der Gemeente Bolsward
Officieel Orgaan
i
I 'I
Schoolreisjes en Volksonderwijs.
Heeft Uze wel eens geproefd?
VS
Vruchtentabletten
I
Woensdag 30 Mei 1923
No. 44
62ste Jaargang
Officiëele Advertentiën.
I
OÜD-BOLSWARD.
i
ll
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
Uitslag verkiezing gemeenteraad.
WEEK-AGENDA.
van
I-
Los en in rollen.
Heerlijk frisch van smaak.
PROBEERT ZE EENS!
DIENSTPLICHT.
Onderzoek van verlofgangers.
ander
van 'n
l/i'
-—II
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
De voorzitter van het Centraal Stem
bureau in de gemeente Bolsward brengt
ter openbare kennis dat het besluit van
dat bureau tot vaststelling van den uitslag
der verkiezing van de leden van den
gemeenteraad, voor een ieder ter secretarie
der gemeente ter inzage is nedergelegd.
De Voorzitter voornoemd,
S. J. PRAAMSMA.
Bolsward, 25 Mei 1923.
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
Onderling Ziekenfonds. Contributie-afdracht
’s avonds van 5'/2—6'/z uur in „Ons
Gebouw”.
Chr. Knapenvereen. Vergadering des avonds
7'li uur in „Ons Gebouw”.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62*/2 cent per 3 maanden
Maandag 4 Juni:
Orgelbespeling door den heer A. Alt, des
avonds van 7‘/2—8*/2 uur in de Martini
kerk.
R.K. Werklieden-Vereen. Ledenvergadering
’s avonds 8 uur in het R.K. Werklieden
gebouw.
Chr. Jongelings-Vereen. Ledenvergadering
des avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Voor liefhebbers van dammen en schaken,
’s avonds vanaf 7'/2 uur gelegenheid in
het Wilhelminagebouw.
Dinsdag 5 Juni:
Tempelieren. Geh. Onth. Vergadering, des
avonds 8 uur in café „Voorwaarts”.
Chr. Vrouwen vereen. „Dient elkander door
de liefde”. Gewone vergadering ’s avonds
8 uur in „Ons Gebouw”.
Jongedochtersvereeniging „Eben Haezer”. Ge
wone vergadering in „Ons Gebouw”.
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond van
6 tot 11 uur in „De Wijnberg”-
Woensdag 6 Juni:
Huishoudelijke vergadering S.D.A.P. ’s avonds
8 uur in café „Voorwaarts”.
Schaakclub „Westergoo”. Speelavond, aan
vang 7*/2 uur in „Ons Gebouw” (Eerste
zaal).
Chr. Jeugd-Onth.-Ver. Vergadering’s avonds
53/4 uur in „Ons Gebouw”.
Ijsbaan gebezigd, en zoowel de baan als ’t
gezicht er op van het Hooge Bolwerk was
goed, maar als het vriest, heerscht vaak
de oostenwind, en die nam meestal het
aangename weg van het gefeest. Meermalen
had men al geklaagd over blauwe wangen,
paarse neuzen, „priekende” ooren en daarom
werd aan de heeren W. U. de Jong en
C. C. Ledeboer opgedragen pogingen in
het werk te stellen een baan op een meer
geschikte plaats te bekomen, waar men
minder van de ruwe weersgesteldheid te
lijden zou hebben. Bij die heeren viel
het oog op „Het Streng”. De gracht
alleen aan dien kant der stad was eigenlyk
onvoldoende breed, maar als daarbij genomen
was de strook grond „Het Streng”, dan
was men geheel klaar. De bovengenoemde
commissieleden traden in overleg met den
huurder van die strook lands, en vond
daarbij alle medewerking. Toen een architect
in den arm genomen om de kosten en
baten van afgraving te berekenen, met
inbegrip van een goede bedaking aan de
landszyde.
Toen dan alles gewikt en gewogen was,
werden deze plannen ingediend by den
Raad, waar men ook een gunstig onthaal
verwachtte, want de raming was dat uit
de afgegraven grond f 400 1 f 600 zuivere
winst zou voortvloeien, terwijl de vrucht
baarheid minstens gelijk bleef alzoo de
huurwaarde van het perceel niet ver
minderde.
En wat was’t resultaat? Het verzoek om
dat terrein af te mogen graven, werd afgewe
zen. O, wat zat dat destijds de jonge mannen
onzer stad in de kruin 1 Wat is er geprutteld
over „de ondemannenkliek”, die zelf te
stram om schaatsen te rijden, zoo werd er
beweerd, ook aan het jongere geslacht geen
genot gunde. Bij de gemeenteraadsverkie
zing het volgend jaar, werd nog munt
geslagen uit die afwijzing van de ijsbaan,
om nieuw bloed in den Raad te brengen.
Bij de bespreking over het Weeshuis
in een der vorige schetsen heb ik al aan
gestipt dat de nieuwe voogden- en voog
dessenkamer van het weeshuis in 1866
gebouwd zijn. Op den avond van 25
November werd het nieuwe gebouw feeste
lijk in gebruik genomen. Bij de vroegere
vermelding daarvan heb ik toen ook mee
gedeeld, dat de luxieuze inrichting van
het hoofdgebouw der weezen geen alge
meens sympathie had. De ijsbaan kwam
er nog bij en zoo kreeg men toen niet
zoozeer een politieke strijd over de raads-
zetels, maar toch blykt mij dat men had
een strijd over beginselen het was meer
een streven van den vooruitgang tegenover
het conservatisme dier dagen. Later denk
ik daarover meer te zeggen.
Op den avond van het Weeshuisfeest
had er op de grens onzer gemeente een
hevige brand plaats. Er stonden toen onder
het dorp Hartwerd twee boerenplaatsen
vlak naast elkaar. Die twee boerenhof
steden noemde men „Zienderhuizen”, het
eene werd bewoond door Cornelia G. Rijpma,
het andere door Rintje H. Visser.
In den nacht van 25 op 26 November
werd de veehouder Rijpma uit den slaap
gewekt, doordat hij op zolder iets hoorde
vallen. Haastig opstaande, ontwaarde hij
tot zyn schrik en ontzetting, dat bijna
het geheele huis reeds in volle vlammen
stond, en hy had maar even den tijd om
met vrouw en kinderen door het raam te
ontkomen. In nachtgewaad stonden ze,
nauwelijks het doodsgevaar ontsprongen I
Door de snelle verspreiding van het vuur
was er geen denken aan, iets te kunnen
redden. Een secretaire en de kleerkist van
de dienstmeid werd nog op zy uit het
huis gehaald, doch 37 stuks horenvee, 10
kalveren en 2 paarden, benevens de geheele
voorraad hooi, boerengereedschappen en
huishoudelijke zaken werden door het vuur
verslonden.
Slechts een gedeelte van het hooi was
verzekerd, al het overige niet, zoodat deze
nijvere landbouwer in een oogenblik van
alles beroofd was. De oorzaak van den
brand was niet met zekerheid te zeggen;
er werd wel gesproken van hooibroei, ook
is er gedacht aan den bliksem, want er
heerschte dien nacht eenig onweer, doch
men kon het niet met zekerheid nagaan.
Trouwens, toen het vuur ontdekt werd,
stond de schuur reeds in volle vlam.
De naastleger Visser, wiens huis en
inboedel in heel groot gevaar verkeerden,
bleef gelukkig gespaard, Hy kreeg hulp
In deze rubriek worden gratis alle aankon
digingen van vergaderingen enz. opgenomen.
Woensdag 30 Mei:
Fancy-Fair in het St. Vincentiusgebouw,
van ’s nam. 4 tot ’s avonds 11 uur.
Schaakclub „Westergoo”, Speelavond, aan
vang om 7'/2 uur in „Ons Gebouw”
(Eerste zaal).
Chr. Jeugd-Onth.-Ver. Vergadering ’s avonds
53/4 uur in „Ons Gebouw”.
Ouderavond voor school II, ’s avonds 8 uur
in café „Voorwaarts”.
Sigarenmakersbond. Ledenvergadering des
avonds 8 uur in café „Voorwaarts”.
Donderdag 31 Mei:
Fancy-Fair in het St. Vincentiusgebouw.
van ’s morgens 10 tot 's avonds 11 uur.
R.K. Werklieden-Vereen. Bestuursvergade
ring ’s avonds 8 uur in het R.K. Werk
liedengebouw.
Zangvereen. „Harmonie”. Uitvoering’s avonds
8 uur in het Park.
Chr. Gem. Werkliedenvereen. Ledenverg.
’s avonds 7'/2 uur in „Ons Gebouw”.
Zangvereeniging „De Lofstem”. Repetitie
’s avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Zangvereen. „Voorwaarts”. Gewone repetitie
’s avonds 8 uur in café „Voorwaarts”.
Vrijdag 1 Juni:
Fancy-Fair in het St. Vincentiusgebouw,
vanaf ’s namiddags 2 uur.
Voetbalclub „Bolsward I”. Openbare ver
gadering ’s avonds 8 uur in café Hoekstra.
R.K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café Slippens.
Chr. Gemengd Koor. Repetitie des avonds
8 uur in de Chr. School „Rehoboth”,
Hengstepad.
Mannenkoor „Hollandia”. Repetitie ’s avonds
7 uur.
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond
6 tot 11 uur in „De Wijnberg”.
Zaterdag 2 Juni:
Stadsspaarkas. Inbrengen van gelden
De duur van dezen werkelijken dienst wordt
bepaald door den Minister van Oorlog.
De verlofganger, die zich niet onder
werpt aan een hem opgelegde straf, als
onder 3 bedoeld, of niet voldoet aan een
oproeping voor den werkelijken dienst,
kan o.a. door de marechaussee, de mili
tairen der politietroepen en alle verdere
ambtenaren van ryks- en gemeentepolitie
aangehouden en naar de plaats van bestem
ming overgebracht worden. Bovendien stelt
de verlofganger, die niet voldoet aan een
oproeping voor den werkelijken dienst, zich
bloot aan bestraffing.
Ingeval ziekte of gebreken de deelneming
aan bet onderzoek mochten verhinderen,
dient daarvan zoodra mogelijk ter gemeente
secretarie te worden overgelegd een gele
galiseerde geneeskundige verklaring, welke
op ongezegeld papier kan worden gesteld.
De verlofganger, die wegens ziekte of
om een andere reden in de volstrekte on
mogelijkheid verkeert om bij het in Juni
te houden onderzoek te verschijnen dan
wel wegens woonplaatsverandefing niet aan
dat onderzoek heeft deelgenomen, wordt
door den districts-commandant verplicht
het onderzoek in November of December
te ondergaan.
Aan den verlofganger kan op zijn daartoe
aan den districts-commandant te richten
en met redenen omkleed verzoek Worden
vergund het onderzoek in een andere ge
meente binnen het district of in een
gemeente in een ander district te onder
gaan. Het verzoekschrift moet tijdig en
gefrankeerd worden toegezonden. Maakt
een verlofganger, aan wien de vergunning
is verleend om het onderzoek in een ander
district te ondergaan, daarvan geen gebruik
op den tijd, door of vanwege den comman
dant van dit district bepaald, dan wordt
de vergunning geacht niet te zijn verleend.
Wenscht de verlofganger uitstel van het
enderzoek tot in November of December,
dan kan hij daartoe het verzoek doen aan
.den Districtscommandant. Zoo de aanvraag
om zoodanig uitstel niet door zyn tusschen-
komst van de gemeente-secretarie wordt
ingediend, moet zij gefrankeerd aan den
districts commandant worden toegezonden.
De Burgemeester voornoemd,
8. J. PRAAMSMA.
Bolsward, 29 Mei 1923.
kantoor was op het Hengstepad, thans de
winkel van A. Bakels, het postkantoor
was bij „De 3 posten”, thans het huis
van Dr. Beekhuis. Directeur der posterijen
was de heer Jhr. L. C. van der Feltz.
Vermeldenswaardig acht ik dat de Directie
der ijsclub „Bolsward” in die dagen zocht
om een geschikter terrein voor hare hard
rijderijen. De gracht bij de Sneekerpoort
(thans Hooge bolwerk) werd 's winters als
nemen (jaarlykeche aflossing door uitloting)
of een gift te zenden aan den heer M. G.
Verwoerd te Ede (Gelderland) Parkweg 7.
Ook stellen de schoolhoofden de heeren
U. de Boer en F. Bakker zich gaarne
beschikbaar tot het in ontvangst nemen
van opgaven voor een aandeel, of een
jaarl. contributie. Dit schooue doel verdient
ontegenzeggelijk onze volle sympathie en
daadwerkelyke steun.
Voor 't oogenblik willen we hier niet
verder over uitwijden, doch hopen te
gelegener tijd op een en ander terug te
komen, als de „ervaring” ons daartoe het
recht geeft. Bij slagen der onderneming
ligt het in het voornemen om ook in
meerdere plaatsen, die daarvoor in aan
merking komen, gebouwen in exploitatie
te nemen.
We wenechen dit artikel te besluiten
met het aankondigen van een tweetal
gidsen, gratis en franco beschikbaar gesteld
voor allen, die bij het onderwijs werkzaam
zijn en die door het zenden van een aanvrage
blijk van hun belangstelling geven.
De eerste „Gids voor ’s Gravenhage en
Scheveningen,” wordt na aanvrage toege
zonden door J. H. Boon, Cartesiusstraat 286,
Den Haag. Deze gids kan met recht
aanspraak maken op dien titelbovendien
is ze met een paar foto’s verlucht.
De tweede, bevattende een 20 tal reis-
plannetjes naar Amsterdam, Rotterdam,
Breda, Amersfoort, Loevestein, Arnhem,
Valkenburg enz., is verkrijgbaar by Jac. Dam,
Accaciastraat 174, Den Haag.
Mochten er corporaties of gezelschappen
zyn, die voornemens zijn een reisje te
maken, wellicht dat ook, al zijn ze niet
by het onderwijs werkzaam, hen een exem
plaar wordt gezonden. Indi?n dit niet
het geval is, dan kan men die door onze
bemiddeling wel ter inzage krygen.
XLII.
De beschrijving van het vroegere markt
wezen is de oorzaak dat ik de beschrijving
van het jaar 1866 niet geregeld kou
afhandelen. Ik zou nog dienen te spreken
over de verdere verwikkelingen welke ont
stonden over het onderhoud van de bruggen
in de gemeente. De gemeentewet bepaalde
nu eenmaal dat de publieke straat en ook
de wallen van openbare stadsgrachten door
de gemeente moesten worden onderhouden.
De bruggen waren nog een punt van
geschil. De Raad sprak als zyne meening
uit, dat waar lijsten van onderhoudplich-
tigen waren, die particulieren aansprakelyk
bleven voor het instandhouden dier bruggen,
echter die meening werd fel bestreden. Bij
de wet was eenmaal in beginsel aangenomen
dat, wat ten dienste van het algemeen
gebruik was, ook door de openbare kas
behoorde in stand te worden gehouden.
Men beriep zich daarbij op artikelen 230
en 231 der Gemeentewet, en goedschiks
wilde niemand meer zyn aandeel in het
onderhoud betalen.
Als ik het volgend jaar behandel, zal
men hooren hoe eindelijk die kwestie werd
opgelost.
Blijkens de door de Directie der Poste
rijen openbaar gemaakte opgaven betref
fende het telegrafisch verkeer, zyn hier
dat jaar ontvangen 1195 dépêches en ver
zonden 926 telegrammen. De ontvangsten
van het telegraafkantoor bedroegen f 560,
wat nog wel geen hoog bedrag is te noemen,
echter was er gestadige vooruitgang te
bespeuren, en toen het volgend jaar de
tarieven voor draadberichten aanzienlijk
lager werden, nam ook hier, evenals overal,
het gebruik snel toe. Ik vind ook nog
genoteerd dat de telegrafist J. Theunisse
van hier verplaatst werd naar Leeuwarden
en daar bij de lijninspectie in functie kwam.
Hier werd toen benoemd de heer C. C. de
Kock van Vlissingen. ’k Heb vroeger
reeds meegedeeld, dat posterijen en tele
grafie toen gescheiden waren, ’t Telegraaf-
De Burgemeester van Bolsward maakt 1
bekend, dat het jaarlijksch onderzoek van
verlofgangers, bedoeld in art. 41, derde 1
lid, der Dienstplichtwet, voor deze gemeente
zal worden gehouden te Bolsward, in de
Muziekschool, Kerkstraat no. 30 op Vrijdag
22 Juni 1923, des namiddags 2 uur.
Aan het onderzoek moeten deelnemen
de verlofgangers van de landmacht der
lichtingen 1910, 1911 en 1912 (voormalige
landweerlichtingen 1917, 1918a en 1918b),
alsmede de dienstplichtigen van de lichtingen
1911 en 1912, die een vrijwillige ver
bintenis hebben aangegaan als verzorger
bij den rijkspostduivendienst.
Aan het onderzoek behoeft niet te worden
deelgenomen door de verlofgangers:
a. die hun eerste oefening nog niet
hebben volbracht;
b. die in het loopende jaar, vóór den
dag, hierboven als dag van onderzoek aan
gegeven, in werkelyken dienst zijn geweest
uit anderen hoofde dan bij wijze van straf;
o. die bestemd zyn om in het loopende
jaar voor herhalingsoefeningen in werkelijken
dienst te komen;
d. die elders wonen dan in Nederland;
e. die zich buitenslands bevinden ter
uitoefening van de buitenlandsche zeevaart
(hieronder niet begrepen de zeevisscherij
buitenslands).
Voorts wordt de aandacht gevestigd op
de volgende wetsbepalingen:
1. De verlofganger moet bij dit onder
zoek verschijnen in uniform gekleed eu
voorzien van alle tot zyn uitrusting be-
hoorende goederen, voor zoover deze hem
zijn uitgereikt of door hem zelf zijn aan
geschaft.
2. De verlofganger staat niet alleen
gedurende den tyd, dien het onderzoek
duurt, maar ook voor zoolang hij ter ge
legenheid van het onderzoek in uniform
gekleed is, onder de bevelen van de autori
teit, die het onderzoek houdt, zoodat, indien
hij ongeregeldheden pleegt of zich aan een
strafbaar feit schuldig maakt, hetzij by
het gaan naar de plaats, voor het onder
zoek bestemd, hetzy gedurende het onder
zoek of bij het naar huis keeren, hij te
dier zake kan worden gestraft volgens het
Wetboek van Militair Strafrecht en d« Wet
op de Krijgstucht.
3. Een streng of een licht arrest van
ten hoogste zes dagen het streng arrest
te ondergaan in een daartoe bestemd ver
trek of huis van bewaring, het licht arrest
te ondergaan in een kazerne kan door
den Districtscommandant worden opgelegd
aan den verlofganger, die zonder geldige
reden niet by het ondersoek verschijnt of,
daarbij verschenen zijnde, zonder geldige
reden niet voorzien is van al de hiervoren
bedoelde goederen.
Onverminderd de genoemde straf kan
de verlofganger, die zich schuldig maakt
aan een der onder 3 genoemde feiten, of
wiens goederen bij het onderzoek blijken
niet in den vereischten staat te verkeeren,
worden verplicht om op een nader te be
palen tyd en plaats te verschynen of op
nieuw te verschynen tot het ondergaan
van een onderzoek voor den Districtscom
mandant of den door dezen aangewezen
officier.
De verlofganger, die, opgeroepen voor
dit onderzoek, daarbij zonder geldige reden
niet verschijnt, of, daarbij verschenen zijnde,
zonder geldige reden niet voorzien is van
al de hiervoren vermelde goederen, of wiens
goederen bij dit onderzoek blijken niet in
den vereischten staat te verkeeren, kan in
werkelyken dienst worden geroepen voor
den tyd van ten hoogste twee maanden.
II.
De vereeniging „Volksonderwijs” heeft
er zich dan voorgespannen, om de „meer-
daagsche” schoolreisjes ten uitvoer te kunnen
brengen. Reeds eerder zijn er uit de
onderwijzers-vereenigingen commissies ge
vormd, die het organiseeren van „meer-
daagsche” schoolreisjes vergemakkelyklen.
Tot deze had men zich te wenden om
hotels voor logies en ’t verkrijgen van
reductie op toegangsbewijzen enz. Doch
meermalen deed men zonder resultaat een
beroep op die commissies, daar ook deze
ten slotte wegens gebrek aan hotelruimte,
geen gelegenheid wisten, de kinderen onder
dak te brengen.
Thans heeft „Volksonderwijs” deze zaak
aangepakt. Zij heeft een commissie voor
schoolreisjes van langen duur ingesteld.
Deze commissie is reeds in zooverre geslaagd,
dat zij dit jaar de gelegenheid openstelt
voor een verblijf in Ede, Epe, Amsterdam
en op Vlieland. De leerlingen en hun
geleiders worden ondergebracht in gebouwen,
en niet in tenten, zoo lezen we in Volks
onderwijs.
Dat de pensionprijs billijk kan genoemd
werden, blijkt wel uit het opgegeven tarief.
Dit bedraagt f 1.20 f 1.25 per etmaal
en per persoonhooger in geen geval
wellicht dat de prys iets beneden dat
bedrag blyft.
We moeten de vereeniging „Volks
onderwijs” voor hare bemoeiingen in dezen
een woord van dank brengen, want nu
toch is er voor onze Bolswardsche jeugd
ook eens gelegenheid, dat ze zonder al te
groote vermoeienissen, 't een en
van de vele bezienswaardigheden
stad als Amsterdam leeren kennen.
Natuurlyk zullen er vele aanvragen bij
de commissie binnen komen en ze geeft
daarom al vast den raad om 3 tijdvakken
op te geven, waarop men gelegenheid heeft
met de kinderen op reis te gaan. Tevens
wordt de gegadigden bij hun aanvragen
verzocht op te geven het aantal jongens,
meisjes, geleiders, geleidsters, datums van
aankomst en vertrek.
Het is het doel der vereeniging „Volks
onderwijs” om zelf de gebouwen, eon-
sumptie’s en alles wat er verder mee
samen hangt in eigen exploitatie te nemen,
opdat alles door haar zoo goed mogelijk
en tevens zoo goedkoop mogelijk kan
geregeld worden. Hiervoor is echter nog
al wat geld noodig en allen, die iets gevoelen
voor dit mooie werk, kunnen deze zaak
steunen door een aandeel a 10 gld. te
Courant
Bolswardsch
EB
u
I
i des
avonds 7 uur, in het lokaal Politiebureau.
Strijkorkest „Andante”. Repetitie ’s avonds
7 uur in de Muziekschool, Kerkstraat.
