FLINSTE PLANTENBOTER
IOOOgulden
Pepermunt
I
I
1
I
1
der Gemeente Bolsward
Officieel Orgaan
Niet het minst in DIT jaargetijde!
EN DAN NOG VOOR DEN
ÖR00T5TEN VERBRUIKER
I
I
Woensdag 24 October 1923
No. 84
n
l,
is WELKOM
1
62ste Jaargang
li
1,
OUD-BOLSWARD.
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
1
1
d,
WEEK-AGENDA.
/V -ic
in café
OBSERVATOR.
STORM.
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
Het verschil tusschen de Zweedsche
en Duitsche Gymnastiek.
Hoog rijdt de naan, dewind jaagt losse brokken
Van stukgereten wolken voor zich uit,
Giert langs de kust met angstig noodgefluit,
En schudt der hoornen wapperende lokken.
Wild raast de zee en slingert lichte vlokken
Van ziedend schuim omhoog; met boos geluid
Heft zij haar golven op; in ’t verre Zuid
Rolt dof des donk’ren donders grimmig
[mokken.
De welken worden zwaarder, en de maan
Gaat achter hunne breeds ruggen schuil,
En luider gilt de wind zijn schel gehuil.
Plots stroomt de regen neer, de helle vaan
Des bliksems trilt op hoogen wolken-dom...
Dèn siddert alles, vrees-bevangen stom.
Edw. B. Kostbr.
LIX.
g»
2.
?8»
ar
il
sn
de
n»
et
U
s).
IV.
Elke lichamelijke actie bestaat uit een
kleiner of grooter aantal bewegingen, die
elk voor zich zelf weer tot stand komen
door de samenwerking van verschillende
spiergroepen. De samenwerking dezer spier
groepen wordt beheerscht en geregeld door
zenuwcentra, ruggemergscantra en verder
centra in de kleine hersenen.
Voor elke beweging is dus noodig een
associatie van verschillende nerveuze proces
sen, (associeeren vereenigen.)
Eenzelfde beweging loopt altijd over
dezelfde banen, de associatie is hier dan
a. h. w. ingeslepen.
-
(I
Een plaatselijk Comité, met den Burge
meester Jentink en Notaris Verwer aan ’t
hoofd, jjverde met kracht en klem om de
belangen onzer gemeente te behartigen,
door hare rechten te verdedigen, de billijke
aanspraken te bepleiten, terwyl men ook
de blinkende rijksdaalders liet schitteren.
Op 26 April 1872 besloot de Raad om
ook nu weer voor f 100.000,aandeeleu
te nemen, mits de lyn en 't station by
•nze stad naar genoegen van Burgemeester
en Wethouders worden. Het Gasthuis zou
ook nu weer voor de duiten zorgen als 't
zoo ver was, dat er gedokt moest worden.
Er zat dus gang in de zaak, en toch
ging het velen niet snel genoeg. Er werd
tijd genomen voor cijferen en narekenen;
’t was ook hierby al, gelijk het overal haast
is: er werd gewikt en gewogen, of er wat
aan de onderneming te verdienen viel.
Ook werd er gekibbeld, want de vroeger
hier besproken lijn HarlingenHeerenveen,
en wat daarvoor gedaan was, kwam weer
ter sprake. Cijferaars en kibbelaars hielden
de zaak op de lange baan, ’t Is taai werk
de menschen de rijksdaalders uit den zak
te praten. Zelfs was men nog niet overal
overtuigd van het nut, ja de noodzakelijkheid
van een spoorweg. Ook hier te Bolsward
werden nog klanken gehoord als: Ja,
buurman I als de spoor er is, zal ik er
gebruik van maken, maar mijn geld er in
te wagen neen, dan zal ik het liever maar
zonder spoor doen. Gelukkig waren er ook
anderen, die niet precies berekenden hoeveel
percenten ze zouden maken, doch het
algemeen belang en dat der gemeente wilden
dienen door de zaak te steunen. De inscbry-
vingslijsten, door het Comité by de meest
gegoede ingezetenen aangeboden, hadden,
behalve een paar norsche afwijzingen, een
bevredigend resultaat, ofschoon ik niet kon
achterhalen, voor welk bedrag er ingeteekend
is. Bij velen heerschte de gedachte: men
moet het ijzer smeden, als 't heet is, de
toen geboden gelegenheid om aan ’t spoor
te komen was gunstig en moest aangegrepen
worden. Het zou te lang worden al de
bijeenkomsten, adressen en verwikkelingen
te memoreeren over die spoorwegplannen,
te meer daar ze voor onze gemeente tenslotte
toch zoo onbevredigend uitliepen, maar
eenige punten zal men toch nog wel van
my verwachten.
In Oct. berichtte het Comité Bloem c.s.
dat de epmetingen in vollen gang waren
en werd naar gelang de technische bezwaren
zich voordeden, de juiste richting der baan
overwogen. Eenigen zullen zich nog wel
herinneren, hoe er bij Spreeuwenstein zeer
veel maanden een hoogen paal heeft gestaan
met een mand er ever gehangen. Dat was
een baken en die gaf aan waar de Sneeker-
vaart overbrugd moest worden. Daar zou
ook het station komen, terwyl men in
onze gemeente reeds plannen en kosten
berekeningen maakte voor een toegangsweg
naar dat station. Bij 't Hengstepad zou
het beginnen, het huis van de Wed. van
der Werf amoveeren, een straat schuins
door het Schuttershof naar den hoek van
het bolwerk. Daar een doorgraving maken
en een brng ever de gracht. Dan weer
verder schuin het land in naar de richting
Spreeuwenstein. Men zei mij, dat men
de zaak al haast als afgedaan beschouwde
en men in gedachten al een dagelyksche
wandeling maakte langs den Stationsweg.
Helaas! die droom is niet verwezealykt.
Het bleef aanvankelijk, toen men meende,
dat de zaak voortgang zou hebben, toch
bedenkelijk stil. Ook in de kranten las
men er eigenlijk niets meer van. Onze
gemeente had f 850.bijgedragen in de
kosten van voorbereiding, maar men zag
geen voorbereiding meer.
Het Comité te dezer stede voor den
spoorweg HarlingenHeerenveen, door den
Raad indertijd benoemd, vroeg van hare
opdracht ontslagen te worden en de raad
oordeelde ook, dat die Commissie had
afgedaan, maar toch kwam spoedig daarop
een adres in van het Spoorweg-comité om
steun voor hun plannen. De heeren Kapteyn
en Gentis berichtten den 13 Feb. 1874
aan den Raad, dat zij de voorloopige con
cessie hadden verkregen voor een spoorlijn
HarlingenArumWitmarsum, Bolsward,
Sneek, Joure, Heerenveen enz., tot de
Duitsche grenzen, terwijl zij voor het
verdere stuk tot Salzbergen wel spoedig
concessie zullen bekomen. Er werd op
krachtige steun van den Raad aangedrongen,
maar men scheen niet genegen, omtrent
die lijn nog eens van vorenaf te beginnen,
't Zou dan ook al de derde maal zijn;
het adres werd voor kennisgeving aange
nomen.
Doch hoe stond het met de Hollandsche
spoorverbinding? Daar hoorde je toch
compleet niets meer van. «Handel en
Nijverheid” wilde er toch eens een balletje
over opwerpen en drong in een adres bij
den Minister en de Kamerleden aan om
toch die hoogst noodige spoorlyn te bevor
deren, welk adres door den Raad werd
gesteund in zijne vergadering van 14 Juli
1874. Toch brachten die adressen Den
Haag niet in beroering, alleen vernam men
in de pers, dat er een concurrente spoor-
onderneming werd voorbereid en wel
AmsterdamAlkmaar, Enkhuizen; terwijl
er spoedig daarop opnieuw een aanvraag
om steun kwam van de heeren Kapteyn
en Gentis te Woerden. Toen werd besloten
een Commissie te benoemen om eens te
informeeren of er met die heeren land te
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62*/2 cent per 3 maanden
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
bezeilen was. De heeren Lycklama, Van
der Wey en Schoonhoff zouden eens pools
hoogte nemen.
Het onderzoek scheen wel gunstig uit
gevallen te zijn, want in de vergadering
van 13 October werd door die Commissie
geadviseerd om, gezien het groote belang
dat voor Bolsward in den aanleg van die
spoorbaan was gelegen, aan dit Comité
evenals aan de vorige concessionarissen
dezer lijn ook f 100.000, bij wyze van
aandeeleu toe te staan, maar, wijl men nu
ook wel eens wenschte dat er wat spoed
gemaakt werd, verbond men er de conditie
aan, dat, behalve goedkeuring van richting
der lijn en plaatsing station, vóór 1 Jan.
1877 met den aauleg moest zijn aange
vangen.
Vooral het raadslid Dr. Van der Wey
verdedigde dit voorstel met warmte. Hij
zei o.a.De Commissie is tot haar voorstel
gekomen, omdat Bolsward nu moet toonen
wat voor een spoorweg over te hebben.
Komt deze nu niet tot stand, dan komt
er waarschynlyk geheel geen. Gelijk bekend
is, bestaat er een consortium voor spoor
wegen en is er reeds een ontwerp dat door
de Regeering begunstigd wordt. Volgens
dat ontwerp zal er een lyn gaan van
Leeuwarden over Sneek naar Stavoren en
wordt Bolsward buitengesloten. Daarom
is de Commissie voor een flinke onder
steuning.
Ook de heer Binkes maakte zich warm
voor de zaak. Bolsward, zoo zei hij, heeft
behoefte aan een spoorverbinding. Komt
die niet, dan kan de industrie en handel
hier niet concurreeren en zal die allengs
gaan kwynen en verdwijnen. Hij wilde
zelfs hooger gaan dan de Commissie en
f 150.000 toezeggen, doch de Raad vond
dat een ton al welletjes was. Het amende
ment werd verworpen, doch ’t voorstel der
Commissie ging er met vlag en wimpel door.
Met de spoor dat weten we ging
het minder glad.
Gegroet,
Z1/-
Gelyk gemeld is, was er veel animo
voor het nieuwe spoorwegplan, dat Holland
met Friesland zou verbinden. Vooral in
Hollands Noorderkwartier gaven gemeenten
en ook particulieren blijk, dat zij daad-
werkelyk wilden steunen. In de opgaven
dier dagen (1872) staat gemeld, dat te
Hoorn de gemeenteraad besloot deel te
nemen voor f 250.000,terwijl de particu
lieren aldaar inschreven voor f 72.000,
Enkhuizen nam aandeelen voor f 75.000,
doch ook kleine gemeenten van nog geen
1000 inwoners, schreven in voor flinke
bedragen, o.a. Abbekerk voor f 15.000,
Midwoud voor f 20.000,ook polder
besturen, die voor hun landerijen het belang
van den spoorweg inzagen, wedijverden om
deel te nemen voor aanzienlijke sommen.
Maar ook in Friesland werd belangstelling
getoond. Rauwerderhem wilde deelnemen
voor f 10.000,mits te Irnsum en te
Terzoel stations of haltes werden gemaakt;
Wonseradeel zou ook f 10.000,aan
aandeelen nemen.
Hier te Bolsward was de belangstelling
al heel groot. Met hart en ziel was men
voor dit nieuwe spoorwegplan, zonder het
vroegere (HarlingenSalzbergen) uit het
oog te verliezen. Als beide lijnen eens tot
stand kwamen en dan Bolsward het kruis
punt Wat zou dat een gelukkige ont-
knooping zijn van de moeielijkheden en
kwestiën die zich telkenmale opdeden
Dat zou een overwinning zijn, die wel een
diepe greep in den geldbuidel noodig
maakte, maar de uitgaven zouden zware
renten opwerpen. Dat zou een toekomst
voor Bolsward zijn!
Men wist wel, dat Sneek ook ijverde
het kruispunt van de twee in voorbereiding
zynde lijnen te worden. Vandaar was al
meermalen er op gewezen, dat de lyn
Harlingen8neek belangrijk korter zou
zijn als zij langs Wommels ging en
Bolsward dus vermeden werd, terwijl Leeu
warden, Sneek en Hindeloopen in een
richting liggen, waar Bolsward geheel buiten
valt. Om Bolsward aan het spoor te
krygen moesten er bochten gemaakt worden,
zulks maakt den weg langer dus kostbaarder,
maar ook wordt het vervoer langs de lyn
dan duurder, wyl het per kilometer be
rekend wordt.
Men begreep hier, dat er voer onze
stad een levenskwestie op het spel stond.
Nu de tijd voor het houden van vergade
ringen en uitvoeringen weer is aangebroken,
maken wij de bestuurders van vereenigingen
attent op deze rubriek, waarin aankondi
gingen enz. gratis worden opgenomen. Op
gaven hiervoor gelieve men tot Dinsdags-
avonds aan ons in te zenden.
Voor het plaatsen van advertenties bevelen
wij ons blad bij hen aan, terwijl wij ons
tevens houden aanbevolen voor de levering
van alle soorten vereenigings-drukwerk als
convocatiebiljetten, reglementen, diploma’s,
programma’s, tekstboekjes enz. enz.
Firma B. CUPERUS Az.
Woensdag 24 Oct.
Biljartclub „Jan Wiemers”. Vergadering des
avonds 8 uur in café „De Drie Kronen”,
H. öaarman.
Oudervergadering School II, des avonds ten
8 uur in café „Voorwaarts”.
Verkooping Heerenhuis met tuin, door not.
F. J. Bruinsma des avonds 7 uur in „Den
Hof van Holland”.
Jeugdvereen. „Hoop der Toekomst”. Vergade
ring ’s avonds 6 uur in „Ons Gebouw”.
Vrijdag 26 Oct.:
Mannenkoor „Hollandia”. Repetitie ’s avonds
7 uur.
Zangvereen. „Voorwaarts”. Gewone repetitie
’s avonds 8 uur in café „Voorwaarts”.
Sted. Muziekkorps „Bolsward”. Gewone
repetitie des avonds 8 uur in de muziek
school.
R. K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café Slippens.
Chr. Gemengd Koor. Repetitie des avonds
8 uur in de Chr. School „Rehoboth”,
Hengstepad.
Zaterdag 27 Oct.:
Werkl.-Ver. „Eendracht zij ons doel”. Leden
vergadering ’s avonds 7 uur in café
„Voorwaarts”.
Onderling Ziekenfonds. Contributie-afdracht
’s avonds van 5’/z—6‘/2 uur in „Ons
Gebouw”.
Stadsspaarkas. Inbrengen van gelden des
avonds 7 uur, in het lokaal Politiebureau.
Maandag 29 Oct.:
Schaak- en Damclub „Tavenu”. Speelavond
des avonds 7'/z uur in het Wilhelmina-
gebouw.
Dinsdag 30 Oct.:
Tempelieren. Vergadering ’s avonds 8 uur
in café „Voorwaarts”.
Geh.-Onth. Koor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in het Wilhelminagebouw.
Woensdag 31 Oct.:
S. D.A.P. Openbare vergadering ’s avonds
8 uur in café „Voorwaarts”.
Bolswardsche Courant
JURGENS7
NTA
WAT 7N BEZUINIGING77
i
jr
■r-
n
i
