si.nicoiaas cadeau»
P. 0. v. d. KLEI
LG.
iren
Si. mcoiaascadeaux
koopt U het voordeeligst in het
Goud- en Zilvermagazijn
van
C.V.S. YEEKOEKJES
MET SUIKER
De Bolswardsche Courant en Westergoo
iee
IA
D. F. J. HOFSTEDE
GROOTZAND 18 - SNEEK
VREDE*
ga,
BUITENLAND.
Stadsnieuws.
No. 75
PUROL
NG
W. GORTER
22= Jaargang
Woensdag 23 November 1927
en
A
•LEEUWARDEN
>ond.
sr ons,
JS
i
i
In eiken prijs
iets moois, bij
Gesprongen
Handen
[DRAISIflAvAN-W.KEriBURG'S
EVERTRAATI
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland 2 ct.
Buitenland 4 ct.
Het Briteche Rijk.
Het opzienbarend bericht, dat de ge
zondheidstoestand van Ramsay MacDo
nald zoozeer verminderd was, dat hem
aangeraden werd voor langen tijd naar
het buitenland te gaan, hetgeen groote
opschudding onder zijn aanhangers heeft
verwekt, blijkt zeer overdreven te zijn.
MacDonald is na zijn in Amerika opge
dane ongesteldheid weliswaar nog niet
ten volle hersteld, maar hij doet al het
mogelijke om zich niet te overwerken of
zijn gezondheid te schaden.
De president der gasmaatschappij te
Pittsburg, welke de eigenares was van
den gashouder, die den 14en November
1.1. is ontploft, heeft medegedeeld, dat de
maatschappij alle eischen tot schadever
goeding zal inwilligen wegens-de geleden
schade, die voorloopig op een millioen
pd. str. wordt geschat.
Adverte n tien per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prys.
Aangesloten bij het Bureau
voor oplaagcontróle.
-f
Een 21-jarig jongmeisje uit het dorpje
Ottergem, had, zoo vertelt „De Schelde”,
haar boerendorp verlaten om zich te Pa
rijs te vestigen, waar ze goede sier maak
te en in groote hotels haar intrek nam.
Ze liet zich gravin Van der Marq noemen
en wist zich bonten mantels, kleederen,
linnengoed te verschaffen, zonder te be
talen.
Zoo had ze talrijke handelaars voor
150.000 fr. opgelicht. De valsche gravin
was toen naar Brussel gekomen en af
gestapt in een hotel der rue Royale.
Ook hier speelde de boerenmeid de
groote dame en had reeds eenige slacht
offers gemaakt, toen de bom barstte. De
politie hgeft haar ingerekend.
5e-
iuitje
te-
echt;
ar-
ijden
eel
echt.
MacDonald heeft zelf verklaard dat hij
er niet aan kon denken bij den huidigen
politieken toestand het land te verlaten.
Hij zal het Lagerhuis blijven bezoeken,
maar hij zal zich in acht nemen.
Mocht hij werkelijk zijn ontslag als lei
der moeten nemen, dan zou het leider
schap van de Arbeiderspartij automatisch
overgaan op den tegenwoordigen onder
voorzitter der partij, Clynes, die reeds
gedurende de afwezigheid van MacDo
nald in Amerika de leiding overnam. Bin
nen enkele weken worden de bestuurs
verkiezingen in de arbeiderspartij gehou
den en tenzij MacDonald formeel be
dankt, zal hij stellig worden herkozen.
In het onwaarschijnlijke geval dat hij
bedankt, zijn naast Clynes nog candidaat
voor het leiderschap: Thomas, Snowden
en Arthur Henderson.
Thans kan definitief worden gemeld,
dat de regeering het bouwen van twee
der drie kruisers, die op het program
voor het volgend jaar stonden, heeft op
gegeven en dus niet heeft uitgesteld. Dit
beteekent een besparing van vier milli
oen pond over drie jaar verdeeld en een
belangrijk bedrag voor het onderhoud
van deze kruisers.
Medegedeeld wordt dat achter dit be
sluit de bedoeling zit, geen kruisers meer
van tienduizend ton op stapel te zetten,
zoolang wereldinvloeden aan het werk
zijn in de richting van beperking van de
vlootbewapeningen.
De twee mannen, die de vorige week
te Londen onder beschuldiging van spion-
nage zijn gearresteerd en thans verhoord,
zijn de vier-en-twintig-jarige Duitscher,
Georg Hansen, en de negen-en-twintig-
jarige Engelschman Wilfred Macartney,
die eerst een lersch-Amerikaan werd ge
noemd.
De eenige formaliteit, welke tot he
den verricht werd, was het uitbrengen
van rapport door de detectives over de
arrestatie der beschuldigden. Op beiden
werden documenten gevonden, en ook
in hun woningen werden papieren in be
slag genomen.
Op de vraag van de verdediging of er
eenig geschrift gevonden was, dat van
dienst zou kunnen zijn voor een vijande
lijk land, antwoordden de detectives, dat
dit ónmogelijk reeds thans kon worden
gezegd. Er waren onder meer adressen
van personen in Duitschland en Neder
land bij.
België.
De bladen bevatten berichten over een
te verwachten ministercrisis naar aanlei
ding van het voorstel om den diensttijd
op zes maanden te brengen, dat waar
schijnlijk spoedig in het parlement zal
worden behandeld.
Van socialistische zijde verneemt men,
dat niet de sociaal-democraten een crisis
zullen uitlokken. De socialistische minis
ters wenschen de kat uit den boom te
kijken.
ERTS
tot fa-
APPELMARKT.
r uit,
mt
kan;
de
3 op
lik
pan.
TARSAVON
.sward
ize
peren
j r.
ard
Duitschland.
Gedurende de laatste dagen der vorige
week is het den autoriteiten te Frankfort
am Main gelukt twaalf kisten met ver-
valschte bolsjewistische tsjernowetzen te
ontdekken, die door een kleine drukkerij
in opdracht van een Georgiër waren ver
vaardigd. Bij deze vervalschingen ging
het om stukken van één, twee, vijf en
tien tsjerno-wetzen, door de Sovjets uit
gegeven. De Georgiër, die in het leger
van kolonel Awalow had gediend, was na
de ontbinding daarvan naar Londen,
Madrid en Parijs gekomen, waar zich een
groep van Georgiërs bevindt, die zich
„Nationale Georgiërs Regeering” noemt.
De Georgische vrijheidsbeweging zou
met de vervalschingen, die niet slechts
in Duitschland, maar ook in Hongarije
en Frankrijk werden verricht, worden ge
financierd.
Te München werd een in juridische
kringen aldaar bekende dr. Weber gear
resteerd, die den Georgiër bij de Frank-
forter drukkerij Boehle aanbeval voor
het uitgeven van anti-bolsjewistische
brochures. Boehle beweert zich er niet
van bewust te zijn dat zich in de kisten
vervalschte Russische bankbiljetten be
vonden.
Behalve deze drie personen werden tot
dusver nog zeven anderen in hechtenis
genomen. De autoriteiten te Parijs, Lon
den en Boedapest werden van een en an
der op de hoogte gesteld.
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
Leesgeld fr. P- p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het’Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
Vereenigde Staten.
Uit New-York wordt gemeld, dat een
storm uit het Westen, die op sommige
plaatsen de kracht van een cycloon be
reikte, op zijn weg minstens dertien doo-
den en een spoor van vernielde steden
en dorpen achterliet, van Washington af
tot aan de Canadeesche grens en van
Chicago tot New York.
Hevige rukwinden en de neerstroomen-
de regen veroorzaakten een schade, die
op een millioen dollars wordt geschat,
doodde een persoon te Washington en
bracht de bedreiging van nieuwe over-
stroomingen voor de Nieuw-Engeland
staten. Later werden de staat New
York en sommige gedeelten van Penn-
sylvanië met ongekende hevigheid geteis
terd.
De stad New York kwam er met be-
trekkelijk weinig schade af, niettegen
staande toch de hevige regen herhaalde
lijk onderbrekingen van het verkeer
bracht.
Italië.
De vorige week hebben te Rome op
nieuw anti-Zuid-Slavische demonstraties
plaats gehad. Ongeveer tweeduizend stu
denten demonstreerden te Rome als pro
test tegen de anti-ltaliaansche demon
straties, welke in Zuid-Slavië hebben
plaats gehad. Met de Dalmatische vlag
trokken de studenten naar het graf van
den Onbekenden Soldaat, waar, na een
minuut stilte, de leider, van de groep
vroeg: „Zweert gij altijd dén wil van den
Duce te zullen volgen?”, waarop de stu
denten als uit één mond antwoordden:
„Ja”.
Voordat de studenten naar de univer-
siteit terugkeerden, marcheerden zij naar
het hoofdkantoor van de fascistische par
tij, waar zij een saluut brachten aan den
secretaris-generaal.
Dergelijk* demonstraties hebben plaats
p. om
Slijpinrichting voor Scharen, Messen,
Scheermessen en Haarmachines.
Alle menschen. De kleinen en de grooten
de armen en de rijken, de vergetenen zon
der naam en de machtigen, omdat allen
dit noodig hebben te weten. En men or
ganiseert kinderoptochten met vredes-
lampjes. En men belegt meetings en sa
menkomsten, waar in woord en lied de
vredesgedachte gelauwerd en de oorlog
gevloekt wordt. En men richt Vredes-
bonden op, en houdt vredesconferenties
en spreekt nergens meer over dan over
vréde. De schoone slaapster is ontwaakt!
En wij zeggen: Gelukkig! Spreek d.~ar
maar van, en zing daar maar van en
maak daar maar propaganda voor, in
allerlei kringen, onder beider geslacht,
alléénVergeet alleen maar niet, dat
alle wa^rachtige, blijvende vrede, gefun
deerd moet zijn in het verloochenen van
zich zelven, en het weten brengen van
offers.
Wie dit niet verstaat, heeft zóó maar
oorlog. In zijn eigen leven, in zijn huis,
in zijn zaak, in zijn naaste omgeving, in
de wereld waarin hij zich beweegt...
Omdat voorloopig allen hier nog niet
van doordrongen zullen zijn, zal de ge
droomde wereldvrede ook niet aanstonds
komen. Omdat elk mensch in den diepen
grond een liefhebber van zich zelven is,
heeft hier op aarde niet één het eeuwig
vrederijk te verwachten. En omdat er
zoovele onzalige machten werken, zal
het oorlog blijven. Maar wat noodig is?
Dat altijd al weer aan, onverdroten en
onvermoeid gepredikt wordt, dat de oor
log maar niet is een plotseling opko
mend verschijnsel, zooals bijv, een don
derbui of een typhoon ongedacht en on
verwacht over een landschap komt om
te verdelgen en te verwoesten, maar veel
eer een zich langzaam ontwikkelend pro
ces, waarvan de oorlog de uitbarsting, de
openbaring, de uitbreking is. Niet enkel
veroorzaakt door dezen of dien, maar
veeleer eind-resultaat van een samen
loop van allerlei omstandigheden. En
alléén te voorkomen wanneer in massa
verstaan wordt, dat het geheim van ei
ken, waarachtigen vrede, gelegen Is in
de overgave van har4 en leven.
Wie hier van iets heeft verstaan, bij
dien is het innerlijk vrede, waar de stor
men van het leven niet kunnen bij ko
men. En déér is het altijd goed.
weldadigen invloed voor hoofd en hart,
voor huis en hof, klinkt allerwege de
krijgsklaroen en het wapengekletter. Hier
staan wij schijnbaar voor een zielkundig
raadsel. Het tweede tiental jaren der 20e
eeuw is met bloedige letters in de historie
der Europeesche volken geboekstaafd.
Heel de wereld heeft gesidderd van het
dreunen der kanonnen en het kreunen der
gewonden, en het gekrijt der rouwdra-
genden wier uitgesnikte smart als een
wanhoopskreet opklonk ten hemel, ’t Is
een tijd geweest om nooit te vergeten.
Bloed, en vuur en rookdamp van alle
kanten. Duizenden lijken als afval op een
hoop gebracht om met brandbare stof
fen te vernietigen, teneinde infectie te
voorkomen, of in één massaal graf be
graven, het groote, wijde graf van den
onbekenden soldaat. Millioenen voor al
tijd aan de hunnen ontro.ofd en andere
millioenen voor hun geheeie leven als
oorlogswrakken getuigend tegen den gru
wel der verwoesting. Al de gruwelen en
misdaden die uit dierlijke hartstochten
kunnen voortkomen in den mensch ont
ketend en heel de samenleving tot in
lengte van jaren daardoor verpest. Ge
vangenissen en gestichten voor geestes-
kranken, en kolonies voor bedelaars en
landloopers en tehuizen voor dakloozen
of gevallenen boordevol, en daarentegen
moe|zamen arbeid om te brengen op
hooger trap van beschaving en ontwik
keling en veredeling voor jaren hopeloos
vernield!...
Wie, die dit alles wil tegenspreken?
Hier is een eenheid van beschouwing en
gedachte, die als een duizendstemmig
koor aangeheven, den oorlog zal gaan
vloeken en waarbij niet een achterblijft
om mede in te stemmen.
Vandaar dat het scheen alsof de wereld
herademde, toen na die bange oorlogs
jaren op den Hen November 1918 in een
spoorwegcoupé buiten Versailles, de
vrede geteekend werd, althans voorloo
pig aan het bloedvergieten een einde
kwam.
Toch viel het ons toen op hoe weinig
luidruchtig de vreugde over dit wereld-
feit was, en hoe de groote massa er stil
zwijgend kennis van nam. Een enkele
die de vlag uitstak, opgetogen over deze
eerste wijze daad der groote mogendhe
den, na zooveel verdwazing, maar de
menigte keek naar die vlag alsof zij zeg
gen wilden: „Wat beteekent dat!” Had
de oorlog de menschen down gemaakt?
Had de volkerenkrijg de menigte lam ge
slagen? Had de oorlogslawine de stem
des vredes zóó overdonderd, dat zij niet
meer gehoord werd? Had het oorlogs-
beest bij de- massa alle betere gevoelens
verslonden en het menschelijke gedood
en verscheurd?
Of was het iets anders? Was het de
vrees voor een nieuwe ontketening dier
helsche machten die deze wereld uit hare
voegen ging lichten, en ons werelddeel
tot één slagveld dreigen te maken? Kwam
het, omdat als in het onderbewuste ge
voeld werd dat het menschelijk vernuft
zich opnieuw zou spitsen, om ook de
oorlogstechniek te volmaken en door
gasbommen of allerlei helsche machines
in een oogenblik tijds gansche landstre
ken te kunnen verwoesten, en aan alle
leven een einde maken?
Hoe het zij, maar een feit is het, dat
niettegenstaande allen den vrede zeggen
te willen, er eene dagelijksche oefening
isr om door steeds nieuwe uitvindingen
in het uitmoorden van gansche volken
steeds meer vaardigheid te krijgen. En
men vloekt den oorlog en men oefent zich
in het oorlogsbedrijf, met een ijver en een
toewijding alsof het om het leven ging!
Maar het géat ook om het leven. En
het gaat om de zelfhandhaving, en het
zelfbehoud en om den eigendom van alle
stoffelijk en geestelijk goed, hetwelk men
van alle kanten ziet bedreigd. Door an
deren die dit ook willen hebben en het
nu trachten te ontnemen. En waar tegen
men zich zoekt te verdedigen en te be
veiligen en te wapenen.
Watblief? Maar dus zit in den diepen
grond de aanleiding van eiken oorlog in
het liefhebben van het bezit, dat is in
laatste instantie van zich zelven. En zal
daarom ook alleen hij een waren vredes
apostel kunnen zijn, die iets verstaan
heeft van de dooding van zich zelven, om
daardoor het leven als een buit uit te
dragen en te bewaren, ’t Is een wonder
lijk iets, en een diepe waarheid die zoo
maar niet aan de oppervlakte ligt, dat
dit alleen de weg is om te komen tot
den waren vrede, door niemand meer te
rooven.
Thans doet zich een ander verschijnsel
voor. Het Is alsof nu, na zóóveel jaren
de vredes-idee ontwaakt en de vredes
engel klapwiekend de wereld doorgaat,
om den menschen te zeggen hoe lieflijk
en hoe zoef eo hoe zalig de vrede Is.
Daar zijn niet zooveel woorden mei
zulk een wonder zoeten klank als het
woord „vrede”. Wanneer men dit hoort
wordt men daartoe aangetrokken, en kan
het in den mensch zoo stil worden. Vre
de! Wie begeert deze niet; wie haakt
daar niet naar; wie voelt niet dat in dit
woord tal van andere, zeer begeerlijke
zaken liggen opgesloten, als blijdschap,
geluk, welvaart, gemoedsrust, ja wat niet
al! Waar vrede heerscht, daar is het
goed, ook al zou het zijn dat veel ge
mist wordt wat als voorwaarde vaak
genoemd wordt om zich waarlijk geluk
kig te gevoelen. En aan den anderen kant
is deze vaak voor geen geld te koop. Hij
kan wonen in de hut van den arme; hij
kan aangetroffen worden op het ziekbed
van den kranke; hij kan het deel zijn
van iemand, wiens naam ternauwernood
gekend wordt en daarentegen kan hij ge
mist worden in het huis of in het hart
van den rijke, of van den gezonde, of van
hem die in de geheeie wereld geprezen
wordt en die, zooals men dat dan noemt,
den hemel op aarde heeft.
Daar ligt in dat woord iets, hetwelk
uit een andere wereld tot ons schijnt te
komen en in een andere wereld brengt.
Dat ons opvoert uit den gewonen gang
van het leven; dat ons heen leert zien
over tal van kleine verdrietelijkheden die
soms onaangenaam kunnen zijn; dat ons
tevreden en stil maakt onder alle om
standigheden. Eigenlijk spreken wij hier
over een goed waarvan de waarde niet
te schatten is, en waarmede men daarom
ook nooit te voorzichtig kan omgaan, ’t
Is een kostbaar kleinood, waar bizon-
dere zorg voor besteed dient te worden,
en hetwelk men te bewaken heeft, dag
en nacht. Omdat het zoovele vijanden
heeft. Omdat er zoovele machten en in
vloeden zijn die dezen vrede trachten te
ontnemen en omdat het gemis daarvan
zoo arm en ledig en ellendig maakt. Is
het wellicht omdat deze kostbare schat
zoo slecht wordt bewaard, dat zij zoo
veel wordt gemist? Want nu doet zich
hier iets zeer eigenaardigs voor. Niet een
zal de beteekenis en de waarde van den
vrede willen onderschatten. Dichters
hebben hem bezongen en schilders heb
ben hem in kleuren afgemaaid en beeld
houwers gingen hem in het marmer uit
beitelen en als men alles van hem ge-
zegt heeft 'wat men zeggen kan, dan
heeft men nog maar weinig gezegd, en
toch wordt misschien niets zooveel gemist
als „vrede”. Alle menschen spreken er
over; alle menschen willen hem en op
alle levensterrein wordt hij duizenden ma
len gemist. In het persoolijk leven, in het
huiselijk leven, in het maatschappelijk
leven, in het kerkelijk en godsdienstig
leven, in het staatkundig leven, schier
overal.
En inplaats van vrede, is het oorlog,
en in plaats van d* stille rust met haar
SNEEK OALIOASTRAAT
in doózenvan 25 K. G.
GOEDKOOP en BEST!
„Eenmaal geprobeerd blijft U
gebruiker.”
Verkrijgbaar aan onze fabriek te Sneek.
Te Bolsward bij G. J0RR1TSMA.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
gehad In Venetië, Padua, Napels en
Florence.
Te Rome worden de Fransche en Zuid-
Slavische ambassadegebouwen streng
bewaakt. In de andere plaatsen staan de
consulaten onder bewaking. Tot ernstige
botsingen is het nergens gekomen, hoe
wel de politie eenige malen moest in
grijpen om demonstraties voor de am
bassadegebouwen te voorkomen.
Jaarvergadering.
De Ijsclub „Bolsward” hield Zater
dagavond haar jaarvergadering in de
bovenzaal van café Hoekstra.
De voorztiter, de heer P. D. van der
Klei, opende de vergadering met een
woord van welkom en drukt zijn spijt
uit over de geringe opkomst. Het be
vreemdt hem, dat er van de Ijsclub „De
Friesche Jeugd” geen belangstellende
aanwezig is.
Van den penningmeester, den heer T.
Popma, was een schrijven ontvangen,
dat hij wegens ziekte verhinderd was de
vergadering bij te wonen.
De secretaris, de heer A. Andriesma,
leest de notulen der vorige jaarvergade
ring, welke onder dankzegging worden
goedgekeurd en vastgesteld.
Uit de rekening en verantwoording
van den penningmeester, voorgelezen
door den secretaris, blijkt, dat over het
afgeloopen jaar is ontvangen f342.06,
uitgegeven f 111.31, zoodat het batig
saldo thans f230.75 bedraagt, waar nog
bijkomt een uitgezet bedrag van f50.
Door twee leden werd deze verant
woording nagezien en in orde bevonden
en den penningmeester décharge verleend
van zijn beheer.
De heer S. van der Zee werd als be
stuurslid herkozen.
De voorzitter deelt mede, dat met den
Bond van Lichamelijke Opvoeding en de
Ijsclub „De Friesche Jeugd” is overeen
gekomen dezen winter gebruik te maken
van de ijsbaan naast het Sportterrein,
wat de ijssport in alle opzichten ten goe
de zal komen.
Bij de rondvraag wordt besloten in
verband met de aanschaffing van benoo-
digd materiaal overleg te plegen met den
Bond van Lichamelijke Opvoeding.
De heer Steensma, voorzitter van „De
Friesche Jeugd” komt thans ter vergade
ring.
Besloten wordt dezen winter, ijs en
weder dienende, een ledenwedstrijd en
verschillende hardrijderijen te houden en
medewerking te verleenen aan de viering
van het 50-jarig bestaan der Ijsclub „De
Friesche Jeugd”, waarna de voorzitter
met een woord van dank de vergadering
sluit.
9
V
s.
(W8TTIG GtDtPOMEERD)
HAARWASCH MIDDEL
REUKLOOS TEERZEEPPREPAPAAT
VERKRIJGBAAR ifiFLESSCHEN
VAK VERSCHILLENDE GROOTTE
AFDOEND MIDDEl TIGtN ROOS
TARSAVON (OMPANY-HAARLEM
a,
n)
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
