Officieel Orgaan
der Gemeente Bolsward
s
SIGAREN
Aan de Spits
met kwaliteit en
smaak staat
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
Woensdag 1 Augustus 1923
No. 62
62ste Jaargang
I
DE TEUGELS STRAK.
OÜD-BOLSWARD.
TROMP, Sneek.
Pepermunt
- J
WEEK-AGENDA.
van
parken
AUGUSTUS.
en
Augustus - Oogstmaand.
1,
d
Repetitie des avonds
de Chr. School „Rehoboth”,
L.
GOED ADRES
Enorme keuze SIGARETTEN.
I
van gemaakt. Ook werd
wel water nit de meren
huishoudel^k gebruik. De
een betere watervoorziening
Nu prijkt natuur in volle schoonheid,
In al haar zomerpracht:
De dag één lange reeks geneugten,
Vol majesteit de nacht!
In ’t dicht gebladerte der boomen
Verschuilt zich ’t sappig ooft,
Dat door de gouden zonnestralen
Allengs wordt rijp gestoofd.
En op de tarwe- en korenvelden
Is ’t Oogstmaand overal:
Het blij gezang der maaiers klinkt er
Ver over duin en dal.
Zoo straalt alom des Scheppers grootheid,
Zijn goedheid spreekt uit 't zeeg'nend licht
Van stralend-gouden zomerzonne,
Die al 't geschaap’ne wasdom geeft
Uit onuitputb’re leveusbronne.
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
een beroep
Het weer van Cassiaan (18 Aug.)
Houdt dagen aan
Augustus is volgens den Jaliaanschen
kalender de achtste maand, veor dien bij
den oud-Bomeinschen kalender de zesde,
daarom sextilis geheeten. Keizer Augustus
(23 voor onze jaartelling 14 na onze jaar
telling) liet daaraan sijn naam geven. Zij
had in den oud-Romeinschen kalender 29
dagen doch Jnl. Caesar voegde er twee aan toe.
OogstmaandKarei de Groote noemde
de maandAranmanoth, waarin Aran (ernte)
oogst beduidt. Msaad van rust en ont
spanning.
Hier volgen weder eenige bjjsonderheden:
Tuinbouw.
Verder zaaien van wintergroenten, drogen
vvn kruiden, die in de keuken als specerijen
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62‘/2 cent per 3 maanden
Stadsspaarkas. Inbrengen van gelden des
avonds 7 uur, in het lokaal Politiebureau.
Onderling Ziekenfonds. Contributie-afdracht
’s avonds van 5’/2—6‘/2 uur in „Ons
Gebouw”.
Chr. Knapenvereen. Vergadering des avonds
7’/2 uur in „Ons Gebouw”.
Maandag 6 Aug.:
Orgelbespeling door den heer A. Alt, des
avonds van 7.30—830 uur in de Martini
kerk.
R.K. Werkl.-Ver. Ledenverg. des avonds
8 uur in het R.K. Werkliedengebouw.
Chr. Jongelings-Vereen. Ledenvergadering
des avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Dammen en schaken, ’s avonds vanaf l'/2 uur
gelegenheid in het Wilhelminagebouw.
Korfballen, ’s avonds 8 uur op 't Sportterrein.
Dinsdag 7 Aug.:
Chr. Vrouwenvereen. „Dient elkander door
de liefde”. Gewone vergadering ’s avonds
8 uur in „Ons Gebouw”.
Jongedochtersvereeniging „Eben Haezer”. Ge
wone vergadering in „Ons Gebouw”.
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond van
6 tot 11 uur in „De Wijnberg”-
Geh.-Onth. Koor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in het Wilhelminagebouw.
Woensdag 8 Aug.:
Schaakclub „Westergoo”, Speelavond, aan
vang om 7*/2 uur in „Ons Gebouw”
(Eerste zaal).
Biljartclub „Jan Wiemers”. Speelavond van
7 tot 11 uur in café „De Drie Kronen”
(H. Gaarman).
In deze rubriek worden gratis alle aankon
digingen van vergaderingen enz. opgenomen.
Woensdag 1 Aug.:
Schaakclub „Westergoo”. Speelavond, aan
vang 7’/2 uur in „Ons Gebouw” (Eerste
zaal).
N. C. G. O. V. Bijeenkomst des avonds
8 uur in het Wilhelminagebouw.
Biljartclub „Jan Wiemers”. Speelavond van
7 tot 11 uur in café „De Drie Kronen”
(H. Gaarman).
Donderdag 2 Aug.:
Strijkorkest „Andante”. Muziekuitvoering,
des avonds 8 uur in het Park.
Zangvereeniging „De Lofstem” Repetitie
’s avonds 8 uur in „Ons Gebouw”.
Vrijdag 3 Aug.:
Sted. Muziekkorps „Bolsward”. Gewone
repetitie des avonds 8 uur in de muziek
school.
R.K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café Slippens.
Chr. Gemengd Koor.
8 uur in
Hengstepad.
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond
6 tot 11 uur in „De Wijnberg”.
Zaterdag 4 Aug.:
Stadsspaarkas. Inbrengen van gelden
Bij vroegere gelegenheid ie aangesipt,
dat de zomer van het jaar 1868 zich ken
merkte door groote droogte, ’t Was sedert
April toen altoos fraai weer, de lucht
meest helder en klaar. Al spoedig begon
het voor bouw en greide wat droog te
worden, de enkele kleine buitjes, die men
kreeg brachten weinig water aan, en in
Juni, Juli en Augustus was er eigenlijk
overal in ons vaderland gebrek aan water.
De grasgroei stond stil, het vee had geen
voedsel, de slooten waren droog, en evenals
we het in 1921 zagen, moest van het
weinige hooi, dat verkregen was, nog een
groot dee) in het land bijgevoederd worden,
terwijl overal putten moesten worden ge
graven om het vee te kunnen drenken.
Ook veor den menseh was goed drink
water schaarsch. Hier in de stad werd
druk gevent met vijverwater. De kom
bij de St. Janspoort, achter het vroegere
terrein van de z.g. stadsasuhbelt, waar
thans de fabriek van Gebrs. Kiugma
staat is een gegraven diepte, die van
oudsher den luxieasen naam #De Vijver”
draagt. Het water daaruit was, vroeger
wellicht meer dan thans, helder en ofschoon
voor drinkwater minder goed, werd er
toch dikwerf voor de waseb water uit
gebruikt. In dezen drogen zomer werd
er druk gebruik
met pramen
gehaald voor
behoefte aan
wordt in zulke periodes dringend gevoeld.
De Raad, die in 1865 besloot op de vee
markt twee welputten te maken, ging er
nu toe over op andere stadsgedeelten nog
drie van die pompen voor publiek gebruik
te doen gereedmaken. De droogte heeft
ook den stoot er aan gegeven dat het
volgend jaar bij de Groote Kerk een enorm
groote regenbak is gemaakt, welke bak
voor de talrgke kleinbehuisden uit de
omringende buurten nog steeds een groot
gerief is.
Ondanks de droogte en de schrale weide
voor den veestapel werd hier te Bolsward
dat jaar de provinciale tentoonstelling
gehouden vanwege de Eriesche Maat
schappij van Landbouw en Veeteelt. Eenigen
tijd te voren was door het Hoofdbestuur
een verzoek bij het Gemeentebestuur gedaan,
of het plan de tentoonstelling hier te
houden, op medewerking en steun kon
zal in de overdenking van dit vraagstuk
zeker een moeilijk op te lossen puzzle
blijken te zijn, maar misschien is er toch
wel door schrandere koppen, die de kinderziel
doorgronden, iets op te vinden.
In elk gsval moet ieder, die voor ons
streven voelt, meehelpen om straatschender^
tegen te gaan, desnoods met de krachtigste
argumenten.
Het kind, van scheel thuis gekomen,
moet aan tncht gewend worden, niet alleen iu
huis, maar ook, als ’t weer de straat opgaat.
Daarvoor zijn de ouders reran t woerdelijk; zij
moeten inzien, dat zij niet alleen om hun
kind, om zich zelven, maar ook om der
wille der gemeenschap hier een plicht te
vervullen hebben.
Die dit niet voelt, heeft niet het recht
zich te beroepen op de gemeenschap als
andere belangen hem daartoe nopen.
Van huis moet ook uitgaan de ver
edelende invloed, het goede voorbeeld, dat
het kind terughoudt op de vrije middagen
en den Zondag, zoowel als in de vacantie,
zieh te misdragen als wij hiervoren geschetst
hebben.
Arbeiders, burgers, boerenallen
moeteu hier als ouders, zoowel als vol
wassenen, die zich een deel gevoelen der
gemeenschap, opkomen vóór bevordering
van den eerbied voor de natuur, tegen
verwoesting en vernieling van parken en
bosschen, lanen en wegen.
Op tegen de baldadigheid, de vernielzucht,
de bandeloosheid I
Samen, met den Nederlandsehen ouder
wijzer, alle Nederlanders, die met ons de
noodzakelijkheid voelen, dat er een «inde
komt aan de ruwheid, die het kenmerk
schijnt te zijn van onze hedendaagsche
jeugd.
Voor allen geldt het: de teugels strak!
W. J. L.
gebruikt worden. Aardbeien van ranken
ontdoen en nieuwe aardbeibedden aanleggen.
Buisheuding.
Bekleede meubels, broedplaatsen voer
motten, moeten vaak worden geklopt on
in de zon gezet. Nazien van de randen
der kieeden, waar de mot gaarne huist.
In het kleedingvak gaat weinig em; die
wat te bestellen heeft, laat het nn maken.
Bygiëne.
Na elke uitoefening van sport, zooveel
mogelijk het heele lichaam afwassehen;
met een beetje moeite gaat zulks best.
Niet te schielijk z.g. verfrisscheade dranken
gebruiken, dat hesft een nadeeligen invloed
op maag en ingewanden.
Een lauw warm kop thee, lescht evengoed
den dorst.
Dieren- en Plantenwereld.
Reeën paren; veldmuizen nemen tee;
derde broedsel der musschen vliegt uit,
de meeste vogels hebben volwassen jongen
voor de eerste of tweede maal; vertrek
van sommige vogels naar het Zuiden,
zwaluw, wielewaal, nachtegaal, vliegen
vanger, tapuit, koekoek, ooievaar. Haver,
gerst, tarwe geoogst; abrikozen, moerbeien,
bramen rijpen; zonnebloem, heide en hop
bloeienwaterlelies sterven en duiken
onder; zaaitijd voor winterkoolzaad.
Oogsttijden.
In deze maand wordt geoogst in België,
Duitschland, Nederland, Denemarken, Polen
en Canada.
Er moet verbetering komen en die ver
betering moet van de school uitgaan, de
ouders der kinderen moeten de onderwijzers
krachtig steunen.
Men heeft beweerd, dat de brooddronken
heid, zelfs de misdadigheid bij de jonge
lieden in de landen, die ia oorlog geweest
zijn, te wijten is aan het lang van huis
zijn van de vaders en de verruwiug door
het leven in het veld het moge waar
zijn, maar wij zijn niet in den oorlog
geweest, al hadden wij de mobilisatie,
waarin toch ook veel verlof gegeven werd
kennen de verruwing niet door het
verbljjf aan het front en toch is het
in ons land niet minder erg dan elders,
neen, erger.
Het zyti de schoolkinderen, en zij, welke
nauwelijks de schoolbanken verlaten hebben,
die vooral schuldig zijn aan deze ergerlijke
baldadigheid.
Daarom doen wij nogmaals
op de onderwijzers.
Wij zijn niet op de hoogte van hetgeen
de onderwijzers in hun vergaderingen ge-
wooiilijk bespreken, maar nu de vacanties
begonnen zijn, hopen wij, dat zij eens zeer
ernstig dit zeer ernstige vraagstuk zullen be
peinzen als zij, zooals gelukkig velen hunner
doen, de natuur ingaan, hetzij te voet of met
de fiets of per motorfiets, of wel ze maken
een reis over de greuzen, soms heel ver
van honk, als zij dan zoo heel alleen in
de natuur zijn, als’t ware zich opgenomen
gevoelen in die wondere wereld van schoon
heid en rust, laten zij dan ook eens hieraan
denken, dat het zoo dringend noodig is
de kinderziel, wier vorming ook in hun
handen gelegd is, vatbaar te maken veor
de liefde, die ook is eerbied, voor de natuur.
Er gaat zooveel kostelijks verloren, als de
boomen en heesters vernield worden, bloemen
en bloeiende takken afgerukt, nestjes worden
uitgehaald, grasperken vertrapt en hagen
gescheurd; als in plastsoenen en bosschen
schillen en papieren worden achtergelaten,
in beekjes en vijvers allerlei rommel gewor
pen wordt.
Wat een schade kan een achteloos weg
geworpen lucifer aan bosch en heide berok
kenen, wat een gevaar ligt er niet in het
vuurtje-stoken, ’t kampeeren «onder de voor
zorgsmaatregelen, die da echte kampeerders
nemen?
Wat wordt het genot van anderen, die
de stilte zoeken, niet bedorven door luid
ruchtig gebrul, dat gezang moet voorstellen;
van den wielrijdenden of motorenden toerist,
die met allerlei projectielen wordt gebom
bardeerd.
Aan u, onderwijzers misschien ook
aan de onderwijzeressen doen wij het
dringend verzoek: helpt ons uit dit groote
perikel.
Overal moet bezuinigd worden, laat ons
in de eerste plaats zuinig zijn met wat de
natuur ons weliswaar mot milde hand biedt,
maar dat alleen ongeschonden zijn schoon
heid kan bewaren.
Zou het niet mogelijk zijn, dat door de
onderwijzerswereld één groote en machtige
veldtocht op touw werd gezet tegen balda
digheid en ruwheid? Is de Nederlandsche
onderwijzer niet zóó sterk, dat hij dit
vermag tot stand te brengen?
Wij hebben vertrouwen in hem; moge
hij dit vertrouwen niet beschamen.
Zeker, het is véél, heel véél, wat wij
vragen, maar het gaat ook om groote
dingen, om schatten, die beboeren tot de
beate, die wij bezitten.
De gemeenschap vraagt er om, hier
ginds, allerwegen I
Laat haar stem niet onbeantwoord.
De teugels strak 1
Maar met dit al «ouden wij er nog niet
zgn, als hetgeen, wat de onderwijzer tot
«tand «al weten te brengen, niet werd voort
gezet door de ouders.
Als de jeugd onder het toezicht van den
onderwijzer weg is, dan moeten de ouders
diens taak overnemen, dan moeten zij, wel-
bewast van hun verantwoordelijkheid,zorgen,
dat wordt toegepast, wat den kinderen is
voorgehouden. Dan toch voelen de kinderen
zich ineens vrij, de dwang is weggenomen, zij
zijn als veulens in de weide, nu komt het
er op aan om dat vrijheidsgevoel niet te doen
overslaan in bandeloosheid.
De ouders kunnen niet klaar staan om
hun kind, als ’t ware, zoo ever te nemen
uit de handen van den onderwijzer. Het
De plantsoenen worden vernield, de
bosschen bevuild, de natuur ontheiligd,
daar moeten wij krachtiger nog tegen in,
alles wat een geestelijk en moreel genot
geeft, rust te midden der jagende tijden,
dht moeten wij beschermen, bevorderen.
Veel wat de overheid nalaat, in het
tegenwoordig stadium niet anders dan
nalaten kon dikwijls, daar zullen wij
in moeten voorzien.
Propaganda onder de jeugd, onder de
arbeiders, onder de burgers, onder de beurs
bezoekers,ja, zeker ook onder de beurs
bezoekers, en hun genooten, onder de
boerenonder onze eigen leden ook,
vóór bevordering van en eerbied voor de
natuur, tegen verwoesting en vernieling
van parken en bosschen, lanen en wegen...
Zoo sprak de Voorzitter van den Ned,
Toeristenbond den 8sten Juli in de ge
meente 's-Graveahage.
De burgemeester vaa ’s-Gravenhage
schreef een week later een brief aan de
hoofden der scholea van zijn gemeente,
die wij in ons vorig Woensdagnummer
reeds vermeld hebben.
Zien onze onderwijsmannen een weg om
die alom heerschende baldadigheid, doch
vooral in de groote steden, den kop in te
drukken, achten zij het mogelijk deze
neiging tot vernielen bij onze jeugd te
beteugelen? Zouden zij in staat zijn bij de
kinderen meer eerbied voor andermans goed
en voor wat eigendom der gemeenschap is,
bij te brengen?
Onlangs zei een moeder tegen ons: men
verbiedt dit, men verbiedt dat, maar waarom
verbiedt men die schervenkeuken op de
kermis niet, waar 't de groote kunst is
en het grootste plezier geeft de meeste
dingen stuk te gooien?
Dat leert den kinderen vernielen.
Is het wonder, dat de lieve jeugd groote
keien naar wielr^ders en automobilisten
gooit, gelijk ook een der klachten is van
den Haagschen burgemeester?
Met straatvuil en zand wordt je soms
gesmeten in je auto, je mag nog blij zijn,
als het geen koolstronken of keisteenen zijn.
Kunt gij bier te lande onbewaakt op
straat een auto of een moterfiets laten
staan, zooals in Amerika gebeurt, parking?
Bij parking worden de auto’s eenvoudig
in vischgraat-opstelling op straat neergezet
en staan daar veilig.
Doe dat hier eens.
rekenen. Da Raad besloot f 500 subsidie
te verleenen en de noodige gebouwen en
terreinen, voor zoover aanwezig, beschikbaar
te stellen. En op Dinsdag 4 en Woensdag
5 Augustus dan had men hier de pret
ja, de pret, want bij een tentoonstelling
behooren feestelijkheden. In mijn bezit
is de catalogus dier tentoonstelling, een
boekje zonder eenigen opsehik. De omslag
is onbedrukt, ruim 30 pagina’s zijn compres
gevuld met de opgaven der insendingen.
De catalogus is niet ontsierd of versierd,
zoo men 't noemen wil met advertenties.
De reclame scheen nog in haar kindsheid
te zijn, zelfs de drukker heeft er «ijn naam
niet op geplaatst.
Toch verschafte het doorzien van dat
boekje bij mij eigenaardige gewaarwor
dingen. Niet de opgaven van de ver
schillende inzendingen vee, de landbouw-
en zuivelproducten of gereedschappen en
werktuigen, maar de naipen der inzenders
trokken mijn bijzondere aandacht. Uit
alle oorden onzer provincie werd naar deze
tentoonstelling gezonden, enkele voorwerpen
waren zelfs uit de naburige provincies, en
de namen der eigenaars roepen oude her
inneringen op. ’t Zijn de vaders, ja de groot
vaders van degenen die thans aan ’t hoofd der
bedrijven staan. Zoowel uit onze omgeving,
als uit verder verwijderde plaatsen lees ik
namen van personen, die destijds in menig
opzicht den toen aangaven, 'k Had wel
lust enkele grepen er uit te doen, doch
bedenk dat zeer weinig lezers daarin belang
zullen stellen. Voor degenen, die er zich
misschien voor iuteresseeren, zal ik het
boekje een paar weken aan het bureau
dezer courant ter inzage dsponeeren.
De rubriek vter Opluistering” bevat ook
nog al namen van destijds bekende Bols-
warders. ’t Getal inzendingen, in ruim
60 rubrieken verdeeld, bedroeg 560
ter opluistering alleen telt bijna 70 nummers.
Achter de opgaaf der inzendingen staat
vermeld het programma. De tijd van de
opening en sluiting, de verschillende fees
telijkheden enz. kan men nu, ruim een
halve eeuw geleden, nog nazien, ’k Weet
niet beter te doen dan een uittreksel te
geven van het verslag, destjjds over de
tentoonstelling verschenen.
Bolsward heeft zich in de latere jaren
een goeden naam verworven op het gebied
van tentoonstellingen en feestelqkheden.
In den drogen zomer van 1868, dus onder
mingunstige omstandigheden, werd hier
een monstering gehouden van het beste
wat onze provincie oplevert.
De omstandigheid dat de bodem dat
jaar zoo weinig vocht ontving in die
mate zelfs, dat de zomers van 1857 en
’58, die ook als droog vermeld worden,
er niet bij in de schaduw konden staan en
men volgens de croniek tot 1826 moest
teruggaan om een dergelijk lange periode
van droogte te hebben had blijkbaar
haar invloed doen gelden op de hoedanig
heid vam het vee en de qualiteit van de
meeste veldgewassen, en toch er was nog
een uitgelezen collectie bgeengebracht. Het
getuigde ook al, dat er onder de dieren
ook zijn, die tot de bevoorrechte klassen
behooren, De élite was vertegenwoordigd,
daarvoor is het immers een tentoonstelling
wat uitmunt komt daarvoor in aan
merking.
Bolsward in feesttooi «oo vangt het
verslag aan wapperende vlaggen van
torens en huizen, de inwoners in hun feest
tenue. Tal van vreemdelingen binnen onze
poorten menschen bij 't hoopje, die
nog nimmer te Bolsward waren geweest.
Sommigen waren over de ontvangst, het
tentoongestelde, de stad voldaan ook
werd de klank vernomen: v’t Ealt mij net
ta, dat hele Boalsert net! Ik kom op gjin
tentoanstelling to Boalsert wer!”
Die opmerkingen, welke trouwens steeds
op te vangen zijn bij elke gelegenheid,
omdat het geslacht der pessimisten met
uitsterft, waren niet de toon van het alge
meen. De ruimte van Hengstpad en
Schuttershof was gevuld met veel beziens-
waardigs. Voor den liefhebber van paarden
en paardensport dat woord bestond toen
Bolswardsche Courant
