Officiéél Orgaan
der Gemeente Bolsward
Gjien twa minsten tinke gelyk
Hjar gedachten binne soms nmer bryk
Mar alle Friezen sciile it lens wêze
Op Pipermintjes mat je VS leze.
r
I
OUD-BOLSWARD.
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
Woensdag 2 Mei 1923
No. 36
62ste Jaargang
WEEK-AGENDA.
STADSNIEUWS.
des
van
I
VS Pipermintjesfabryk, Harns.
Mei - Bloeimaand.
OBSERVATOR.
9.
van
1
avonds 7 uur, in het lokaal Politiebureau.
Repetitie ’s avonds
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
grauwe zal doen
en het liefelijke,
de maand die onze tuinen en parken zal
omtooveren in ware lusthoven.
Evenals wij dit deden betreffende April
geven wij hieronder ook enkele bijzonder
heden betreffende de maand Mei.
Tuinbouw. In den tuin verder zaaien,
maar vooral op de insecten letten en die
vangen en verbranden. De uitgebloeide
appelboomen met Californische pap bespui
ten. Hang in den tuin aan een der boomen
een glas, waarin wat bier is gedaan, let
dan 's morgens eens op, hoeveel insecten
zieh gedurende den nacht in het glas ver
dronken hebben.
Huishouding. Kachels, verwarmingstoe
stellen doet men goed nu en niet in den
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
honden. Maar ’t was nist zoo. Al gauw
weer kregen ze hun aparte draafuurtjes.
Wat gehaast, maar toch. Nu ligt in de
kinderwagen alweer een ander en no 1 loopt
aan ’t handje erbij. Maar de honden houden
hun apartjes. Vaak als ze wel eens
wat moeizaam langs komt, gaat ’t door
ons heen, dat dht trouw is.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62’/2 cent per 3 maanden
Mei koel en natl
Koren in het vat I
De maand April heeft ons niet veel
mooie dagen gegeven, integendeel het weer
was voortdurend onaangenaam. Een koude
noordenwind noodzaakte ons nog iederen
dag de kachel aan te houden. Wij hebben
zelfs nog sneeuw en hagel te zien gekregen
en de voortdurende nachtvorsten hebben
ontegenzeggelijk veel schade gedaan. De
vrouwen en meisjes konden zich nog niet
tooien in hun aardige voorjaars-toileljes
en de mannen moesten zich nog tevreden
stellen met hun wintercostuums en jassen.
Neen, de maand April heeft wel getoond
dat zij erg grillig is en met verlangen is
dan ook de Meimaand tegemoet gezien,
de maand zoo vaak reeds bezongen als
een van de mooiste van hel jaar, de maand
die alles in vollen bloei zal doen uitkomen,
de maand die het gure en
vervangen door het milde
Juliana-dag.
Ter eere van den verjaardag van Prinses
Juliana wapperden Maandag j.l. de vlaggen
vanaf de verschillende openbare gebouwen.
Het aangekondigde Concert van het Stedeljjk
Muziekkorps, dat ’s avonds om 71/2 uur
in het Park zou plaats hebben, kon wegens
het slechte weer niet doorgaanzelfs geen
rondegang door de stad.
straat uit te stallen, zoo als vroeger zijne
gewoonte was, tenzij hij daarvoor een vrij
hooge som geids in ’t jaar wilde storten.
Geëerde begunstigers! Ik heb een huis
gehuurd voor honderd gulden in ’t jasr,
voornamelijk om het gebruik van de straat,
en mijn patent, dat vroeger f 1.50 bedroeg,
is nu opgevoerd tot f 11.52, waarbij nog
komt f 14.11 belasting: dus van uitstallen
kan niets komen, dan zooveel mogelijk op
de stoep, maar daarom, geëerde begunstigers,
ben ik nog altijd voorzien van alles, wat
men in een flinkei uitdragerswinkel
zoekt, zooals: en dan volgt een opsomming
van waren en dan gaat hij verder: Dus,
wat niet op straat mag uitgestald worden,
is ruimschoots binnenshuis voorhanden.
«Het is een moeilijke taak, als men na
lang in de nederlaag te zijn geweest, door
een 16-jarige krachtsinspanning, zoowel bij
nacht als bij dag, het hoofd boven water
tracht te krijgen; daarom is het dubbel
hard, wanneer men na een zoodanige
krachtsinspanning, een duw op het hoofd
krijgt, zoodat men in gevaar is, spoedig
te verdrinken.
Een troost is er evenwel nog en die is
deze: Er bestaan hier te Bolsward twee
flinke Armgestichten, waarin ai zooveel
jongkerels huisvesting hebben, dat, als men
het met den besten wil al niet meer kan
houden, dan haeft men altijd nog onderdak
en kost.
«Maar zoo willen we liever niet, geëerde
begunstigers. Het is daarom, dat ik de
gunst van de boeren- en arbeidende standen,
die mij mijn gansch leven door den tijd
hielpen, bij vernieuwing verzoek (de rijken
zal ik er maar buiten laten, die zijn voor
mij toch nul in ’t cijfer)”. Volgt onder-
teekening.
Ook was besloten van deschippers walgeld
te vragen. Met de gaardering daarvan was
belast de agent Lolle Klazes Flameling,
doch ook daartegen ontstond, zoo al geen
verzet, dan toch oppositie. W. U. de Jong
en
om
ze
en
profiteerde, wat
herfst in orde te maken. Dagelijks het
beddegoed in de zon uithangen.
Hygiëne. De zomersport begint en is
het verstandig te zorgen dat het hart niet
overbelast wordt! Tel de polsslagen per
minuut na een ingespannen oefening en
vergelijkt dat aantal met de polsslagen
’s morgens in bed en na het opstaan.
Dieren- en Plantenwereld. Alle in het
wild levende zoogdieren krijgen of hebben
jongen; egels en hermalijnen vindt men
nog wel eens in paring. In Maart en
April zijn verreweg de meeste vogels uit
het Zuiden aangekomen, alleen wielewaal,
oeverzwaluw, nachtzwaluw en tortelduif
komen in deze maand terug. In Mei,
doch nooit daarvoor, komen kwartelkoning,
kwartel, spriet. De aangekomen trek- en
strandvogels bouwen nesten. De havik
broedt; het eerste broedsel der musschen
vliegt uit; leeuwerikken paren; het gezang
der vogels vervult de lucht.
Beschermt alle vogels I
Haalt nooit hun nestjes uit!
Het uitroeien der vogels is terecht
strafbaar' gesteld. Vanaf 1 Mei mag geen
kievitsei of ei van waterwild meer geraapt
worden en na 5 Mei mogen kievitseieren
niet meer verkocht, uitgestald of vervoerd
worden.
De Meikever en rozekever vliegen rond;
in moestuin vliegen schadelijke kevers,
die verwijderd moeten worden, evenals de
vlinders.
Appel, mispel en kweepeer bloeien,
hagedoorn iets latereik, plataan en walnoot
komen in blad; acacia, esch, eik, walnoot
en wilde kastanje, brem, boerejasmijn,
sering, heggerank, kamperfoelie, lijsterbes
en sneeuwbal bloeien; het koolzaad staat
in vollen bloei, onkruiden en wilde planten
bloeiende verschillende boterbloemen, slee-
wortel, zilverschoon kleefkruid en lelietje
der dalen bloeien eveneens. De rogge
schiet aren.
Oogsttijd. In de maand Mei wordt ge
oogst in China, Japan, Tunis, Algerije,
Texas, Florida en Centraal Azië.
Vergadering Gemeenteraad.
Donderdagavond ten 7 ure vergadert
de Raad dezer gemeente ter behandeling
van de navolgende punten
1. Foorstel tot goedkeuring rekening
algemeen stadsarmenhuis over 1922.
2. Adres R. Hiemstra betreffende rooting
boomen etc. met voorstel B. en W.
3. Vaststelling kohier hondenbelasting.
4. Voorstel B. en W. tot vaste aan
stelling van den keer J. Groenewold als
keuringsveearts en lot verhooging zijner
jasr wedde.
5. Alsvoren tot nadere vaststelling der
pol. verordening in verband met nota van
opmerkingen van Ged. Staten.
6. Alsvoren tot overname van IFense-
radeel van het binnen de gemeente Bolsward
gelegen gedeelte van den weg Bolsward-
Rarlingen.
7. Alsvoren tot uitgifte grond in erfpacht
aan fa. H. Donker.
8. Bader advies B. en W. naar aan
leiding opmerkingen van Ged. Staten over de
begrooling 1923.
Voorstel B. en JV. tot vaststelling
het vermenigvuldigingscijfer voor de
inkomstenbelasting 1923.
10. Alsvoren lot verleening eervolpntslag
aan J. Andela als ambt. v. d. burgerlijken
stan i.
11. Alsvoren aan Mej. Callen fels als
onderwijzeres aan Sckool I en als onder
wijzeres in de handwerken aan de school
voor U.L.O.
Nummering Candidatenlijsten.
Gisteren, Dinsdag 1 Mei, des avonds
ten 61/2 uur, vond de voor de kiezers
toegankelijke zitting van het Centraal Stem
bureau ten Stadhuize plaats, waarin de
ingeleverde geldige listen van candidaten
zouden worden genummerd, in de volgorde
door het lot aangewezen.
De uitslag was
Lijst 1. Christelijk-Historischen.
2. Roomsch-Katholieken.
3. Vrijheidsbond.
4. Anti-Revolutionairen.
5. Sociaal-Democraten.
In De Stroom komen onder de rubriek
«Oogenbiikken” van die eenig mooie stukjes
voor, «gevoelsstukjes” zouden wij ze willen
noemen, die, wanneer ze werkelijk goed
worden gelezen, zullen blijken waarlijk
literaire juweeltjes te zijn. Bijv, ’t volgende:
TROUW.
Toen we ze maar ’n paar keer langs
hadden zien komen, wisten we 't al. Ze
deden niet overdreven, maar je kon 't dui
delijk aan ze merken, dat ze pas getrouwd
waren. Jong verliefd. Jong vroolijk. Moedig.
Levenslustig. Zoo liepen ze fiks gearmd
langs de rand van ’t weiland. Na een paar
maanden vaak zij alleen. De zaken zeker
drukker en hij in ’t gevoel goed te moeten
verdienen nu. Maar alleen ook ging ze er
pittig op af. Toch ook wel wat eenzaam.
Na een poos zagen we haar met ’n hond.
Mooie geel-met-witte barzoi. Eerst aan de
lijn, maar later los en ze speelde en holde
met hem in den breeden gras-zoom. Toen,
weer later, rbg een hond, 'n Barzoi kan
immers niet alleen zijn, ’n Zwarte nu, slan
ker nog dan de eerste. Vaak kwamen ze
voorbij, alleen in de avondschemering ook
met den baas. Maar zij op heel geregelde
uren, ze had blijkbaar veel zorg voor baar
dieren. Tot we veel later eens tot
elkaar zeiden, dat we ’t stalletje al in zoo
lang niet gezien hadden. Misschien verhuisd?
En eigenlijk waren we ze wat vergeten,
toen we ze op ’n mooien lentedag weer
zagen. Erg rustig nu en de honden beenden
langzaam achteraan met ’n kinderwagen
kan je immers niet zoo hollen? «Die-hun-
rijk is nu ook uit,” dachten we van de
In deze rubriek worden gratis alle aankon
digingen van vergaderingen enz. opgenomen.
Woensdag 2 Mei:
Schaakclub „Westergoo”, Speelavond, aan
vang om 7‘/2 uur in „Ons Gebouw”
(Achterom).
Chr. Jeugd-Onth.-Ver. Vergadering ’s avonds
6 uur in „Ons Gebouw”.
Donderdag 3 Mei:
Gemeenteraadszitting ’s avonds 7 uur.
R.K. Werkliedenvereen. Bestuursvergadering
’s avonds 8 uur in het R.K. Werklieden
gebouw.
Cursus Prof. Dr. H. Wirth. Laatste cursus
avond, ’s avonds 8 uur in café Hoekstra.
Zangvereeniging „De Lofstem”. Repetitie
’s avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Vrijdag 4 Mei:
Chr. Gemengd Koor. Repetitie des avonds
8 uur in de Chr. School „Rehoboth”,
Hengstepad.
Zang vereen. „Voorwaarts”. Gewone repetitie
’s avonds 8 uur in «afé „Voorwaarts”.
R.K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café „Slippens”.
Stedelijk Muziekkorps. Gewone repetitie,
’s avonds 8 uur, Muziekschool Kerkstraat
Mannenkoor „Hollandia”. Repetitie ’s avonds
7 uur.
Chr. jongelings-Vereen. Vergadering
avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond
6 tot 11 uur in „De Wijnberg”.
Zaterdag 5 Mei:
Stadsspaarkas. Inbrengen van gelden
Strijkorkest „Andante”.
7 uur in de Muziekschool, Kerkstraat.
Onderling Ziekenfonds. Contributie-afdracht
’s avonds van 5'/2—6‘/z uur in „Ons
Gebouw”.
Chr. Knapenvereen. Vergadering des avonds
7*/2 uur in „Ons Gebouw”.
Maandag 7 Mei:
Vrijzinnige Kiesver. „Vooruitgang”. Leden
vergadering, ’s avonds 8 uur op de
bovenzaal café Hoekstra.
R.K. Werkliedenvereen. Ledenvergadering des
avonds 8 uur in het R.K. Werklieden
gebouw. Spreker de heer M. Visser van
Leeuwarden.
Voor liefhebbers van dammen, iederen
Maandagavond vanaf l'/2 uur gelegen
heid in het Wilhelminagebouw.
Dinsdag 8 Mei:
Chr. Vrouwenvereen. „Dient elkander door
de liefde”. Gewone vergadering ’s avonds
8 uur in „Ons Gebouw”.
Jongedochtersvereeniging„Eben Haezer”. Ge
wone vergadering in „Ons Gebouw”.
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond van
6 tot 11 uur in „De Wijnberg”-
Woensdag 9 Mei:
Schaakclub „Westergoo”. Speelavond, aan-
vang7‘/2uur in „Ons Gebouw” (Achterom)
Chr. Jeugd-Onth.-Ver. Vergadering’s avonds
6 uur in „Ons Gebouw”.
XXXIX
In het voorlaatste artikel dezer rubriek
is gesproken van een nieuwe verordening
op het marktverkeer, vastgesteld door den
Gemeenteraad. Toen bij Kon. Besluit van
2 Mei 1866 aan deze gemeente machtiging
was verleend tot het heffen eener Plaatse
lijke Belasting wegens staanplaatsen en voor
’t gebruik van disschen, hokken enz. voor
vee en allerhande marktwaren, werd bij de
bekendmaking der tarieven tevens ter alge-
meene kennis gebracht, dat de inwerking
treding was bepaald op Donderdag 12 Juli.
Met Juni door Gedeputeerde Staten reeds
goedgekeurd, dat ook voor 't gebruik van
wallen en straten belasting moest opgebracht
worden. Nu de gemeente het onderhoud
daarvan voor zich had, misten de inge
zetenen de vrije beschikking daarover, en
voor ’t uitstallen van waren werd nu door
de politieagenten Justus van der Eeen en
Jacob Dirks Hiemstra op Marktdagen volgens
tarief eenig staangeld gevorderd. Vond de
hoofdelijke omslag als nieuwe belasting
toen geen sympathie, ook tegen het markt-
geld voor de uitstallingen ontstond aan
vankelijk heel wat gemopper. Bij mijn papieren
vind ik een uitgeknipte advertentie van
den uitdrager Hotze Teernstra, bij velen
nog heel goed bekend. Ik meen, ter ken
schetsing der gevoelens van menig nering
doende, daarvan een gedeelte te moeten
overschrijven.
«Ondergeteekende bericht aan zijne ge
ëerde begunstigers buiten de stad, dat wil
zeggen: aan den boerenstand, dat het
EdelAchtbaar Bestuur der stad Bolsward
hem heeft verboden, voor zijn huis op
anderen dienden al spoedig een adres in
die belasting weer in te trekken, daar
voor ingezeten schippers onbillijk was
de stad van de vreemde schipperij
nu wel zou ophouden, wijl
ze dan liever doorvoeren en hier geen inslag
maakten. De raad heeft het eenmaal ge
nomen besluit toen gehandhaafd zeker
wel 10 jaren, zoo niet langer.
Om op de Veemarkt terug te komen,
de gaardering van ’t marktgeld voor vet
was opgedragen aan vier personen, n.l.
Wijbren Jansen, Henderikus JEbes de Boer,
Klaas Panstra en Jan Falkena, kenbaar
aan een leeren band om den arm. Aan dezen
moest op de eerste vordering het verschul
digde worden voldaan.
Dat er vier personen voor de gaardering
werden aangesteld was noodig, want op de
Koemarkt diende op ieder eind een Markt
meester te zijn, en dan waren er nog twee
plaatsen, waar hun aanwezigheid noodig
was. De Koemarkt toch was bestemd voor
paarden, hoornvee en schapen, en er was
bij bepaald, dat van de Schildwijks zijde
te beginnen, eerst de paarden aan de lijn
moesten, dan het rundvee, koeien, ossen
en stieren in volgorde, terwijl van den kant
van Rijkstraat en Dijlakker te beginnen
de schapen, bokken en geiten in hokken
moesten geplaatst worden. De varkens en
biggen moesten in hokken vóór de Wijn
berg bij de Vischmarkt (dus waar nu het
Marktplein is) en was daar ruimte te kort,
dan langs den wal van de Dij kstraat, waar
ook de gemeste en nuchteren kalveren
verkocht mochten worden.
Als Vleeschmarkt was aangewezen het
Grootzand naast de Wijnberg, en de andere
uitstallingen had men destijds langs den
wal der Groote Markt, waar nu de rails
der tram liggen. Zoo heb ik nog een adver
tentie, waarin de Gebr. D. en O. v. d. Klei
berichten, dat ze des Donderdags voor het
huis van H. de Haas zullen staan voor
den verkoop van hoeden, petten en opge
maakte kindermut-ea. Een zaadhandelaar
van Makkum had gewoonlijk een rijmpje
in de krant, waarmee hij de aandacht er
op vestigde, dat hij met zijn zaaddisch
stond tegenover het kantoor van Notaris
Kuiper. Ook de uitstallingen van houtwaren,
galanterieën enz. waren eerst op den kant
der Groote Markt, doch het drukke verkeer
daar langs van gaande en komende wagens
van en naar de Waag maakte het noodig
dat die disschen en uitstallingen naar de
Appelmarkt verhuisden. Men had toen ook
marskramers, die ’t boerenland afreisden,
maar Donderdags hier met hun waren op
de markt stonden. Velen zullen zich o.a.
koopman Casper nog wel herinneren, een
der firmanten van Gebr. Schafer te
Groningen, die hier jaren lang een vrij
geregeld bezoeker onzer weekmarkt was.
De weekmarkten dier dagen beteekenden
trouwens heel wat. Dat te beschrijven is
mijn plan voor de volgende week. Heden
wil ik mededeeling doen van een mij toe
geschikt vers, eenigszins op het latere
Bolsward slaande. Het gedicht van een mij
onbekenden plaatsgenoot, is gedateerd
25 Jan. 1904, is tweevoudig, bijna van
gelijken inhoud, n.l. in ’t Hollandsch en
in 't Friesch. Ik heb aan ’t eerste de
voorkeur gegeven. Mogelijk dat het andere
ook later nog een plaats vindt, daarin trof
ik vooral aan een zinrijk gebruik van
Friesche spreekwoorden.
De regels, betrekking hebbende op Zuivel-
school, Spoor, Gasthuisplan enz., rijn thans
ook al historisch geworden.
Wijze: To Boalsert yn ‘e merke.
De stad van Gysbert Japicx,
Dat is bekend al lang,
Was altijd flink, was altoos fier,
Was «rjucht en sljucht”, van goeden sier,
En voor geen vijand bang.
Steeds zocht men hier de handel,
Wat strijd z’ook dikwerf had,
En door de wis'ling, die er kwam,
Door binnenvaarten en de tram,
Bloeit d' oude Hanzestad.
Was ’t vroeg veel wolkammen,
En ’t verven van sajet,
Nu zijn het winkels en trafiek,
Nu is 't met atoom in de fabriek,
Waar ’t werk wordt voortgezet.
De Zuivelschool gaat komen,
De hoofdstad leed échec,
Een dieper vaart en dan het spoor,
Een druk verkeer, heel Friesland door,
Dat is thans ons bestek.
En ging in vroeger dagen
Het spoor ons neus voorbij,
Hier wordt gewogen en gezocht,
Hier wordt gedacht en staag gewrocht,
Want ’t spoor, dat willen wij.
En op ’t gebied der kunsten
Was Gysberts stad steeds thuis,
Dat toont zoo menig r(jk gesticht,
Dat toont de vrucht der teekenstift
In ’t prachtige Stadhuis.
Da stad groeit nog gestadig,
Men blijft hier vroom en kloek,
Voor nieuwe straten, ruim en breed
Heeft ’t Gasthuis al een plan gereed,
Lang leve d’ Oliekoek!
Gegroet,
Volkshuisvesting.
Men deelt ons mede, dat hier ter stede
een vereenigiag reeds 20 jaren er naar
streeft om voor billijken prijs goede woningen
te verschaffen aan gezinnen van den wer
kenden stand, ’t Is de Bouwcommissie
«8t. Joseph”, die een 30-tal woningen
exploiteert.
De huren bleven steeds laag en staan
nu nog eigenlijk op het peil van voor
den oorlog, want al zijn ze een weinig
verhoogd, de woningen zijn ook verbeterd
door veranderde toegangswegen.
Ondanks die lage huren kon toch de
geleidelijke aflossing van het daarvoor
geleende kapitaal doorgaan ofschoon onder
houd en belastingen hooger uitgaven vor
derden. Dit aandeelenkapitaal is verstrekt
tegen 4 pCt., wat tegenwoordig te weinig
moet genoemd worden. Men ziet nu kans
rond te komen, als men de rente 1 pCt.
hooger stelt, en daartoe besloten. Het
getuigt zeer zeker van een zuinig beheer,
waar men in deze dure tijden tot zulke
resultaten kan komen.
Bolswardsche Courant
n
h
n
n
i des
