ITALIANO
C.V.S VEEKOEKJES
MET SUIKER
in doozen van 25 K.G
GOEDKOOP en BEST!
De Bolswardsche Courant en Westergoo
PEPERMUNT
I). F. J. HOFSTEDE
GROOTZAND 18 - SNEEK
HET VERKEER.
BUITENLAND.
W GORTER
22= Jaargang
Woensdag 2 November 1927
No. 69
iWKENBURG'S'
Hoest, Keelpijn
Stadsnieuws.
Speciaal Adres voor Breukbanden,
Buikgordels en Kunstledematen.
Kleine Goud- en Zilverwinkel
ook KLEINE PRIJZEN
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
en
A
MEDICINALE
genoemd,
Parfumerie Joyielly, Haarlem.
PR'JS ITALIANO
Opwekkend
en
verfrlsschead
Verseb ij n| Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland 2 ct.
Buitenland 4 ct.
20 CTS.PER ONS
1OCTS.PERROL
Advertentiön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Aangesloten bij het Bureau
voor oplaagcontróle.
SPECIAAL BEREID UIT DE
FIJNSTE INGREDIËNTEN
DAAROM
LEKKER
VERFR1SSCHEND
OPWEKKEND
(OOK IN ROLLEN)
ltali6.
Ter gelegenheid van den vijfden ver
jaardag van den intocht der fascisten in
Rome heeft Mussolini een boodschap tot
het Italiaansche volk gericht.
In deze boodschap zegt Mussolini: De
spoorwegen, de wegen, de openbare ge
bouwen en de woningbouw doen de we
reld zien, wat het fascisme van Italië
heeft gemaakt en hoe zijn invloed op alle
gebied is versterkt. De legioenen van
de fascisten zullen voor de wereld een
plechtige waarschuwing zijn aan ieder,
die den opmarsch der zwarthemden
tracht tegen te houden. Het vijfde jaar
sluit met een gunstige balans en tot de
daden, die de geschiedenis zullen vor
men, behooren zeker in de eerste plaats
de schitterende verdediging van de lire,
de huurwetten, en het arbeidscharter. Een
nieuwe, grootere taak wacht ons regime
en wij zullen niet wijken voor hindernis
sen. Wij zullen ze onder de oogen zien en
Roemenië.
Prins Carol, die thans weer te Parijs
is teruggekeerd, heeft aan de redacteur
van de „Intransisgeant” medegedeeld,
dat sedert meer dan drie maanden ver
scheidene partijleiders, o.a. van de Nati
onale Boerenpartij, hem om een verkla
ring kwamen vragen omtrent zijn aan
spraken op den troon. Hij weigerde ge
durende drie maanden, doch zwichtte
tenslotte, en voegde er aan toe, dat hij
zijn uur afwacht, Indien dit zal komen.
Uit Boekarest wordt gemeld, dat de
voormalige chef van den generalen staf
der luchtvaarttroepen kolonel Theodo-
rescu voor den krijgsraad Is gedaagd.
Een bij hem verrichtte huiszoeking le
verde niets op. Men verwacht, dat hü
niettemin zal worden gearresteerd, daar
men vermoedt, dat hij in het bezit is van
een geheime code.
Ook zijn nog enkele andere personen
aangehouden.
Een der meest urgente punten van be
handeling in de verschillende Regeerings-
colleges, zoowel van Rijk als Provincie
en Gemeente, is het verkeersvraagstuk.
Enkele tientallen van jaren geleden was
hier geen sprake van. Ternauwernood
werd aan de wegen die onderling de ge
meenschap tusschen de verschillende dor
pen of naar de steden onderhielden de
aandacht gewijd. Daar werd van ge
meentewege een wegwerker benoemd
voor een bepaald traject, die op bepaal
de dagen met bezem en klauwer er op
uittrok om te zorgen, dat die weg niet
al te vuil en niet al te leelijk werd; die
hier en daar de gaten een weinig ging
dichten, of door het aanbrengen van een
goot of gleuf in de berm zorgde dat er
een weinig afwatering was, en die dan
in den herfst, als de regen-periode ver
wacht kon worden, misschien eene la
ding grint ging aanbrengen en uitstrooien
om daardoor zoo goed en zoo kwaao
het ging de gemeentewegen te onderhou
den.
Met de particuliere wegen, die aan
bepaalde eigenaars behoorden was het
nog veel treuriger gesteld. Menige boer
derij, die midden in het land lag, was in
het najaar en de wintermaanden vaak
bijna niet te bereiken, vanwege de mod
derpoelen, die doorwaad moesten wor
den en soms aan een moeras deden den
ken. Wie al geroepen werd .de hofsteden
aan te doen, zooals bijv, de postbode en
de bolleloopster en de petroleumman, die
had er zich maar op te wapenen en an
ders beliep hij de kans, óf zonder voet-
bekleeding, óf althans alles behalve
droogvoets en met de duidelijke merktee-
kenen, dat van zeer nabij met de echte
onvervalschte Friesche klei was kennis
gemaakt. Wel werd getracht met plan
ken, of bossen stroo of gebroken dak
pannen of brokken puin de ergste gaten
te dempen, maar het beteekende wel wa+
zoowel voor de menschen als ook voor
de beesten zoo’n weg te passeeren. voor?’
bü avond, waar diepe wagensporen
soms plotseling een buitelino' of enn nau
were aanraking met het aardrijk tenge
volge gehad had. welke echter niet van
„Watblief?” „Geïsoleerd zegt u?” „Och
kom, welke plaats is in onzen tijd ge
ïsoleerd!” Voor enkele stuivers brengt
men u uit de afgezonderdste en afgelegen-
ste deelen des rijks in weinig tijds in de
centra’s waar de polsslag van het ver
keer klopt en ge u bevindt midden in
het wereldbeweeg. En de afstanden zijn
weggenomen en de afscheidingen ver
broken en de stille verlatenheid van een
zame oorden en afgesloten ruimten wordt
niet meer gekend, sinds het getoeter van
de claxons allerwege op velden en wegen
die stilte verbroken heeft en het auto-
getuf den slaap des gerusten of van de
stillen in den lande verstoren gaat, om
hem op te nemen en uit den tredmolen
van het gewone alledaagsche leven over
te plaatsen in het gewir-war van het
woelige wereldtooneel, waar elk in steeds
razender tempo zich voortspoedt om zijn
brood te verdienen en mee te doen aan
de wilde levensjacht naar den eisch van
den. modernen tijd.
Daar is echter bij dit alles een gewel
dig, economisch of maatschappelijk of
praktisch bezwaar, hoe moeten wij het
noemen, hetwelk echter meteen ook een
gevaar is, n.l., dat onze verkeerswegen
op zulk een geweldige prestatie en zoo
grooten druk, en zulk een krachtige zui
ging van rubberbanden niet zijn aange
legd. Zij zijn er niet breed genoeg en
niet sterk genoeg, en niet veilig genoeg
voor. Omdat zij indertijd op zulk een
verkeer niet gemaakt werden en de on
dergrond alsook de deklaag niet bestand
is tegen het draagvermogen, hetwelk ge
vorderd wordt. Maar zóó kwam dan ook
de noodzakelijke wegenbelasting voor
hen die gezamenlijk: de wegen stuk reden
en als gevolg daarvan de nieuwe we
genplannen, welke thans overal een pun<
van overweging uitmaken. Overeenkom
stig den eisch van het heden en de te
verwachten toekomst.
ze overwinnen. De daden van het nieuwe
jaar beginnen morgen en wij zullen ze
toonen.
de aangenaamste was. Het was al een
heele verbetering, wanneer zoo’n mod
derpoel veranderd werd in een sintelweg
en de waarde van de landerijen en in
zonderheid van „de plaats” ging om
hoog, wanneer een vooruitstrevende boer
den moed had, deze buitengewone uitga
ve op zijn budget te plaatsen. Een ge
heel verharden weg naar de boerderij
aan te leggen was een weelde, die slechts
weinigen aandurfden, al begreep men
dat het hiervoor uitgegeven kapitaal, n
de toekomst goede rente zou doen.
Daar kwam, betrekkelijk vlug, een
heele verandering in het verkeerswezen.
Nadat eerst de fiets was ingeburgerd, die
wonderlijke machine, waarbij het moge
lijk was dat een mensch op een paar
dunne banden het evenwicht behield om
zich vervolgens door te trappen, met veel
grooter snelheid en minder krachtsin
spanning over den weg voort te bewe
gen, een prestage die in den aanvang
tot het onmogelijke werd gerekend, en,
toen zij ook door vrouwen en meisjes
werd uitgeoefend, in den beginne als
zeer „onbehoorlijk” en „onwelvoegelijk”
werd gequalificeerd en in sommige krin
gen werd aangegeven als een „teeken
des tijds” en een „verwoesting der goe
de zeden”, kwam daar de motor en
de auto, en de autobus, in razende snel
heid achteraan. We herinneren ons nog,
slechts enkele jaren terug, dat in zekere
gemeente de auto haar eerste intrede
deed doordat een dokter dit nieuw-mo-
disch voertuig met zijn fiets ging ver
wisselen om te spoediger zijn uitgebrei
de praktijk te kunnen uitoefenen.
Dat was een gebeurtenis! Jong en oud
verdrong zich om het „mirakel” dat een
wagen, waarin wel vier menschen kon
den zitten en die er van binnen precies
uitzag als een 2de of 1ste klas coupé van
den spoortrein, geheel bekleed met trijp
of pluche, zonder paard over den weg
reed en dan met een snelheid, waartegen
de beste harddraver het moest afleggen
en waar het een mensch groen en geel
voor de oogen werd. En als de dokter
dan instapte en de motor door ’n kracht
toer ging aanzetten en dat ding begon
te brommen en te gonzen en te puffen,
alsof hij alles zou doen bersten en bre
ken, dan stoof de menigte uiteen om
ruimte te maken voor dat vreemdsoortig
ding, want je kon nooit weten, wat ge
beurde. En als hij dan te avond langs
de wegen kwam aansnorren, met een
paar groote, gloeiende oogen in den kop,
net als een trein of een tram, dan wilde
elk zijn leven wel bergen door op de
vlucht te gaan en zoo ver mogelijk uit de
nabijheid te blijven van dat vreemde mon
ster, de schrik der wegen, niet het minst
ook voor het paard, dat in gemoedelijken
sukkeldraf de tilbury, of de glazenwagen
op veeren, of als men zeer modern was,
de barouchet voorttrok, „kom ik er van
daag niet, dan kom ik er morgen.”
’t Is haast niet te gelooven, dat het
geen we hier neerschrijven nog maar in
zulk een korte spanne tijds tot het ver-
ledene behoort, en alleen hierdoor te ver
klaren dat wij zoo snel leven.
Niet het minst is het de Amerikaansche
automobielenkoning Ford geweest, die
ook in ons land heel het verkeerswezen
met één reuzenzwaai heeft veranderd.
Wat haast niet te gelooven was dat in
zulk een kort tijdsbestek zou kunnen ge
beuren, dat heeft plaats gehad, en de
auto verdrong, niet alleen de moordende
motorfiets, al zijn er nog altijd die zich
om verklaarbare redenen van deze be
dienen, maar ook het paard en rijtuig.
Waar zijn die omnibussen gebleven, met
twee paarden bespannen die op den dan
van de weekmarkt, de buitenlui naar de
stad brachten, om daar hunne zaken te
doen? En dat nog niet alleen, maar waar
zijn ook die rijtuigen gebleven, die voor
heen op marktdagen de pleinen vulden en
aan herbergiers en stalknechts handen
vol werk en beurzen vol geld brachten?
Om maar niet te spreken van die tallooze
hondenkarren, waarmede voorheen de
goederen vóór en vAn de stad gebracht
en gehaald werden en die ten zegen van
het arme trekdier, van den heirweg al
thans zoo goed als verdwenen zijn. Is het
bijna een zeldzaamheid dat men op
’s heeren wegen nog een wandelaar te
genkomt, evenzeer wordt het iets buiten
gewoons wanneer men nog een paard en
rijtuig, althans luxe wagen ontmoet, om
dat de auto deze verving, Welke flinke
boer heeft nu geen auto, en als hij nog
steeds voor de aanschaffing terug deinst
dan zal hij toch gebruik maken van die
van zijn buurman, of anders van de bus
Want toen de auto er eenmaal was
volgde de bus haar op den voet. Also'
zij uit den grond gestampt werden, zoo
verrezen zij, en men heeft bijv, op de
marktdagen slechts de steden te bezoe
ken om te zien, welk een geweldige af
meting de autobusdienst gekregen heeft
België.
Op de Zondag gehouden algemeene
vergadering der liberale federatie te
Brussel is een motie aangenomen, waar
bij de wensch uitgesproken werd, dat de
militaire diensttijd zal worden vermin
derd, doch eerst nadat maatregelen ge
nomen zijn tot de reorganisatie van het
leger en tot de invoering van het prin
cipe, dat de jeugd tot den militairen
dienst zal worden voorbereid. Een voor
stel om den diensttijd op zes maanden te
bepalen, werd echter door de vergadering
ter zijde geschoven. Het verschil tusschen
het thans aangenomen liberale program
en dat der socialisten ligt vooral hierin,
dat de socialisten dadelijk de invoering
van een zes maanden diensttijd wen
schen. Hierbij met maatregelen tot ver
betering der voorbereiding tot den mili
tairen dienst, terwijl de liberalen eerst
die maatregelen wenschen ingevoerd te
zien; daarna zou pas de diensttijd wor
den verminderd.
Op het congres der christen democra
ten te Brussel, eveneens Zondag gehou
den, werd een motie aangenomen, waar
bij o.m. gewenscht wordt, dat de regee-
ring dadelijk na de bijeenkomst der Ka
mers in November haar wetsontwerp op
de militaire hervormingen zou indienen,
dat behalve voor speciale wapenen, de
deinsttijd op zes maanden wordt bepaald
met gewestelijke recruteerlng en oplei
ding der soldaten In de taal van het ge
west. De verplichte prae-regimentaire op
leiding, door de liberalen als voowwaar-
de voor vermindering van den diensttijd
gesteld, wordt in de christen democrati
sche motie verworpen. Onder andere be
palingen van die motie leest men ook,
dat de vergadering zich verzet tegen een
vermindering van het aantal aalmoeze
niers in het leger en tegen elk accoord of
elke schikking, die het Belgisch leger
onder voogdij zou plaatsen van een bui-
fenlandsche legerleiding of België zwaar
dere lasten op militair of fiscaal gebied
zouden opleggen. Ten slotte wordt ge-
eischt dat de militaire quaestle vóór het
einde van hef jaar zal zijn afgewikkeld.
Mtynhardt’s Hoesttabletten
Dooi 30 ct.
Mjjnhardt'i Keelpij «tabletten
60 en 30 ct.
Bij Apoth. en Drogisten.
Benoemd.
Met ingang van heden is benoemd als
particulier klerk ten kantore van de Re
gistratie en Domeinen, alhier, Mej. T.
Kamp, voorheen in gelijke betrekking
werkzaam te Assen
Het Britsche Rijk.
De zware storm, die in den nacht van
Vrijdag op Zaterdag over Engeland
heeft gewoed, blijkt van zeer ernstigen
aard te zijn geweest. De wind had een
gemiddelde snelheid van bijna 60 mij
len per uur; te Valentia in Ierland werd
zelfs een snelheid van 78 mijlen gere
gistreerd.
Vooral de schepen op zee hebben het
zwaar te verantwoorden gehad.
Te Bradford woei een fabrieksschoor
steen om_ De 20 arbeiders die in de fa
briek werkten, wisten te ontkomen.
Nog steeds komen berichten in over
den zwaren storm die Vrijdagnacht over
Engeland heeft gewoed.
Thans is het aantal slachtoffers reeds
tot twintig gestegen en hier en daar
hebben zich ontzettende tooneelen af
gespeeld. Lancashire is het zwaarst ge
teisterd. Te Lancaster sloeg een vloed
golf over de oevers van de lune en over
stroomde een hospitaal. Drie patiënten
verdronken, ondanks de moedige pogin
gen van het verplegend personeel, dat
er nochtans in slaagde zestien patiënten
te redden.
Te middernacht had het water het
hospitaal bereikt, en alle pogingen wer
den in het werk gesteld om de 19 pa
tiënten in de afdeeling voor tuberculose,
die afgesneden waren, te redden. Twee
mannen en een vrouw verdronken, daar
zijn,in de gangen, waar het water vier
voet hoog stond, kwamen te vallen. Ge
vreesd wordt, dat zich bij de patiënten
ernstige gevolgen zullen voordoen,
DENK ER OM
U betaalt in de
Galigastr. Sn eek
Rusland.
Het besluit van het centrale comité
inzake de uitzetting van Trotzki en Zi-
nowjew werd Vrijdag besproken in de
vergaderingen der communistische partij-
organisaties te Moskou en Leningrad.
In de vergadernig te Moskou werd
Kamenew luidruchtig geïnterrumpeerd
zoodat hij de tribune moest verlaten zon
der zich verstaanbaar te hebben kunnen
maken.
Rakowski, die had verklaard, dat het
centrale comité in de communistische
partij een ijzeren regiem had ingevoerd,
werd het ook onmogelijk gemaakt zijn
rede te voltooien.
De vergadering keurde met op drie
na algemeene stemmen den tegen Trotzki
en Zinowjew genomen maatregel goed.
Te Leningrad werd de uitsluiting even
eens goedgekeurd. (Volgens V. D. waren
hier slechts twee tegenstanders).
doordat zij gedurende eenigen tijd aan
weer en wind zijn blootgesteld geweest.
Te Fleedwood, een visschershaven
aan de kust van Lancashire, werden de
waterwerken stuk geslagen. Het water
liep in stroomen de straten in, waardoor
verscheidene menschen in hun huizen
opgesloten werden. Vier dooden zijn
reeds gevonden.
Te Blackpool stortten vier waterto
rens van 250 voet hoogte in; het rondom
de electrische centrale gelegen terrein
liep onder en gedurende eenige uren
was de stad zonder electrischen stroom.
De draadlooze dienst meldt nog dal
er, voor zoover bekend, zeventien sche
pen tijdens den storm in het bereik van
de kust zijn vergaan, waarbij 34 man
zoudan zijn omgekomen.
Meer dan 100 Britsche communisten
zijn te Londen scheep gegaan op het
Russische schip „Sowjet” met bestem
ming naar Moskou om de viering van
het tienjarig bestaan van de Sovjet-re-
•publiek bij te wonen. Het schip, dat met
een groote roode vlag is getooid, waarin
het teeken van hamer en sikkel, is reeds
vertrokken.
De reizigers, van wie de meesten een
portret van Lenin in hun knoopsgat
droegen, gingen aan boord onder het
zingen van de „Roode Vlag” en de „In
ternationale”. De vrouwen droegen hoe
den en omslagdoeken van vlammend
rood. Een deel van hen bestaat uit ar
beiders, gekozen uit het geheele land,
uit Ierland, en eenige communisten, die
persoonlijk zijn uitgenoodigd.
Het Britsch-Indische Lagerhuislid
Saklatvala was aanwezig om de gedele
geerden vaarwel te zeggen.
Duitechland.
Het aantal werkloozen in Duitschland
blijft nog steeds dalen. Begin 1927 be
droeg het totaal ruim twee millioen,
15 September j.l. nog slechts 517.000
en thans is het in een maand tijds weer
met 75.000 verminderd, zoodat er 15
October j.l. nog slechts 442.000 werk
loozen waren, het laagste aantal dat
sinds den oorlog is bereikt.
BLUFT ONMISBAAR
ALS MEDICIJN,
ZEER VERLEIDELUK
ALSLEKKERNU.
Onder voortdurende controle «m H.M.
Dl «ui Hamel .Roos a Hormens Adsa
Frankrijk.
René Besnard, gezant bij het Vati-
kaan, heeft de wensch te kennen gege
ven in het politieke leven terug te kee-
ren, zoodat zijn post vrij komt. Men
Vraagt zich in diplomatieke knngen at
wie zijn opvolger zal zijn.
Twee namen worden genoemd,
schrijft het „Journal”, n.l. Maurice Her
bette, gezant te Brussel, en de heer La-
j^che, sedert 1926 verbonden aan het
gezantschap te Warschau en een goed
kenner van Italië, waar hij tien jaar ge
woond heeft.
Niet uitgesloten is ook dat de gezant
te Berlijn, De Margerie, als opvolger
van Besnard in aanmerking zal komen.
In dat geval zou dan Maurice Herbette
naar Berlijn gaan.
Schwartzbard is sedert zijn vrij
spraak nog niet in zijn huis terugge
keerd. Zijn vrouw verklaart niet te we
ten waar hij zich bevindt. Waarschijn
lijk houdt zijn verdediger mr. Torrès
hem op een veilige plaats verborgen, uit
vrees dat aanhangers van Petljoera zich
op hem zullen wreken.
„Eenmaal geprobeerd blyft U
gebruiker.”
Verkrijgbaar aan onie fabriek te Sneek.
Te Bolsward bij G. J0RR1TSMA.
waarin opgenomen
Z\RFTNIEUWE
JpUKiLSTMIDIlEL
Firma TONNEMA Co.
Suikerwerkenfabrlek SNEEK
O'
VAN 3, 5 OF 10 CT.
DE JONG s NIEUWSBLAD
