der Gemeente Bolsward
Officieel Orgaan
Bü vorst of dool,
altijd komt van pas de
zuivere medicinale
Pepermunt
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
63ste Jaargang
Woensdag 23 Januari 1924
No. 6
f
De MiddenstandsbankteSneek
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
STADSNIEUWS.
LICHAAMSOEFENING.
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
Bj TROMP, Sneek.
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62'/2 cent per 3 maanden
Bakkerij Steensma.
Het beginsel vooropl
WEEK-AGENDA.
INGEZONDEN.
t
Bolswardsche Courant
zei Spr.,
bewaring te Leeu-
wijlen den heer W. Vos.
Uit een rede van Prof. Iterson
voor de Leidsche Universiteit.
4
Ill II TT A en a^e andere soorten REEPEN
IliVlll IU steeds voor onmiddellijke leve-
IIIIHl lHring voorhanden
Lichaamsoefening, saamgevat onder de
benaming van gymnatiek en sport, worden
terecht beschouwd als een integreerend deel
der opvoeding. Een gewilde beweging door
een minimum van spierwerking te leeren
verrichten, dat is het hoofddoel der gym-
nastiek-oefening. Zij kweekt aandacht, zij
wekt het schoonheidsgevoel, het streven
naar overeenstemming tusscben middel en
doel. Gymnastische oefeningen op scholen
zijn een heilzaam middel om rust en afleiding
te geven na ingespannen geestesarbeid.
Het is goed der jeugd gelegenheid te
geven om in spelen, passend voor haar
leeftijd, afleiding te vinden voor geestes
inspanning.
De beide gebroeders Reijenga te Sneek
zyn naar het huis van
werden overgebracht.
Surséance-aanvraag Middenstandsbank. Sneek
Uit de proefbalans per 81 Dec. 1928
gevoegd by het rt quest om surséance van
betaling, ingediend bij de rechtbank te
Leeuwarden, blijkt, dat deze sluit met een
eindcijfer van f389 906.23.
Het totaal bedrag van de debiteuren in
rek.-courant is f 256.969.651/2.
De crediteuren bestaan uit:
Depositohouders
Rik.-couranth.
Spaarbank
Wij lezen in de L. C.:
Nadat Vrydag de heer Joh. Reijenga,
verdacht van verduistering van gelden in
de kwaliteit van zaakwaarnemer te Heeren-
veen door den commissaris van politie te
Sneek was gearresteerd, heeft de justitie
in het voortgezet onderzoek aanleiding
gevonden Zaterdag, bygestaan door den
commissaris van politie en deskundigen,
een onderzoek in te stellen in het gebonw
der Middenstandsbank zelve, op grond
waarvan de directeur der middenstandsbank,
H. M. Reijenga, aangebonden werd wegens
verduistering van gelden in zyn kwaliteit
van secretaris-ontvanger van het waterschap
«HommertsSneek” en als zaakwaarnemer,
Zondagmorgen is de verdachte naar Leeu
warden getransporteerd.
Er is vanaf de oprichting een ontzettend
geknoei bij deze bank geconstateerd en
zoo schijnen bedragen van een aantal spaar
bankboekjes afgeschreven en in plaats
daarvan door de gearresteerden geteekende
kwitanties afgegeven te zyn. De bu-gerlyke
rechter zal nu hebben uit te maken, of de
houders dezer kwitanties als crediteuren
van de middenstandsspaarbank of van de
heeren Reyenga persoonlijk moeten worden
beschouwd.
Deze aangelegenheid maakt het moeilijk,
’en toestand van de Middenstandsbank te
beoordeelen. Men beweert, dat de knoeie
rijen in de honderdduizenden loopen.
De commissaris van politie, de heer
J. H. V. van den Bergb, deelde desgevraagd
mede, in verband met het uitgebreide onder
zoek geen inlichtingen te kunnen verstrekken
en meende tevens, ook in verband daar
mede, bet antwoord te moeten schuldig
olijven op de vraag, of er gelden van de
Middenstandsbank waren ontvreemd of ver
duisterd en hoe de positie van spaarders
en depositohouders van de bank beschouwd
moet worden.
Door lichaamsoefening worden de spieren
lot ontwikkeling gebracht en krachtiger
gemaakt. Dit geldt voor alle weefsels en
organen van het mensebelijk lichaam. Het
beenderenstelsel, schijnbaar zoo vast van
samenstelling, reageert op de eischen, die
daaraan gesteld worden. Het is de functie,
de oefening, welke den bouw beheersebt.
De huid regelt zich eveneens in bouw en
functie naar gelang de eischen, welke men
aan haar stelt. Tot welk een volmaaktheid
het oog en het oor, de reuk en de smaak
kunnen worden opgevoerd, leeren ons de
zeevarenden, de schilders en graveurs, de
toonkunstenaars en de beroepsthee- en wijn
proevers. Niet minder, zijn de organen
van ademhaling en spijsvertering aan den
invloed der oefening onderworpen. Ruime
ademhaling verwijdt de borstkas, door
ongenoegzaam gebruik worden de longen
minderwaardig.
Van de hoogste beteekenis is ook de
ontwikkeling, waartoe de centraal organen
van het zenuwstelsel door oefening gebracht
worden.
f 9.675.94
Totaal f 50,175 94
Eindcredit saldo f 20.266
Indien alle debiteuren aan hunne Ver
plichtingen kunnen voldoen, zon er dus
een overschot zijn van ruim f 20.000. In
het request wordt betoogd, dat de credieten,
samen een honderdtal, behoorlijk zyn gedekt;
deze zyn meest alle aan inwoners van Sneek
verstrekt. Onder deze credieten bevinden
zich posten van pl.m. 20 mille en een
van ruim een halve ton.
De 64 depositohouders zijn ook meest
alle uit of uit den omtrek van Sneek.
Het aandelenkapitaal van de Midden-
staudsbank te Sneek bedraagt f 100.000,
waarvan f 20.000 is gestort. Het gebouw
staat te boek voor f13 819.
Over 1922 heeft de bank een dividend
van 6 pCt. nitgekeerd.
De vergadering van schuldeischers is te
Leeuwarden vastgesteld op 1 Februari.
De rechtbank te Leeuwarden heeft heden
failliet verklaard J. Reijenga, directeur der
middenstandsbank te Sneek, met benoeming
van mr. P. S. Gerbrandy te Sneek tot
curator en van mr. W. F. M. Schutte tot
rechtercommissaris.
Wij vernemen, dat de beer D. Steensma
zyn huis met bakkery heeft verkocht aan
den heer J. de Jong van Joure, voor de
som van f 12,750.
De heer S. bovengenoemd, is door de
Ned. Gist- en Spiritusfabriek te Delft,
aangesteld als haren vertegenwoordiger, in
de plaats van wijlen den heer W. Vos.
f 71.766 06
- 21 868 75
- 92.8s2.22
Totaal f 186 527.03
Saldo f 70.442.62^
In mindering dient
te worden gebracht:
Accepten in herdisconto f 40.500.—
Betaalbaarstellingen (oog
te betalen of te credi-
teeren giro’s)
Surséanee-aanvraag Middenstandsspaarbank
te Sneek,
Heden is bij de rechtbank te Leeuwarden
ingekomen van de Algem. Middenstands
spaarbank te Sneek een verzoek om sur
séance van betaling.
Zooals we reeds meldden, heeft deze
spaarbank een vordering van f92.892.22
op de Sneeker Middenstandsbank.
Op initiatief van den Ghristelyken Be-
stuurdersbond te Bolsward, was de heer
Spoelstra van Leeuwarden, bestuurslid van
den Chr. Transportarbeidersboud, Vrijdag
avond hier naar toe gekomen, om in «Ons
Gebouw” bovenstaand onderwerp te behan
delen voor leden van de chr. vakorganisaties
en verdere belangstellenden.
Van de 200 leden, die bij bovengenoemden
bestuurdersbond zijn ingedeeld, was slechts
’n klein percentage ter vergadering.
De heer J. Riemersma, voorzitter, sprak
eerstens een gebed uit en vervolgens een
gepast openingswoord, om daarna den
Spreker gelegenheid te geven tot het houden
zyner redevoering.
Deze stelt de vraag: Hoe staan wij
tegenover de noodeu van onzen tijd, die
uitermate ook door ons, christeiijken, worden
gevoeld P Zóó dat wij blies bezien in het
licht der eeuwigheid. Wij zingen met den
dichter: Hij komt om de aarde te richten!”
De wereld is momenteel ontredderdwe
beleven crisissen op staatkundig- zoowel
als op economisch gebied en boven dit
alles steekt af de wèl-getéékende, maar
niet-be'ééfde vrede. En dan nog de ^ééitelyke
nood, die nog ontzaglijk grooter is dan
de materieelel Téérom vooral is het, dat
de hoofdbestuurder met deze vergadering
hedenavond bespreken wil: de beginselen
voorop I
Ds. Knap (Groningen) spreekt van de
treurige inzinking vau het geloof, ook op
bet platteland. De massa is niet meer
zoo ontvankelijk voor de eeuwige dingen
als voorheen. En ’t spreekt vanzelf, dat
onder dat alles mede lydt: de chr. vak
beweging.
We zien thans plaats grijpen: aan de
eene zyde de opetuwende arbeidsbeweging,
die leeft uit het beginsel van den klassenstryd
aan de andere zijde werkgevers, die
leven uit datzelfde beginsel. Gradueel moge
er verschil zijn, principieel echter niet.
Dien geest kan men tegenwoordig beluisteren
in heel veel kranten, en ook zelfs in ons
parlement. Van dien strijd van «allen
tegen allen” heeft Dr. Kuyper eens gezegd:
»’t Schijnt wel, dat de wet der visschen
de wet der menschen is gewordende
groote snoek eet de kleine visschen op”.
Een mensch (óók ’n arbeider I) is geen
producent; God alleen produceert; zij zyn
enkel Zijn werktuigen. Door een en ander
heeft men in’t leven geroepen twee kreten
Staak maar raak! en: Sluit maar uit!
Duidelyk wordt dit laatste afgebeeld in
de textielnijverheid, waar de arbeiders
niet zonder meer wilden pryzen, wat de
werkgevers wilden wijzen.
Er is wel eens door de onzen opgemerkt:
alles overlaten aan de patroons. Maar
eilieve, de practijk van bet leven is een
andere! Noodzakelijk, omdat de menschen
nu eenmaal geen engelen zijn. Spr. toonde
zulks aan met enkele recente gebeurtenissen.
Daar moet correctie aaogebracht worden.
Welnu, zy meenen, dat de chr. vakbeweging
die kan aanbrengenzij heeft als richt
snoeren hiervoor arbeid Is geen koopwaar
en ook een arbeider is een redelyk schepsel
Gods.
Tegen die on-christelijke factoren komen
wy op. Wy vragen steeds naar wat God
van óns vraagt tegenover onze Overheid,
tegenover onzen naaste. Daarom is het
ook meer dan eens gebeurd, dat de chr.
vakbeweging uit hoofde van haar beginsel
niet mee kon doen aan deze of gene
staking, omdat zij rekening heeft te houden
met de maatschappelijke belangen in haar
geheel.
Te bejammeren echter is het, dat meer
deren, die eens met ons optrokken, thans
van ons afgescheiden zijn. Beseften zij
toch, dat we niet allereerst vechten voor
een hooger loon en een korteren arbeids
duur, maar veeleer voor het recht Gods,
ook in de samenleving. Wy hebben een
Van welke zijde men het vraagstuk der
lichaamsoefening beziet, steeds blykt duide
lijk de onverbrekelijke samen bang tusscben
de verschillende deelen waaruit het geheel,
dat den naam draagt van menseb, is opge
bouwd. Lichaamsoefeningen zonder ont
wikkeling van den geest, doen het men-
schelijke en den mensch ten gronde gaan,
doch ontwikkeling van den geest zonder
oefening van het lichaam voert tot ontijdig
verval.
Voor het plaatsen van advertenties bevelen
wij ons blad bij H.H. bestuurders van ver-
eenigingen aan, terwijl wij hen tevens
attent maken op ons adres voor de levering
van alle soorten vereeniglngs-drukwerk als
convocatie-biljetten, reglementen, diploma’s,
programma’s, tekstboekjes enz. enz.
FIRMA B. CUPERUS Az.
Woensdag 23 Januari:
Fabr.-Arbeidersbond. Verg, des avonds 8 uur
in café ..Voorwaarts”.
Geheelonth.-Jeugdorganisatie „De Hoop der
Toekomst”. Vergadering ’s avonds 6 uur
in „Ons Gebouw”.
Schaak- en Damclub „Westergoo—Tavenu”.
Speelavond eiken Woensdag. Aanvang
kwart voor acht uur in „Ons Gebouw”,
leeszaal, boven.
Bibliotheek St. Vincentiusgebouw, ’s avonds
van 7—8 uur.
Donderdag 24 Januari:
R.K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café Slippens.
Strauss’ avond. Concert afgewisseld door
bal, des avonds 8 uur in „De Doele”,
door het Sted. Muziekkorps.
Vrijdag 25 Januari:
Bond van Staatsp. Optreden van den Wel-
Eerw. Heer Ds. J. J. T. Spaargaren van
Aartswoud, des avonds 8 uur in café
Hoekstra.
Geheelonth.-jeugdorgan'satie „De Hoop der
Toekomst”. Vergadering van jongens én
meisjes van 14 jaar en ouder ’s avonds
8 uur in het Wiihelminagebouw.
Zangvereen. „Voorwaarts”. Repetitie des
avonds 8 uur in café „Voorwaarts”.
Mannenkoor „Hollandia”. Repetitie ’s avonds
7 uur.
Sted. Muziekkorps „Bolsward”. Gewone
repetitie des avonds 8 uur in de muziek
school.
Chr. Gemengd Koor. Repetitie des avond-
8 uur in de Chr. School „Rehobofh”,
Hengstepad.
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond in het
clublocaal „De Doele”, van 7 tot 11 uur
Zaterdag 26 Januari:
Werkl.-Vereen. „Eendracht zij ons Doel”.
Ledenvergadering des avonds 7 uur in
café „Voorwaarts”.
Onderling Ziekenfonds. Contributie afdracht
’s avonds van ö'/z—G'/a uur in „Ons
Gebouw”.
Dinsdag 29 Januari:
Tempelieren. Vergadering ’s avonds 8 uur
in café „Voorwaarts”.
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond in het
clublokaal „De Doele” van 7 tot 11 uur.
Gemengd Koor „Bolsward”. Repetitie van
’t Oratorium „Judas Macabeus”, ’s avonds
8 uur in „De Doele”.
[Buiten verantwoordelijkheid der Redactie}
Zullen nog steeds alléén, de kinderen
van de Openbare school gymnastiekonder
wijs ontvangen van een leeraar, die diep
gaande studie heeft gemaakt van de Licha
melijke Opvoeding?
Ik zou u, ouders van kinderen, die de
Bijzondere scholen bezoeken, willen toe
roepen: dringt er by uwe schoolbesturen
op aan, dat ook aan uwe kinderen dit zoo
noodzakelyke onderwijs worde gegeven!
En gij, mijne Hejren, leden dLr school
besturen, vraagt dit onderwijs aan bij den
Gemeenteraad en het wordt u gegeven,
zonder dat door u by zondere kosten moeten
worden gedragen.
Ouders, ontwaakt! Het gaat om de
gezondheid en de lichamelijke ontwikkeling
uwer kinderen!
Denkt niet, dat de waarde van uw kind
alléén gelegen is in de kennis, die men
uitsluitend meent te moeten vergrooten I
Daarmee bevordert gy niet bet geluk
van uw kind, laat met de verstandelijke
ontwikkeling samengaan een doelbewuste,
goed-ingerichte lichamelijke opvoeding.
leidend levensbeginsel, evenals onze zuster
organisaties.
Bovendiende hooge beteekenis ook
van ons lichamelijk leven, blijkt mede uit
de bede van het «Onze Vader”, die luidt:
«Geef ons heden ons dagelyksch brood”.
Dr. Dijk meent, dat Christus in de volgorde
van Zijn gebed de Goddelijke orde laat
volgenna de drie eeuwige dingen volgt
het lichamelyk voedsel. Ja, ook voor het
aardsebe geldt de Wet des Heeren. Wy,
stervelingen, hebben in tegenstelling met
de engelen, tweeërlei nooden.
Voor ons, christelijken, zoo
is de 8 uren-dag wel ’n hoog, doch niet
het hoogste goedom met Diepenhorst te
spreken, niet het heilig getal.
Zeker, ook de chr. vakbeweging heeft
altijd geijverd voor een wette!ijk-geregelden
arbeidsiydhoe zou zij anders zoo vast
houden aan de Arbeidswet-Aalberse? Er
zit dan ook meer achter dan eenig tydelijk
genot. Wat kwam er b.v. vroeger, bij
die extra lange werktijden, terecht van de
christelijke opvoeding der kinderen? Prof.
Slotemaker de Bruinen schryft in zyn
«Kerk en Sociale vragen”: «De kwestie
van den arbeidsduur is niet alleen een
aardsebe-, maar ook een geestelyke kwestie”.
Goddelijk gebod materieele levens
voorwaarden; het eerste te allen tyde
voorop! De strijd gaat om hooge goederen:
om de eere van onzen God, om de ziel
van ons volk. Toenadering, geen klassen
strijd I
De chr. vakbeweging wil meespreken,
onder welke omstandigheden en voor
waarden zal worden gearbeid, medezeggens-
schap dus in de bedrijven; zij wil collec
tieve arbeidscontracten en hiervoor wette
lijke bescherming; invoering van een
wettelijke geschillen wet.
Spr. vraagt: Wat zal 1924 ons brengen?
De toestand beangstigt ons buitengewoon,
’t Is alsof alle goede trouw is weggevaagd
en de waarheid struikelt op de straat!
De beer Zaalberg, Directeur-generaal van
den Arbeid, zag zich voor eenige weken ge
noodzaakt te verklaren, dat bij zich iu de
toekomst niet weer wilde bemoeien met
de steenfabrikanten, zoo zyn dezen hem
tegengevallen! En als we dan zien, dat de
bemiddeling, die dezen directeur aanbood
bij de heden woedenden stryd in Twente,
door heeren fabrikanten niet werd aanvaard,
en de verzoening, die eenige Twentsche
burgemeesters wilden bewerken, eveneens
verwierpen, terwijl de stakende, arbeiders
wèl voor bemiddeling te vinden waren,
dan zien wij wederom hier een macht zich
opmaken, die geen rekening wil houden
met de wetten des christendoms. O, als
eens de arbeiders ’n dergelijke bemiddeling
hadden afgeslagen! Wat zou er een ach
en wee zijn vernomen. En terecht. Doch
thans zwijgt men in schier alle talen!
Dat alles komt, zei Spr., omdat er in onze
maatschappij voor Jezus Christus geen
plaats meer is.
Rustig zal er moeten worden gearbeid
èa door werkgevers èn door werknemers.
Geen stakings- en uitsluitingswellust mag
er gepredikt worden. Gods Woord en Zijn
Beloften, zij hebben toch een toekomst!
Talma gaf eens als z’n meening te kennen,
dat de groote eindstrijd niet zal worden
uitgevochten op de studeerkamers of tus-
schen Rome en Dordt, maar op het terrein
der vakbeweging. Met een peroratie op het
geloof en het vertrouwen op de leidende
hand Gods, besloot Spr. met: eenmaal zal
van den Troon klinken: «Ziet, Ik maak
alle dingen nieuw.”
Enkele heeren stelden eenige vragen,
die door den heer Spoelstra werden beant
woord.
Daarna werd deze bijeenkomst met dank
gebed door hem gesloten.
Ouders, wat geeft het uw kind, véél te
moeten leeren en later geen kracht, vaardig
heid, vlugheid eu flinkheid te bezitten om
het geleerde in de praktyk van het leven
te kunnen toe passen
Ouders, tracht de lichamelyke schade,
die het schoolgaan uwen kinderen toebrengt,
zoo klein mogelijk te maken, door ze ook
lichamelyk te doen ontwikkelen I
Ouders, hebt gij niet dikwyls zelf gezien,
hoe juist in de vacanties, uwe kinderen
beter groeien, beter kleur op de wangen
krijgen, vroolyker, lastiger en prettiger zyn?
Welnu, de oorzaak ligt in meer beweging,
beter doorstrooming van het bloed, de
slechte invloed van het schoolgaan is
lijdelijk buiten werking gesteld.
Goed geleid gymnastiek-onderwijs voor
komt voor een groot deel de slechte ge
volgen van het schoolgaan, het verhoogt
de volkskracht en in deze moeilyke tijden
vooral is het beter te letten op een verhoogde
volkskracht, dan op te hoog opgevoerde
intellectueele kennis.
Ouders, maakt gebruik van deze gelegen
heid, die er wordt geboden!
Is het niet jammer, dat de kennis en
ijver van onzen leeraar ia de gymnastiek,
dat de prachtig ingerichte gymnastiekschool
en het sportterrein van het weeshuis, niet
aan alle kinderen ten goede komen?
Nog eens, ouders, ontwaakt en werkt
mee tot de gezondheid en daarmee tot het
geluk van uw kinderen.
Arts H. BEEKHUIS.
Onderstaand ingezonden stuk ontvingen
wij van den geachten inzender voor ons
nummer van Zaterdag j.l. Daar het in ’t
bijzonder bestemd is voor de ouders in
Bolsward en wij het dus zuiver plaatselijk
achtten, hebben wij het laten liggen tot
ons Woensdagnummer.
Gaarne vestigen wij er de aandacht onzer
lezeressen en lezers op en plaatsen het als
eerste artikel, omdat het er in behandelde
onderwerp, ook naar onze meening, van
zoo oneindig groot belang is voor jong
Bolsward. Red.
