der Gemeente Bolsward
Officieel Orgaan
K. A. NIERMEIJER
J. NAWIJN en J. SCHILSTRA
i
KACHELS
HAARDEN
63ste Jaargang
Woensdag 29 October 1924
No. 85
Brieven en
pen
KELDERS LEEUWARDEN
Morgen DONDERDAG vanaf halfnegen
PUBLIEKE VERKOOPING
stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
Van den Hak op den Tak.
WEEK-AGENDA.
KEUZE UIT 200 MODELLEN
Vulemmers f 1,35
Kachelplaten vanaf f 2,50
j
Ij
De Volkenbondsgedachten.
I
DUISTER CHINA.
is
of
rij
Advertentieprijs 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 15 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief
Verkoop tegen fa b rie ks prijz e n Voor advies en
plaatsing dragen wij volledige verantwoording
Uw
Eau
Opwekkend en ver-
frisschend.
Luxe
en gewone flacons.
van een reuzenpartij APPELEN en PEREN, waaronder winter
appelen, als: Goudreinet, Bellefleurs, Engelsch Present, enz., enz.
Door onzen gecombineerden inkoop, prijzen EXTRA LAAG.
Uw eigen belang brengt mee 'n bezoek te brengen aan de Appelmarkt.
Bij genoegzame medewerking houden ondergeteekenden voorloopig
ELKEN DONDERDAG een publieke fruitverkoop op de Appelmarkt.
Aanbevelend,
I
‘1
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62*/2 cent per 3 maanden
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel”, welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
Bolswardsche Courant
i
e
Fruit! Fruit! Fruit! Fruit!
Fruit! Fruit! Fruit! Fruit!
ens
ide
jes-
zyn; ik
eigenlijk
deu schoonen
we daar een
We houden
«•Zeg, is het
wat we over je persoon hoorden,
elyk dat je met juffrouw X Y Z gaat
Plechtig en in vollen ernst begeven wy
ons nu naar de Sneekerpoort en we treden
het Park binnen. Niet om het een of ander,
maar om te genieten van
herfstdag. Plots ontmoeten
bekende: een oude vrijgezel,
hem aan, en vroegen hem:
waar, wat we over
nam
trouwen? Maar wat heb je een haast. Kerel,
wat ben je gejaagd!” «Beate vriend, boud
mij nu toch niet op! Thans geen tijd! Ik
ben juist op weg naar haar, om te vragen
of het gerucht waar is.” Wy hebben hem
zooals begrijpelijk is, veel succes meege
geven, wat hij dan ook dankbaar aan
vaardde. Later hoorden we, dat hij tijdens
de gas-en electriciteits-tentoonstelling in «De
Doele” een gas-aansteker heeft gewonnen of
gekocht daar wil ik af wezen. In elk
geval is hij denkelijk begonnen met het
byeen scharrelen van huisraad. Tenminste,
dat hoorde ik van die dame, die zich
telkens zoo vol bewondering daar toonde
voor het zonder - water koken - van visch,
dat ze vanaf het begin tot ’t slot dier
demonstratie telkens de mond wyd geopend
had. Nu is dat op zichzelf niet zoo’n rare
zaak, maar kwajongens kunnen soms die
omstandigheid benutten voor minder mooie
dingen. Trouwens die geschiedenis van den
aardappel zult ge wel oud vinden, weshalve
ik u liever met betrekking tot boven
genoemde tentoonstelling nog een practisch
iets wil voorhouden. Niet ik sta voor de
waarheid ervan in, maar m’n vriend wel.
Een enkele gasvlam verbruikt evenveel
lucht als vier volwassen menschen. - Mis
schien, dat de heer Directeur der Gas- en
Electrische bedrijven alhier, ter gelegenheid
wel eens de waarheid of onwaarheid van
deze stelling in ons blad wil aantoonen.
My dunkt: het kan best zoo
bedoel: men kan de leugen er
niet zoo - maar afscheppen. Iets anders
is het met dere twee, in elk geval met
de tweede bewering. De een zei: «Kyk
eens, ik zie een spin op het haantje van
den Westertoren zitten!” De ander zei:
«Ik ook. Doch ik zie bovendien, dat het
beest gaapt en één holle kies heeft!” Altyd
baas boven baas, nietwaar? Zoo sprak eens
een tandendokter: «Bij mij zetten de patiën
ten nooit een pijnlijk gezicht, als ik ze
kiezen trek.” De collega pochte evenwel:
«Bij mij laten de menschen op ’t moment,
dat ik ze help, zich meestal fotografeeren,
omdat ze zelden zoo’n leuk-, lachend-,
tevreden gelaat hebben als dèn I” Die derde
tandarts liet een ander geluid hooren. Hij
verzuchtte tot een dame, die hij den Jaatsten
kies uittrekt: «Helaas, ook u zal ik straks
niet meer onder mijne klanten kunnen
tellen!” Wie wil dat vrouwtje vervangen?
ROODBORSTJE.
en wWd gekenmerkt door een, in de
Chineesche oorlogsgeschiedenis, onbekende
hevigheid. Het is wel een sprekend bewys
voor de energieke houding der mogendheden,
dat Shanghai, dat toch de onmiddellijke
oorzaak van den strijd is, niet in het minst
door gevaar bedreigd werd, tydens den
geheelen duur van het conflict. De belofte
van steun aan Tse Kiang door Sun Yat
Sen, is nooit in daden omgezet. Sun Yat
Sen’s positie in Kanton is niet stevig
genoeg om hem in staat te stellen, de
stad ook maar eenigen tijd in den steek
te laten. De Chibli-party, onder Wu Pei Fu
staat er thans zeer krachtig voor en heeft
de handen nu vrij om afleekrachten aan de
campagne tegen Chang Tso Lin te wyden.
Zooals men zich misschien herinnert, is
Chang Tso Lin de gouverneur van Man-
choerye, die de centrale regeering den oorlog
verklaarde en Peking bedreigt. Aan het
front, dat zich ten N.W. van Shanghaikwan
uitstrekt hebben onbesliste gevechten plaats
gehad. Wanneer de strenge winter er echter
geen einde aan maakt, kan de oorlogstoestand
aan dit front enorme afmetingen aan nemen.
Chang Tso Lin moest eenigen tijd geleden
de Chineesche belangen verdedigen tegen
de Sovjetautoriteiten, die pogingen in het
werk hadden gesteld om de contróle over
den Chineeschen Oosterspoorweg te ver
werven. De concentratie van zyn troepen
in Zuid-Manchoerije, als gevolg van den
oorlog tegen Wu Pei Fu, noodzaakte Chang
Tso Lin het over deze kwestie met de
Sovjetregeering op een accoordje te gooien.
De Sovjetregeering buit deze gelegenheid
natuurlijk uit en overweegt nu om actief
in te grijpen en zich de controle over den
Oosterspoorweg te verzekeren, waarby Sovjet
troepen den spoorweg in Manchoerije zouden
bewaken. Dit is heel niet naar Japan’s zin.
Deze ernstige uitbreiding van den Russischen
invloedsfeer in Manchoerije zal dus verzet
uitlokken van Japan, waar bovendien een
invloedrijke party bestaat, welke sterk een
actieve interventie in de Chineesche aange
legenheden voorstaat.
Hieruit blijkt dus wel duidelyk, hoeveel
kiemen voor een gevaarlijke uitbreiding tot
andere Staten de huidige oorlogstoestand
in China in zich verbergt. Met recht kan
hier gezegd worden, dat er iets broeit.
Eerst wanneer de kwestie van Manchoerjje
en zijn verhouding tot de Chineesche
republiek zal zyn opgelost, zal er einde
gemaakt zijn aan een toestand, die, zooals
hij er momenteel uitziet, zeer verontrus
tend is.
Na het schrijven van dit artikel komt
het bericht, dat een communiqué, uit
gegeven door het hoofdkwartier van
Tsjang-Iso-Lin, meldt, dat de oorlog
met de Chineesche Centrale regeering
geëindigd is.
Wu Pei Fu is op de vlucht en aan
de legers der Centrale regeering by
Sjanhaikwan is de terugtocht afgesneden.
Uit Tokio wordt gemeld dat de
Japansche regeering besloot 2 torpedo
jagers naar Tientsin te zenden en 200
man naar Sjanhaikwan. Deze plotselinge
ommekeer in zaken bevestigd onze
meening dat er in China wat broeide,
al is dit momenteel in een ander opzicht
bewaarheid, dan wij direct verwachtten.
Een juiste beoordeeling van den toe
stand is op grond van de tegenstrijdige
berichten niet mogelyk.
Verdere complicaties met Japan en
Sovjet-Rusland lijken ons momenteel
niet direct te verwachten.
Een Engelsche fat wilde graag den indruk
geven, dat hy goed Fransch kende. Op
'n avond zat hy in zyn clublokaal en een
Fransch humoristisch blad opnemend, deed
hij alsof hy verdiept was in den inhoud.
Telkens glimlachte hy flauwtjes, alsof hij
de moppen goed vond, en zei dan hardop:
«Bon, trés bon.” Deze vertooning werd
opgemerkt door eeoige heeren, die aan een
naburige tafel zaten; één hunner zei: «Zie
e Wilson daar net zitten doen, alsof ie
dat Fransche tijdschrift leest? Je moet
weten, dat doet hij alleen maar, om te
doen gelooven, dar. hy heel wat talen kent.
Doch een ander van het gezelschap ant
woordde: «Hij zal toch ongetwijfeld Fransch
kennen!” Nu sprak eerstbedoelde van het
gezelschap: «Ik zal bewijzen myn bewering.”
En naar Wilson toegaande, sprak hy dezen
aan met: «Monsieur, quelle heure est-il?”
Wilson lachte een Parijschen glimlach, en...
gaf hem het tijdschrift! Die liep dus tegen
de lamp.
Ook in de volgende gebeurtenis was het
niet in den haak. Mevrouw zei tot Jaap:
«Zeg eens, Jaap, heb je maar één biljet
voor de komedie gehaald? Meneer heeft je
toch gezegd, dat er twee moesten komen P”
Schouderophalend gaf Jaap te kennen: «Ja,
mevrouw; mijnheer heeft gezegd: haal voor
ons beiden twee biljetten. En dat heb ik
gedaan, ook. Mijnheer heb ik het zy’ne
gegeven, en het rnyne aan de keukenmeid.”
Jaap kende dus blijkbaar ons niet. Wel
neen, het gezegde is immers ook: Ons kent
ons. Toch is het Jaap’s vrouwtje niet ge
worden, die keukenprinses. Toen ze hem
een afschryven had gestuurd, gebruikte hij
deze bedreiging: «Als u mijn huwelijks
aanzoek afwijst, dan moet ik in
vredesnaam een ander nemen!” Nu, zulke
dreigementen vallen nog al mee, nietwaar?
En ’n meevallertje mag er tegenwoordig
wel bij, hoor! Dat zeiden die jongelui ook,
die verleden Zaterdagavond verschillende
benoodigdheden ’nor hun aanstaande huwe-
lyk kocht bij de fiima Van den Oever aan den
Grooten Dijlakker. Toe buurvrouw, der
mutte jou ok us kiekel Ook de Sint-
Nicolaas-étalages beginnen zoo zoetjes aan
weer min of meer naar voren te komen.
Vogelzang byvoorbeeid liet den volke zien,
hoe men door een machine een heele bad
inrichting kan laten werken. En naar ver
luidt, zal zwarte Pikkie zich dit jaar hierin
wit wasschen.
Kaarten voor dit experiment vanaf heden
avond 8 unr te verkrygen aan bovenge-
melden winkel. Dat zal druk loopen! En
wat zal dat in den naaste toekomst druk
fietsen, als zoowat elkeen voorzien is van
een A-B-B-regel-fiets! Mede een voor
deeltje voor het Rijk, met betrekking tot
de rijwielplaatjes. Maar... ze moeten op de
fiets bevestigd niet op het hemd, zooals
onlangs die jongen, die ze hier snapten.
Meneer Menger en z’n confratoren, beleven
soms by het ochtendglorenvreemde zaken
van wondere soort. Waarvan men enkel in
dezen tyd hoort. Ook by duist're maan,
houdt men ze zonder etiketje aan. En thans
is ’t met dit onderwerp gedaan.
reikt, waarvan het jongste protocol wel
het voornaamste is.
Het valt niet te ontkennen, dat er in
het wezen van den Volkenbond een groote
verschuiving heeft plaats gevonden, terwijl
tevens de grond-idee gewijzigd is. Bij de
oprichting van den bond zat de gedachte
voor, om door conferenties en verdragen
de tot stand gebrachte vrede en orde te
bewaren en verdere verbrekingen van den
vrede te voorkomen. Zijn machtsmiddelen
waren van moreelen aard, n.l. onderlinge
overeenstemming en vertrouwen. Ook zou
de Volkenbond het vraagstuk van ont
wapening ter hand nemen. De gedachten
die aan den Volkenbond ten grondslag
lagen, maakten hem tot een permanente
conferentie, met een permanent gerechtshof
en een samenstel van voortdurende instel
lingen, die aan de mogendheden een rustig
overleg mogelyk zouden maken. Doch we
hadden en hebben nog niet, een wereld
waarin de vrede moet worden bewaard,
maar een, waarin de werkelijke vrede nog
moet worden gemaakt. En daartoe is men
nu het oog gaan richten op den Volkenbond.
De jongste conferentie was wel een
sterk sprekend staaltje van deze geheel
gewijzigde opvatting. Men heeft nu aan
den bond de groote problemen voorgelegd,
welke men bij de oprichting aan de re-
geeringen der landen individueel had over
gelaten.
Ook in Amerika begint men de oor-
spronkelyke sceptische houding ten opzichte
van den Volkenbond te laten varen. De
vooruitzichten voor den Volkenbond zijn
dus gunstiger dan ooit. We leven in een
grooten tijd. Op ons geslacht rust een
zware plicht en een groote verantwoorde-
lykheid. Van ons geslacht zal het af
hangen, of de huidige beschaving zal
worden voortgezet, of dat wy de mogelijk
heid van nieuwen verwoestenden wereldkrijg
zullen handhaven. De Volkenbond is de
eenige waarborg voor een durenden vrede.
Zij alleen kan ons die verschaffen. Daarom
is het plicht van elk weldenkend mensch,
de volkenbondsgedachte te steunen.
De huidige toestand. Er
broeit iets. Japan en
Sovjet-Rusland. Gevaar
lijke inmenging.
Door de gebeurtenissen der laatste dagen
de toestand in China wel zeer veel
vereenvoudigd, waardoor het inzicht in het
gebeuren, daar in het groote Mongoolscbe
Rijk sterk vergemakkelijkt is. Want wat
daar momenteel in het duistere China ge
schiedt, draagt den kiem in zich van zeer
ernstige verwikkelingen, waarvan degevolgen
niet te overzien zyn. Daarom is thans een
meer dan gewone belangstelling, voor het
geen ginds in het Rijk van den Chinee
schen draak voorvalt, zeker gerechtvaardigd.
De strijd in de omgeving van Shanghai
werd gestaakt, zoodat het eigenlyke China,
althans lijdelijk, vrij van burgeroorlog kan
worden beschouwd. De positie van Tse
Kiang’s gouverneur aan het Shanghai-front
was reeds precair geworden; na de desertie
van een zijner generaals met zijn troepen,
werd zijn toestand onhoudbaar en vluchtte
hij naar Japan. Reeds worden maatregelen
getroffen voor de repatrieering van de Tse
Kiang-troepen, welke meerendeel uit Shan
tung afkomstig zijn. Daarom is het waar
schijnlijk, dat de toestand in dit district
weer spoedig bij het oude zal zijn. De
strijd aan dit front heeft 6 weken geduurd
Een nieuw tijdperk is aan
gebroken. Arbitrage in
plaats van oorlog. De
Volkenbond moet gedra
gen worden door het ge
loof van de aangesloten
volken.
De vooruitgang welke in de laatste tydeu
valt te constateeren, wat betreft de alge-
meene ontwapeningsgedachte en vooral de
volkenbonds-idee, zal wel door ieder wel
denkend mensch met ingenomenheid zijn
begroet. Binnenkort zal de Nederlandsche
volksvertegenwoordiging geroepen worden
om zich uit te spreken over het jongste
Geneefsche protocol. En door de ratificatie,
waaraan wij zelfs geen oogenblik willen
twijfelen, wordt niet alleen reeds onze
houding op de in het volgende jaar te
houden ontwapeningsconferentie bepaald,
doch tevens weer een stuk tot het ver
trouwen in den volkenbond bijgedragen.
En dat is op zich zelf genomen ook al
een heel belangrijk ding. Want het is
inderdaad een feit, dat, wil de Volkenbond
ooit een volkomen succes worden, hij ge
dragen en gesteund moet worden door het
geloof en den goeden wil van de aange
sloten volken. Het vertrouwen in den
volkenbond neemt gelukkigerwijs gestadig
toe. Want met prof. Van Hamel zouden
wy willen verklaren, dat, zoo er in de
wereld iets te bereiken zal zijn, in de
richting van een betere samenleving der
volken, de kern daarvan in den Volkenbond,
in den volkenbondsgedachte ligt.
Wanneer men eens nagaat, wat er in
die paar jaren, sedert de oprichting van
den bond is tot stand gebracht, dan neemt
ons vertrouwen in de toexomst, in een
uiteindelijk slagen, nog toe. Wanneer men
terugziet op die 26 artikelen van Jan.
1919 en dan eens beziet wat daaruit is
gegroeid, dan kan men constateeren, dat
er een wijdvertakte organisatie is ontstaan,
die reeds uitstekende resultaten heeft be-
Voor het plaatsen van advertenties bevelen
wij ons blad bij H.H. bestuurders van ver-
eenigingen aan, terwijl wij hen tevens
attertt maken op ons adres voor de levering
van alle soorten vereenigings-drukwerk als
convocatie-biljetten, reglementen, diploma’s,
programma’s, tekstboekjes enz. enz.
FIRMA B. CUPERUS Az.
Woensdag 29 Oct.:
Geref. Zangvereen. „Pro Rege”. Repetitie
des avonds 8 uur in het Wilhelmina-
gebouw.
J.V.O. Vergadering des avonds 8 uur in café
„Voorwaarts”.
Repetitie Operette des avonds 8,15 uur in
café Slippens.
Schaak- en Damclub „Westergoo—Tavenu”.
Speelavond. Aanvang kwart voor acht
uur in „Ons Gebouw”, leeszaal, boven.
Biljartclub „Jan Wiemers”. Speelavond des
avonds van 7—11 uur in café Gaarmann.
Donderdag 30 Oct.:
Woningen te Bolsward. Provisioneele ver-
kooping des nam. 1 uur, door notaris
W. Wierda, bij Boermans.
Het Nieuwe Tooneel. Voorstelling’s avonds
8 uur in „De Doele”.
Biljartclub „De Harmonie”. Speelavond des
avonds van 7—11 uur in café „De Har
monie”, Nieuwmarkt 4.
Vrijdag 31 Oct.:
R.K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café Slippens.
Chr. Gemengd Koor. Repetitie des avonds
8 uur in de Chr. School „Rehoboth”,
Hengstepad.
Zangvereen. „Voorwaarts”. Repetitie ’s avonds
8 uur in café „Voorwaarts”.
Sted. Muziekkorps „Bolsward”. Gewone
repetitie des avonds 8 uur in de muziek
school.
Zaterdag 1 Nov.:
Onderling Ziekenfonds. Contributie-afdracht
’s avonds van 6—7 uur in „Ons Gebouw".
Stadsspaarkas. Gelegenheid tot ’t inbrengen
van gelden, des avonds 7 uur in het
lokaal Politiebureau.
Zondag 2 Nov.:
Voetbalwedstrijden C.A.B.
Maandag 3 Nov.:
Damclub „Bolsward”. Speelavond in het
Wilhelminagebouw van 7—11 uur.
Dinsdag 4 Nov.:
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond van
7 tot 11 uur in „De Doele”.
Gemengd Koor „Bolsward”. Repetitie van
het Oratorium „Paulus”, comp. Mendels
sohn, des avonds 8 uur in „De Doele”.
Aankondigingen in deze rubriek worden
kosteloos opgenomen. Opgaven moeten
Dinsdagsavonds in ons bezit zijn.
