Officiéél Orgaan
der Gemeente Bolsward
rd
F
I
No. 71
Woensdag 10 September 1924
63ste Jaargang
HALLO!
J. NA WIJN Jr.
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
Officiëele Advertentiën.
DIENSTPLICHT.
DE WEG NAAR SUCCES.
>jes
DIENSTPLICHT.
WEEK-AGENDA.
Van den Hak op den Tak.
De groote scheepvaart.
ette
AS
Advertentieprijs: 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
Aanmelding voor ziekenverpleger
of Ziekendrager.
met Nawijn:
Dijkstraat 39 - Bolsward
TELEFOON 112
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 6272 cent per 3 maanden
Wenschen omtrent toewijzing.
Bolswardsche Courant
L
Bolsward brengt
van belangheb-
de lichting van
Wat heeft U voor Groente?
Mevrouw te veel om op te noemen o.a.
Snijboonen, Slaboonen, Andijvie, Wortels,
Bloemkool, Roode-, Witte- en Savoye
Kool, Roode bieten, Uien, Kool, Rapen,
Groene Kooltjes, Zoete en Zure Appelen
voor de kook, Stoofperen enz., alles tegen
de bekende lage prijzen.
Verder ruim voorzien van Druiven, fijne
Handperen als Claps Favorite, Beurre de
Menode, Jutten, Bargamoiten, Triumf de
Vüene, Goudballen, Suikerperen, alle soor
ten Zure Appelen, Bananen enz.
Voor den inmaak mooie Snijboonen en
Pronksnijboonen, prijs billijk.
Aanbevelend,
Hè, dat heeft lang geduurd, alvorens ik
jullie ’t nieuws kon zeggen. Ja, je weet,
nietwaar, dat den vorigen Woensdag ons blad
niet is verschenen, en wel, omdat de col
lega’s van Laurens Janszoon Coster op
onze drukkerij, ter gelegenheid van den
kaatsdag vrijaf hadden. Nu, dat was hun
gaarne gegund! Evenals 'k elkeen, die aan
onzen wedstrijd heeft deelgenomen het
waren er 87 heel gaarne een pak nougat
had willen verstrekken. Maar Elberg zeide,
dat 'k me dan eerst wel eens mocht ver
staan met den tandarts. En die had op dat
moment geen spreekuur. Zoo ik reeds zei:
er zijn in totaal 87 oplossingen binnen
gekomen, en hiervan waren er 34 goed.
Bij de loting werden de volgende de win
naars: G. Mol, Kollum (le prijs); H. Bits,
Bolsward (2e prijs); K. Kuiper, Bolsward
Wat elk Nederlander
weten moet.
Wij, Nederlanders, zijn een zeevarend
volk, mids eeuwen. En daarom juist is
het treurig, dat, waar ons geheele handels-
en industrieele leven met de groote scheep
vaart is saamgeweven, er zoo weinig Neder
landers zyn die de beteekenis kennen van
Maandag 15 Sept.:
Orgelbespelingen. Laatste voordracht te geven
door den heer A. Alt, ’s avonds van
7'l2—ö'/a uur in de Ned. Herv. Kerk.
Dinsdag 16 Sept.:
Gemengd Koor „Bolsward”. Repetitie van
het Oratorium „Paulus”, comp. Mendels
sohn, des avonds 8 uur in „De Doele”.
Aankondigingen in deze rubriek worden
kosteloos opgenomen. Opgaven moeten
Dinsdagsavonds in ons bezit zijn.
meest in aanmerking komen, op tot het
afleggen van een proef. Reis- en verblijf
kosten komen voor rekening van het Rijk.
5. De Chef van den Generalen Staf
bepaalt, wie van hen voor detacheering
bij de Schoolcompagnie van den motordienst
in aanmerking komen. Dezen worden inge-
lyfd of overgeplaatst bij het 4de Regiment
Infanterie te Leiden en, na daarbij één
maand van hun eerste-oefeningstyd te hebben
vervuld, by dieSchoolcompagniegedetacbeerd
6. Voor de gewone dienstplichtigen der
lichting 1925, die zijn aangewezen voor
zoodanige detacheering, doch wegens uit
stel van eerste oefening, vrijstelling of om
een andere reden de hun aangewezen be
stemming niet kunnen volgen op het tijd
stip, waarop dienstplichtigen van hun lich
ting en van hun ploeg bij de Schoolcom-
pagnie worden gedetacheerd, komt deze
bestemming te vervallen, behoudens de
mogelijkheid van nieuwe aanwijzing voor
die detacheering bij aanmelding in het
volgend jaar overeenkomstig punt 3.
Indien bedoelde bestemming is vervallen,
worden zij, nadat is gjbleken, dat zij niet
opnieuw voor detacheering worden bestemd,
overgeplaatst naar het korps waaraan zij
zouden zijn toegewezen, indien zij niet aan
vankelijk bestemd waren geweest voor
detacheering bij de Schoolcompagnie van
den motordienst.
De Burgemeester voornoemd,
S. J. PRAAMSMA.
Bolsward, 8 September 1924.
van Bolsward brengt
belanghebbende ingeschre-
de lichting van het volgend
Voor het plaatsen van advertenties bevelen
wij ons blad bij H.H. bestuurders van ver-
eenigingen aan, terwijl wij hen tevens
attent maken op ons adres voor de levering
van alle soorten vereenigings-drukwerk als
convocatie-biljetten, reglementen, diploma’s,
programma’s, tekstboekjes enz. enz.
FIRMA B. CUPERUS Az.
Woensdag 10 Sept.:
Repetitie Operette des avonds 8,15 uur in
„De Doele”.
Geref. Zangvereen. „Pro Rege”. Repetitie
des avonds 8 uur in het Wilhelmina-
gebouw.
J.V.O. afd. Bolsward. Vergadering ’s avonds
8 uur in café „Voorwaarts”.
Schaak- en Damclub „Westergoo—Tavenu”.
Speelavond eiken Woensdag. Aanvang
kwart voor acht uur in „Ons Gebouw”,
leeszaal, boven.
Biljartclub „Jan Wiemers”. Speelavond des
avonds van 7—11 uur in café Gaarmann.
Donderdag 11 Sept.:
Burgerhuis Bolsward. Finale verkooping door
not. F. J. Bruinsma des avonds 7 uur
bij Witteveen.
Lycurgus en Wilhelmina. Oetenavond van
8—10 uur op het Sportterrein.
R.K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café Slippens.
Vrijdag 12 Sept.:
Chr. Gemengd Koor. Repetitie des avonds
8 uur in de Chr. School „Rehoboth”,
Hengstepad.
Zangvereen. „Voorwaarts”. Repetitie ’s avonds
8 uur in café „Voorwaarts”.
Sted. Muziekkorps „Bolsward”. Gewone
repetitie des avonds 8 uur in de muziek
school.
Zaterdag 13 Sept.:
Onderling Ziekenfonds. Contributie-afdracht
’s avonds van 6—7 uur in „Ons Gebouw”.
Stadsspaarkas. Gelegenheid tot ’t inbrengen
van gelden, des avonds 7 uur in het
lokaal Politiebureau.
De Burgemeester van
het volgende ter kennis
bende ingeschrevenen voor
het volgend jaar.
Ingeschrevenen, die niet in het bezit
zyn van het bewijs van voorgeoefend heid
kunnen, als zy in geval van bestemming
tot gewoon dienstplichtige in aanmerking
wenschen te komen voor opleiding tot
ziekenverpleger of tot ziekendrager en dezen
wensch niet reeds bij de keuring of recht
streeks aan den districtscommandant hebben
te kennen gegeven, zich daarvoor alsnog
vóór 5 October opgeven bij den burge
meester der gemeente, voor welke zy heb
ben geloot.
Voor opleiding tot ziekenverpleger komen
in aanmerking personen, die een krachtig
lichaamsgestel hebben, voldoende bedreven
zijn in lezen en schrijven, kennis bezitten
van de hoofdregels van het rekenen met
geheele en gebroken getallen en de toe
passing daarvan en tevens voldoend bekend
zijn met het metrieke stelsel van maten en
gewichten. De voorkeur genieten zij, die
reeds als burger voor ziekenverpleger in
opleiding zyn, voorts apothekers-assistenten
en zij, die uitgebreid lager onderwijs en
tevens onderwijs in de genees- of heelkunde
hebben genoten of genieten.
Voor opleiding tot ziekendrager komen
in aanmerking personen, die een krachtig
lichaamsgestel hebben, voldoende bedreven
zyn in lezen en schreven en in de eerste
beginselen van het rekenen, alsmede eenige
kennis bezitten van het metrieke stelsel
van maten en gewichten. De voorkeur
genieten zij, die in het bezit zijn van een
diploma voor eerste hulp bij ongevallen,
alsmede zy, die lid zijn van een transport-
colonne van het Nederlandsche Roode
Kruis en het bewijs van geoefendheid als
zoodanig bezitten.
De duur der eerste oefening bedraagt
voorde ziekenverplegers 12 maanden, voor
de ziekendragers 51/a maand. De zieken
verplegers zijn vry van herhalingsoefeningen.
De Burgemeester voornoemd,
8. J. PRAAMSMA.
Bolsward, 8 September 1924.
De Burgemeester van Bolsward maakt
bekend dat:
1. Ingeschrevenen der lichting 1925,
die tot gewoon dienstplichtige worden be
stemd en niet in het bezit zijn van het
bewijs van voorgeoefend heid, kannen bij
de Schoolcompagnie van den motordienst
worden gedetacheerd. Zij, die op zoodanige
detacheering prijs stellen, moeten dadelijk
na ontvangst van de kennisgeving betref
fende hun bestemming tot gewoon dienst
plichtige hun verlangen tot detacheering
schriftelijk melden aan den Commandant
van bedoelde Schoolcompagnie te Haarlem.
Zy moeten daarbij opgeven hun geslachts
naam en voornamen, den datum hunner
geboorte, de gemeente, waar zij voor den
dienstplicht zijn ingeschreven, hun lotings-
numnaer, het genoten onderwijs en of zij
al dan niet genegen zyn aan de officiers
opleiding deel te nemen, indien zij daarvoor
in de termen mochten vallen.
2. Het is noodig, dat zij bij hun schry ven
verklaringen overleggen, waaruit hun be
kwaamheid in het chauffeursvak of als
motorrijder of monteur blykt. Een rijbewijs
kan niet als zulk een verklaring worden
aangemerkt.
3. De gelegenheid tot aanmelding als
vorenbedoeld staat mede open voor gewone
dienstplichtigen van vorige lichtingen, die
wegens uitstel, vrijstelling of om andere
reden hun eerste oefening nog niet ver
vulden. Deze aanmelding, waarbij ook moeten
worden opgegeven de lichting en het korps
en korpsonderdeel, waarbij de dienstplichtige
is ingelyfd, dient te geschieden vóór
5 October a.s. Bij deze aanmelding dient
belanghebbende tevens schriftelijk te ver
klaren, dat hij niet voornemens is verder
uitstel van eerste oefening of vrijstelling
te vragen.
4. De Commandant van de School
compagnie roept degenen, die daarvoor het
woorden en termen die zij dagelijks gebrui
ken. Elk oogenblik hoort men het woord
«myl” gebruiken. Doch vraagt men, wat is
een mijl, dan blijft het antwoord meestal uit.
Een Engelsche zeemijl dan is ongeveer
1852 meter lang. De snelheid van een
zeeschip wordt op de Hollandsche en
Duitsche schepen gerekend per wacht van
4 uren. Op Engelsche stoomschepen daaren
tegen per Engelsche mijl per uur. Wanneer
dus een schip byv. 10 mijl heeft geloopen,
dan wordt hiermede bedoeld, dat het schip
10 geografische of Duitsche mijlen gedurende
de wacht van 4 uren heeft afgelegd. Aan
gezien nu echter een geografische of Duitsche
zeemijl 7407 meter lang is, dus precies
4 keer zoo groot als een Engelsche zeemijl,
blijft het precies hetzelfde, alsof men zegt,
dat de vaart 10 Engelsche mijlen per uur
heeft bedragen. Het is dus, wat het aantal
mylen aangaat, absoluut hetzelfde of men
van de snelheid in Engelsche mijlen per
uur of in geografische (of Duitsche) mijlen
per wacht van 4 uur spreekt.
Dezelfde opmerking als boven inzake
de beteekenis van het woord mijl, zou men
kunnen maken voor die van het woord
ton. Ton als gewichtsmaat beteekent 1000
K.G. als inhoudsmaat meet 1 zoogenaamde
registerton 2,83 kubieke meter.
Onder bruto-register-tonnage verstaat men
den geheelen kubieken inhoud van een
schip, namelijk den inhoud van alle besloten
ruimen en ruimten, op of ouder dek. De
bruto-register-tonnage omvat dus de geheele
ruimte van voor- tot achtersteven onder
dek, als ook de ruimte in de campagne,
brughuis, bak of eiken anderen bovenbouw,
mits besloten en in gebruik. Onder netto-
register-tonnage wordt verstaan de ruimte-
inhoud van de eigenlijke laadruimten van
een schip, dat is van de laadcapaciteit
onder dek, slechts bestemd voor het stuwen
van lading, dus met uitzondering van de
ruimten, ingenomen door machine kamer,
ketels, kolenbunkers, hutten, volkslogies,
enz.
De bepaling der ruimten, waarvan de
inbond van de bruto-register-tonnage worden
afgetrokken, onder netto-tonnage vast te
stellen, wordt door wetten en reglementen
aangegeven en is niet in ieder land het
zelfde. Daarom worden de havengelden
in Nederland dan ook naar den bruto-
inhoud berekend.
Het aantal tonnen, dat een schip kan
laden, hangt natuurlijk geheel van het
soort lading af. Het laadvermogen van
zwaar goed zooals steenkolen en erts, wordt
uitgedrukt in tonnen d.w. (deadweight,
dat is dood of zwaar gewicht,) welke een
schip kan laden tot het op den toegestanen
diepgang ligt. Spreekt men dus van een
schip van 2000 ton d.w., dan wil dat zeggen,
dat het schip 2000 ton zwaar goed kan
laden.
Voorzichtigheidshalve voegt men daar
nog aan toe, dat dit aantal tonnen met
of zonder uitzondering van bunkerkolen
is bedoeld.
Dit zijn eenige bijzonderheden over maten
en namen in onze groote scheepvaart, die
feitelyk ieder Nederlander moet weten en
begrijpen. Er zijn er nog zooveel meer,
doch dit zyn er wel eenige, die bijna eiken
dag voorkomen.
Tenslotte is er nog een andere beteekenis
van het woord «ton”. Maar die verklaren
wij niet. Want weet niet ieder wat het
beteekent, als men zegt: «Hy bezit een
ton?”
(3e pry's). De prijzen bestonden uit: 12
en 10 en 8 Hollandsche wafelen uit de
banketbakkerij van den heer J. van Dyk,
alhier. Genoemde heer was zoo vriendelyk,
een zeker aantal wafelen gratis voor dit
doel af te staan. Hiervoor ik spreek
namens de Redactie, en ook voorzeker
namens al mijn jeugdige lezertjes breng
ik hem gaarne een dankwoord! Mocht
bij een eventueel volgenden wedstryd in
dezen geest bijvoorbeeld tydens het
Sint Nicolaasfeest de een of ander iets
over hebben voor onze jeugd (we hebben
nu zoo’n aardig voorbeeld gehad!) dan
houd ik me voor hen: vriendelyk aanbe
volen.
Daar waren heel-leuk omschreven oplos
singen by! Eén jongen vertelde me, dat
z’n vader altijd de Bolswardsche Courant
op de borst droeg, om reden daar geen
tochtje doorging; en zoodoende was er
een nommer zoek geraakt. Een meisje
merkte op, dat ze thuis (na lezing) altijd
de krant verzonden naar Amsterdam, Spui
straat no. zooveel, maar zulks nü achter
wege lieten. Zoodoende gaf zij dat familielid
als abonné bij onze Administratie op.
En zoo had je verschillende aardigheidjes,
de een al mysterieuzer dan de ander. Maar
weet je nu allemaal al de eigenlyke op
lossing? Het woord, door my bedoeld en
waarnaar menigeen zoo gezocht heeft, is:
Vredestichters. Het komt voor in ’t no.
van 6 Aug., in de advertentie waarin
wordt bekend gemaakt, dat dominee Keuning
zal spreken over ’t onderwerp: Zalig de
Vredestichters. Had ’k niet gelyk, toen 'k
onlangs zei: bet duidt aan, menscheu, die
er helaas te weinig zijn? Toch zullen we
't een anderen keer wat gemakkelijker
maken heusch, voor velen bleek het
te moeilijk. We zouden dan b.v. kunnen
laten raden, hoeveel veertjes ik op myn
lyfje heb zitten. Enfin, da’s zorg voor later.
Omdat naar myn bescheiden meening
*t gedichtje zoo aardig is, wil ik 't hier
laten afdrukken; het is vervaardigd door
den eersten prijswinnaar: G. Mol te Kollum.
HOLLANDS ROEM.
Reeds in d’ oude middeleeuwen
Deed ons Holland van zich spreken.
Want ter Kruisvaart mocht vanzelf niet
Onze Ridderschaar ontbreken.
Later waren ’t vechtersbazen
Tromp, De Ruiter, Jan van Galen I
Dat toen ’t land was groot en machtig
Was het werk der admiralen.
Doch ook and'ren hielpen mede
Rembrandt, Vondel, Steen, Da Costa
Zorgden dat ons kleine landje
Werd geacht in gansch Europa.
Groot, mijn land, waart g’al in alles:
Ridders, Helden, Schilders, Dichters
’k Wensch U toe: o wordt nog eenmaal
Groot door uwe VREDESTICHTERS.
De jongeheer, die dit dichtte, is 14 jaar.
Nu we ’t over kinderen en jaren hebben,
wil ’k nog even een vreemdigheid mee-
deelen van wat ik gedurende een kermisdag
heb gelezen op een der reclamebiljetten
van 'n zekeren spullebaas. «Kinderen be
neden 61 jaar worden niet toegelaten”,
zoo stond er te lezen. Twee vrouwen, die
De Burgemeester
ter kennis van
venen voor
jaar:
a. dat zij, die hun wensch omtrent
de inlijving in geval van bestemming tot
gewoon dienstplichtige niet reeds bij de
keuring of rechtstreeks aan den districts
commandant hebben opgegeven, of wel een
bijzondere reden hebben, waarom hun
wensch is veranderd, vóór 5 October a s.
hun verlangen ter gemeente-secretarie kun
nen opgeven.
b. dat geen zekerheid kan worden ge
geven, dat met hun verlangen rekening
kan worden gehouden.
De Burgemeester voornoemd,
S. J. PRAAMSMA.
Bolsward, 8 September 1924.
De weg naar succes is niet
gemakkelijk en kort, doch
leidt langs vele opofferingen,
voortdurenden arbeid.en
nog veel meer.
In dagen van malaise, zooals wy thans
meemaken, terwijl alle takken van nijver
heid en bedrijf volgepropt zitten met ge
schoolde arbeiders en goed onderlegde
werkkrachten, zoeken vele menscheu tever
geefs naar het gouden sleuteltje, waarmee
zij zich toegang willen verschaffen tot het
veelbelovende land, dat «succes” heet.
Doch zij zoeken tevergeefs. Een «Sesam
open waardoor men zonder eenige
moeite of inspanning het succes bereikt,
bestaat er in onze dagen niet. Doch voor
wie wat kan, en wie over voldoende wils
kracht, volharding en bekwaamheid beschikt
staat de weg naar succes nog altyd open,
zelfs voor den eenvoudigsten boodschappen
jongen en den geringsten arbeider.
De abnormale tijden van den oorlog
zyn voorbij. Gemakkelyke winsten zonder
eenige inspanning verkregen, un-faire zaken-
praktyken, verkrachting van een eerlijke
handelsmoraal, dat alles behoort tot het
verleden. Maar de jongelieden, die in deze
jaren opgroeiden, hebben wel een heel
treurig en slecht voorbeeld gehad. Daarom
kan er by hen niet genoeg op gewezen
worden, dat de sleutel tot het succes gelegen
is in eerlyken, noesten arbeid gepaard aan
een helder verstand en aan bekwaamheid.
Goede resultaten in het werk, zijn de
belooning voor het voortdurende pogen in
de goede richting op het moeilyk levenspad.
Fouten en successen beide zyn de mylpalen
welke den weg van den pelgrim aangeven.
Doch men moet nooit stil blyven staan,
niet versagen, niet den moed laten zakken.
Men moet de gemaakte fouten beschouwen
als lessen, niet als hinderpalen, die U den
weg versperren. Men moet bedenken dat
goede wil en vlijt een toorts vormen welke
den weg naar succes verlicht. En deze
toorts moet gedragen worden door vast
beraden en nyvere handen, wil zy niet
uitgeblazen worden door de stormen der
tijden. En dan, men moet de verwarrende
en storende gedachte op zij zetten, dat de
mensch het slachtoffer zou zyn van zijn
omgeving en dat door de domme omstandig
heden zijn toekomstig lot werd bezegeld.
Aan den anderen kant mag deze gemoeds
stemming ook niet ontaarden in een mis
dadig optimisme, in een «laat maar waaien,
het komt wel in orde”. Veel jongelui zyn
nogal eens geneigd, zich over te geven
aan een stuurloos, ongetemperd optimisme
waarbij zy gelijken op een stuk hout,
opgezweept op de golven van het optimisme.
Dat is het andere uiterste.
Laten wij echter dit in het oog houden
Een man, die eerder meer doet dan minder
dan hij doen moet, een man die zijn werk
met enthousiasme verricht en zich gelukkig
gevoelt, als hy het goed gedaan heeft, zal
altijd respect afdwingen enzich onderscheiden
van anderen en daardoor geroepen worden
tot een positie van vertrouwen en verant
woordelijkheid in de maatschappij.
De weg naar succes is niet gemakkelyk
en kort, doch leidt langs voortdurenden
arbeid en vele opofferingen. Doch dat alles
wordt ruimschoots vergoed door het gevoel
van voldoening en durend geluk, dat den
overwinnaar ten slotte na volbrachte ar
beid deelachtig wordt.
