J. 8. UfiH DEK OEVER ZB.
HOFSTEDE
llllllllllllllllll
Dag en Nacht
ten allen tyde staat
by ons voor U een
wagen of bus disponibel
llllllllllllllllll
20"
n.E.BATfiUZEI—
N.E.B.A.T. PRIJZEN
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Ij
25^ Jaargang
No. 4Ö
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Uit den Omtrek.
s.
DE TAAL.
Ier
en
iet
at
21.
Grootzand 18, SNEEK. Telei. 332
Bestellen en
wegrijdenl!
BRILLEN
BREUKBANDEN
BUIKGORDELS
Gemengd Nieuws.
W. VAN DER WERFF
Ooft
Stadsnieuws.
Woensdag 17 Juni 1930
'Wl WH «W
DEJONG8 NIEUWSBL
waarin opgenomen
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
en
L.
0
de verschillende dialecten welke wij in
andere deelen van het land aantreffen,
maar waardoor men vaak vreemd van
elkander blijft
Advertentiön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Aangesloten bij het Bureau
voor oplaagcontróle.
Hing
vor-
)on-
van
'eel-
een
nog
ti en
is,
zoek
lime
rfik
sia-
idje.
fit-
ak
leid
ben
van
laie
:inl-
op
en
seg-
>lie-
bote
acht
ge-
egen
rlan-
IT.
wel-
►ng’s
iven.
Pge-
ieerd
0000
ons
■hoe
men
staat
it, er
i op
blijft
weer
het
kend
:hen,
nte-
;rge-
i en
e te-
jn de
ende
>pre-
uit-
ba-
ïreen
isee-
n lot
i het
j de
geen
eren
in de
i ge-
Brutale bankroof te Warschau.
Te Lodz hebben gisteren inbrekers een
brandkast van de Handelsbank aldaar
geforceerd en zijn er met een buit van
200.000 zloty van door gegaan. Wat ech
ter bij deze inbraak groot opzien gebaard
heeft, is het feit, dat zich in de gesloten
brandkluis van de Bank drie personen
bevinden, n.l. de bankdirecteur en twee
bankbedienden, die de inbrekers op hee-
terdaad betrapten en toen door hen over
weldigd werden, geboeid en in de brand
kluis gesleept.
Na zorgvuldigen arbeid slaagden de
inbrekers er in, de decimeters dikke ijze
ren deur van de kluis weer te sluiten.
Aangezien de inbrekers het slot be
schadigd hebben, is het tot nog toe niet
gelukt de kluisdeur te openen. Uit Kra
kau en Warschau zijn technici en vak
lieden op het gebied van brandkastfabri-
cage naar Lotz ontboden. Het gevaar
bestaat, dat de drie opgeslotenen door
gebrek aan lucht stikken. Volgens het
onderzoek der politie werd de inbraak
gepleegd door zes inbrekers.
bouw de kinderen van ons geslacht van
zelf uiteen gingen, om, al naarmate men
nog aansluiting aan elkander had, naar al
de Windstreken uiteen te worden gedre
ven, om zoo aan elk,- naar aanleg en
vermogen, en bevatting en aard, het
brood te zoeken voor het levensonder
houd en tevens overeenkomstig de men-
schelijke bestemming het aardrijk te ver
vullen en den bodem-te bebouwen. Nog
eens, een wonderlijk gebeuren, maar
waardoor eenigszins verklaard wordt,
dat geheimzinnige, waaraan wij nu een
maal gewoon geraakt zijn, maar niets
afdoet van het vreemde der talen. Wel is
hoofdzaak te herleiden tot eenige talen,
met overeenkomstige klanken, maar toch
in de praktijk zoo uiteenloopend en in
een veelheid van talen verdeeld, dat het
niet eens noodig is om over de grenzen
des lands te gaan ten einde daarmede in
aanraking te komen en onder eigen volk
zooveel verschil aan te treffen, dat de
een den ander ternauwernood meer ver
staat. Wij denken hier alleen nog maar
aan ons eigen Friesche taal, en dan aan
op den grooten Pinksterdag, die tevens
een perspectief ontsluit voor de verre
toekomst, toen de vreemdste volken, in
hun eigen taal gingen spreken de groote
werken Gods.
Dat was iets zeldzaams, zoowel met
het oog op die taal zelf, als om haar
inhoud, waarbij de eenheid in den God
der geesten van alle vleesch wordt te
ruggevonden en waarbij alles wat uit den
mensch zelf is op den achtergrond ge
raakt. Dat was ook profetie van wat
komt, als uit alle geslacht en taal en
natie en volk de groote schare, die nie
mand tellen kan, een zelfde lied zal zin
gen tot eere van Hem, Wiens lieflijke
naam langs de wolken ruischt, en allen
te samen vereenigt.
Onze taal is hét voertuig van de ziel.
Het machtige middel om ons naar buiten
te openbaren, ook om te doen kennen.
Want de spraak maakt openbaar. De
taal zegt wie wij zijn. De taal verraadt
ons innerlijk leven. En de taal doet ons
in wijden kring, op verren afstand zelfs
ten zegen zijn, of ook ten vloek. Daarom
is het noodig dat wij onze woorden wik
ken en wegen. Dat wij niet loslippig zijn.
Bovenal dat geen vuile taal of gek-
kerij over die lippen komen, omdat het
gesproken woord zoo lang kan naklinken
en dat al onze woorden met zout zijn be-
sprengd.
Maar daarom is voor alle dingen noo
dig, dat die kostelijke gave van de taal
dienstbaar gemaakt worde aan de ver
heerlijking van Hem, die ons de gave der
talen schonk, niet enkel voor ons zelven,
maar om daarmede vruchtbaar werk
zaam te zijn en als een dankoffer in d£n
dienst te besteden van Hem, uit Wien
en door Wien, maar dan ook tot Wien
alle dingen moeten zijn.
En hetgeen ons zelf gelukkig maakt.
PCPIRMUNT,
WORKUM, 13 Juni. Gisteravond om
streeks 7 uur geraakte het 3-jarig zoontje
van M. E. op het Noordeinde alhier te
water.
Na eenig zoeken werd het kind leven
loos opgehaald.
Pogingen om de levensgeesten weder
op te wekken mochten helaas niet meer
baten.
MAKKUM. De laatste paardentram
in Nederland, rijdende tusschen Makkum
en Harkezijl, dewelke in 1898 feestelijk
a's snelvervoermiddel werd ingewijd, zal
zooals bekend is, worden vervangen
door autobusdiensten, waarvan de aan
vangsdatum voorloopig is bepaald op
15 Juli a.s.
De oude tramwagens en de rails zijn
verkocht aan de N.V. Ijzerhandel „Hol-
landia” te Amsterdam.
I
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
Ondergrondsche stations.
De ondergrondsche spoorwegen te
Londen gaan naar de Britsche draadloo-
ze’^dienst meldt, de bestaande gelijk-
straatsche stations in het West End van
Londen vervangen door ondergrondsche
stations naar het model van dat op of
liever onder Piccadilly Cijcus. Daar deze
ondergrondsche stations een groot aan
tal ingangen krijgen zal de opstopping op
straat er aanzienlijk door worden ver
licht. De tunnels en het station zelf van
Piccadilly-Circus hebben 500.000 ge
kost en er wordt jaarlijks door 50 milli-
oen menschen gebruik van gemaakt.
Voor het station op Leicester Square
zal 400.200 worden besteed en ver
scheidene andere stations zullen eveneens
worden gewijzigd. Het heele plan zal en
gineer 13 millioen kosten.
tijd
der
dan
ga-
heer
jodel
per-
i een
staat
den
een
dat
den
een
k ga
II de
zijn
jzen.
het
zich
wel
erkt.
den
van
nste
WORKUM, 13 Juni. De dit jaar ge
houden collecte voor den gewapenden
dienst heeft in totaal f 21.65 opgebracht.
ommb*» De oplaag van het
Wr Dinsdagnummer
is thans gestegen tot 4500
exemplaren.
Hebt u wel eens stil gestaan bij het
wonder van de taal? Dat is bij de wijze
waarop de mensch door hoorbare klan
ken uitiag geeft aan wat in hem leeft;
waardoor hij zijne gedachten in woor
den openbaar maakt en al de aandoenin
gen zijner ziel, de blijdschap en de smart,
de hoop en de vrees, het verlangen naar
wat niet is en de berusting in hetgeen
kwam, naar buiten bekend maakt?
Om anderen deelgenoot te maken van
zijn verborgen zieleleven en inblik te
geven in wat zonder die openbaring ach
ter de gesloten lippen als achter geslo
ten deuren geheim blijft?
Inderdaad, die taal is een wonder.
Niet het minst vanwege de groote ver
scheidenheid die hier tusschen de kinde
ren van ons geslacht gevonden wordt
en de veelheid der talen die over het
wereldrond gesproken worden maar
waardoor de een den ander vaak niet
verstaat, en men van elkaar vreemd en
verwijderd blijft, tenzij men langs den
weg der wetenschap of door voortduren-
den omgang met elkander, ook de taal
van andere volken overneemt.
Dat is het verschil, tusschen ons men
schen, en het redeloos gedierte aan onze
zijde. Het vee in onze weide en stallen,
geeft hetzelfde geluld als over de gren
zen en in andere werelddeelen. Het ge
vogelte in West-Europa zingt dezelfde
melodiën als in de overige deelen van
den aardbol en het roofgedierte hetwelk
de oerwouden van Afrika, of de einde-
looze steppen van Azië, of de binnenlan
den van onzen Archipel soms onveilig
maakt, geeft eveneens op dezelfde wijze
en door dezelfde geluiden te kennen wat
het wil. Hier is een eenstemmigheid in
de spraak, die opvallend is, en soort tot
soort doet naderen,V afleen onder het
menschelijk geslacht die wonderlijke ver
scheidenheid en dat uiteen vallen der
volkeren en rassen en stammen, die vaak
onderling weer verschillen van elkander.
Dat is iets zeer opmerkelijks, hetwelk te
denken geeft.
Wij weten wat de bijbel, het boek der
Godsopenbaring, vanaf de vroegste tij
den, waarin de voornaamste feiten pit de
geschiedenis van ons geslacht, als bij
vogelvlucht worden medegedeeld, ons
daarvan verhaalt. Het was in het verre
Oosten, en In de grijze oudheid, toen de
kinderen van ons geslacht, bijeen In de
vlakte van Sinear tot het besluit kwamen
om een middel te beramen, teneinde altijd
bij elkaar fe blijven en bij het uitbreken
in menigte, in de wijde ruimte van het
wereldvlak elkander niet uit het oog te
verliezen. Tot dat einde werd besloten
een hoogen toren te bouwen, welks op
perste tot In den hemel zou reiken, om
heinde en ver te kunnen worden gezien,
en het centrale punt te blijven waarom
allen zich zouden scharen. In de kinder
lijke naiviteit van het wordende geslacht
kon men het zich niet indenken wijd en
tijd te zullen worden verstrooid om heel
den aardbodem in bezit te nemen en
langs den weg van noeste vlijt en inge
spannen arbeid aan zich te onderwer
pen.
Toen kwam uit den hemel een stem
om te blazen in het menschenwerk. Hoe
ver het bouwwerk gevorderd was is ons
niet bekend, maar midden in den arbeid,
wijl het leem werd bereid en de tiche
len gestreken en aangedragen om zoo
den hemel te naderen, kwam plotseling
een verwarring in de stemmen, zoodat de
een den ander niet meer begreep. Men
hoorde elkaar wel, maar verstond elkan
der niet meer, ’t Werd een wonderlijke
dooreenmenging van allerlei klanken,
schijnbaar zonder samenhang en betee-
kenis, met gevolg dat bij Babels toren-
De N.E.B.A.T,
We nemen U vandaag eens een keer
niet mee naar het Tentoonstellingster
rein, omdat sedert onze laatste mededee-
ling het terrein nog niet veel meer ver
andering heeft ondergaan, dat zal vol
gende week wel geheel anders zijn.
Waar we vandaag speciaal de aan
dacht eens op willen vestigen is het
groote vuurwerk dat op Woensdag 9
Juli in het mooie Julianapark zal worden
afgestoken.
Er wordt met het woordje groot nogal
eens gemakkelijk geschermd, maar voor
dit vuurwerk mogen we dat woord ten
volle gebruiken. Grootsch zal werkelijk
dit vuurwerk worden.
Stukken zooals hier zullen worden af
gestoken, heeft men in Friesland in geen
enkele plaats nog gezien. Het prachtige
stuk door de Zeelandia-fabrieken aan
geboden, bijv, heeft een oppervlakte van
15 bij 8 vierk. Meter.
Dan zijn er nog enkele fabrikanten die
toezegging gedaan hebben, bovendien
zorgt de Permanente Feestcommissie
dat er bij en naast dit groote werk een
geheel nieuw programma wordt gegeven
waarvan het slotnummer zal staan in
het teeken der Nebat.
Belooft de Woensdag door de groote
vergadering van den Nederlandschen
Bakkersbond reeds een drukke dag, de
avond van dien dag zal door de opvoe
ring van het nieuwe openluchtspel Fle
voland en het schitterende vuurwerk een
overweldigende massa vreemdelingen
naar Bolsward trekken.
Geslaagd.
Aan het R. K. Gymnasium voor jon
gens te Venraay zijn geslaagd voor het
eindexamen diploma A P. S. Andela en
I. L. C. Hettema, alhier.
Rijkszuivelscliool.
Het eindexamen aan de Rijkszuivel-
school alhier zal plaats hebben op 20,
21, 23, 24, 25 en 30 Juni a.s. en op 1, 2,
3, 4 5 Juli a.s.
Want dat is wei in de eerste plaats
het praktisch gevolg van die verschei
denheid der talen. Men verstaat elkaar
niet meer. Niet enkel omdat de klanken
zoo verschillen, maar ook omdat achter
het woord, de persoonlijkheid is, maar
die evenmin wordt begrepen. Vanwege
het verschil van aanleg en karakter en
temperament en levensbeschouwing en
levensuiting. Wat is er een verschil tus
schen ons, bewoners van het koude
Noorden en de Zuidelingen, die geboren
werden en leven onder een eindeloos
blauwen hemel en te midden van het
eeuwige groen en de rijke weelde van
het veelkleurige natuurleven. Hoe groot
is de tegenstelling niet zelden tusschen
den stoeren, stijven Fries van ouder op
kind gewend om te leven op de harde
kleiklulten en te midden van de koude,
kille, sombere luchten van ons eentonig
landschap zooals velen dat noemen, en
den vlotten, vrijen Hollander, die niet
gewoon is een blad voor den mond te
nemen, die zegt wat er leeft in zijn hart
en zich gemakkelijk aanpast aan de om
standigheden te midden waarvan, niet
zelden in groote bekrompenheid geleefd
wordt. Om dan maar niet te spreken van
het verschil tusschen de Laplander en de
Eskimo’s en den warmbloedigen Italiaan
of den vroolijken Franschman of den leu-
tigen Vlaming bij zijn potteke bier of hun
schuimenden beker.
En al dat verschil nu in levensopvat
ting en levensbeschouwing, gaatl zich
uiten in de taal, en is oorzaak dat men
zich tot elkander gevoelt aangetrokken
of ook van elkander verwijderd. De
spraakverwarring vooral heeft de
menschheid uiteen geslagen en is oor
zaak van de vervreemding waardoor de
een den ander niet meer kent, en in de
meeste gevallen men ook niet meer voor
elkaar voelt. Men is „vreemd" van el
kander geworden. Daar kwamen niet en
kel de denkbeeldige grenzen, die met een
handbeweging konden weggenomen
en gewijzigd, maar de afstand lag verder
en het verschil zat dieper en de eenheid
van ons geslacht scheen reddeloos on
der te gaan.
Wel Is waar eenigszins opgeheven én
weggenomen, door den handel en de
technische ontwikkeling, alsook door de
verkeersmiddelen waarbij vele scheids
muren vielen, en de internationale tot
ontwaking kwam, maar toch met behoud
van het eigenaardige en bizonflere, het
welk het eene volk van het andere on
derscheidt en ook niet zelden oorzaak
werd van broederhaat en broedertwist,
waarbij de een den ander ten bloede ver
volgde.
Gelijk de Dultscher nu eenmaal geen
Franschman is en het ook nooit zal wor
den, evenmin als een Engelschman zich
blijvend thuis zou voelen in de Po-vlakte,
laat staan in de onmetelijke velden van
het Russsiche rijk.
Of dat dan eeuwig zoo blijven zal en
nimmer weer dat verschil, die afstanden,
die scheidsmuren, die vervreemding van
menschen en menschen zal worden weg
genomen?
En nu doet zich hier iets zeer opmer
kelijks voor, niet minder groot dan het
wonder der talen. Het is dit, dat bij die
gescheurdheid en verdeeldheid en ver
vreemding van elkander, de mogelijkheid
der verbroedering en der eenheid bestaat,
zoodra de oorzaak der scheuring wordt
weggenomen, en de eenheid des levens
teuggevonden wordt in Hem, uit Wien
het leven opkwam.
Het kwam zoo wonderlijk openbaar
Tabaksfabriek van de Firma Laane te
Roosendaal afgebrand.
Maandag in de vroegte heeft te Roo
sendaal een brand gewoed, die geduren
de een uur van een dergelijk karakter
was, dat men vreesde, een herhaling te
zullen beleven van den brand te Middel
burg.
Het was circa vier uur, toen spoorweg
beambten, die naar den arbeid gingen,
een hevigen gloed zagen boven de hui
zen aan de zuidzijde van de Groote
Markt.
Op verren afstand was deze gloed te
MAKKUM. De gehouden bazar, die
nende tot financieele steun ten behoeve
der Chr. Muziekvereeniging „Hallelujah"
heeft ruim f345 opgebracht.
Als het a.s. Muziekconcours dat op 30
en 31 Juli alhier zal worden gehouden,
ook zulke goede resultaten oplevert, kan
dit „Hallelujah” wellicht uit pijnlijke ver
legenheid helpen.
MAKKUM. De motorboot „IJselmeer”
die geregeld dienst doet op Cornwerder-
zand en Breezand, geraakte Vrijdag
avond, misleid door de mist, buiten zijn
koers en op de Makkumerwaard aan den
grond.
De aanhoudende N. O.-wind belette ’t
zeewater om hoog op te vloeien, aan
deze kust, zoodat men de boot met deze
gelegenheid nief) gemakkelijk weer op
vlot water zal kunnen krijgen.
FABRIKANT
VANSlfXiïEN
HARUNC6N
zien. Uit nieuwsgierigheid begaven zij
zich daar heen, doch gekomen op de
Groote Markt, bemerkten zij, dat daar
alles nog in diepe rust was. Er bleek hun,
dat de brand woedde achter kantoren
en woonhuis van de fa. J. A. Laane Czn.,
koffiebranderijen, tabaksfabriek en thee
handel. Zij belden aan het woonhuis aan,
Een dienstbode, die inmiddels was opge
staan, zag plotseling in de naast het
woonhuis gelegen fabriek een hevige
xflammer^e^ Zij wtjkje haar patroon,
die met de bewoners van het huis naar
beneden snelde en met de spuiten van
de fabriek aanstonds begon water te ge
ven. Inmiddels hadden ook andere bewo
ners van de Markt het gebeurde opge
merkt, die de politie en brandweer alar
meerden. Van alle kanten snelden helpers
toe.
Het vuur, dat intusschen gretig voed
sel yon|d in enorme voorraden’ tabak,
koffie, olie, enz., breidde zich met groote
snelheid uit. Het was voor de blusschers
zeer lastig bij den vuurhaard te komen.
Men moest in de tuinen der belendende
perceelen en op de daken gaan staan om
te kunnen spuiten. De zich ontwikkelende
hitte was zoo hevig, dat men het slechts
op geruimen afstand uit kon houden,
terwijl de spuitgasten moesten nat ge
spoten worden.
De brandweer van Roosendaal was
vlug ter plaatse met slangen op de wa
terleiding, terwijl eerst geruimen tijd la
ter pas de stoomspuit arriveerde.
Om circa zes uur stortten de verdie
pingen, waar verschillende zware, nieu
we machines stonden, met donderend ge
weld naar beneden.
Intusschen droegen behulpzame han
den de kantoren leeg en brachten de
meest kostbare stukken uit het woonhuis
in veiligheid. Om tien uur rukte de Ber
gen op Zoomsche brandweer in en kon
ook de plaatselijke stoomspuit het wa-
tergeven staken.
De schade is door bijzondere omstan
digheden nog grooter, dan zij in normale
omstandigheden zou zijn geweest. De
firma Laane heeft ook een fabriek te Es-
schen op de grens even in België. Daar
thans he tverkeer over den weg Roosen
daallEsscheln tijdelijk is verboden in
verband met de algeheele moderniseering
van dezen weg, had de firma Laane haar
voorraden zooveel mogelijk te Roosen
daal opgeslagen en intusschen nog extra
voorraden opgedaan om ongehinderd
verder te kunnen werken. De gebouwen
lagen dan ook tot den nok vol.
Een vluchtige berekening aan de hand
van de jongste balans, stelt de schade op
tenminste 4J/2 A 5 ton.
De firma was, wat betreft gebouwen,
inventaris en voorraden op be/urspolis
verzekerd. Echter niet tegen bedrijfs
schade.
Er zijn terstond maatregelen genomen
om het talrijk personeel aan het werk
te kunnen houden.
De tabakskerverij en verdere verwer
king zal worden ondergebracht in de
tabaksfabriek de firma Segers te Roosen
daal, die onmiddellijk den zwaar getrof
fen concurrent dit gul aanbod deed.
De overige afdeelingen van het bedrijf
zullen voor den duur van den herbouw
van de fabriek te, Esschen worden voort
gezet.
7/K. pabr:::
s
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland l*/a CL
Buitenland 2^ ct.
r BONS 1
COE t> VOOR
.iKNDOOSj
SOLIED ADRES VOOR
- EN -
ZIJN MINSTENS
BENEDEN DE
NORMALE
WINKELPRIJZEN
ZIET ETALAGES EN VER
GELIJKT DE PRIJZEN
WELKE WIJ TOT 30 JUNI
HANDHAVEN.
Ti
i
Official Ford Dealer
BOLSWARD TELEFOON 86
zie <k geen andere
pepermunt gebruiken danX<S-
dezelfde, die ik zoo buiten-^*
7 gewoon OPWEKKEND vindtXe
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
I be-
dat
roest
MEER DAN 10 KORTING
MEER DAN 15 »/o KORTING
VANSL
HARD
