JELLEIÏIft’S KALUERDRARH want dat middel is radicaal. DE VRIES. Voor engros: Het Witte Kruis, Joure De Bolswardsche Courant en Westergoo INVLOEDEN. Woensdag 14 Mei 1930 25^wJaargan8 No 37. Stadsnieuws. Uit den Omtrek. Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12 en tam, A r, II een hef on- aver r de <!e n de enen Wie was IJe Wijkstra? Uit de verkla ringen der getuigen deelen wij het vol gende mede: Van der jeugd af aan, was hij gewoon eigen heer en meester te zijn, waarbij natuurlijk opvoeding, huiselijke omstan digheden en omgeving als zoovele fak- toren meewerkten. Zoo werd hij een vrijbuiter, voor wien jagen en stroopen een lust werd, en het vrije veld zijn terrein. Met karabijn en buks, met geweer en browning leerde hij omgaan als een kameraad en als scherpschutter miste .hij niet veel het doel. In de jeugdjaren werd hij voeger, om in ledigen tijd ook wel op klompen maken zich toe te leggen en in beide be drijven was hij geen brekebeen. Zijn metselwerk was goed; zijn klom pen voldeden best en degenen met wie hij werkte mochten hem graag. Daarbij was hij eerlijk, en vlijtig, en een man-van zijn woord, die vanwege heel zijn op treden een zeker overwicht over anderen had. IJe kon wat een ander niet kon. IJe had een ontzag hetwelk anderen uit zijn milieu niet hadden en dat niet het minst ook, omdat IJe iets geheimzinnigs over zich had, hetwelk hem bulten en ook bo ven de samenleving plaatste. Daarbij had hij het gevoel van meerwaardigheid en stond vooral het „eigen ik” in het middelpunt van zijn leven. Naast zijn liefhebberij voor de jacht, beoefende hij de muziek door het bespelen eener har monica, naar het genoegen en vaak ter bewondering van de dorpelingen. IJe kon alles spelen wat hij hoorde, en vond in die klanken zijn genoegen. Voor dingen waar andere jonge men- schen van zijn leeftijd zich mee bemoei den, had hij geen oog en oor. Het sexu- eele leven was bij hem niet tot ontwa king gekomen. Eens ried hij een familie lid, tevens patroon bij wien hij in dienst was, dat hij zich onthouden moest van drank en vrouwen omdat deze voor vele mannen den ondergang werden. Veel las hij, en kreeg ook daardoor een zekere overwaarde over anderen uit zijne omgeving. Vooral las hij socialis tische en communistische geschriften, zonder zich daarom bij een bepaalde groep of partij aan te sluiten. Tegen Wijnkoop had hij evenveel in te brengen als tegen Colijn, en daarom bleef hij bui ten de politiek. Eens weigerde hij aan een staking deel te hemen, omdat hij „vrij” wilde blijven en zich door nie mand, ook niet door een organisatie over heerschen liet. het alleronverwachtst bij de uitoefening van hun plicht aan hen ontnomen wer den. O. A. Leverland, f De vorige week is alhier overleden de ifeer G. A. Leverland een in Bolsward zeei bekende en ook zeer geziene figuur op onderwijsgebied. Verschillende Bolswarders, wie nu ’n zeer goede maatschappelijke positie be- kleeden, hebben hun opleiding aan den heer Leverland te danken. Het was een onderwijzer met groote liefde voor zijn taak. Ook als correspon dent der Leeuwarder Courant en mede werker aan het advertentieblad Wonse- radeel stond de heer Leverland zeer goed bekend en werden zijn verslagen altijd met graagte gelezen. Bijzondere liefde had de heer Lever- land voor het tooneel en het is speciaal het Krite-tooneel in Bolsward, dat onder zijn leiding heel veel mooie stukken heeft opgevoerd en verschillende prijzen wist te behalen. Na een welbestede onderwijzersloop baan was hem nog eenige jaren van rust gegeven, waaraan nog altijd te vroeg de dood een einde maakt. Derhalve meer in- dan afge schreven ARUM, 10 Mei. In de gisteravond ge houden vergadering der afdeeling Arum van de N. V. tot Afsch. van Alcoholh. Dranken, werd onder meer medegedeeld, dat de z.g. Blauwe Auto van Harders met medewerking van de onthouders- zangvereeniging te Bolsward op 12 Juli ook Arum zal aandoen. Verder werd in de door het vertrek van den heer J. Faber ontstane vacature voorzien door benoeming van mej. A. Sinnema als bestuurslid. A dve r t e n t i n per regel: Woensdagsnummer 10 cent. Zaterdagsnummer 12 cent. Tusschen de tekst dubb. prijs. Aangesloten by het Bureau voor oplaagcontrêle. ei elijlt- slijke Rijkspostspaarbank, opgave betreffende het postkantoor Bolsward, over de maand April 193Ü. Aan bovengenoemd kantoor werd in den loop der maand op spaarbankboek jes ingelegd f302694 en terugbetaald f7344.13 en eno- ivin- mis- 30g; ge- wn- De Zomertijd. We herinneren onze lezers er aan, dat de Zomertijd ingaat in den nacht van Woensdag op Donderdag a.s. Wanneer het in deze nacht 2 uur aan wijst is het 3 uur geworden. Wie dus Donderdag niet de gedachte wil hebben, zich te verslapen, zette Woensdagavond bij het naar bed gaan de klok één uur vooruit ild- jen :er- ran >u- 38 ijv. n- :on- cht- oge ge tan de ter En ter- ge- ais nin- agte ut, ou- :ht- het erl- 'or- Telegram I Derhalve minder ingelegd dan terugbetaald f4317.19 Het aantal nieuw uitgegeven spaar bankboekjes bedroeg 7. Door tusschenkomst van dit kantoor werd ter Directie op staatsschuldboekjes ingeschreven nominaal f 100 en afgeschreven f De oplaag van het Dinsdagnummer is thans gestegen tot 4500 exemplaren. Een welverdiende hulde. Onze bekende vroegere stoombootka- pitein de heer S. O. van der Meer vierde de vorige week zijn zeventigsten verjaar dag. De Vereeniging voor Friesqhe Stoom- eh Motorvaartbelangen waarvan de heer Van der Meer een der oprichters is en welke Vereeniging door hem vele jaren als bestuurslid bij verschillende gelegen heden is vertegenwoordigd, bood hem op dien dag als dankbaar bewijs voor de vele diensten aan de Vereeniging bewe zen een wandelstok met zilveren knop aan. Wij willen hopen, dat het nog jaren zal duren voor de heer Van der Meer door ouderdom gedwongen een practfsch gebruik van dit cadeau zal moeten maken. W1TMARSUM, 13 Mei. De traditio- neele verhuisdag 12 Mei ligt weer achter Het laat zich begrijpen dat elk vol ont zetting vervuld werd, voor een man die op deze ongehoorde wijze vier kostbare levens uitblies, en zich schuldig maakte aan een viervoudigen moord. Geen won der, dat de vreeselijkste verwenschingen vanuit het publiek over zulk een misdadi ger werden uitgesproken en als hij zoo in handen gevallen was van de massa, zou ongetwijfeld ook zijn laatste ure ge slagen zijn. Daarop werd deze zaak voor de Groninger rechtbank behandeld, en naar het hooren van de getuigen, ver dachte veroordeeld tot levenslange ge vangenisstraf. Een vonnis waarmede, ook volgens het oordeel van het publiek aan het recht was voldaan, getuige het ap plaus van de publieke tribune. Hiermede was evenwel de zaak niet afgedaan. Niet het minst ook door het pleidooi van den verdediger van verdach te, ging deze in hooger beroep, waarbij ook de Officier van Justitie zich aansloot en kwam deze zaak thans voor het Ge rechtshof te Leeuwarden, hetwelk na een kort verhoor besloot tot een psychia trisch onderzoek van verdachte en wel door de bekende psychiaters Prof. Wier sma en Dr. Mesdag van Groningen. ’t Resultaat werd, dat na maanden lange waarneming verdachte als wel toerekenbaar werd beschouwd en daar om de zaak opnieuw moest dienen. Deze is daarop j.l. Donderdag en Vrij dag j.l. opnieuw behandeld en daarop Maandag 11 dezer voortgezet in tegen woordigheid van honderden belangstel lenden, onder welke ook tal van leden van de rechtelijke macht en vele advoka- ten. Niet minder belangrijk werd deze te rechtzitting omdat in Professor Grun- baum en Prof. Roels beiden hoogleeraar te UWecht nog twee deskundigen ge hoord werden, die evenwel tot een ge heel andere en tegenovergestelde con clusie kwamen, dan de belde eerstge noemde geleerden, maar waardoor zij naar wij meenen de taak zoowel van den advocaat-generaal als voor de raads- heeren van het Hof, oneindig moeilijket werd. Districtsmeeting. Zondag j.l. werd door de Werklleden- vereen. een districtsmeeting gehouden in het gebouw der afd. Bolsward. Het groote en ruime gebouw was ge heel gevuld met belangstellenden, ook uit verschillende plaatsen uit den -om trek. De WelEerw. Pater Wouters O. E. A., hield een zeer mooie indrukwekkende rede, die onder ademlooze stilte werd aangehoord. Het zangkoor der St. Franciscuskerk zong in de patize en aan het slot der meeting enkele liederen. Het geheel mag als bijzonder geslaagd beschouwd en is een succes geweest voor de organisa tors. ons en velen in het dorp en daarbuiten moesten weder van huis en woonplaats verwisselen,t dat vele adreswijzigingen ten gevolge heeft. Een drietal landbouwers en veehou ders hebben het bedrijf opgeheven en één verplaatste zich naar elders. Eene bijzonderheid dat een viertal boeren zich in onze omgeving hebben gevestigd. WOMMELS, 10 Mei. In de heden ge houden vergadering van den Raad dezer gemeente waren aanwezig alle leden. Medegedeeld werd dat een drietal re clames in beroep tegen aanslagen in de wegenbelasting door den Raad van Be roep waren afgewezen. Besloten werd bij den Minister in be roep te gaan inzake de vaststelling door Gedeputeerde Staten van het bedrag om vattende de uitgaven voor politie, onder wijs, armwezen en de voorzieningen te gen werkeloosheid voor deze gemeente ter uitvoering van de wet op financieele verhouding tusschen Rijk en Gemeente en wel alleen wat betreft tegen het schrappen van de bedragen voor vakon derwijs voor openbare en bijzondere scholen. Naar aanleiding van een adres van de Nationale Commissie tegen het Alcoho lisme, gevestigd te Utrecht, werd beslo ten het aantal vergunningen voor den verkoop van sterken drank in het klein terug te brengen van 6 op 4 en in ver band daarmede bepaald, dat het maxl- mum-aantal vergunningen door B. en W. te verleenen, zal bedragen voor de wijk gevormd door het dorp Wommels 2; voor Oosterend en Roodhuis 1, n.l. te Oosterend en voor Lutkewierum en Rien 1. Voor bewezen politiediensten werd aan den Rijksveldwachter Bruinsma over 1929 een gratificatie toegekend van f35. Besloten werd met de andere aange sloten gemeenten te garandeeren een geldleening groot f 2.000.000, aan te gaan door de N.V. Intercommunale Waterlei ding, gebied Leeuwarden, tegen zooda nige koers en rentevoet dat de te betalen rente omgerekend tegen pari koers niet meer bedraagt dan 5y2 ’s jaars, af te lossen in ten hoogste 40 jaren. Verder werd het vermenigvuldigings- cijfer voor de heffing van plaatselijke in- komstenbellhstir^g, dienst 1930/31, be paald op 3 (vorig jaar 2%). Naar aanleiding van een adres van de afd. Hennaarderadeel van de Friesche Maatschappij van Landbouw werd na ruime discussie met 6 tegen 5 stemmen in beginsel besloten tot het oprichten van een openbare lagere landbouwschool te Wommels (voor stemden de heeren TJERKWERD, 12 Mei. De timmer- zaak eigen en bewoond door den heer R. Posthumus, alhier, is onderhands ver kocht aan den heer W. J. Wijnia te Sneek. ARUM, 12 Mei. De opbouw van ons Dorpshuis vordert flink. Fundament, wanden en een deel van het dak zijn thans gereed, zoodat men zich nu eenigs- zins een denkbeeld kan vormen, hoe het gebouw in de naaste toekomst er uit zal zien. Waar deze Instelling de hoofden en harten van vele ingezetenen onzer woon plaats bezig houdt, was het niet te ver wonderen, dat menig nieuwsgierige gis termiddag een kijkje ging nemen. Het gaf vrij wat drukte in het anders zoo stille gedeelte van ons dorp. 0<is aller leven wordt beïnvloed. Alle leven wordt beïnvloed. Daarvoor is het leven. Wat dood is staat daarbuiten, wat trouwens ook al weer in volstreken zin niet gezegd kan worden, omdat ook daar nog de negatieve werking van de ver nietiging en de verderfenis wordt gade geslagen, in de vernieling en ondergang en het weerkeeren tot het stof. Zoo staat dus alle leven onder de inwerking van de omstandigheden waaronder het ge leefd wordt, en hebben deze allen hunne beteekenis en gevolgen. Heel de atmosfeer waarin wordt ge leefd, de menschen, de toestanden, de omgeving, het milieu waartoe men be hoort, het voedsel en de drank die ge bruikt wordt, zelfs de lucht die men in ademt, te veel om op te noemen, bewuste ep onbewuste krachten1,, stoffelijke en geestelijke factoren, zij allen te samen werken mede om het leven te vormen, te leiden, richting en stuur te geven, en bf te maken tot een zegen öf tot een vloek; aan zijne bestemming te doen be antwoorden door hef tot de hoogste ont plooiing en de grootste volmaking te brengen, voor zoover zulks in een onvol maakte wereld met tal van degenereeren- de machten en invloeden mogelijk is, of dat leven te vernielen, en te doen onder gaan in donkerheid en nacht. Eene des illusie misschien, maar een mislukking ongetwijfeld. Elk wie zich zelf kent, en het leven heeft leeren kennen zal dit alles bij er varing weten, en anders zal de tijd hem bij een ernstige levensbeschouwing en het nadenken over ’t gecompliceerde le vensprobleem hem daartoe wel brengen. Hoe wij tot de overweging dezer ge dachten komen? Dezer dagen Is in onze provincie een zeer belangrijke rechtzaak behandeld. Voor het Hof stond ander maal IJe Wijkstra uit de gemeente Groo- tegast terecht linl Januari 1929 geheel onverwacht algemeen bekend geworden, uit het vreeselijk drama hetwelk zich al daar in het vroege morgenuur heeft af gespeeld, toen het blanke sneeuwkleed rond de woning van „Lutje IJe” gekleurd werd door het bloed van een viertal plichtsgetrouwe ambtenaren, die zich al daar krachtens hooger bevel bevonden, voor de uitoefening van hunne taak, en de handhaving van het gezag. Men zal zich de geschiedenis herinneren. Een gehuwde vrouw maar die geen moeder voor hare kinderen was, had In armoede deze achtergelaten terwijl haar man wegens een vergrijp in de gevange nis zat, en bij een anderen man, die niet gehuwd was, haar intrek genomen. Wegens deze verlating harer kinderen had zij zich voor de rechtbank te ver antwoorden en ontving daartoe de dag vaarding. Toen deze kwam, weigerde zij vrijwillig te gaan en omdat gevreesd werd voor verzet van de zijde van den man, bij wien ze inwoonde, gingen in het vroege morgenuur een viertal politie agenten gewapend er op uit om haar goed- of kwaadschiks te halen. Toen kwam het drama. De politie vond de deur gesloten, de vrouw ongenegen mee te gaan en toen zij daarop gesommeerd werd, klonken het volgend oogenblik schoten, gevolgd door meerdere en werden al de vier po- litie-agenten getroffen. Daarop heeft de man, in wien het dier ontwaakt was, zich geworpen op dege nen die hem ontnemen wilden, wat hij nu niet meer missen kon en heeft, hoewel zelf door een schotwond getroffen in zijri been, met eenj geopend mes den slachting aangericht en heel de politie macht, hetzij nog levend en in bewuste lozen toestand neerliggend, hetzij reeds gedood, afgemaakt. Daarop heeft hij zijne woning in brand gestoken, ten ein de deze van den aardbodem te doen ver dwijnen en elk spoor van dit bloedig drama uit te wisschen en is toen op pad gegaan om voor zich zelf geneeskundige behandeling in te roepen, en hoewel nog zwaar gewapend, op weg daarheen zich gewillig te laten gevangen nemen om over deze gruweldaad gehoord te wor den. Ziedaar in het kort de feiten, die heel het land in opschudding brachten, die el kmet schrik en afgrijzen vervulde, en n>et het minst medelijden deed hebben met de vrouwen en kinderen, die zoo op Toen kwam de vrouw in het spel. Aal tje Wobbes, geboren Van der Tuin, zijn naaste buurvrouw, wier man in de ge vangenis zat, en waar hij voorheen wel aan huis kwam om te luisteren naar de gramofoon en daardoor de wijsjes leer de voor zijn harmonica, kreeg hem in haar net. Toen hij uitbleef, en niet meer bij haar kwam omdat hij ditongepast vond, klopte zij op de ruiten en lokte hem naai binnen. Dat werd het begin van zijn onder gang, waartoe hij gepraedistlneerd werd en nu deze vrouw het middel moest wor den. Wijl zij met hartstocht hem aanhing ontwaakte in hem wat hij tot nog toe niet gekend had, en kon zich niet meer van haar los maken, toen zij, ten koste van eigen vleesch en bloed bij hem onderdak zocht. Zoo werd hun beider leven meer en meer één, waardoor zelfs de moeder van IJe hare plaats voor deze vreemde vrouw ging ruilen, omdat hij zich niet waarschuwen liet. Trouwens IJe was niet de man er voor om zich door wie ook te laten gezeggen en overheerschen. En toen kwam de explosie, de uitbar sting, en daarmede de ontgoocheling. Politie in uniform die hem al eens zijn geliefd jachtgeweer ontnomen had en waardoor ongetwijfeld in hem een wrok was ontstaan jegens het gezag, kwamen hem nu de vrouw ontnemen, die hij nog zou hebben laten gaan, indien zij dit vrijwillig had goed gevonden, maar die hij niet meer missen kon, toen zij zich aan hem vastklampte. En toen was de teerling geworpen. Als Aaltje vrijwillig was meegegaan naar Groningen, was er wellicht niets voorgevallen, in de stellige verwachting dat zij weer kwam. Als zij achterbleef en de politie zonder haar aftrok, zou hij een kip slachten en zou er maaltijd be reid worden. Nu zij weigerde te gaan, en door hare tranen in hem de begeerte ontwaakte om te houden wat hij had, werd meteen de beestmensch wakker. En toenMaar de rest is bekend. Wie is IJe Wijkstra? Volgens eerstge noemde deskundigen een misdadiger, volkomen toerekenbaar en als zoodanig verantwoordelijk voor zijne daden; vol gens de anderen een patiënt, die behoort te worden opgeborgen in een gesticht, om zoo voor de maatschappij onschade lijk te worden gemaakt. In beide gevallen verdient de man hei diepste medelijden van elk, die weet wat het leven is; hoe groot de gevaren van hdt leven zijn, ert waarvoor dus elk, hoofd voor hoofd, voor bewaard moei worden. Wij vinden de taak van het Hof èn met het oog op den ongelukkigen moor denaar die te midden van het verhoor onder anderen nog zeggen ging: „Heel de wereld weet niet welk een leed ik draag”, èn met het oog op de slachtoffers met hunne families, èn terwille dus van het recht, niet gemakkelijk. En de waarschuwing voor elk uit heel dit drama, kent en volgt hetwelk slechts een onderdeel nog is van al de treurspe len, die zich hier beneden dag in dag uit voordoen is deze: „Wie meent te staan, zie toe dat hij niet vallei” Verschijnt Dinsdags- Vrijdagsavonds. WOMMELS, 11 Mei. Hedenmiddag werd bij onderlinge wedstrijd uitgemaakt welk partuur de afd. „Wommels” zal vertegenwoordigen op de a.s. Bondswed strijden van den Ned. Kaatsbond. Er hadden zich voor dezen wedstrijd 3 parturen aangegeven, t.w.: 1. Ids Roukema, A. Hiemstra en E. de Groot. 2. Rinze Boorsma, Joh. Twerda en Sj. Struiksma. 3. A. Feitsma, M, van der Zee en F. Wiersma. Na spannende momenten traden| de kaatsers van no. 3 als winnaar uit- het strijdperk, zoodat deze de Wommelser eer Pinkster-Maandag op het Franeker sportterrein hebben te verdedigen. waarin opgenomen „Friedrich Nietsche” de man van de „Uebermensch”, de drager van het we reldleed, was zijn beeld, en de incarna tie van zijn leven. Gelijk de Grieksche wijsgeeren en de groote toonkunstenaars was ook hij tot groote dingen geroepen, maar, naar een steeds vaster bij hem in gewortelde overtuiging, krachtens de praedestinatie, voorbeschikt voor onder gang. In de godsdienst vond hij geen bevre diging. De calvinistische opvattingen van zijne moeder en andere aanverwanten kon hij niet deelen, en tegenover het stelsel van den een plaatste hij het stel sel van een ander, zonder voor zich per soonlijk partij te kiezen. „Vrijheid, blij heid!” dat was de leus, en als niemand hem tena kwam, deed ook hij niemand kwaad. Vandaar dat men (hem nogal mocht, niemand hem vreesde, en velen hoog bij hem opzagen. Daar kwam nog bij het geheimzinnige, hetwelk langza merhand zijn leven meer en meer ging beïnvloeden, niet het minst door het le zen van spiritistische geschriften. Hij zag én hoorde wat een ander niet zag, getui ge soms zijn vreemd lachen en eigenaar dig „staren” naar iets, hetwelk niet ge zien werd door anderen. Hij had spo- ken-verschijningen; hij hoorde geheim zinnig tikken; eens in een nacht werd hij met bed en al opgetild en in het rond gedraaid. En hoe langer zoo meer ver vreemde IJe van zijne omgeving, juist omdat hij zoo vreemd werd, en, zoo vreemd deed, en anders was als ande ren. r IS f 100 If t 1 11 3. i be- een ooJ il- iep )e- Ig- >rij nt- let i, de vac age. i I i, 11- ie- 11- in 1 het sche man r te alen fer tiele rge- leze den jrste aan t het acht de zijn, «gin 1 in alles brd- Honderden kalveren sterven aan kalverziekte. Geef direct een lepel Dit no. bestaat uit 2 bladen. Porto Binnenland l‘/a et. Buitenland 2^ ct. DE JONG s NIEUWSBLAD - I Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50 Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct. Voor het Buitenland f 7.- per jaar. Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1930 | | pagina 1