STOP
FRIS0-BAA1
30-55-^0 - 5Octp. h pond
C.V.S. VEEKOEKJES
MET SUIKER
De Bolswardsche Courant en Westergoo
T
I
D. F. J. HOFSTEDE
OROOTZAND 18 - SNEER
SAMENWERKING.
Levertraan*
BUITENLAND.
Stadsnieuws.
Jaarvergadering.
O
•JU
Woensdag 1 Februari 1928
No. 9
en
A
Ingezonden Mededeelingen
ter.
den
>ÜP
e
4
WS.OBW
can-
zaak
evot-
vrij.
r den
Vrijdag werd door het bestuur van het
algemeen verbond van spoorwegarbei
ders in Duitschland besloten, om de loon-
bepalingen en de tariefverdragen tegen
1 April op te zeggen.
Te Freiburg werd Zaterdagmorgen ’n
lichte aardbeving waargenomen.
Volgens berichten uit Bazel werd de
zelfde aardbeving ook daar opgemerkt.
Zware voorwerpen schommelden heen
en weer en lichte vielen om. De aardbe
ving duurde 3 seconden, waarbij een
sterk suizen in de lucht werd waargeno
men.
Vooral In de Zwitsersche Jura werd
een golvende beweging van den bodem
geconstateerd.
zinken van de S 4 zoowel door een co
mité uit beide Huizen van het congres
als door een, door den president te be
noemen commissie. Het besluit gaat thans
terug naar het Represantenhuis, dat al
leen aan een onderzoek namens den pre
sident gedacht had.
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
A dve r t e n t i 6 n per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. pr^js.
Aangesloten by bet Bureau
voor oplaagcontröle.
iVALKEnBURCS-*
Het Brltsche Rijk.
Op de conferentie van de Coöperatieve
Partij, welke Zaterdag te York werd ge
houden, zeide de voorzitter, het Lager
huislid Alfred Barnes, dat na 10 jaar de
partij er met de overigen van overtuigd
was, dat zekere nationale diensten zoo-
als de electriclteitsvoorziening, de steen
kolenproductie en het transportwezen in
het belang van het publiek als collectie
ve onderneming door den staat in be
heer dienden te worden genomen. Dit
kon gebeuren door politieke actie, en het
was volstrekt niet noodig, daarmee te
wachten tot de particuliere ondernemers
hun belangen hadden geconsolideerd.
BelgfS.
Het Kamerlid Buyl, burgemeester van
Elsene, heeft afwijzend beschikt op het
verzoek der Belgische vereeniging voor
intellectueele betrekkingen met Rusland
om de Sovjet-tentoonstelling, die dezer
dagen werd verwoest, door de „jeunes-
ses nationales” opnieuw te openen.
Vereenigde Staten.
Het heeft er den schijn van, dat men
zich in de Ver. Staten beangst maakt
over de toenemende welvaart aldaar. De
minister van Handel, de heer Hoover,
heeft n.l. een commissie benoemd, be
staande uit vooraanstaande zakenmen-
schen en economen, welke commissie tot
taak heeft binnen twaalf maanden rap
port uit te brengen over de oorzaken van
de welvaart in de Vereenigde Staten en
over de te nemen maatregelen om deze
welvaart permanent te maken. Voorzit
ter van de commissie is Wesley Mitchell.
Deze verklaarde in een intervieuw dat de
economen met eenige spanning het resul
taat van het onderzoek tegemoet zien,
waarom sinds 1923 in het land zulk een
welvaart heerscht, ondanks het feit, dat
de prijzen zijn gedaald, dat kleinere win
sten werden gemaakt, dat de werkloos
heid vrij belangrijk is en in den landbouw
een depressie heerscht.
De Senaat heeft zich uitgesproken voor
het Instellen van een onderzoek naar het
teure
week
ia U
Frankrijk.
Het bestuur van de C. O. T., het Fran-
sche Vakverbond heeft in verband met de
vele aanvragen, die de bestuursleden ont
vangen om op politieke vergaderingen
te spreken, welke door organisaties, die
buiten de vakbeweging staan, zijn be
legd, besloten dat de gedelegeerden van
de C. O. T. gedurende de thans ge
opende verkiezingscampagne slechts het
woord mogen voeren in zuiver vakver-
bondsbijeenkomsten ten einde geen aan
leiding te geven dat de arbeid van het
Vakverbond verkeerd wordt geïnterpre
teerd.
zaak
deze
1 ge-
ig te
:t en
een
Of
:dig-
23^5 Jaargang
eskun.
ander
:nno*
t dot»
oudei
arvei.
:eldigt'
n eer-
auwet
Duitschland.
In het industriegebied van Essen is een
belangrijke overeenkomst betreffende de
arbeidsconflicten tot stand gekomen.
Toen de werkgevers en de werknemers
onderhandelden voor den bemiddelaat
over ’n loonovereenkomst werd overeen
stemming bereikt en een regeling ge
troffen, die niet onaaonzienlijk boven die
in andere industrie-gebieden uitgaat
zoor-
et de
<arne
n U
Omtrent het spoorwegongeluk dat in
Birma plaats had met den trein van Man
dala, naar Rangoon, wordt nader gemeld
dat de machinist, de stoker en 20 reizi
gers werden gedood, 28 personen werden
gewond, van wie 20 ernstig.
Een later bericht meldt:
Verscheidene der wagons, die bij het
spoorwegongeluk In de rivier terecht
kwamen, werden geheel verpletterd. Zoo
lang de overblijfselen, niet zijn opge
ruimd, is het niet mogelijk het aantal
dooden vast te stellen, doch veertig lij
ken zijn reeds te voorschijn gebracht.
Men vermoedt dat sabotage in het spel
is op grond van het feit dat een bout uit
de rails was verwijderd.
'leken
ecteu
linge:
en e
De Vereeniging „Onderling Zieken
fonds Bolsward” hield Maandagavond
hare jaarvergadering in de bovenzaal
van „De Doele”.
Aanwezig waren 13 dames en 43 hee-
ren.
De voorzitter, de heer H. Mulder,
opende de vergadering met een woord
van welkom, waarna de secretaris, de
heer E. Feenstra de notulen der vorige
jaarvergadering voorlas.
Daarna deed de secretaris lezing van
het jaarverslag, waaruit blijkt, dat de
Vereeniging is opgericht in April 1922 en
dat men in Juli van dat jaar in zee ging,
zoodat de vereeniging thans haar eerste
lustrum viert. Opgericht met 349 leden,
bedraagt het aantal leden thans 627.
Het verslag van den penningmeester,
den heer M. Yssels, wees aan een ont
vangst van f 5.726.44/1 en een uitgaaf
van f 5.241.43, alzoo een batig saldo van
f 485.01/2.
Hierna volgde verslag van de con-
tröle-commissie. Namens deze commis
sie werd door den heer A. C. H. Panne-
koek Loois dank gebracht aan den pen
ningmeester voor zijn accuraat beheer.
De drie bestuursleden H. Mulder, K.
Beunder en S. Wolthuizen, welke aan de
beurt van aftreding waren, werden met
groote meerderheid herkozen.
Als lid der contröle-commissle, welke
bij aftreding niet herkiesbaar zijn, moest
aftreden de heer F. de Jong en was er
een vacature. Als leden van die commis
sie werden gekozen de heeren L. Bijl-
sma en A. C. H. Pannekoek Loois en als
waarnemende leden de heeren S. van der
Veen en ,W. Hofma.
Bij de rondvraag kwam het bestuur
met het verzoek tot de leden, om voort
aan art. 9 van het huishoudelijk regle
ment in toepassing te brengen. Hiermede
wordt bedoelt het eerste gedeelte van
dat art. luidende: „Als men niet door de
ziekte gebonden is thuis te blijven, ver
voegt men zich met de laatste kwitantie
bij den arts aan huis in diens spreekuur.”
Ten slotte sprak de heer dr. Beekhuis
nog een woordje eri vertelde een geval,
dat hij ter elfder ure geroepen was bij
een kind van een niet-fondslid. Had men
lid geweest, dan had men zóólang niet
gewacht.
De voorzitter sloot hierna de vergade
ring met een opwekkend woord om zoo
veel mogelijk en steeds propaganda te
maken voor het fonds.
Kv. DOÜWË EGBERTS
TABAKS-FABRTEKEH
Speciaal Adres voer Breukbanden,
Buikgordels en Kunstledematen.
ien opwerpen om hem het voortgaan te
beletten, en zij bedenken niet dat elk wie
dit poogt kans loopt door den golfslag
te worden op zij geworpen of meege
sleurd.
Zoo is het velen gegaan, en het werd
de ondergang van hunne zaak of bedrijf,
hunne nering of hanteering, tot schade
van hun huis en hun nageslacht Als het
getij verloopt, dienen de bakens verzet.
Als de wind draait, moet de molen ge
kruid. Ijzer met handen breken gaat niet,
evenmin als de klok van den tijd achter
uit te zetten, en wie met zijn hoofd te
gen den muur loopen wil ervaart, dat
deze hard is, en hij het verliezen moet
Zoo veranderde ook de houding tus
schen werkgever en werknemer. Niet al
leen dat van hooger hand werd inge
grepen om den arbeid te beschermen,
maar ook den arbeider werd als omtuind
met een leger van wetten, terwijl hij niet
naliet zelf ook nog zijne wetten te stel
len of in elk geval waar dit nog niet kon,
met zijne wenschen te komen. We wil
len niet ontkennen dat dit alles te zamen
genomen heel het maatschappelijke leven
als uit de voegen gelicht en gewijzigd
heeft. We zouden ook niet gaarne voor
onze rekening willen nemen alles, wat In
verband met deze crisis van weerskanten
gesproken en gedaan is. Ongetwijfeld
werden hier fouten gemaakt en is meer
malen noodeloos gekwetst en pijn ge
daan. Maar wat bij dat alles meer dan
ooit aan het licht treedt, het is de nood
zakelijkheid van samenwerking tusschen
de verschillende standen en klassen in de
maatschappij. Zal het cultuurleven tot
rust komen, waaraan toch zulk een drin
gende behoefte bestaat, om daardoor
kalm te kunnen voortwerken aan de zoo
noodige ontwikkeling en uitbouwing van
ons economisch bestaan, dat is vóór alle
dingen noodig dat de handen ineen ge
slagen, om de gescheidenen, maar die
bijeen hooren, tot elkander te brengen.
We kunnen het ons zoo indenken, dat
het een heel ding geweest is voor de Ned.
Werkgevers-organisatie, om met het
hierboven genoemde voorstel tot de vak
centrales te komen, ’t Is een heel nieuw
geluid, hetwelk voorheen nooit gehoord
werd en reeds daarom tot dankbaarheid
stemt. Natuurlijk weten wij niet wat men
wenscht voor te stellen; hoe de agenda
dezer vergadering er uit zal zien; langs
welken weg men zijn doel denkt te kun
nen bereiken; in hoeverre hier werkelijk
van weerszijden een ernstig streven ge
vonden zal worden om in de toekomst
zooveel mogelijk conflicten te vermijden,
enz. Hier zijn tal van vragen te doen
waarop nog geen antwoord te verkrij
gen is, en ook de vakcentrales, die met
hunne voorzitters en secretarissen ge-
noodigd zijn om deze bijeenkomst bij te
wonen weten dit niet. Alleen weten wij
nog maar dat allen de uitnoodiging voor
deze vergadering, die thans vastgesteld
is op 10 Febr. a.s., hebben aangenomen,
en ook dat nu reeds gezegd is dat wan
neer beoogd wordt, politiek te voeren
tegen de loonen, tegen de werktijden, te
gen de vacantie, tegen schier alle sociale
wetgeving, dat dan moeilijk iets positiefs
zal zijn te bereiken. Hoewel zich dit laat
ste ternauwernood denken laat, lijkt het
ons mede daarom het meest wensche-
lijke, zich aan geen profetieën te wagen,
ook geen veronderstellingen te maken,
evenmin met dreigementen te komen,
doch af te wachten wat men wil.
’t Is eenvoudig ondenkbaar, dat, ge
zien de uiting van onzen tijd, en de rich
ting van het wereldleven, dat ook maar
die poging zou worden aangewend te
rug te keeren tot verouderde toestanden.
Doch aan den anderen kant heeft men
ook niet te vergeten den zwaren strijd
van vele werkgevers om zich staande te
houden. Wel wordt daar vaak geoor
deeld, dat wie dit niet meer kan, dan
maar verdwijnen moet om plaats te ma
ken voor een ander, doch dit laatste is
hard en moet ook het laatste zijn. Omdat
er óók nog zoo iets is van sociale ge
rechtigheid welke jegens allen, zonder
onderscheid, dient te worden bewezen.
Al te lang is het groote maatschap
pelijk huis, waarin wij allen zijn opge
nomen, en waar elk van ons eene taak
heeft, tegen zich zelf verdeeld geweest,
met gevolg, dat het öp meer dan eene
plaats spaak liep, en niet kon bestaan.
Volmaakt zullen de toestanden in deze
onvolmaakte wereld met onvolkomen
menschen, die bovendien tegenstrijdige
belangen hebben, nimmer worden. Maar
wanneer de begeerte aanwezig is om el
kander te leeren verstaan en begrijpen,
dan is reds véél gewonnen, en wanneer
daarbij óók nog iets komen mocht van
het verlangen om elkaar in liefde en ge
rechtigheid te dienen, dan zou in dezen
weg ons maatschappelijk leven en dus 't
geheele wereldverkeer een nooit geken-
den bloeitijd tegen gaan.
Plaatselijke keuze.
De propaganda-avond voor Plaatselij
ke Keuze, welke vanwege het correspon
dentschap Bolsward van den Nat. Bond
voor P. K. Maandag j.l. In „Ons Gebouw”
plaats had, was behoorlijk bezocht.
Als spreker trad op, de heer P. van
der Meulen te Zeist, met het onderwerp:
„Wat ik in 100 dagen in Amerika zag”,
terwijl medewerking werd verleend door
het onthouderskoor „De Blauwe Vaan”,
dir. de heer W. Kingma.
De heer J. Nawijn opende de bijeen
komst en zei dat deze avond staat in het
teeken van Plaatselijke Keuze en be
doeld is daarvoor propaganda te maken.
Door onze tegenstanders wordt het veelal
vioorgesteld, dat wij, drankbestrijders,
alle kroegen willen sluiten in ieder geval
het gebruik van sterken drank willen
verbieden. Dit is echter niet het geval.
Onze bedoeling is, langs den ordelijken
weg, door opvoeding en voorlichting en
door middel van Plaatselijke Keuze ons
Nederlandsche volk te overtuigen van de
wenschelijkheid om geen alcohol te drin
ken. Spr. wijst op de vele misdaden als
een gevolg van de drinkgewoonten.
Hij brengt in herinnering, hoe bij ver
schillende natuurrampen de harten en
beurzen der menschen zich ontsluiten om
redding te brengen. Doch de ramp van
het alcoholisme laat men in ons land
voortwoekeren.
Een degelijk middel om hierin verbe
tering te brengen is Plaatselijke Keuze.
Het verheugt hem daarom, dat de heer
P. van der Meulen, die 100 dagen in
Eenige dagen geleden gingen de bladen
een bizonder nieuws vertellen. Namens
het Verbond van Ned. Werkgevers is aan
een viertal organisaties van werknemers,
n.l. de vakcentrales het N. V. V., het A.
N. V. V., het R. K. Werkliedenverbond
en het Chr. Nat. Vakverbond, een schrij
ven gericht, waarin zij uitgenoodigen tot
een gemeenschappelijke bespreking, om
te komen tot mogelijke samenwerking.
Eerlijk gezegd heeft dit bericht ons
verrast, doch tevens verblijd. Onwillekeu
rig gingen onze gedachten enkele tien
tallen jaren terug, toen elk nog leefde
voor zich zelf; toen men nog van geen
organisaties op het terrein van het soci
ale leven wist, althans niet in die mate
zooals thans, en toen de afstand tusschen
patroon en arbeider, werkgever en werk
nemer over het algemeen zóó groot was,
dat men niet meer dan hoog-noodig met
elkander in aanraking kwam, en door de
eersten over de laatsten dikwerf werd
beslist, zonder hen te hooren. De oude
ren onder onze lezers weten daarvan wel
mede te praten, en hebben zeer waar
schijnlijk de gevolgen daarvan meerma
len ondervonden, ’t Was een moeilijke
tijd, en een zware tijd en een donkere
tijd, eri een tijd waarin wat men den
vierden stand noemde, dagelijks met den
harden kant van het leven in aanraking
kwam, om niet zelden na een jaren lan
gen, rusteloozen arbeid, onverzorgd ach
ter te blijven en aan de publieke liefda
digheid te worden overgeleverd. Die dan
misschien nog een kamertje had, ergens
achteraf, waar de groote, drukke wereld
die ellende niet zag, of een plaatsje in
een armenhuis waar gelijke lotgenooten
gemeenschappelijk bedeeld werden, en
ten slotte een lijkkist met een grafkuil,
ergens achter op het kerkhof. Zóó wis
het en men had in massa daar vrede mee
omdat het altijd zoo geweest was en men
niet beter wist of het behoorde zóó.
Maar het rad van den tijd'wentelde
verder. Langzamerhand kwamen heel an
dere toestanden in het maatschappij-le-
ven waartoe verschillende factoren mee
werkten, en waarvan o.a. het gevolg
werd dat de arbeid zich heeft opgericht
uit de gebogen houding van toen, om
zijn rechten te laten gelden en zijn macht
en invloed te laten voelen. Dat zijn de
feiten. Wij beoordeelen deze niet omdat
dit hier de plaats niet is, doch consta-
teeren slechts hetgeen gebeurd is. Eigen
lijk verrassend snel, vooral in aanmer
king genomen het lange, taaie leven van
het vorige regiem, waarbij alle macht ge
vonden werd bij het kapitaal of degenen
die de productie-middelen in hunne hand
hadden.
Nog eens, die tijd is voobij en komt
zeer waarschijnlijk ook niet aanstonds
weer.
’t Laat zich evenwel verstaan, dat het
voor velen moeite gekost heeft en nóg
kost om bij deze veranderde verhoudin
gen zich zonder slag of stoot aan te pas
sen. Elke omkeering onverschillig op
welk terrein, heeft altijd ten gevolge dat
er gevonden worden die niet zoo spoe
dig mee kunnen komen. Zij hebben het
oude lief; hun eigen levensgang gaat nog
in den vroegeren sleur, met het tempo
hetwelk toen den slinger van het levens-
uurwerk in rustige maatslag aangaf, en
nu kunnen zij er niet bij dat het anders
moet en het anders gaat. En zij zouden
willen opkeeren den sneller brulschenden
levensstroom, en zij zouden dammen wil-
Amerika heeft döorgebracht om de betee-
kenis van Plaatselijke Keuze daar te lan
de te bestudeeren, bereid is gevonden dit
hedenavond nader toe te lichten en heet
den geachten spreker alsook het onthou
derskoor „De Blauwe Vaan” en al de
aanwezigen hartelijk welkom en hoopt,
dat hier ter stede nog velen mogen toe
treden tot de beweging voor Plaatselijke
Keuze.
Hierna kregen we een paar nummertjes
zang van het onthouderskoor, dat ter af
wisseling ook later nog een paar maal
heeft gezongen. Dit jonge koor heeft zich
bijzonder goed van zijn taak gekweten.
Eenige der liederen werden met gevoel
en zuiver gezongen.
Daarna was het woord aan den heer
Van der Meulen, die een zeer begaafd en
vlot spreker is en op aangename en on
derhoudende wijze zijn ervaringen over
Plaatselijke Keuze in Amerika den aan
wezigen mededeelde.
De heer Van der Meulen zei, dat als
iemand in een vreemd land een maat
schappelijk verschijnsel wil bestudeeren,
hij minstens aan drie voorwaarden moet
voldoen, ten eerste, dat hij een zekere
ervaring van het réizen heeft en dus ‘een
zelfstandigen kijk op menschen en dingen
bezit; ten derde, dat hij het land en het
volk, althans in breede trekken heeft be
studeerd. Spreker en de heer De Vries
meenden, aan die voorwaarden te kunnen
voldoen, zoodat zij met groot zelfver
trouwen de reis hadden aanvaard.
In den breede schetste de heer Van
der Meulen de moeilijkheden die hij en
zijn reisgenoot hadden moeten overwin
nen (o.a. voor het bekomen van een pas)
eer zij in Amerika zouden worden toe
gelaten.
Verschillende verklaringen hadden zij
moeten teekenen, o.a. dat zij geen anar
chist waren en dat zij niet aan veelwij
verij geloofden. Ook deze verklaringen
hadden de twee reizigers met een gerust
geweten durven teekenen.
Spreker herinnerde aan den tijd der
slavernij en vertelde vele bijzonderheden
van het Amerikaansche volk, het Ameri
kaansche alcoholverbod en over de wer
king daarvan. Vóórdat hij de reis naar
Amerika aanvaardde, had hij de belofte
afgelegd, om bij zijn terugkeer de waar
heid te zullen zeggen. Hij vestigde er de
aandacht op, dat een wet niet na een
jaar of vijf tot volle uitvoering kan ko
men, dus ook de Amerikaansche wet tot
alcoholverbod niet. De afschaffing der
slavernij in Amerika heeft óók vijftig jaar
geduurd. De geschiedenis van het verbod
is een geschiedenis van vele eeuwen. Dat
is een heele lange strijd geweest, totdat
eindelijk, in 1918, het eindpunt bereikt
werd, het algeheel verbod. Het verbod
is dus niet, zooals de tegenstanders der
geheelonthouding willen doen gelooven,
„uit de lucht komen vallen”. Op den
tweeden avond van zijn verblijf in New-
York bezocht hij een eens zeer beruchte
wijk, die dicht bevolkt is. Hij liep daar
drie uur en zag eenige dronken men
schen.
Later kwam hij in Chicago op een Zon
dagmorgen in den stadspolitiepost, waar
ongeveer driehonderd beschonkenen wa
ren opgesloten. Die waren op straat door
een soort ziekenwagen opgenomen.
Daar staat echter tegenover, dat hij op
Zondagavond in een New-Yorks Luna
park is geweest, waar honderdduizenden
zich vermaakten; daar heeft hij niemand
beschonken of ook maar eenigszins on
der den invloed van sterken drank ge
zien. New-York is nog wel voor drie
kwart gedeelte een vreemdelingenstad.
Van de zes millioen inwoners van New-
York zijn er maar één millioen echte
Amerikanen. Er wonen o.a. een millioen
Russen en zoo is het met alle volken het
geval. De vreemdelingen kunnen zich niet
aan de Amerikaansche gewoonten aan
passen. Een officier van het Leger des
Heils, dien hij naar zijn meenlng over het
verbod gevraagd had, zei alleen als ant
woord: „de vroegere hel is thans een
hemel geworden”. Van een dame hoorde
hij, dat er tegenwoordig niet door de ar
men gedronken wordt, maar door de rij
ken, die dus de wet overtreden. Van een
gedwongen onthouder worden daar ve
len overtuigde onthouders, zooals ook de
heer Van der Hoeven een broeder van
den Hoofdredacteur der „N. R. Crt.”
mijl
lat ik
•ek is
In donzen van 25 K. G.
GOEDKOOP en BEST!
„Eenmaal geprobeerd blijft U
gebruiker.”
Verkrijgbaar aan onie fabriek te Saeek.
Te Bolsward bij G. JORRITSMA.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
Opwekkend
en
Parfumerie Joyzelle, Haarlem.
>men.
I
Lr
heb-
htei
ver-
pen-
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7,- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
”4
