolwerk onveilig was. In November
werd des Maandagsmiddags nog geschoten
en soo werden de mannen getraind om aan
den vijand, als die op onze landspalen kwam
aanmarcheeren „het donderend: tot hier
toe en niet verder!” toe te roepen,
gelijk in de straks aangehaalde circulaire
vermeld staat.
Ja ja! wij in onzen meer bewogen tijd
beseffen eigenlek niet voldoende, wat een
zelfvoldoening die dappere strijders gevoeld
hebben, toen bleek dat Bismarck, de ziel
der Duitsche politiek er maar van afzag
ons gewest in te palmen. Hadden we hier
toen geen Weerbaarheid en geen Schutters
gehad, wellicht ware het met Neerlands
onafhankelijkheid toen gedaan geweest!,
Een dichter uit onze stad helaas!
zijn naam kon ik niet achterhalenheeft
in die dagen zijn hart lucht gegeven in de
volgende ontboezeming, die na ruim een
halve eeuw, nog wel eens opgehaald mag
worden
„Om in tijd van nood zichzelf of het land
[te verweren,
Moet men als een soldaat kunnen manoeu-
[vreeren,
Vaardig wenden en keeren
En défileeren
Om zonder moeite ’t geweer te hanteeren.
Welnu, mijne heeren!
Om dit alles in de puntjes te leeren
Komt dan met Bolswards Scherpschutters
[exerceeren.
Waarachtig, wie eere verdient, die moet men
i [eeren,
En gij moogt gerust den sergeant compli-
[menteeren
Die ’t vrijwilligerscorps kwam instruëeren.
Ook dat corps zelf moogt ge wel saluëeren
Want, zonder iemand te flatieeren,
Zij kunnen met goed succes de revue passeeren.
Nu kan ik van hen niet meer adviseeren
Maar... gaan ze met schieten hun werk kom-
(pleteeren
Ik zal ze observeeren,
En zonder mankeeren
Wat ik goe.ds zie, annonceeren.”
Ik bemerk evenwel dat ik in hoofdzaak
het heb over de scherpschutters, maar de
outvlnchtingsgeschiedenis der Leeuwarder
boeven bracht de gewone schutters in het
geweer. Daar moet ik dus over spreken.
Ik zou aantoonen dat onse schutterij haar
taak met eere vervulde. In de eerste plaata
kan ik dan al er op wijzen, dat velen van
den Weerbaarheidsbond ook schutter waren,
doch dat is niet afdoende genoeg. Ik moet
met krachtiger argumenten voor den dag
komen. Allons dan... de volgende week.
Gegroet:
De Burgemeester van Bolsward brengt
het volgende ter opeubare kennis.
Op Dinsdag 10 April aanstaande
zal plaata hebben de Kandidaatstelling voor
den gemeenteraad.
Op dien dag kunnen, van des voor
middag» negen uur tot das namiddags
vier uur, bij den Burgemeester ten Stad-
huize der gemeente worden ingeleverd
lijsten van eandidaten, als bedoeld in
artikel 35 der Kieswet.
Op dezelfde lijst mogen ten hoogste
18 eandidaten worden geplaatst. Iedere
lijst moet worden onderteekend door ten
minste 25 personen, die volgens de kiezers
lijst, geldende op bet «ogenblik der inle
vering, kiezers zij u voor den gemeenteraad
in de gemeente.
Dezelfde kiezer mag niet meer dan één
lijst onderteekenen.
De eandidaten moeten, met vermelding
van hun voorletters en woonplaats, op de
lijsten geplaatst werden in de volgorde,
waarin door de onderteekenaars aan hen
de voorkeur wordt gegeven.
Indian de eandidaat is een gehuwde
vrouw of weduwe, wordt zij op do lijst
vermeld met den naam van haar echtgenoot
of overleden echtgenoot, onder toevoeging
van haren eigen naam, voorafgegaan door
het woord „geboren” of een afkorting van
dit woord.
Bij de vermelding van een eandidaat
mogen de voorletters geheel of ten deele
door de voornamen worden vervangen.
Dezelfde eandidaat mag niet voorkomen
op meer dan één lijst.
Bij de lijst moet worden overgelegd de
in art. 4 van hot Koninklijk beslait va»
12 December 1917 (Staateblad no. 692)
bedoelde schrifteljjke verklaring van iederen
daarop voorkomende eandidaat, dat hij
bewilligt in de plaats, hem op de lijst
aangewezen. Indien de eandidaat zich
buiten het Rijk in Europa bevindt, kan
de hier bedoelde verklaring telegraphisch
worden gedaan en is zij niet aan ’t officieels
formulier, hierboven bedoeld, gebonden.
De inlevering der lijst moet geschieden
persoonlijk door één der onderteekenaars.
De eandidaten kunnen daarbij tegenwoordig
zqn. Van de inlevering wordt een bewijs
van ontvangst afgegeven.
Formulieren voor de lijsten en voor de
schriftelijke verklaring, hierboven vermeld,
zijn ter secretarie dezer gemeente kosteloos
verkrijgbaar tot en met den dag der can-
didaatstelling.
In herinnering wordt gebracht artikel 148
der Kieswet, luidende als volgt:
Hij, die eeno lijst, als bedoeld in artikel 35
inlevert, wetende dat zij voorzien is vau
handteekeningen van personen, die niet
bevoegd zijn tot deelneming aan de ver
kiezing, waarvoor de inlevering geschiedt,
terwijl zonder die handteekeningea geen
voldoend aantal voor een geldige lijst zou
overblyven, wordt gestraft met gevangenis
straf van ten hoogste drie maanden of eene
geldboete van ten hoogste honderd twintig
gulden.
Met gelijke straf wordt gestraft hij, die,
wetende dat hij niet bevoegd is tot deel
neming aan de verkiezing, eene voor die
inlevering bestemde l|jst, als bedoeld bij
artikel 35 heeft onderteekend.
De Burgemeester voornoemd,
8. J. PRAAM8MA.
Bolsward, 19 Maart 1923.
XXXIII.
Uit het door mij aangehaalde bericht
drr Arnhemtahe is gebleken, dat men in
1867 hier ter stede zeer op weerbaarheid
was aangelegd. Na eenig zoeken gelukte
het mij de namen te vinden der Commissie,
welke de beweging op ’t getouw heeft
gezet, ’t Waren de heeren: D. Brouwer Wz.;
L. Levoir; W. A. Peereboom; N. de la
Lande Cremer en Jhr. Van der Feltz,
respectievelijk: houthandelaar, gas-directeur,
eandidaat-nolaris, fabrikant en postdirecteur.
De missive, waardoor zij de ingezetenen
tot deelname uitnoodigden, behelsde onder
meer, dat zij in navolging van andere
plaatsen ook hier een Vereeniging wew-
seben op te richten, die ten doel heeft,
de weerbaarheid van het Nederlandsche
volk te verhoogen. Zij vonden aanvankelijk
niet den bijval, dien ze verwacht hadden,
en schrijven dit toe aan onbekendheid met
het doel der Vereeniging en tevens dat er
nog te veel op den heerschenden vrede
wordt vertrouwd. „En toch” zoo luidt
het in hun geschrift „wanneer meu aan
dachtig de gebeertenissen gadeslaat, die in
het afgeloopen jaar in Europa plaats grepen;
wanneer men zich slechts herinnert boe
Denemarken door overmacht een zijner
schoonste provinciën verloor; boe Hannover,
Nassau en Hessen door brutaal geweld bij
Pruisen werden ingelijfd, dan sal men wel
tot de erkentenis moeten komen, dat ook
de roofzuchtige adelaar zijn klauw naar
ons Vaderland kan uitstrekken”.
En bij wie zal dan hulp gezocht
den?... Eu het antwoord hierop luidt, dat
men alleen op zelfverdediging is aangewezen,
en dan volgt de waarschuwing dat men
zich niet late verlokken door het zoete
sirenengezang des vredes.
„Mannen van Bolsward!” zoo luidt het
verder, „die zich verheffen op den eerenaam
vau vrije Friezen, toont dat gij uw vrijheid
lief hebt; vereenigt u bijtijds, opdat, mocht
ons vaderland bedreigd worden, gij hen’t „tol
hiertoe en niet verder!" denderend kunt
toeroepen. Sluit niet willens uwe oogen.
Aan den horizont vertoonen zich donkere
onweerswolken; mochten zij zich boven ons
hoofd samenpakken en losbarsten, dat wij
dan vrij zijn van het knagende zelfverwijt,
dat onze lauwheid de oorzaak is van niet
bijtijds die voorzorgen genomen te hebben,
die het gevaar gebiedend vordert.”
De vergadering op Vrijdag 22 Maart in
„De Doele” gehouden, had dan ook het
gevolg, dat een zestigtal zich aanbood om
als het noodig was, voer de vrijheid des
lands in ’t vuur te vliegen.
De krachtige taal dezer heeren, aan wier
hoofd de kapitein der schutterij stood, ter
zijde gestaan door nog enkele leden van
het kader, had de uitwerking dat inderdaad
ongeveer een honderdtal zich bij de vrij
willige weerbaarheid aansloten.
De zin voor schieten wakkerde in die
dagen zoo sterk aan, dat het schijfschieten
tot de uitspanningen moet worden gerekend.
Op Zondag 28 April van dat jaar werd er
naar de schijf geschoten in den tuin bij
het café C. A. H. Fischer dat is op
het perceel, waar thans de Boltwardeche
courant wordt gedrukt en uitgegeven. Eu
het zal stellig niet bij dien eenen Zondag
middag gebleven zijn, want de volgende
week begon ook de societeithouder G. 8.
Ypma in „de Nederlanden” een dergelijke
onderneming. De tuin van die sociëteit
(later Amicitia genaamd) thans het plantsoen
op den hoek van ’t Hooge Bolwerk, bood
een uitmuntende gelegenheid aan voor
schietoefeningen, echter, dat was slechts
schieten op kleine schaal.
De vereeniging Weerbaarheid en natuur
lijk ook de schutte», konden niet met
I J
Courant
OLSWARDSCh
i
I
I
i
I
„Ons
i
