der Gemeente Bolsward
Officieel Orgaan
ie
ïïcu.
Woensdag 20 Februari 1924
63ste Jaargang
No. 14
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
„OUDE JONGENS’’
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62’/2 cent per 3 maanden
WEEK-AGENDA.
over aan
den
STADSNIEUWS.
n.
Lichamelijke Opvoeding.
Vooral voor de vrouw en het meisje.
den heer Kan.
plaats en
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
Patrnffan hebben wii bet met
Uüll Ullull den smaak van de
6-cents reclame-SIGAAR
Verpakking kistjes van 100 en 50.
GROOT SUCCES! Neemt proef.
Engros TROMP, Sneek.
Voor het plaatsen van advertenties bevelen
wij ons blad bij H.H. bestuurders van ver-
eenigingen aan, terwijl wij hen tevens
attent maken op ons adres voor de levering
van alle soorten vereenigings-drukwerk als
convocatie-biljetten, reglementen, diploma’s,
programma’s, tekstboekjes enz. enz.
FIRMA B. CUPERUS Az.
Woensdag 20 Februari:
Kiesvereen. „Vooruitgang” (afd. van
Vrijheidsbond). Ledenvergadering des
avonds 8 uur op de bovenzaal van café
Hoekstra.
Vergadering voor Katholieken des avonds
8 uur in het St. Vincentiusgebouw. Spr.
Kapelaan Hooijmans van Zwolle.
N.V. afd. Bolsward' Vergadering ’s avonds
8 uur in café „Voorwaarts”.
Geheelonth.-Jeugdorganisatie „De Hoop der
Toekomst”. Vergadering ’s avonds 6 uur
in „Ons Gebouw".
Schaak- en Damclub „Westergoo—Tavenu”.
Speelavond eiken Woensdag. Aanvang
kwart voor acht uur in „Ons Gebouw”,
leeszaal, boven.
Bibliotheek St. Vincentiusgebouw, ’s avonds
van 7--8 uur.
Donderdag 21 Februari:
Mij. tot Nut van ’t Algemeen. Lezing met
lichtbeelden. Spreker: de heer J. Drijver
van Santpoort. Onderwerp: Het vogel
leven in Nederland.
Verkooping Slagerij, Koemelkerij, Burger
huis en Huizen door notaris Bruinsma
des avonds 7 uur in café „’t Park” (zie
advertentie).
Verkooping Timmerzaak en Huizen, door
notaris Bruinsma ’s avonds 7 uur in café
„’t Park”, (zie adv.)
R.K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café Slippens.
Vrijdag 22 Februari:
N.C.G.O.V. Openbare Jaarvergadering des
avonds 8 uur in „Ons Gebouw” (zie
advertentie).
Jaarlijksche Uitvoering der Gymnastiek-ver-
eenigingen „Lycurgus” en „Wilhelmina”
met medewerking der gymnastiekschool
onder leiding van den heer C. Kan, des
avonds 8 uur in „De Doele”.
Zangvereen. „Voorwaarts”. Repetitie des
avonds 8 uur in café „Voorwaarts”.
Mannenkoor „Hollandia”. Repetitie 's avonds
7 uur.
Sted. Muziekkorps „Bolsward”. Gewone
repetitie des avonds 8 uur in de muziek
school.
Chr. Gemengd Koor. Repetitie des avonds
8 uur in de Chr. School „Rehoboth”,
Hengstepad.
Verkooping van Huizen te Bolsward door
notaris D. Feitsma, des avonds 7 uur in
„De Doele” (zie adv.)
Zaterdag 23 Februari:
Onderling Ziekenfonds. Contributie-afdracht
’s avonds van 5'/2—6‘/2 uur in „Ons
Gebouw”.
Dinsdag 26 Februari:
Bolswardsche Biljartclub. Ledenwedstrijd in
’t clublokaal „De Doele” van 7 tot 11 uur.
Gemengd Koor „Bolsward”. Repetitie van
’t Oratorium „Judas Macabeus”,’s avonds
8 uur in „De Doele”.
ons evenals de anderen weder
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
het volwassen lichaam blijven staan op een
onvolwassen standpunt. Daarom voel ik het
niet als een bezwaar om nog te spreken
van de opvoeding van de volwassen vrouw
of zelfs van de akelig klinkende term
in dit verband oudere vrouw, de seniores.
Want aan het lichaam der vrouw worden
op bepaalde tijden hoogere eischen gesteld
dan aan het mannenlichaam. Onze meisjes
voor te bereiden voor die belangrijke
maanden en uren is een dure en helaas,
maar al te vaak nog verwaarloosde plicht
den opvoeder opgelegd. En het resultaat is,
dat er méér geleden wordt, dat er zich
grootere bezwaren voordoen dan noodzakelijk
is en dan zou gebeuren, wanneer de geheele
opvoeding van onze meisjes doortrokken
was van 't begrip: ze voor te bereiden voor
hare hooge plichten.
Dan zouden zoovele dingen beter begrepen
en nageleefd worden, bijvoorbeeld:
Dat de ontwikkeling van onze meisjes
vroeger begint en eindigt dan die van onze
jongens. Wanneer wij dit tijdperk voorde
jongens mogen stellen van 1216 jaar, is
dit voor de meisjes van 1114 jaar en
prof. Bolk heeft net aangetoond, dat voor
onze Hollandsche meisjes het begin al op
101/2 jaar gesteld mag worden.
Dat dus hare ontwikkeling zich in korter
tijd voltrekt, terwijl die ingrijpender is dan
bij onze jongens. Waar nu dit geheele
tydvak het zwakke punt in den groei is,
als stellende zeer groote eischen aan het
lichaam, daar zal dus wel bijzondere zorg
gevraagd worden om niet tot een overlading
te komen.
Wanneer dat begrepen werd, dan zouden
wij de meisjes nog méér vrijheid van be
weging geven dan de jongens, in stede ze
te dwingen tot grooter onbeweeglijkheid
om ze de «-nuttige” en misschien ook de
«fraaie” handwerken by te brengen, die in
zoovele gevallen slechts zyn een nietsdoen
onder het mom van bezigheid. Hoe goed
dit zonder twijfel in bepaalde tijden en
opzichten kan zijn, in deze periode acht
ik een overlading in deze richting al
spoedig aanwezig.
Of wij ze dan ook zouden dwingen,
eenzelfde werksnelheid als de jongens te
volgen, is te bezien.
Wel is er een kentering in dit opzicht.
Wel wordt het tegenwoordige meisje een
veel grootere vrijheid van beweging toege
staan dan onzen vrouwen en onzen moeders.
Maar wanneer nu die kentering zich voltrekt
in deze wyze, dat ook de jongens aan
handwerken gezet worden, zooals mij nu van
twee scholen bekend is, dan vraag ik mij
af, of hier wel een begrip, laat staan een
goed begrip, van wat de lichamelijke opvoe
ding eischt, aanwezig is.
Ook bedenke men dit: dat, wanneer het
tegenwoordige meisje grootere bewegings
vrijheid heeft, dit meer gekomen zal zijn
ondanks de opvoeding dan dóór de opvoeding.
Zij hebben die vrijheid meer genomen,
dan dat zij die gekregen hebben.
Is trouwens niet de geheele sport door
de jeugd zelf ingehaald, om eerst later
door de ouderen (die misschien eerst tot
die jeugd behoord hadden) te worden
gesanctionneerdP
Aan de straf «Met smart znlt gij kinderen
baren”, is niet te ontgaan. Maar wel aan
zeer vele narigheden, die daarmede ver
bonden zyn en er toch feitelijk niet toe
behooren.
Die kunnen voor een zeer groot deel
door een doelbewuste lichamelijke opvoeding
van het meisje voorkomen worden.
Er is nog meer. Zonder twyfel heeft de
Nederlandsche vrouw over het algemeen een
goedgebouwd lichaam. Maar, en hier laat
ik om begrijpelijke redenen een buiten
lander aan het woord, n.l. prof. Lorenz
uit Weenen, zy kan niet staan, niet gaan
en niet zitten. Het zou zooveel beter
kunnen. Sport, in verschillende vormen,
kan daar zeer veel aan doen. Maar nog
meer de gymnastiek. Natuurlijk is ook
weer niet alle gymnastiek hier gelijkwaardig.
Maar ook de vrouw moet beweging
nemen. Nu moet de huisvrouw niet ant
woorden: Maar ik beb den geheelen dag
beweging in mijn huishouden. Want dat
zijn alle bewegingen, die geheel binnen
haar bereik liggen, en met weinig inspan
ning verloopen. Zij moet alle leden eens
kunnen uitstrekken. Zij moet alle spieren
eens krachtig kunnen gebruiken. En waar
schoolgymnastiek gegeven, omdat die voor
het publiek niet zoo interessant zyn als
de nummers, die nu waren uitgevoerd
en waarin het nuttige, aangename en
noodzakelyke der gymnastiek even goed
naar voren kwam. In deze tweede afdeeling
stond alles echter veel hooger. Dat begon
al met no. 12 (het 1ste der 2de afd.)
Wintervermaak door deadsp. Wilhelmina.
Het tooneel was in een winterlandschap
herschapen, en door de meisjes werden
alle wintervermaken uitgebeeld; schaats-
rijden, sleden, sneeuwbalgooien, sneeuwpop
maken, kortom men waande zich voor een
oogenblik niet in een volle zaal, doch te
midden van onschuldige winterjool. Een
buitengewoon mooi nummer, waarvan ont
zettend veel werk was gemaakt en dan ook
een van de meest succesvolle was. Alsnu
volgden de te Heerenveen bekroonde vrye
oefeningen der heeren, die begrijpelijker
wijs ook hier keurig werden uitgevoerd en
waarbij de uitvoerders beloond werden met
een dankbaar applaus. No. 14 was iets nieuws
op het gebied der gymnastiek. Door de
dames-afdeeling, «Wilhelmina” werd volgens
systeem van Dr. Bode uitdrukkings-gym-
nastiek gegeven. Het tooneel eenigszins
fantastisch verlicht, stelde een «Droomland”
voor.
Achtereenvolgens werden in bewegingen
uitgedrukt het aanbreken van den dageraad,
de morgen, de avond, de nacht, waarmede
de reis naar het droomland aanving. Alle
dames, zonder uitzondering, hadden een
heel goede opvatting van dit nummer.
Zoowel hun houding als gelaatsuitdrukking
spraken duidelijk tot ons en gaven de
inhoud der op het programma afgedrukte
dichtregelen duidelijk weer. Wederom
hulde, dames! ’t Was zeer mooi!
De plotseling verlichte zaal bracht ons
weer tot de werkelijkheid terug en vroeg
no. 15 van het programma onze aandacht.
HaRekstok turnen door de heeren van
Lycurgus. Nu krijgen wij meneer Kan
ook I hoorden wij achter ons uitroepen. En
jawel hoor! Daar kwamen zij reeds op,
onze kranige gymnasten. Zij zouden ons
weer verbluffende oefeningen laten zien.
En zij zijn er dan ook in geslaagd onze bewon
dering op te wekken voor hun betoonde
kracht, vlugheid en ook voor hun durf.
Zij wilden niet voor elkaar onderdoen en
geïnspireerd als zij zich gevoelden door
het voorgaan van hun leider, gingen zij
geheel op in hun liefde voor het turnen
aan de rekstok. Moeten wij nog iets zeggen
over de oefeningen door den heer Kan
uitgevoerd? Welnu dan, het was ver
bazend. Hij zit eerder op de rekstok, dan
een ander er af is. Ja soms, zweeft hij er
boven. Wij kunnen ons zoo goed begrijpen
dat alle gymnasten, jong en oud, met
bewondering opzien naar hun leider, ’t Was
werkelijk schitterend van uitvoering.
Hierna kregen wij de adsp. Lycurgus
weer voor stokoefeningen, die ook zeer goed
waren en daarna achtereenvolgens brug-
turnen van de dames Wilhelmina en van
de heeren Lycurgus. Ook deze nummers
oogsten een daverend applaus. De dames
waren best op dreef, den geheelen avond
door, dus ook bij het brugturnen. En bij
de heeren ging ook nu de heer Kan weer
voor, die
verstomd deed staan door hun kranig
werken.
Als slotnummer van het zoo rijkvoorziene
programma kregen wy een mooie groep,
waaraan alle dames en heeren en ook de
adspiranten deelnamen.
Ieder nummer werd besloten met een
mooie groep, doch deze laatste was de
grootste. Zoo was de uitvoering ten einde.
Thans kwam de voorzitter, de heer
J. Popma weer naar voren om een woord
van dank te spreken tot den heer Kan
voor zijn eminente leiding van dezen avond,
waarby hij den wensch uitsprak, dat deze
uitvoering nog door velen zou mogen
gevolgd, steeds onder leiding van den heer
Kan. (Nu wendde de voorzitter zich tot
Mevr. Kan) en dan zullen wy ons allen
gelukkig achten en dankbaar zyn, als dat,
evenals nn, steeds mag blijven geschieden
met medewerking van U, mevrouw Kan.
U die, niet alleen gedurende onze vele
repetities, doch ook nu weer, den geheelen
avond uw man zoo prachtig ter zijde staat
en met ons medewerkt onze uitvoeringen
te doen slagen.
Twee kleine meisjes traden naar voren,
een mand met prachtige bloemen torschende.
Kan. Zeker, zei de heer Popma, wij zouden
hier wel weer een anderen leeraar krijgen,
maar een man met zooveel tact en liefde
voor en kennis van de lichamelijke op
voeding als de heer Kan heeft, zouden
wij hier nooit meer krijgen. (Bij alle gym
nasten, jong en oud en bij het publiek
een daverend applaus.)
De heer Popma dankt H.H. Weeshuis
voogden en ook Dr. Beekhuis voor alles
wat zij ook het afgeloopen jaar weder
hebben gedaan in het belang der gymnastiek
en brengt vooral een woord van dank aan
den heer Kan voor zyn leiding en prettigen
omgang. Dank zij hem, konden wy dit
jaar op gehouden wedstryden 10 maal de
zege behalen en als overwinnaars huiswaarts
keeren.
De Spreker wekt allen op, propaganda
te maken voor de lichamelijke opvoeding,
die niet alleen nuttigen aangenaam, maar
bovenal „noodzakelijk is.
Hierna geeft hy de leiding
Direct heeft de afmarsch
niet zoodra hebben allen het
tooneel verlaten of de heeren van Lycurgus
komen op voor no. 1
de Staafoefeningen.
Het programma telt 19 nvmmers. Deze
allen tot in finesses te bespreken zou teveel
ruimte vullen. Wij zullen ze daarom in
’t kort even vermelden.
No. 1. Staafoefeningen, werden zeer
correct uitgevoerd, evenzoo no. 2 de stok-
oefeningen van de jongens 2e klas A.
Wij zagen hier en daar zich wel eens een
vergissen, doch daar zal de heer Kan hen
wel op attent hebben gemaakt.
Bij no. 8 Hoogspringen adsp. Wilhel
mina kregen wij staaltjes van lenigheid
en van vlugheid te zien en no. 4 Stok
oefeningen van de meisjes Se klas was
beslist mooi van uitvoering evenals het
volgende no. Halteroefeaingen jongens 2e
klas B. Dat waren zeer aardige bewegingen
en het gerikklik der halters klonk heel
aardig op de maat der muziek.
Toen kwamen de allerkleinsten, onder
de medewerkende meisjes, n.l. die der le
klasse om no. 6 uit te voeren: Poppenrei.
Dat was een lief nummer. De uitdruk-
kings-gymnastiek was hier bijzonder interes
sant. De aandacht van de poppenmoeders
was schynbaar meer by hun poppenkinderen
dan bij den leider. Schijnbaar zeggen wij,
want de oefeningen bleken er goed in te
zitten en werden netjes uitgevoerd.
Nog onder den indruk van deze Poppenrei
werd onze aandacht direct daarna al weer
gevraagd voor no. 7; het knotszwaaien
door de dames-leden van Wilhelmina. Een
schitterend mooi nummer, met groot succes
voor de uitvoerenden. De zaal en tooneel
waren in donker gehuld, de knotsen waren
ieder voorzien van een electrisch lichtje,
wat een fantastische aanblik opleverde.
Hulde dames, wunderschöti I
No. 8 was weer iets anders. De meisjes
2e klas voerden een Boogrei uit. Allen
voorzien van een boog met klimop-bladeren,
was ook dit een keurig nummer. Vooral
de tweede groep dezer meisjes had eer van
haar werk. Geen enkele vergissing werd
gemaakt en allen deden blykbaar hun uiterste
best het succes volkomen te maken. No. 9
brugturnen heeren 2e afd. uitstekend en
spannend en no. 10 vrye oefeningen
jongens le klas ook bevredigend uitgevoerd.
Dat waren de kleinsten onder de mannelijke
deelnemers. En ook zij deden hun best
om zoo flink mogelijk voor den dag te
komen. Zij hadden allen reeds een flinke
houding. Een daverend gelach barstte onder
het publiek los, toen bij dit nummer,
terwijl de jongens op de maat der muziek
aan het marcheeren waren, plotseling een
«groote boeremeid” het tooneel opkwam
en met de jongens mee marcheerde; tot
driemaal toe kwam zij op. Dat was een
komisch intermezzo. Doch hiermede werd
toch ook duidelijk gedemonstreerd het nut
der lichamelyke opvoeding. Daartoe had
men de vlugge en «gracieuse” houding
dezer hobbezak-achtige boeremeid maar te
vergelijken met den veerkrachtigen gang
dezer kleine jongens.
Thans nog een spannend no. n.l. lijn
bokspringen der adsp. Lycurgus, waarbij
weder getuigd werd van durf en behendig
heid en was de eerste afdeeling van het
programma beëindigd.
Na de pauze kregen wij een geheel ander
genre nummers. In de eerste afdeeling
waren met opzet al geen nummers van
van het programma
Nu de «lichamelijke opvoeding” in de
laatste en zeker ook nog in de komende
weken, hier ter stede bij velen een ernstig
onderwerp van bespreking uitmaakt, willen
wy hieronder afdrukken een artikel van
de bekende Dr. J. H. O. Reijs, onlangs
in de Tel. verschenen en waarin deze doet
uitkomen, dat, als de lichamelijke opvoeding
noodzakelijk is voor den man en den jongen,
die zooveel te meer noodig is voor de vrouw
en het meisje.
Dr. R. zegt dan o.a.
Eerst moeten wij dit vaststellen dat,
hoewel het begrip opvoeding gebonden is
aan het onvolwassen individu, wy dat woord
toch ook wel gebruiken mogen voor den
volwassene. Want hoewel uitgegroeid wat
lengte, helaas lang niet altijd wat gewicht
betreft, zyn toch vele verrichtingen van
zij nu na ’n dag huishoudelijk werk ’s avonds
moe is, van een moeheid die tot loomheid
en verveling wordt, daar zal zij na bewuste
beweging een moeheid voelen, die haar
geheele lichaam en ook haar geest weldadig
aaudoet. En het aantal elastieke kousen,
platvoetzolen, purgeer- en slaapmiddelen,
alles onrustbarend groot, zal er slechts
door kunnen verminderen.
Voor de vrouw die nooit, of langen tyd
geleden, aan sport deed, zullen gymnastiek
en zwemmen de aangewezen takken van
lichaamsbeweging zijn. Maar voorop sta
de kundige leiding.
Welnu, kundige leiding hebben wij hier
te Bolsward. Daar zijn allen die nader
met den heer Kan en zyn werk hebben
kennis gemaakt het over eens.
Uitvoering der Gymnastiek-Vereeni-
gingen „Lycurgus” - „Wilhelmina”.
Bolsward staat deze week weder in het
teeken der gymnastiek. De voorstanders
van lichamelijke opvoeding en volksgezond
heid konden er j.L Maandag en zullen dit
ook a.s. Vrijdag weder getuigen van zijn
welk een gunstige invloed de gymnastiek
heeft op de vorming van het menschelijk
licbaam. Wanneer men eenige jaren achter
elkaar deze uitvoeringen bywoont en met
aandacht de lichaambouw van onze jongens
en meisjes gadeslaat, is vooruitgang duide
lijk merkbaar. De houding is flinker, de
borstkas is breeder geworden en deze is ge
vuld waar die voorheen was ingevallen. Er
straalt meer energie en durf uit de oogen,
kortom, wij kunnen constateeren dat wij
hiermede op den goeden weg zijn om «bet
ramlend vee, met kwik bevracht” plaats
te doen mazen voor een geslacht «vol van
bouw en moed en kracht”.
In samenwerking met de leerlingen der
gymnastiek-school alhier, gaven boven
genoemde vereenigingen, Maandag hun
jaarlijksche uitvoering.
Naar aanleiding van het feit, dat de
lichamelijke opvoeding den laatsten tyd in
onze stad een belangrijk onderwerp van
bespreking uitmaakt, was het te verwachten
dat de belangstelling voor deze uitvoering,
die ieder jaar reeds groot is, dit jaar toch
nog grooter zou zijn. De zaal was dan ook
tot achteraan geheel gevuld; geen plaatsje
was er onbezet en de opmarsch was reeds
begonnen, toen de belangstellenden nog
kwamen.
Daar kwamen zij aan, van achter uit de
zaal. Aan de eene zijde de dames-leden
van Wilhelmina, gevolgd door de meisjes
der gymnastiekschool, aan de andere zijde
de heeren van Lycurgus, gevolgd door de
jongens der school. Twee aan twee betraden
zij de trap naar het tooneel en schaarden
zich daar achter elkaar. Toen allen op het
tooneel aanwezig waren, trad de voorzitter
de heer J. Popma naar voren, en sprak
hartelijke woorden van welkom tot alle
aanwezigen, doch in het bijzonder tot de
genoodigden, de H.H. Voogden van het
Weeshuis met hunne dames, het Bestuur
der afd. Bolsward van de Vereen, voor
lichamelijke opvoeding,totden Beschermheer
Dr. H. Beekhuis, tot de zustervereeniging
«Durate” en «Tonevido”. In een op sym
pathieke wijze uitgesproken speech, memo
reerde de heer Popma, dat wij bijna het
verlies van onzen eminenten gymnastiek
leraar te betreuren hadden gehad, door
sollicitatie naar Harlingen, doch dit ge
lukkig voorloopig geen zorg meer zal baren
door het besluit onzer gemeenteraad tot zijn
vaste aanstelling als gymnastiek-onderwyzer
op de Openbare Scholen. Toch blijft hy
vreezen, zoolang niet allen in Bolsward,
die daarvoor in aanmerking komen, zich
tot het ontvangen van gymnastiek-onderwijs
zullen stellen onder leiding van den heer
Bolswardsche Courant
He en Ita
Fe. H. C. de Haas
i
I
J
I
