J
Stalen
Gezondheidsmatrassen
A
u
s.
vanaf f10
De Bolswardsche Courant en Westergoo
14
<vz
N
q
f
B U I T E N L A ND.
23*1® Jaargang
Woensdag 19 September 1928
No. 73
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
De Nieuwe Provincie.
8
I
er
ar
JEN
knW.KEHBURG'S-
<LEVERTRAAfrl-
Stadsnieuws.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
y
r
en
tel
ds
vroegen wij een der ambtenaren, die
1
De Volkenbond.
Volgens het officieele communiqué
van de Zondag gehouden besprekingen
inzake de ontruiming van het Rijnland,
blijkt dat overeenstemming is bereikt:
1 e. over het openen van officieele on-
derhandelingen met betrekking tot den
door Rijkskanselier Müller geformuleer-
den eisch aangaande een vervroegde
ontruiming;
2e. over de noodzakelijkheid eener al-
geheele en definitieve regeling van het
vraagstuk der herstelbetalingen en de
samenstelling, tot het bereiken van dit
doel, van een commissie van financieele
deskundigen, door de zes regeeringen
aangewezen
3e. over het beginsel van de samen
stelling eener „commissie van vaststel
ling en verzoening”, welker function-
neering, doel en duur het onderwerp van
onderhandelingen tusschen de regeerin
gen zullen uitmaken.
Duttschland.
Zaterdagavond vervoegde zich aan
de woning van een tabakshandelaar in
Berlijn, die met zijn vrouw naar de Sy
nagoge was, een man om den handelaar
te spreken. Het kindermeisje, die hem,’
met een kind van 8 maanden op den
arm te woord stond, verzocht hem over
een uur terug te keeren. De jonge man
die hieruit concludeerde, dat geen man
nen in huis waren, trachtte nu binnen te
dringen en toen het meisje dit beletten
wilde, haalde hij een revolver te voor
schijn en schoot haar pardoes in de
borst. Het kind werd door een schamp
schot getroffen. Op het gillen van het
meisje vluchtte de moordenaar naar hei
dak en geen uitweg ziende schoot hij
zichzelf een kogel door de slaap, waar
door hij nochtans niet doodelijk getrof
fen werd.
Alle drie gewonden zijn naar een zie
kenhuis gebracht. Hun toestand is ern
stig.
A dve r t e n t i n per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Aangesloten bij het Bureau
voor oplaagcontróle.
en
an
)EN
acht in Bolsward. Een mooie voetbaldag
lag achter ons. M.
^an
ers
EK
n
ti
f
Ei
1
S
j
1
en
el-
tot de bevolking, en deze tot hem. On
langs had hij de eerste baby gehaald.
Volgens mededeeling van een der tocht-
genooten wilde de gelukkige vader deze
eersteling op het nieuwe gebied, den
naam van „Cornwerdia” geven, wat
echter door den burgemeester zou zijn
f Dat de vischvangst tegenwoordig
slecht is, voor wat de hengelsport be
treft, bleek j.l. Zondag, toen de visch-
club „Ons Genoegen” haar 5den visch-
wedstrijd in de Leeuwardervaart achter
Burgwerd hield.
Bij den vischwedstrijd, waaraan door
17 leden werd deelgenomen en 4 uren
duurde, waren slechts 16 baarzen boven
de wettelijke maat gevangen.
De 10 prijzen, welke bestonden uit
luxe en huishoudelijke artikelen, konden
echter na afloop worden uitgereikt aan
de volgende leden:
1ste prijs Tj. Groepewiold, piet als
grootste baars een van 25 c.M.
2de prijs: R. Nieuwenhuis (4 baarzen)
22, 20, 20 en 18 c.M.
3de prijs: R. van der Schaaf (3 baar
zen) 20, IQi/a en 18 c.M.
4de prijs: G. Tigchelaar (2 baarzen)
211/2 en 21 c.M.
5de prijs: N. Ebbendorf (2 baarzen)
22/2 en 19 c.M.
6de prijs: K(. Koopmang (1 baars)
22 c.M.
7de prijs: P. Brakels (1 baars) 21
c.M.
8ste prijs: Sj. Koopmang (T baars)
21 c.M.
9de prijs P. de Boer (1 baars) 19 c.M.
10de prijs: H. Langenberg (na loting).
Half één ’s middags meerde men in de
beste stemming bij de St Jansbrug.
Dokkum IC. A. B. I: 36.
Deze flinke overwinning onzer stad-
genooten in de tweede competitiewed
strijd was voor vele Bolswarder voet
balliefhebbers ongetwijfeld een aange
name verrassing; de ingewijden weten te
goed, hoe door het ontbreken van eenige
oefengelegenheid de kansen van onze
rood-witten steeds veel slechter zijn dan
van hare tegenstanders en dat dit euvel
van ongeoefendheid zich speciaal open
baart bij den aanvang van elk nieuw
competitieseizoen en voortdurende in
spanning en enthousiasme veelal niet
meer in staat zijn een eventueelen achter
stand op den competitieladder in te ha
len!
De wedstrijd zelf was een aangename
kennismaking tusschen 2 tot dusver aan
elkaar onbekende vereenigingen.
geweigerd, omdat dit geen gangbare
naam was. ’k Weet niet of het als een
grap werd bedoeld, in elk geval zijn in
Friesland nog heel wat gekker namen
in omloop, minder beteekenisvol, en
voor de dragers van deze vaak meer tot
last.
„En of wij niet even zijn ziekenhuisje
mochten zien?” Heel graag zelfs, en
daar stonden in verschillende vertrek
ken, een zestal keurig gespreide bedden
en bevond zich de operatiezaal met de
noodige instrumenten, benevens eene
apotheek. Daar dronken wij uit aardig
heid een glas helder, heerlijk water,
de eerste drank op den nieuwen bodem.
En daar stond het gebouw van den
Volksbond, waar gelegenheid was voor
amusement en ginds lag de plek waar
een Roomsch kerkje zal verrijzen en
dichter bij was de plaats waar de Ver-
eeniging „Het Kompas”, ter beharti
ging der geestelijke en zedelijke belan
gen van de Zuiderzeearbeiders, een
houten tent hoopt te slaan, zoodra de
middelen daarvoor aanwezig zijn.
Wat was daar veel te vragen, en te
zien, en te denken, vooral op zoo’n
mooien zomeravond in September als
de neigende zon zulk een eigenaardi-
gen glans over de kabbelende golfjes
werpt, en de eindelooze zee zoo verlei
delijk schoon is
Maar wij moesten weer terug naar de
meer bewoonde wereld, ,,’t Kan hier
ook wel anders wezen,” werd nog even
opgemerkt. Als de wind buldert uit het
Noordwesten, en de golven komen aan
rennen om zich schuimend en brui-
schend te werpen op het veroverd ge
bied, of de kille regen striemt in ’t ge
laat. Ongetwijfeld is het hier dan un
heimisch en te meer bewonderden wij
den moed en de durf van den jongen
arts, die hier vol idealen zijn medische
loopbaan wilde beginnen. Maar onze
vaste overtuiging is thans, dat binnen
korten tijd, want het werk vordert
zienderoogen, zoodat er haast geen bij
houden mogelijk is, het groote water
bouwkundig werk van de Nederland-
sche ingenieurs zal zijn voltooid, en
daarmede een nieuw wingewest verkre
gen zal zijn, waar tijdgenoot en nako
melingschap tot in lengte van jaren de
rijke vruchten van plukken zal.
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland l*/a ct.
Buitenland 4 ct.
Frankrijk.
Tijdens de luchtmanoeuvres is bij
Versailles een militair vliegtuig in bot
sing gekomen met een ander vliegtuig.
De mecanicien werd gedood, twee an
dere personen licht gewond.
Het ministerie van Marine publiceert
een mededeeling volgens welke de na-
sporingen naar Amundsen en zijn met
gezellen in de omgeving van Spitsber
gen en St. Jozephland in verband met
het vergevorderde jaargetijde moeten
worden gestaakt.
De kruiser „Straszburg” zal heden
uit het hooge Noorden terug keeren.
2 persoons
7ICTCDMAN'q MCIIDEI IIIINUCI C lustlge’ muzikale begeleiding van onzen
LlOl Lniliun S liltUDLLWI(intLS „Jaap”, arriveerden we s avonds hall
LEEUWARDEN GRONINGEN
Voorstreek 7 O. Ebbingestr. 31
t J.l. Zaterdag is te Sneek een pro-
pagandavergadering gehouden, uitgaan
de van den Bond van Chr. Harm, en
Fanfarecorpsen in N.-O. Friesland, ten
einde te trachten dezen Bond ook in
Frieslands Zuidwesthoek ingang te doen
vinden. De resultaten van deze verga
dering waren bemoedigend, doch door
den geringen tijd van voorbereiding niet
afdoende.
Te Franeker wordt Zaterdag 22 dezer
een dergelijke vergadering gehouden en
als hier dan ook eenig contact wordt ver
kregen dan ligt het in de bedoeling om
Zaterdag 6 October te Bolsward de defi
nitieve aansluitingsvergadering te hou
den, waar dan eenige hoofdbestuursleden
aanwezig zullen zijn om ’t werk en doel
van den bond uiteen te zetten.
In 1925 opgericht met 14 corpsen, telt
de Bond thans reeds 50 aangeslotenen
en als de Westhoek nu ook mee gaai
doen, kan op den duur Friesland een ster
ken machtigen bond van wel 100 corpsen
vormen.
heden onze provincie voor het water
geweld moest beschermen.
En intusschen puften de machines, en
draaiden de kranen, en werd de kruin,
welke boven water uitstak al hooger, en
breeder, en sterker.
„Of men nog tegenslag duchte”,
zoo vriendelijk was, ons te geleiden en
alle mogelijke vragen te beantwoorden.
,,’t Kon zijn dat de kleileem onder water
nog schuiven ging, en daardoor eenige
stagnatie kwam, was het antwoord,
doch vrees hiervoor bestond heelemaal
niet.” En of de drang van het water niet
geweldig was geweest toen de laatste
opening al kleiner werd, en daarmede
de wateren van de Noord- en Zuiderzee
op dit punt voor altoos van elkaar ge
scheiden werden.” Maar ook hier was
het gekomen precies zooals verwacht
werd, en toen de nauwe opening zich
sloot, verplaatste zich de waterdrang
naar elders. Zoodat reeds thans in Har
lingen moet worden waargenomen de
verhoogde waterstand als gevolg van
het bereikte succes van deze indijking,
waardoor zwaarbevrachte schepen, die
tot nog toe werk hadden binnen te val-
den, thans zonder bezwaar den haven
mond inglijden. En met wiskunstige ze
kerheid werd daarop aan de leeken ver
klaard, hoe de berekening was geweest,
en hoe het komen zou.
Daarop ging de wandeling langs de
nieuwgebouwde woningen van de „M.
U. Z.”, allen even keurig net, waar
vrouwen zaten te aardappelschillen, en
een meisje kousen stopte, en kinderen
bezig waren te ravotten. Want daar in
de diepte, waar de geweldige heipalen
den bodem werden ingejaagd, zouden
de sluizen worden gebouwd, en het
fundament gelegd voor de nieuwe
spoorbrug waarover straks het dubbel
spoor zal moeten rijden, ’t welk Holland
met Friesland, en verder met midden-
Europa komt te verbinden, om den
nieuwen weg te worden van het ko
mend wereldverkeer. Onwillekeurig
dwaalden onze blikken over het wijde
watervlak tot aan de horizon, en dan
over dit machtig bouwwerk, vrucht van
menschelijk kennen, en kunnen, en wil
len.
Daarop maakten wij kennis met den
geneesheer op dit eerste gedeelte van
de 12e Nederlandsche Provincie, dr. A.
P. Hoogkamer, nog een jonge man vol
idealen, die zich hier te midden van
lucht en water, onder de gemengde be
volking in het natte en droge bedrijf op
zijn plaats gevoelde. „Of hij een drukke
praktijk had?” „Nogal; d’r kwamen
nog al eens ongelukken voor, vooral ’s
Maandags en ’s Dinsdags als de men-
schen nog onder den invloed waren van
het uitstapje naar Harlingen, voor velen
het drankhuis, vanwaar zij hun levens
elixer meenen te halen. „En of het hier
niet eenzaam was, vooral nu de dagen
korter worden en de avonden langer”.
„Natuurlijk, ’t moest wennen, maar de
radio, en de conversatie met dezen en
dien vergoedde veel. Ook wende men
C.A.B. moest ook thans weer de steun
van hare beproefde back Brandsma ont
beren en wat dit beteekent, is ieder Bols
warder voetballiefhebber voldoende be
kend (intusschen is het ons aangenaam
te kunnen meedeelen, dat hij in de eerst-
volgenden wedstrijd te Heerenveen weer
uitkomt).
Direct na den aftrap weet Dokkum
van een weifelend begin der C. A. B.ers
te profiteeren, deze overrompeling houdt
aan en het is slechts aan het goede spel
van den Bolswarder keeper te danken,
dat deze meerderheid slechts in één doel
punt wordt uitgedrukt.
Na een kwartier spelen komen de rood-
witten beter los, ofschoon de uitvallen
van Dokkum, door individueel spel ge
vaarlijker zijn, wordt het overwicht van
C. A. B. allengs meer merkbaar. De ge
lijkmaker volgt dan ook vrij spoedig en
vlak voor het pauzesignaal wordt een
voorsprong van 21 verkregen.
Ook de tweede helft werd aangevan
gen met een overwicht onzer stadgenoo-
ten en weet de voorhoede, mede gehol
pen door een blunder der Dokkumer
doelverdediger, de stand tot 61 op te
voeren. De centervoor neemt hiervan hei
leeuwenaandeel voor zijne rekening.
Toch dienen de Bolswarder voorhoe
despelers dit groote aantal doelpunten
niet als een bewijs van hare kracht op
te vatten. Wij meenen goed te doen,
hierop te wijzen teneinde teleurstelling
bij volgende wedstrijden te voorkomen.
O.i. werd haar deze voorsprong zeer
gemakkelijk gemaakt, èn door de krach
tige steun der Bolswarder halfback-linie
welke als linie de beste in het veld was,
èn door het slappe spel in deze periode
der Dokkumer achterhoede.
De heeren vonden het thans zeker
welletjes en volgde er een periode van
inzinking, waarvan Dokkum dankbaar
profiteerde, door 2 maal de Bolswarder
keeper te passeeren.
Met dezen stand van 63 kwam hei
einde.
Bij Dokkum viel ons op het spel van
de spil, alsmede het harde werken van
den kaatskonlng van der Woude (Frane
ker); ook de hier welbekende veteraan
Welte (bioscoop) bleek nog een goede
kijk op het spel te hebben 1
Bij C. A. B. dienen na de halfbacklinie
(de spil was o.i. de beste speler van hel
veld) nog te worden genoemd de kee
per, die verschillende goedgerichte scho
ten op de juiste manier behandelde, als
mede back van der Schaaf in de eerste
helft en zijn partner van Doesburg, in de
tweede helft was de laatste de meest op
den voorgrond tredende van dit duo.
Na een aangename terugreis, onder
Militie.
Naar ons wordt medegedeeld, is voor
onze gemeente houder van lotingsnum-
mer 64 nog dienstplichtig voor de lich
ting 1929.
Slechts elf personen hadden dit jaar
kans om vrij te loten.
Dezer dagen hadden we het voor
recht voor het eerst den voet aan wal te
zetten op het Kornwerderzand, het nieu
we land, de aanvang van de 12e Pro
vincie van Nederland, door de stoere
werkkracht van ons volk, en de buiten
gewone bekwaamheden onzer Neder
landsche waterbouwkundigen aan het
woeste watergeweld onttrokken. Reeds
lang bestond de begeerte daartoe, niet
het minst omdat hier een stuk werk ver
richt wordt, waarover reeds gesproken
werd toen wij nog kinderen waren, en
heel de wereld in bewondering op neer
ziet. En wij herinneren ons een spot-
plaat, jaren geleden voorkomende in een
aflevering van „Het Leven”, en als
een Aprilgrap bedoeld. Op het eiland
Schokland was onder leiding van be
kwame ingenieurs een koker geboord
naar het hart der aarde vanwaaruit zul
ke geweldige hittegolven opstegen dat
de wateren van de ingedijkte Zuiderzee
daardoor verdampten, en men zoodoen
de haar in een minimum van tijd zag
leeg gestoomd.
Nog later waren wij toehoorder bij
een geweldig debat over het vóór en
tegen van de drooglegging, en bij de
overweging van de mogelijkheid hier
van, met eene opsomming van de ge
varen en de bezwaren welke hieraan
verbonden waren en waardoor dit werk
tot de onmogelijkheden werd gerekend,
een idéé fixe van een dweepr als Mr.
Lely e.a.
Kijk, zoo hebben we als leek vanaf
den vasten wal den strijd meegemaakt,
over de al of niet aanwinning van het
nieuwe gebied, niet het minst ook be
geerlijk om de economische voordeelen,
welke volgens de deskundigen hieruit
straks zullen voortkomen. Geen wonder
dus dat met spanning telkens gelezen
werd van de vorderingen die het werk
zoowel aan de Hollandsche, als aan de
Friesche kust maakte, en toen nu de
gelegenheid kwam om dit van nabij te
zien was dit een evenement.
Van uit Harlingen, de bedrijvige Frie
sche havenstad, waar reeds lang ge
voeld wordt welke voordeelen hier te
verkrijgen zijn, en eene ongewone be
drijvigheid heerscht, werd per stoom
boot de reis ondernomen, telkens varend
langs de kust, die zienderoogen van
vorm en gedaante verwisselde. We tel
den de torens achter de sterke dijk.
Kimswerd, Zurich, Makkum, Comwerd
en hoe dichter wij de machtige Zuider
zeewerken naderden, hoe bedrijviger
het te water werd. Snelvarende sleep-
booten brachten groote bakken kleileem
naar de plaats hunner bestemming. Ge
weldige zuigmachines haalden het zand
van den zeebodem, om dit straks te
storten over den zich reeds boven den
vloed verheffenden dam, en het fun
dament te worden voor de basaltlagen
die straks gelegd zullen worden om de
opstuivende wateren, die het hun ont
nomen terrein wederom zouden willen
veroveren, weerstand te bieden. Sterke
kranen hijschen vervaarlijke drachten
leem in de klemmers uit de schuiten om
deze te storten waar het hoort, ’t Is een
en al bedrijvigheid, zoo te water als te
land, en twaalfhonderd arbeiders zijn
daar van den morgen tot den avond be
zig om de zee te ontwoekeren, wat deze
eenmaal nam. Zelfs zagen wij de rook
pluimen van een locomotief, en hoorden
het snerpend geluid van een schelle
stoomfluit „Sneltrein Amsterdam
Berlijn”, lachte een der aanwezigen, als
profetie van wat te komen staat. Thans
bleek het nog slechts een zandtrein te
wezen die met de andere machines mee
werkte om het menschenwerk te vol
tooien.
En toen ging het met een stevigen
stijger aan land. Het nieuwe land. Van
een eiland kon niet meer gesproken
worden, want voor enkele dagen was
de geul, welke nog ging scheiden van
den dijk vanaf de Friesche kust bij Zu
rich naar hier gelegd, gedicht. Natuur
lijk ging het eerst onze weg in deze
richting. Ja, daar was de verbinding
met den vasten wal, en heel in de verte,
daar lag de oude dijk, zooals deze op
de schoolkaarten voorkomt, en die tot
r
s
H
in-
in
i
■iiuwra
Sc hapen plein Sneek
kSLAAS DIJKSTRA
m
E JONG s NIEU WSBLA
waarin opgenomen
r
