der Gemeente Bolsward
Officieel Orgaan
1
VS
No. 97
WEET GE T WEL?
dat ondergeteekende speciaal is
gesorteerd in
BLIKGROENTEN?
Brieven en stukken voor de Redactie en Administratie, opgaven van advertentiën enz., te zenden aan het Bureau van Uitgave:
Firma B. CUPERUS Az. te Bolsward - Telefoon No. 4
Woensdag 10 December 1924
63ste Jaargang
I
f
EEN NIEUW CHINA.
WEEK-AGENDA.
&iu de Qofo^nc/JrrjzcLLe.
Parfumerie Joyzelle, Haarlem
Van den Hak op den Tak.
De aankoop van melkbussen.
J
K
GEEN HART.
Neen, zeg
Opwekkend
en
verfrisschend
En ’t knopje, dat zich reeds te openen
In ’t licht begon,
Wacht iu den nacht op warme stralen
Der morgenzon.
Of hebt gy ooit zien schitt’ren stralen,
De diamant.
Vóór hij geslepen werd, voorzichtig,
Door menschenhand?
Het liefdelooze hart zal stralen
Als diamant,
Zich openen als de teed’re knoppen
Door liefde-hand.
van niemand, zeg het nimmer:
Hy heeft geen hart.
Gij schrijft hem hierdoor op ten doode,
In diepe smart.
gete niet, dat de melkvoorziening milli-
oenen kostte en dat de verbetering van
het apparaat ontzaglijke besparingen heeft
gegeven, vele malen meer dan de tot de
hoogste mogelijkheid opgevoerde berekening
van het verlies op den kannenkoop. Het
moreele doodvonnis dat de commissie voor
de staatsuitgaven overmy heeft uitgesproken
is een terechtstelling zonder gelegenheid
tot verweer geweest en grievend onrecht
vaardig. Kan my nog recht geschieden
Verschijnt Woensdags en Zaterdags Abonnementsprijs franco per post 62’/2 cent per 3 maanden
kwaliteit
per pond 38 ct.
35
25
Advertentieprijs 10 cent per regel. Bij contracten aanmerkelijke korting.
Dienstaanbiedingen, Koop- en Verkoopadvertentiën, Personeelaanvragen,
enz., enz., van 1—5 regels 50 cent. Iedere regel meer gewoon tarief.
Luidt ooit vanzelf de reinst gestemde,
De mooiste klok?
Zij geeft geen klank, tenzy men tonen
Aan haar ontlok.
In de verschillende bladen heeft het
bericht reeds de ronde gedaan, dat in Juni
1919 de regeering 25.000 melkbussen voor
de melkvoorziening bestelde, terwyl reeds
pl.m. 38.000 melkbussen voorhanden waren.
By de levering moet, naar men beweert,
een sterke bevoorrechting hebben plaats
gevonden van de te Amsterdam gevestigde
zaak, de jN. V. Machinehandel v. h. C.
van Cleef Co, met welke een der leden
van de Commissie van Advies voor Zuivel-
aangelegenheden, de heer O. Reitsma (door
zyn langdurig verblyf hier ter stede voor
vele onzer plaatsgenooten geen onbekende)
in finaucieele relatie stond. Het Rijk had
daardoor belangrijke schade geleden, die
de Commissie-Rink op pl.m. f 140.000
raamt, terwijl feitelijk de geheele bestelling
achterwege had kunnen blijven. De Lands
advocaat adviseerde tot een justitioneel
onderzoek. Dit onderzoek heeft echter niet
tot een strafvervolging kunnen leiden, o.a.
omdat de heer Reitsma slechts lid was van
een commissie van advies en geen ambtenaar
in den zin der wet.
De indruk is, dat de bevoordeeling is
bevorderd door den ambtenaar aan het
departement van landbouw, die met de
verzorging van den tak van dienst, waarop
deze belangen betrekking hebben, was belast
(blykens het verslag der commissie de heer
L. Bückmann, secretaris der C. v. A.,
tevens chef van de afd. melk- en melk-
productenvoorziening aan het departement).
Thans heeft de heer O. Reitsma aan de
Tweede Kamer een adres gericht, naar
aanleiding van het vierde vervolg op het
verslag van de commissie voor staatsuitgaven
omtrent het verslag van de Algemeeue
Rekenkamer inzake den aankoop van melk
bussen in Mei/Jani 1919.
In dit adres stelt adressant allereerst
vast, dat de melkvoorziening in den winter
van 1918/’19 onbevredigend is verloopen:
„Behalve dat er een groot tekort aan
melk was, was nog een aanmerkelijk deel
"an het te weinige, wat geleverd werd, in
bedorven toestand gearriveerd. Vry wel zonder
eenige uitzondering was dit bederf ontstaan
door het vervoer van melk in vaten, die
voor melkvervoer niet voldoende gereinigd
konden worden. Ook was er nog herhaal
delijk tekort aan transportmateriaal. Deze
omstandigheden waren den minister en alle
leden van de commissie van advies voldoende
bekend. Waar ik toen deze zaak be
sproken werd reeds mocht aannemen,
dat ik in den winter 1919/'2O tegenover
den minister de verantwoordelijkheid van
het goed functionneeren der melkvoorziening
zou dragen, moet het zelfs nu nog erkend
worden, dat ik alleen uit dezen hoofde een
volstrekt voorstander moest zijn van het
voorstel van het rijkskantoor voor melk.
De gevraagde 25.000 bussen hadden dezelfde
vervoercapaciteit, als de 7600 melkvaten,
die in den afgeloopen winter met zoo treurig
resultaat gebruikt waren. Deze bussen zouden
dus de vaten kunnen vervangen. Warm
behoefde ik het voorstel niet te steunen.
Al mijn 5 medeleden der commissie van
advies, die allen in zuivelzaken deskundig
waren en den geheelen afgeloopen winter
wekelijks kennis hadden kunnen nemen
van de legio klachten, waartoe de melk
voorziening aanleiding gaf, gingen aanstonds
mede. Het was niet myn taak de adviezen
onzer commissie aan den minister over te
brengen, maar dat de minister heel gereedelijk
met dit advies accoord ging, kan ik mij
op dezelfde gronden verklaren, want ook
tot den minister drongen vele klachten door.
Reeds in het eerste oorlogsjaar, deelt
adressant verder mede, was het moeilijk
voldoende melkbussen voor de zuivelindustrie
te verkrygen. Aanvankelijk werd geholpen
met vertinde bussen. Spoedig kon tengevolge
van het uitvoerverbod van tin op deze wijze
niet meer aan het tekort worden tegemoet-
PEPERMUNT
vanslooten-harlingen (i
gekomen. Inwendig verlakte bussen konden
niet dienen.
De heer Reitsma heeft toen den Duitschen
leverancier gevraagd hier met zyn ruwe
bussen te komen en ze in een hier te
stichten fabriek te vertinnen. Aanvankelijk
lukte dit en. kregen wij weer eerste soort
transportmateriaal. Toen echter Duitscbland
ook bet ruwe materiaal niet meer kon
leveren, moest het bedrijf tot een complete
kannenfabriek worden uitgebreid. Adressant
bleef geheel vrystaan van dit bedryf:
„Met den gang van zaken in het bedrijf
heb ik mij nimmer bemoeid: als zoo vele
andere industrieelen kwam de directeur mij
eens enkele malen vrag^p om een intro
ductie en als ik kon helpen maar dat
was niet vaak dan hielp ik, niet meer
of niet minder dan eenig ander bedrijf,
welks werkzaamheid ik in het algemeen
belang oordeelde.
Toen de commissie van advies besloot
nu gunstig te adviseeren op het voorstel
om 25 000 kannen te maken, heb ik ten
opzichte van den aankoop voorgesteld een
deej laten aanbesteden en verder aan
de firma Van Kleef de levering op te dragen
van 10 12000 bussen tegen den tot
voor kort geldenden maximumprijs en
daarenboven nog van 3 4000 bussen
tegen matigen prys, bedoeld als een op
lossing die aan de regeering geen extra geld
zou kosten. Het eenige bijzondere zou dan
zijn, dat de naar voren gebrachte firma
van deze levering een grootere portie kreeg.
Als motief voor dezen steun heb ik aan
gevoerd, dat de betrokken firma den ge-
heelen winter door de toepassing van het
vervoerverbod uitsluitend voor het ryks-
melkkantoor had kunnen werken en niet
aan baar overige cliëoièle had mogen af
leveren, zoodat er naar myn meening
alleszins motieven waren, dat de regeering
baar nu steunde bij de verwerking van
duur materiaal.
Ook in dit opzicht aanvaardde de com
missie van advies, waarvan ook elk der
leden wist, hoe het bewuste bedryf den
geheelen winter uitsluitend had mogen
afleveren aan het Rijkskantoor en hoe het
steeds was aangezet tot grootere productie,
mijn voorstel en adviseerde aldus aan
minister Van IJsselstein. Dat mijn opzet
te dezen opzichte faiikant is uitgekomen
heb ik nimmer geweten voordat minister
Van IJsselstein in het voorjaar van 1922
een onderzoek liet instellen.
Wanneer de commissie voor de staats
uitgaven opmerkt, dat van de motieven
van het verwerken van duur materiaal
niets terecht is gekomen, omdat het rijks
kantoor bussen van incourante maten
heeft geaccepteerd, dan kan ik daarop
niets anders zeggen. Voor deze onzinnige
leveringen ben ik niet aansprakelijk en
ik heb er niets van geweten, noch direct,
noch indirect. Toen ik dit alles ervoer
was de fabriek Neerlandia al gestorven
aan haar pogingen om met haar dure
voorraden door de crisis heen te komen,
met opoffering van al datgene wat de
insiders als aandeelen hadden gestort of
geleend hadden, zoodat ik’ ook geen poging
kon doen om een voor het land schade
lijke uitvoering van een anders bedoeld
voorstel nog door een schikking tot een
beter bevredigend einde te brengen.
Op den dag van het advies bestond de
leening van f 50 000 nog niet. Ultimo
Mei zou adressant het penningmeesterschap
neerleggen van den F.N.Z. en achtte hij
bet dan beter en mogelyk iets voordeeliger
om een bedrag van f 50.000 daar in depo
sito belegd voor vrienden en zichzelf mee
te nemen en elders te plaatsen.
Dit elders werd de N.V. Van Kleef,
die mij 21 Mei vroeg of ik haar niet
tijdelijk een flink bedrag kon leenen,
omdat zij door haar groote voorraden te
kort bedrijfskapitaal had. Zoo gebeurde
einde Mei of begin Juni door een over
boeking. Op 8 Mei toen ik het bewuste
advies gaf, bestond eenige finantieele relatie
tusschen mij en de firma Van Kleef der
halve nog niet... Uitdrukkelijk herhaal ik
dat ik volstrekt buiten de leining van één
dezer bedrijven stond. Ik heb myn adviezen
ter zake volkomen als vrije man gegeven
en ze uitsluitend gebaseerd op algemeene
overwegingen die en ik moet het nog
maals zeggen ook voor mijn deskundige
medeleden overtuigend waren.
...Heeft dit ongelukkige advies geld
gekost veel geld gekost men ver-
Advertentiën voor dit blad worden gratis geplaatst in „Wonseradeel”,
Makkumer Courant en „Hennaarderadeel", welke bladen door geheel
Wonseradeel en Hennaarderadeel geregeld huis aan huis worden bezorgd.
Waartoe de Chineesche burger
oorlog geleid heeft De grond
slagen eener nieuwe regeering
Geen vereenigd China.
De gebeurtenissen in het oude Chineesche
Ryk hebben zich in de afgeloopen weken
zoo' snel afgewikkeld en met zoo'n voor
onze Westersche begrippen, snelle en onver
wachte verandering der aspecten, dat het
voor al diegenen, die belang stellen in het
wereldgebeuren zeer zeker interessant is,
den nieuw geschapen toestand in dit on
metelijke Rijk eens nauwkeurig te bezien.
Tuan Cni Jui is thans, hoewel niet in
naam, dan toch inderdaad de dictator die
China regeert. Hij is de voorloopige chef
van den uitvoerenden raad. Hij heeft
verklaard, dat hij het zonder een premier
zal doen, doch dat hij bijgestaan zal worden
door een kabinet, dat samengesteld is uit
vertegenwoordigers van alle anti-Chibli-
parlijen. Naar het zich laat aanzien,
zal dit kabinet vrijwel een beslist conser
vatief karakter hebben. Het plan is nu,
een conferentie bijeen te roepen van alle
militaire en politieke leiders, teneinde de
meest dringende vraagstukken op te lossen.
Daarna zal een nationale vergadering van
provinciale vertegenwoordigers worden bij
eengebracht teneinde de grondslagen te
leggen voor een nieuwe regeering, zoowel
nationaal als provinciaal. En wanneer deze
nationale vergadering haar plicht zal hebben
gedaan, zal Tuan zich ter beschikking van
haar stellen en zich aan hare besluiten onder
werpen. Alle anti Chihli partijen hebben een
groot vertrouwen in dezen man, die door
zyn krachtig optreden bewondering afdwingt.
Hij heeft in China een groot persoonlyk
prestige, grooter dan eenig ander politiek
leider, en dat, niettegenstaande hij nog voor
kort leider der pro-Japaosche partij was.
Tuan nu is niet geneigd om toe te staan,
dat er vijandelijkheden worden geopend
tegen Wu Pei Fa, vóórdat er een poging
is gedaan tot een oplossing van het Yang
Tse-probleem langs minnelyken weg. Hij
tracht thans de weifelende leiders der Yang-
Tse-provincies voor zich te winnen, met het
vooropgezet doe), om te pogen geleidelijk
een verzoening met Wu Pei Fa te bewerk
stelligen. En het is een feit, dat de
mogelijkheid bestaat, dat deze verstandige
stappen van den dictator met succes worden
bekroond, wanneer Feng Ya-Esiang, de
christengeneraal, het militaire bewind neer-
Jegt, hetgeen men binnenkort verwacht.
Tsang Tso Lin is naar Moekden terugge
keerd, waardoor hij Taan ten volle meester
van de situatie te Peking liet.
Het valt niet te ontkennen, dat Taan
zich voor een schier bovenmenscheiijke
taak gesteld ziet, ook al wordt het Yang
Tse-gevaar uit den weg geruimd door de
boven aangegeven middelen. Want hy
moet trachten al de tegenstrijdige eischen
en wenschen der verschillende partyen,
welke de laatste jaren ontstaan zijn, met
elkaar te verzoenen en in harmonie te
brengen. Doch hij is een krachtige figuur
en wanneer er één man in staat wordt
geacht, dit groote werk tot stand te brengen,
dan is hy het wel.
Maar wat het ideaal van een vereenigd
China aangaat, daarvan is men momenteel
verder verwijderd dan ooit. De vestiging
van een militaire regeering te Wa Chang
en Hankow heeft de hoop daarop voor-
loopig den bodem ingeslageu. Tevens blijkt
hieruit, dat Wu Pei Fa weer een factor
is gaan vormen, waarmee men ernstig
rekening moet houden. De zoogenaamde
Al-Cbineesche conferentie te Tientsin is
dus teruggebracht tot een Oorlogsraad, die
het gevaar van Loyang, in de provincie
Honan, waar Wu Pei Fa zich weer ge
vestigd heeft, te bestryden heeft. Want
ofschoon de militaire gouverneur van Chihli
niet kan rekenen op de daadwerkelyke
steun van alle onderteekenaars van zijn
manifest, heeft hij toch genoeg macht, om
Tuan, zoowel als Chang Tso Lin veel wat
moeite te veroorzaken. De houding van
Chi Hsieh Yuan geeft voorts aanleiding
tot velerlei veronderstellingen. Zoowel Tuan
als Wu Pei Fa beweren dat hij hun aan
hanger is. Doch deze gouverneur van
Kiangso zal zich eerst nog wel eens bezinnen,
alvorens te besluiten. Laat ons echter
hopen, dat Taan in zyn werk mag slagen,
opdat orde en rust in China zullen weder-
keeren.
Voor het plaatsen van advertenties bevelen
wij ons blad bij H.H. bestuurders van ver-
eenigingen aan, terwijl wij hen tevens
attent maken op ons adres voor de levering
van alle soorten vereenigings-druk werk als
convocatie-biljetten, reglementen, diploma’s,
programma’s, tekstboekjes enz. enz.
FIRMA B. CUPERUS Az.
Woensdag 10 Dec.:
J.V.O., afd. Bolsward. Vergadering ’s avonds
8 uur in café „Voorwaarts”.
Repetitie Operette des avonds 73/< uur in
„De Doele”.
Geref. Zangvereen. „Pro Rege”. Repetitie
des avonds 8 uur in het Wilhelmina-
gebouw.
Schaak- en Damclub „Westergoo-Tavenu”.
Speelavond. Aan vang kwart voor acht
uur in „Óns Gebouw”, leeszaal, boven.
Biljartclub „Jan Wiemers”. Speelavond des
avonds van 7—11 uur in café Gaarmann.
Donderdag 11 Dec.:
jeugd-Tempelieren. Vergadering ’s avonds
8 uur in café „Voorwaarts”.
Biljartclub „De Harmonie”. Speelavond des
avonds van 7—11 in café „De Harmonie”
Nieuwmarkt 4.
Vrijdag 12 Dec.:
Zangvereen. „Voorwaarts”. Repetitie ’s avonds
8 uur in café „Voorwaarts”.
R. K. Zangkoor. Repetitie ’s avonds 8 uur
in café Slippens.
Chr. Gemengd Koor. Repetitie des avonds
8 uur in de Chr. School „Rehoboth”,
Hengstepad.
Sted. Muziekkorps „Bolsward”. Gewone
repetitie des avonds 8 uur in de muziek
school.
Zaterdag 13 Dec.:
Onderling Ziekenfonds. Contributie-afdracht
’s avonds van 6—7 uur in „Ons Gebouw”.
Zondag 14 Dec.:
Voetbalwedstrijden C.A.B.
Maandag 15 Dec.:
Zangvereen. „Harmonie”. Uitvoering met
medewerking van het jBoheemsch viool-
trio”, des avonds 8 uur in „De Doele”.
Damclub „Bolsward”. Speelavond in het
Wilhelminagebouw van 7—11 uur.
Dinsdag 16 Dec.:
S. D. A. P. Openbare vergadering ’s avonds
8 uur in café „Voorwaarts”
Bolswardsche Biljartclub. Speelavond van
7 tot 11 uur in „De Doele”.
Gemengd Koor „Bolsward”. Repetitie van
het Oratorium „Paulus”, comp. Mendels
sohn, des avonds 8 uur in „De Doele”.
Aankondigingen in deze rubriek worden
kosteloos opgenomen. Opgaven moeten
Dinsdagsavonds in ons bezit zijn.
Deze week begin ik met een onbegrijpe
lijke geschiedenis, die, na de Raad gesproken
heeft, begrypelyk is geworden.
Je hebt 't das begrepen?
Met groote moeite slaagde men er ten
slotte in, den redacteur nog lezend uit de
painhoopen te redden. Er had namelijk
een instorting van een drukkery plaats
gehad. In de Raadsvergadering dier ge
meente is met 7 tegen 5 stemmen uitgemaakt,
dat hier ongetwijfeld een drukfout moet
ingeslopen zyn, en dat voor ’t woord lezend,
levend moet gelezen worden. Eén lettertje
kan alzoo veel bewerkstelligen. Daar kan
die letterzetter van meepratenHij had
in een advertentie inplaats van bedrijfsleider,
bedrijfslyder gezet. En de corrector, die
dien dag juist lijdende was aan migraine,
omdat hy den vorigen avond leider was
geweest van een reciteeravond, was niet
present. Zoodoende werd de annonce foattief
geplaatst. Natuarlijk moest de zetter zich
verantwoorden. Hij deed als volgt: Er
moet toch één beginnen met de korte ei
langer en de lange ij korter te maken.
Ja, sommige menschenkinderen hebben met
onze taal en onze spraak de grootste lol.
Zoo hoorde ik eens 'n slager zeggenham.
Eo ’n bakker zei: mik. Van Puffelen, die
aan m’n zijde stapte, merkte op: Hebt ge
na wel gezien, dat de één z’n verbruiks-
artikel de mond doet sluiten en dat van
den ander hem doet openen? Ik begreep
eerst zyn zinsbouw niet, en stelde mij te
dien einde in verbinding *met een sinaas-
appelplukker. Want daaronder heb je meer
malen laidjes, die zoowat van alles weten.
Hij liet me eenige malen die ham-mik-
oefening doen. En werkelyk: ik zal ieder
aanraden, er eens ’n proef mede te nemen,
’t Ware te wenschen, dat het vrouwtje
van m’n vriend wat vaker ham zei, en
dan na elke keer 15 minuten de mond
in dien stand moest houden. Dan was er
hee] wat minder gekijfI Dat blijkt ook
uit het feit, dat bet nieuwe vrouwen
woordenboek 1030769517 woorden méér
bevat, dan Cramer’s Woordentolk. Beide
boekwerken te bekomen bij den boekhandel.
„Van kleinigheden heeft men soms meer
last dan van groote, gewichtige zaken”,
«prak A. En B. zei: „Volkomen waar.
Verleden week op een avond laat, kon
ik myn huis wel vinden, maar het sleutelgat
met de grootste moeite”. Doch dat kwam
zóó: A. en B. zaten samen in een café,
en toen maakte de eerste van de gelegenheid,
Wij bieden U aan tegen uiterst
billijken prijs de merken „de Faam’',
„de Tuinbouw", „Zuid-Beveland"
„Hero” en ,,’t Molentje”.
Eiken dag uitgewogen Blikgroenten
fijne
Spercieboonen
Snijboonen
Spinazie
Vriendelijk aanbevelend,
J. NA WIJN Jr.
Dijkstraat39 - Tel. 112- Bolsward
Bolswardsche Courant
rj
i
I 5
A
n
4
lm
1
verhoogt het genot van
'f* nitstapje, door
den verfrlMchenden in
vloed die er van uitgaat