Officieel Orgaan
der Gemeente Bolsward
Schoolreisjes en Volksonderwijs.
No. 42
Officiëele Advertentiën.
OUD-BOLSWARD.
I
E
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
Woensdag 23 Mei 1923
62ste Jaargang
X
Ha Ha
andere letters dan
VS
VS PEPERMUNT
is overal verkrijgbaar.
enz.,
ie
Herhalingsoefeningen.
OBSERVATOR.
WEEK-AGENDA.
s
van
Wordt vervolgd.
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
lel
m
m
Uitslag verkiezing leden
Gemeenteraad.
K
Ook deze belangstellende lezeres onzen
vriendelijken dank voor de door haar ver
strekte gegevens.
Toen ik het opgemaakte lijstje van toen
met thans vergeleek, frappeerde het mij,
dat van de geheele rij huizen van poort
tot en met de Wynberg slechts één huis
nog door dezelfde familie van destijds
bewoond wordt, en tegelijk wordt er ook
nog ongeveer dezelfde affaire in uitgeoefend,
n.i. de koperslagerij van den heerS. J. Faber.
Ik noemde ook reeds de grossierderij van
de Firma Plantinga, maar die was begonnen
in 1870. Wijlen de heer K. Plantinga
heeft in den zomer van 1870 die zaak
overgenomen van den heer R. Sijperda.
Van vóór 1870 is dus nog alleen het huis
naast den Hof van Holland in dezelfde
familie. In een verloop van ruim een
halve eeuw waarlijk wel veel verandering.
Er zijn bij de beschreven panden zelfs wel
die vijf en meermalen van eigenaar ver
anderd zijn, en ook meteen is de bestemming
van enkele dezer huizen meermalen ge
wijzigd in dat tijdsverloop.
Gegroet,
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makktimer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
De Voorzitter van het Centraal Stem
bureau voor de verkiezing van de leden
van den Raad der gemeente Bolsward
maakt bekend, dat bovenbedoeld bureau
op Vrijdag 25 Mei a.s, des voorm. te
lO1^ uur ten Stadhuize eene zitting zal
houden tot het bekend maken van den
vastgestelden uitslag van de verkiezing
van de leden van den Gemeenteraad.
De Voorzitter voornoemd,
S. J. PRAAMSMA.
Bolsward, 22 Mei 1928.
n haast
van langeren
één dag. Want weinigen
een der grootste plaatsen
waar de
uur op reis
XLI.
Het stemt altoos aangenaam, wanneer
men blijken ontvangt, dat zijn werk belang
stelling wekt, doch bijzonder verheugt het
mij, indien men mij de behulpzame hand
biedt, waar mijne krachten te kort schieten.
Tot nu toe vertel ik in deze schetsjes bijzonder
heden van vóór mijn tyd, zoodat ik moet
afgaan op wat ik van anderen, 't zy schrifte-
lijk, 't zy mondeling, vernam.
Van den Hak op den Tak.
Dat we tegenwoordig in een tijd van
bezuiniging leven, wie zal het ontkennen?
Evenmin kan men ’t tegenspreken, dat
sommigen die «bezuinigingskoorts” wel
wat erg te pakken hebben. En dat men dan
wel eens #op de koffie” kan komen, onder
vond die boer, die, alhoewel zeer rijk,
iedere halve cent, die hij uitgaf, wel tien
maal omkeerde. Als zoodanig stond hij
dan ook in ’t dorp bekend. Eenige weken
reeds voelde bij zich niet recht ^lekker”,
doch... de dokter raadplegen, was hem te
duur. Hij peinsde schier onophoudelijk,
boè het toch te zullen aanleggen, gratis
dokter’s advies te bekomen. Toen hij op
zekeren morgen de dokter z’n wandeling
zag maken, liep hij op dezen toe, en zeide:
vDokter, ik ben lang niet in orde; wil u
m’n tong eens zien De aangesprokene,
wel voelende, waar de gierige boer heen
wilde, antwoordde: ^Zeker, vriend, steek
die maar eens uit.” De boer, denkende,
dat hij het spel reeds gewonnen had, gooide
z’n hoofd in den nek, en stak zijn tong
zoo ver mogelijk uit. Intusschen maakte
de dokter beenen. Toen de boer eenige
minuten zoo had gestaan, en dacht, dat
het nu wel toe kon, richtte by zich op...
Dat hij toen een niet alledaagsche tronie
zette, laat zich indenken, nietwaar? Ook
laat ’t zich begrijpen, dat dat jong heertje
van ’n „koue kermis” thuiskwam, toen
hij, bij de passagiersauto aangekomen, tot
één der inzittenden de vraag richtte: «Is
de arke Noachs al vol ten antwoord
kreeg„Op den ezel na I” Och ja, alle
menschen zijn nu eenmaal niet even gevat.
Daar gaf de soldaat blijk van, die schilderen
moest. Hij had als consigne gekregen
Elke man, die dit kruitmagazijn passeert,
moet de sigaar wegwerpen. Nauwelijks
stond hij op post, of een heer, met een
brandende sigaar in het hoofd, kwam aan-
geloopen. „Sigaar wegwerpen I” ordonneerde
onze schildwacht. De aangesprokene deed
zulks. Een tweede wandelaar trof hetzelfde
lot. Maar toen na eenigen tyd de derde
manspersoon voorbij zou loopen, comman
deerde weer de soldaat„Sigaarwegwerpen!"
;/(J ziet toch, schildwacht, dat ik niet
rook!” merkte de heer op. „Dat kan mij
niet schelen; dan steek je eerst maar een
sigaar op1” luidde het snuggere antwoord
van den soldaat. Elke lezer en lezeres zal
’t met mij eens zijn, dat deze landsver
dediger zyu plicht tè serieus opnam. Maar
die nachtwacht bad te kort wellicht, wat
vorengenoemde soldaat te veel had. Hem
namelijk werd gevraagd: „Wanneer is je
dienst afgeloopen „Ais ik ’s nachts de
burgemeester naar huis gebracht heb”,
luidde zijn antwoord. Ja, nu we bet toch
over agenten hebben die menschen
kunnen soms heel wat belevenZoo zat
er eens een opgeschoten bengel te visschen
in „verboden water.” Een dienaar van den
heiligen Hermandad kwam toegeloope.n, en
gaf te verstaan, dat de ander een strafbaar
feit pleegde. „Hoe komt u er toch bij,
agent; ik visch niet; enkel leer ik den
worm zwemmen. „Toch geloof ik, dat
deze verontschuldiging niet veel zal hebben
Men zal bij aandachtige lezing bemerkt
hebben, dat deze hierbij verstrekte opgaven
slaan op nog enkele 5 jaren vroeger, dan
wat door mij geschetst is. Ik had ongeveer
’t jaar 1870 op ’toog, wat nu werd meege
deeld is van ouderen datum. Het Pensionaat
bijvoorbeeld, is in 1867 opgeheven. De
school, destijds staande waar nu de drukkerij
dezer courant is, werd in 1853 gebouwd
en is in genoemd jaar 1867 op afbraak
verkocht. Ook uit de opgaven van eenige
andere huizen en bewoners blijkt, dat hier
gesproken is van de jaren 1860 of daarom
trent.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62’/2 cent per 3 maanden
De Burgemeester van Bolsward brengt
ter algemeene kennis, dat in het publicatie-
kastje ten stadhuize een uitvoerige open
bare kennisgeving betreffende herhalings
oefeningen der lichtingen 1918, 1919 en
1920 is aangeplakt.
De Burgemeester voornoemd,
S. J. PRAAMSMA.
dat ik de ry bewoners der panden van
Blauwpoort tot Wijnberg nog weer anders
heb gekend, dan U aangeeft. De vier
eerste huizen vanaf de poort is lang zoo
geweest als U vermeldt, doch dan kwam
Rintje Sloterdijk (thans de Bakkery).
Sloterdijk was goud- en zilversmid en'naast
dezen was toen een bakkerij van Pieter
Schuurmans.
Het smalle huis werd toen bewoond
door Pieter van der Weide, die een handel
dreef in wollen garens. Dan vervolgt de rij,
zooals het ook heeft meegedeeld, tot
den stal van #de Wijnberg”, straks reeds
gemeld, maar waar nu de Bolewardeche
Courant verschijnt, had men toen het zooge
naamde Pensionaat, waar Eerw. Zusters
kostleerlingen hielden. Waar thans de heer
F. Mobach woont, heb ik de smederij van
A. van Kampen nog gekend, wiens weduwe
later trouwde met den weduwnaar Justus v.
Veen. De smederij bleef toen bestaan onder
leiding van z.gen. een meesterknecht.
De buurman van Van Veen was 8. Groen
huizen, horloger, en in den tegenwoordigen
bloemenwinkel woonde T. Schaap in bedden,
dekens enz. In het huis der tegenwoordige
Grossierderij Plantinga trof men toen een
kastmakery aan. Dan volgde Haije van den
Oever, goudsmid. Diens weduwe huwde
later met Simon Groenhuizen, die zijn zaak
(zoopas genoemd) overbracht in dit huis
thans de banketbakkerij van den heer
de Jong. Daarnaast was de banketbakkerij
van T. Wiegersma, en in de apotheek
(/t Blomke”) had men toen een kruideniers
winkel naar ik meen van een mijnbeer
Van Deinum. Waar nu de kruideniers
winkel van den heer M. van den Oever
zich bevindt, was toen de blikslagerij van
Jacob Kok, die ook schilder en verlakker
was. Kok is later verhuisd naar het
Smalle huis, door U reeds aangeduid
verder op, bij de poort. Dan nog hei huis
thans de schoenmakerij van den heer
J. Wouters, en daar heb ik nog gekend
Steffen Bartstra, kleermaker. Diens dochter
Eeke geheeten, huwde met den heer Wierda,
door U reeds genoemd als de bewoner
van dit pand.
In verband met de drukte op de week-
marktdagen ditEr is een bepaling geweest,
dat de ledige boter- en kaaswagens, om
botsingen te vermijden, door de Kerkstraat
terug moesten rijden, om bij de zoogenaamde
^Drieposten” weer op de Dijlakker te
komen”.
7 uur.
Chr. Jongelings-Vereen. Vergadering des
avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond
6 tot 11 uur in „De Wijnberg”.
Zaterdag 26 Mei:
Stadsspaarkas. Inbrengen van gelden des
avonds 7 uur, in het lokaal Politiebureau.
Strijkorkest „Andante”. Repetitie ’s avonds
7 uur in de Muziekschool, Kerkstraat.
Onderling Ziekenfonds. Contributie-afdracht
’s avonds van 5'/2—ö'/s uur in „Ons
Gebouw”.
Chr. Knapenvereen. Vergadering des avonds
7‘/2 uur in „Ons Gebouw”.
Maandag 28 Mei:
R.K. Propagandaclub A.V.W. Vergadering
des avonds 8 uur in het Werklieden
gebouw.
Dinsdag 29 Mei:
Tempelieren. Geh. Onth. Vergadering, des
avonds 8 uur in café „Voorwaarts”.
Chr. Vrouwenvereen. „Dient elkander door
de liefde”. Gewone vergadering ’s avonds
8 uur in „Ons Gebouw”.
Jongedochtersvereeniging „Eben Haezer”. Ge
wone vergadering in „Ons Gebouw”.
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond van
6 tot 11 uur in „De Wijnberg”'
Woensdag 30 Mei:
Fancy-Fair in het St. Vincentiusgebouw,
ingang Broerestraat.
Schaakclub „Westergoo”, Speelavond, aan
vang om 7'/2 uur in „Ons Gebouw”
(Eerste zaal).
Chr. Jeugd-Onth.-Ver. Vergadering ’s avonds
53/4 uur in „Ons Gebouw”.
op de Pepermunt
beteekend ook een
ANDERE kwaliteit.
Het derde ontvangen schrijven kwam
uit een geheel anderen hoek van ons
Vaderland en wel van eene Dame. Geboren
te Bolsward, waar zij hare jonge jaren
heeft doorgebracht, verklaart ze met groot
genoegen de artikelen Oud-Bolsward te
lezen en naar aanleiding van het laatste
stuk wenscht zy eenige gegevens te ver
strekken, wijl zij zich nog best herinnert,
de vroegere bewoners en toestanden van
Bolsward.
Zij schrijft verder
’t Huis van De Haan naast de Fa. Cuperus,
was vroeger een stal en eigendom aan ’t
hotel Wiebes, die ze altyd Donderdags
gebruikte. Ik denk dat het vroeger de
stal was behoorende bij het huis van fam.
Binkes, die het bewoonde vóór Gaspar
Fischer in ’t huis woonde. Later werd de
stal verkocht en kwam er een slagerij van
Faber in, nog later Simon v. d. Linde.
En toen een modezaak van Gez. Bijlsma.
’t Huis van Wierda, nsast hotel Wiebes,
was geen gesloten huis, doch er werd een
aardewerkzaak in gedreven en haak- en
breiwerk verkocht, een typisch ouderwetsch
zaakje. O ja, na dat de fam. Binkes het
huis ontruimde, is er eerst nog eenigen
tijd een Katholieke meisjes-pensionaat in
geweest en toen kwam Caspar Fischer.
We gaan weer de kas opmaken en stellen
in verband daarmee vast, het doen van
een groote reis of ’n klein reisje. De
spoorboekjes worden weer nagegaan of de
tyd van vertrek en aankomst zoodanig
zijn, dat we niet te vroeg op stap moeten
of te laat arriveeren. Naar deze of die
stad, naar verre streken of dicht bij huis
blyven, dit hangt niet alleen af van ’n
tamelijk ruime kas, maar ook van het
spoorboekje. Want, niet waar, we willen
toch graag, als het kan op een en denzelfden
dag vertrekken en terugkeeren. Nu is
Friesland een provincie, die betrekkelijk
weinig gelegenheid geeft tot het maken
van schoolreisjes en meer in ’t bijzonder
is de ligging van Bolsward zoodanig, dat
men wel meer dan eens vraagt: Waar
kan ik dit jaar met m’n klas heen?”
Want we wenschen immers, naast’t aange
name van ’t reisje, ook ’n tochtje te
maken, waarvan onze leerlingen iets leeren.
Naar Appelscha brengt de eerste trem
vanaf Bolsward ons ’s middags 2 uur of
half drie in die bosohryke omgeving.
Naar Gaasterland en Omstreken, ook
deze reis vordert zooveel tijd, dat men er
tegen opziet, zoo lang in de trem of boot
te zitten. Hoeveel meer geeft b.v. de
provincie Holland gelegenheid tot het maken
van aangename uitstapjes. We moeten de
jeugd van Holland in dit opzicht wel
benijden. Wij in Friesland, zij
aangewezen op schoolreisjes
duur dan van
van ons zullen ’t
van Friesland gaarne nadoen,
schoolkinderen ’s morgens 5
gingen en ’s nachts 12 uur a half één
terugkeerden. Ze waren dan ook ver van
huis geweest, naar Nijmegen. Welnu, zoo’n
vermoeienden tocht te maken van een
schoolreisje, vele ouders zouden en
terecht daartegen bezwaar maken.
Ouders en onderwijzers hebben dan ook
dit op ’n schoolreisje tegen, dat het bezien
of bekijken zoo geweldig vlug moet gebeuren
telkens moet de geleider zeggen»Niet
langer gewachtmaar weer verder’t Is
haasten en nog eens haasten, willen we
alles in één dag bezien, al is ’t programma
nog zoo sober opgesteld.
Gaat de reis naar een badplaats, dan is
Bergen a./Zee of Egmond één der dichtst
bij gelegen plaatsen. Ook zulk een reis
vordert den geheelen dag van ’s morgens 8
tot ’s avonds half 10 en dan is men hoogstens
Si/j uur op de badplaats, waarvan dan
nog af moet den tijd voor ’t versterken
van den inweudigen mensch.
Men vraagt zich dan wel eens af^Kan
er geen andere manier gevonden worden,
om een schoolreisje nog beter aan z’n
doel en verwachtingen te doen beantwoorden,
dan nu ’t geval is
Ook de vereeniging Volksonderwijs heeft
zich dit afgevraagd en naar ’t ons voorkomt
heeft zij een middel aan de hand gedaan,
om met betrekkelijk weinig meer onkosten,
de Schoolreisjes beter tot hun recht te
laten komen. Hierover iets in een volgend
artikel.
Hoewel de koude wind blaast en snydt
in ’t gezicht en de regen elke dag in
stroomen neervalt, zoodat men op de
kalender moet zien of we in de schoone
Meimaand zijn, doet het ons haast de moed
benemen om 't een en ander aangaande
schoolreisjes te vermelden.
Doch niettemin de tijd van het jaar is
dan toeh maar weer zoo ver gevorderd, dat we
gaan denken aan 't maken van schoolreisjes.
Innig verblydt het mij, dat mijn betoog
over het vroegere weekmarktverkeer de
aanleiding waren, dat ik van wel drie
zijden daarop nadere ophelderingen en
aanvullingen mocht ontvangen. Het eerste
gewerd myn een briefje van een stadgenoot.
Zijn sebryven zal ik dus ook het eerst
mededeelen. Het bevat o.a. het volgende:
#Dat in die vroegere jaren des Donder
dags er veel meer boeren in de stad
kwamen dan tegenwoordig kan ik beves
tigen. Ik weet nog goed, wat drukte de
weekmarkt toen meebracht. Als ooggetuige
kan ik meedeelen, dat bij Mulder in *Den
Hof van Holland” zulke morgens reeds bij
voorbaat een tafel gereed stond met een
berg gesmeerde broodjes. De meeste waren
met vleeseh belegd, en ook eenige met
kaas. Twee of drie zware rollades stonden
er verder, om naar gelang der aanvragen,
versneden te worden, omstreeks den middag.
Ik weet, dat bij de bakkers Fennema en
Bouma, elk minstens 50 Fransche broodjes
(zoo noemde men die toen) voor Mulder
in reserve werden gehouden, om indien ’t
noodig was, daarvan de buitenlui te kunnen
bedienen. En het is wel gebeurd dat des
namiddags te 8 a 4 ure de geheele voor
raad verdwenen was. Wat daar in die
herberg zoo’n dag werd ingebeurd, was
enorm, zy het ook, dat er toen veel billyker
tarieven golden als nu overal.
vOok kan ik U uit mijn persoonlijke
herinnering nog er by voegen, dat in de
zomermaanden des Donderdags esn paar
politieagenten druk in de weer waren om
regel te houden in het verkeer by de waag,
’t Was er daar vaak zoo vol met boter
en kaaswagens, dat de boel soms haast
vast liep. Er werd, om vrede te houden
onder de verschillende aanvoerders, gewoon
lijk order gegeven, dat drie wagens te gelijk
mochten lossen, twee uit de richting Markt
en een van deRijkstraat (Dijlakker). Omdat
het moeielijk was met de ledige wagens
te zwaaien, moesten ze, wanneer ze hun
boter, kaas of wol aan de waag hadden
afgezet, doorrijden tot de Kerkstraat, en
by de Snorkstraat kwamen ze dan weer
op de Dijlakker. Die naar de 8t. Janspoort
moesten, waren dan gauw bij die poort,
maar het was soms nog een heele toer,
om langs de Rijkstraat en Markt, weer de
Blauwpoort te bereiken. Men heeft mij wel
eens gezegd, dat de waagluifels in 1784
en 1785 zijn aangebracht, en een oude
aanteekening luidt, dat er in het laatst
genoemde jaar 1948 schippond kaas en
5665 vaten boter aan onze waag zijn
gewogen. De aanvoer was, toen ik jong
was, natuurlijk al beduidend meer, maar
de ruimte om dat daar te bergen was
onvoldoende. Men begon dan ook des
voormiddags al met het Harlingerschip af
te laden, en maar spoedig wat pramen ook
te vullen, want de waag was te klein. Er
is daarom later een waaggebouw naast het
stadhuis gebouwd - maar dat zal U zeker
zelf wel beter kunnen beschryven, dan ik
het weet.”
Waar zulk een ooggetuige aan ’t woord
is, kan myn pen wel rust nemen. Mijn
dank voor het gezondene, en voor meerdere
gegevens houd ik mij beleefd aanbevolen.
Een tweede, niet minder belangrijk
schrijven gewerd mij van den Oud-Bols-
warder, die thans in den vreemde vertoeft
en waarvan ik, een paar weken geleden,
ook reeds zulke interessante ophelderingen
heb kunnen mededeelen. Waar men mijn
pogingen, om de oude tijden nog eens in
herinnering te brengen, zoo gaat steunen,
wordt mijn taak licht. CLk aan dezen
betuig ik mijn oprechten dank.
Bedoeld tweede schryven luidt:
^Geachte Heer Observator,
In uw laatste artikel Oud-Bolsward meldt
dat U van het huis, thans bewoond
door den heer Do Haan, niets bekend is.
Wel zal het niet zóó gewichtig zyn,
om het der vermelding waardig te keuren,
doch waar ik den toestand van toen nog
duidelijk weet, wil ik U even aangeven
hoe die was.
Fischer, die het pand van thans de Firma
Cuperus bewoonde, heeft niet dat naast
liggende huis er bij gehad. Dat behoorde
toen bij het hotel de Wijnberg, en was
een soort bergplaats, die af en toe werd
gebruikt. Later is het verkocht en werd
het tot slagerij ingericht door Klaas Dirks
Faber; daarna is er een hoedenzaak in
geweest, gedreven door Gerrit Sohaafsma.
Nu ik toch schryf, voeg ik er aan toe,
In deze rubriek worden gratis alle aankon
digingen van vergaderingen enz. opgenomen.
Woensdag 23 Mei:
Schaakclub „Westergoo”. Speelavond, aan
vang 7’/2 uur in „Ons Gebouw” (Eerste
zaal).
Chr. Jeugd-Onth.-Ver. Vergadering’s avonds
53/4 uur in „Ons Gebouw”.
Donderdag 24 Mei:
Ned. Ver. tot Afsch. van Alcoh. Dranken.
Vergadering ’s avonds 8 uur in café
„Voorwaarts”.
R.K. Bestuursraad. Vergadering ’s avonds
8 uur in het R.K. Werkliedengebouw.
School I. Ouder-bijeenkomst ’s avonds 8 uur
in de School.
Zangvereeniging „De Lofstem”. Repetitie
’s avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Vrijdag 25 Mei:
Stedelijk Muziekkorps. Concert des avonds
1'l2 uur in het Julianapark.
Chr. Gemengd Koor. Repetitie des avonds
8 uur in de Chr. School „Rehoboth”,
Hengstepad.
Mannenkoor „Hollandia”. Repetitie ’s avonds
Bolswardsche Courant
O
'i
