J.A. MOULiJN
Tandarts, FRANEKER
is wegens militairen dienst
vanaf Woensdag 30 Juli tot
en met Zaterdag 23 Augustus
afwezig.
OoRin
De Bolswardsche Courant en Westergoo
1
VRIJHEID.
Woensdag 6 Augustus 1930
No. 60
26^ Jaargang
K
7Z//k y\v «AN»
<lhunV HARM
Uit den Omtrek.
:r
De oplaag van het
Dins dagnummer
is thans gestegen tot 4500
exemplaren.
Stadsnieuws.
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
en
A
1ste prijs, 102
Andijk, 2de prijs, 87
Lollum, 1ste prijs, 106 pun-
t
r
Het mond- en klauwzeer.
Ook in onze gemeente breidt zich het
mond- en klauwzeer verbazend snel uit.
Werd mits Juni het eerste geval ge
constateerd, thans zijn reeds een 18-tal
boerderijen besmet verklaard. In sommi
ge gevallen begint de ziekte iets meer
kwaadaardig te worden, zoodat bij en
kele veehouders sterfgevallen onder het
vee geconstateerd worden.
Het is te hopen, dat deze gevreesde
ziekte een niet ernstiger karakter gaat
aannemen.
Openbare Leeszaal en Bibliotheek
„Bolsward en Omstreken/’.
Over de maand Juni bedroeg het aan
tal uitgeleende banden 366; het aantal
bezoekers 135, onder welke 28 dames.
Over de maand Juli werden 390 ban
eden uitgeleend, terwijl het aantal bezoe
kers toen 136 bedroeg, t.w. 116 heeren
en 20 dames.
WITMARSUM, 1 Aug. Bedankt voor
het beroep naar de Ned. Herv. kerk al
hier ds. J. Fischer te Jukwerd.
WITMARSUM, 1 Aug. De Chr. zang
vereniging „Scheppijngsgave”, dir. da
heer Weissenbach van Pingjum, behaalde
op het concours te Makkum in de 2de
afdeeling een 2den prijs.
In die afdeeling werd geen 1ste prijs
toegekend.
ARUM. Dezer dagen slaagde te Gro
ningen voor de acte handenarbeid onze
dorpsgenoote mej. M. Kerkhoven.
Advertentiön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Aangesloten bij het Bureau
voor oplaagcontröle.
7o
Geslaagd.
Onze stadgenoot de heer C. van der
Zee, oudleerling amb. teekenschool al
hier, slaagde te Utrecht na een 6-daagsch
examen voor het diploma „Gezel” schil
der voor de vereeniging ter veredeling
van het ambacht.
Van der Zee genoot zijn opleiding bij
den heer Taco van der Meer alhier.
Tenzij...
Tenzij het woord verstaan en begre
pen wordt: „Indien de Zoon U zal heb
ben vrij gemaakt, zoo zult gij waarlijk
vrij zijn.”
Die het vatten kan, die vatte het.
Nos. 3, 7, 8, 10, 14, 16 Gebr. Bangma,
2, 4, 5, 6, 9, 12, 13 en 17 Y. de Vries, 11
en 15 H. Hermanides, 18 Th. de Jong, 19
A. Bangma. De afstand was 100 K.M.
Zondag 3 Aug. werden wederom 2
wedvluchten gehouden, 1 met oude dui
ven uit Roermond (200 K.M.) en met
jonge duiven uit Dieren (110 K.M.).
De duiven uit Roermond werden ge
lost om 7 uur met Z.W. wind.
De eerste duif ariveerde 10.40.21, eige
naar H. Hermanides. De uitslag is ver
der als volgt:
Nos. 2, 7, 11 Gebr. Bangma, 3, 4, 3
Y. de Vries, 8 Th. de Jong, 9, 10 D. Rui
ter en 5 H. Hermanides.
Te Dieren werden de duiven gelost om
7.30 uur. De eerste arriveerde om 9.21
uur, eigenaar Y. de Vries.
De verdere uitslag is als volgt:
Nos. 2, 4, 6, 7, 10 en 11 Y. de Vries,
3, 8, 16, 17 en 20 Gebr. Bangma, 13, 14
en 18 A. Bangma, 5 en 9 Th. de Jong,
12 en 15 D. Ruiter, 19 A. de Vries.
Vrijdag a.s. om 7.30 uur inkorven voor
Nijmegen jonge duiven.
Deze vlucht is eerste vlucht vanwege
afd. K Friesland van den Algem. Ned.
Bond van Postduivenliefhebbers.
De afd. K. (Friesland) van dien bond
hield Zondag 18 Mei een concours vanaf
Lethre (Duitschland).
De luchtpost alhier behaalde in deze
wedvlucht de volgende prijzen: 15de
Gebr. Bangma, 18, 79 en 84ste D. Ruiter,
38ste Th. de Jong, 82ste C. Lammertsma
In de wedvlucht Stendal (420 K.M.)
van dezelfde bond behaalden Gebr.
Bangma den 3den prijs, Th. de Jong 4e
en 55ste, C. Lammertsma 10de, D. Ruiter
48ste en 49ste.
Op Lethre waren 207 duiven in con
cours en op Stendal 107. Voorwaar een
goede prestatie.
De afstand van Lethre was 310 K.M.
te water, en mocht het genoegen smaken
de kleine van een wissen dood te red
den.
t Zondag j.l. was het voor de St.
Martinus Parochie alhier een feestdag.
In de feestelijk versierde kerk werd
door een oud-stadgenoot, de WelEerw.
Pater Simme van der Werf de eerste
plechtige H. Mis opgedragen.
Als Diaken en Sub-diaken assisteer'-
den hierbij de Z. E. Pater van Scheijndel
en de WelEerw. Pater Eickholt benevens
de WelEerw. Pater Van der Meer, mis
sionaris van de Philippijnen, afkomstig
uit Irnsum.
De WelEerwaarde Heer P. Popma
kapelaan te Utrecht en oud-Bolswarder
hield de feestpredikatie.
De Eerw. Spreker schetste in gevoel
volle woorden de waardigheid van den
‘priester in zijn drieledig doel.
Het zangkoor zong na afloop van den
dienst een priestercantate.
We brengen onze bescheiden geluk-
wensch aan de jonge neomist en zijne
familie.
Postduivennieuws.
De postduivenvereen. „de Luchtpost”
hield Zondag 27 Juli een wedvlucht van
af Nijmegen met oude en een van De
venter met jonge duiven. Te Nijmegen
werden de duiven gelost om 8 uur.
De eerste duif arriveerde 10.19.2 uur.
Eigenaars Gebr. Bangma. De uitslag is
verder als volgt:
Nos. 2, 3, 6 en 10 Y. de Vries, 4. Th.
de Jong, 5 en 11 D. Ruiter, 7 en 8 Gebr.
Bangma en 12 A. de Vries.
De afstand is 135 K.M.
Te Deventer werden de duiven gelost
om 7 uur. De eerste duif arriveerde
9.30.16, eigenaars Gebr. Bangma. De
uitslag is verder als volgt:
Uitslag verkooping.
Bij de Zaterdag j.l. te Blauwhuis ten
overstaan van notaris F. J. Bruinsma ge
houden finale toewijzing van de Huizing
met slagerij te Blauwhuis in eigen ge
bruik bij S. J. Adema werd dit pand, na
73 maal verhoogd te zijn, in koop toe-
gewezén aan den heer Feike Hoekstra
slager te Blauwhuis voor de som van
f5051.
WITMARSUM, 1 Aug. In de oude
opvaart naast de hertekamp geraakte
in een onbewaakt oogenblik een klein
kind van den arbeider P. Zijlstra te wa
ter.
De heer Wallon, Carouselhouder, die
daar bezig was, sprong direct gekleed
Uitstapjes.
De laatste weken staan hier wel in
het teeken der pleizierreisjes. Behoudens
verschillende schoolklassen maken ook
veel vereenigingen om dezen tijd van het
jaar een uitstapje.
De vorige week maakte de Gem.
Zangvereen. „Harmonie” een uitstapje
naar Groningen en Paterswolde.
Begunstigd door mooi weer (wel een
uitzondering in dezen tijd) is deze tocht
uitstekend geslaagd.
Ook de Ger. Meisjesvereen. hield een
pleizierreisje, voor dit jaar met de mo
torboot van den heer De Vries.
Deze vereeniging trof het niet zoo bij
zonder met het weer, een beetje te veel
regen, het vermocht evenwel niet de goe
de stemming te bederven.
In opgewekte geest arriveerde men té
omstreeks half 10 weer in Bolsward.
Veel minder troffen het de leden van
het Muziekkorps die Zondag j.l. aan het
spelevaren gingen.
Het zal, veronderstellen we, heel moei
lijk zijn de vroolijke stemming van een
muzikant te bederven, maar deze keer
was het toch wel wat al te bar met het
weer. Noodgedwongen daarom maar
iets vroeger naar huis.
Het St. Franciscuskoor had voor
Maandag j.l. een boottocht uitgeschreven
die in zekeren zin niet en wel in het wa
ter gevallen is. Men nam Maandagmor
gen gezien de onophoudelijke regen di
rect het wijs besluit de tocht af te stel
len. De reeds ingeslagen mondvoorraad
verhuisde ’s avonds in een gezellig sa
menzijn in de respectievelijke magen.
f Door het vrij hevige onweer j.l.
Zondag en de daarmee gepaard gaande
storing aan het electrisch licht zijn vele
stadgenooten radioluisteraars verhin
derd geweest de oceaanvlieger Evert
van Dijk, die voor de Avro-microfoon
sprak, te beluisteren.
Gedurende het onweer op Zondag
vielen zoo nu en dan hevige regenbuien
neer, maar zooals het Maandag gere
gend heeft, vooral tusschen 12 en 2 uur
hebben we ’t in jaren niet gekend. In
èen groot aantal huizen had men last
van lekkage. Tegen een dergelijke re
gen was ook bijna niets bestand.
We hoorden dat in sommige huizen
het water in de gang opgeschept kot?
Worden.
’t Is te hopen, dat de maand Augus
tus nu verder maar voor mooi weer
zorgt. De vele vacantiegangers kunnen
dan tenminste nog iets profiteeren.
Daar is zoo voor en na al heel wat
gesproken <Jn gezongen en g^ochten
ook, over en voor de vrijheid. Door hoog
en laag, rijk en arm en door de vrouw
zoowel als door den man. Dus in alle
kringen en onder alle standen, en beider
lei geslacht. Wie kent niet dat lied in
allerlei toonaard, vaak met de noodige
variaties en met het oog op verschillen
de toestanden en naar aanleiding van
uiteen loopende omstandigheden uitgeju
beld:
„Vrijheid zoo te minnen,
Die mijn banden slaakt,
Vrijheid, die van binnen,
Mij zoo zalig maakt!”
Dat alles is ook geen wonder, omdat
vrij zijn de aard, de natuur, ook de be
stemming van het leven is. Van alle le
ven. Zie het maar in de ongerepte natuur
waar niemand en niets de ontwikkeling
van het leven stoort en tegengaat en al
le kracht naar vermogen uittreedt naar
buiten. Wie is nog nooit getroffen door
de majesteit van een oerwoud, of de
grootschheid van een stuk ongebreideld
natuurmonument of de weelderige tooi
van een bloeiend heideveld, schijnbaar
zoo gering en vaak waardeloos, maar
toch zoo rijk aan kleurenpracht, of ook
door de ontzaggelijke prediking der on
gebonden natuurelementen, In het vuur
en het water en den- wind naar buiten
tredend.
Als de bliksemen de wereld verlich
ten, als de losgelaten wateren, schui
mend en bruischend komen aanrennen,
en de stranden beuken; als die winden
worden losgelaten om In den storm en
de orkaan de grootheid te openbaren van
Hem, Die het Al regeert en voor Wien
alles te buigen of te breken heeft.
Elke kracht, elke drift, elke levens-
atoom zoekt de ruimte en de breedte en
de diepte en de hoogte, om zich zoo
ten volle te kunnen ontplooien en de
volheid en de schoonheid en de heerlijk
heid van alle leven, en elke levensdrang
te kunnen openbaren. Zoo lang, en zoo
ver en zoo vol als dit maar mogelijk
Is.
Toen is naast de natuur, de cultuur
gekomen om dat leven te veredelen, en
te verfraaien en te leiden, en In bepaal
de richting te sturen, en vaak door het
aan banden te leggen binnen bepaalde
grenzen te houden om daardoor nog
meer de Innerlijke schoonheid, of waar
de, of kracht naar bulten te openbaren,
vaak geheel in strijd met den aanleg,
maar noodig, om het meer en beter aan
het doel te beantwoorden en de vrucht
baarheid van het leven te bevorderen.
Dat is, dat moet althans het doel de
cultuur wezen en vandaar dat de weten
schap altijd al weer aan door het nemen
van onophoudelijke proeven, het leven
steeds meer tot vruchtbare ontwikkeling
zoekt te brengen, en ten dienste van het
geheel wil brengen.
Geldt dit in algemeenen zin van de
onbewuste en redelooze natuur, in nog
hoogere mate is het van toepassing voot
de hoogere levensvormen. Het dier heeft
deze trek naar vrijheid en ontwikkeling
in nog anderen zin en in meer bewusten
staat dan de boom of de plant of de
bloem. Het wil ook vrij zijn en zoekt de
ongebondenheid. Zie maar eens naar het
jongvee als het in het voorjaar losgelaten
wordt en in onze weidevelden huppelt
en danst en springt en rent en in dolle
vaart zich zelf vergeet. Dat is de natuur.
Zelfs uw zangvogeltje opgesloten in
een vergulde kooi, van der jeugd af aan
gewend, om achter tralies te worden ge-
voed en ook'niet weer geschikt om aan
zich zelf te worden overgelaten omdat
dit zijn dood zou beteekenen, kan oogen-
blikken hebben, waarin het met zijn tee-
re vleugeltjes tegen de tralies zijner ge
vangenis opspringt, en een bevlieging
krijgt om vrij te worden. Laat staan het
groote, krachtige leven, zooals het ach
ter ijzeren staven of binnen steenen mu
sen, of in zware ketenen geboeid, opge-
Verscbijrft Dinsdags-
frijdagsavonds.
sloten is, zooals de leeuw in het beesten
spel maar om in den gloed van zijn von
kelend oog of in het geweldig gebrul
zijner sterke longen uit te zuchten, dat
hij niet thuis is in zijn gevangenis en
de ruimte én de vrijheid wil, daar waar
zijn woning en de plaats zijner bestem
ming is.
Maar dus geen wonder, dat dit alles
behoort bij den mensch, de kroon der
schepping, wien de opdracht gegeven
werd, om alle leven aan zich te onder
werpen en daarover de heerschappij te
voeren. Hij bovenal wil de vrijheid en
zoekt de vrijheid ook. Naar lichaam en
naar geest, tot volle ontplooiing van ge
heel zijn persoonlijkheid.
Daar liggen tijden achter ons, waarin
dit niet begrepen werd. Niet ten opzichte
van dat lichaam en ook niet ten opzichte
van den geest des menschen. Toen men
deze op allerlei wijze, onder allerlei
voorwendsel, uit allerlei oogmerk aan
banden zocht te leggen, niet zelden langs
den weg van het geweld. Wij herinneren
maar aan de dagen der slavernij, wij
brengen in herinnering het tekort aan in
zicht in de geschikte wijze van de op
voeding der jeugd, toen men deze ook
om allerlei redenen aan banden zocht te
leggen en de volle ontwikkeling tegen
stond. Toen de zuigelingen in een „pak”
gebakerd werden; toen in den maagde-
lijken tijd het keurslijf zedigheid betee
kenen moest en ook de geest aan banden
werd gekluisterd, binnen de enge vormen
van menschelijke instellingen en uitvin
dingen en de nauwe grenzen van gebod
op gebod en regel op regel, ten einde
hem daardoor voor uitspattingen en uit-
leving te bewaren. Omdat men meende
dat dit vroom was en de juiste weg om
den mensch tot de hoogste zijner be
stemming op te voeren en te volmaken.
Ook een gebondenheid, maar die in den
grond slavernij beteekende, en juist in
het innerlijke van zijn bestaan de leegte
van het leven verried.
DéArom Is ons de vrijheid van lichaam
en geest zoo Hef en onmisbaar voor de
naar buiten treding van het leven in zijn
volle waarde en beteekenis.
En tocht, njett^genisftaande dit alles,
zoo hoog geroemd, zoo vurig verlangd,
zoo moeitevol verkregen vaak, kan het
wezen, dat die hoogstaande mensch, met
zijne cultuur en beschaving en ontwik
keling nog meer gebonden is, dan het
redeloos dier of de onbewuste schepping
Met schier onverbreekbare ketenen ge
boeid aan zich zelven; opgesloten in de
gevangenis van eigen begeerte en wil;
slaaf van bezoedelde en verontreinigen
de gedachten. Dat is onze kleinheid, en
onze gebondenheid en onze machteloos
heid tevens. Wie moet dit niet met
schaamte erkennen; wie heeft dit nog
nooit in zijn leven ervaren!
Neen, wij komen er niet met dit alles
krachtig te gaan loochenen in ons
woord; de daad maakt het dikwerf wel
anders openbaar.
Neen, wij zijn daar niet klaar mee,
door dit alles in anderen af te keuren of
misschien in scherpe, spottende, laste
rende woorden aan de kaak te stellen,
die het meest over eens anders daden
struikelt, maakt zich zelven niet zelden
aan erger schuldig. Want dit is de zon-
devloek welke drukt op heel ons ge
slacht.
Niet één die zich hierboven heeft te
verheffen; niemand die hier vrlj-uit gaat.
Hier beschermt geen stand, geen po
sitie, geen geld, geen eer, geen macht.
Bij alle vertoon en grootheid des levens
kan het zijn dat men innerlijk zoo ge
bonden is en in den diepen grond een
slaaf. Van eigen begeerte en drift, in de
macht van anderen, en overheerscht door
invloeden en krachten bulten hem. Heeft
een man van beteekenis en invloed en
intellekt, die velen uit zijn tijd ver achter
zich liet, eens niet gezucht: „Wat ik
wil, dat doe ik niet, en wat niet wil, dat
doe ik”?
En hebben zelfs de grootste wijsgee-
ren van Griekenland bij het afdalen tot
In de geheimzinnige diepten van het
kleine, maar heillooze hart, niet geklaagd
dat het zoo moeilijk is zich zelf te leeren
kennen?
Dat is onze grootheid, maar onze
kleinheid tevens, dat is het raadsel van
het leven, waar de grootste en de knap
ste en de geleerdste en de machtigste
van afblijven moet. Vindt men soms de
ergste slavernij, niet in de hoogste krin
gen?
De tweede concoursdag te Makkum.
MAKKUM, 31 Juli. Na een zeer on
rustige nacht en in de morgenscheme
ring nauwlijks de oogen geopend heb
bende, is de allereerste blik en de aller
eerste tik op de barometer.
Deze gaf een weinig bemoedigend tee
ken en de stille hoop op een betere dag
dan de voorafgaande, werd zoowaar om
gezet in geheime vrees voor dezelfde
ramp. Het werd immers een ramp ge
noemd dat de eerste concoursdag zoo
jammerlijk was beslagen. Alle berekenin
gen waren misrekeningen geworden.
Zou ’t weer zoo gaan?
Kom, maar gauw naar buiten en de
lucht eens bestudeeren,. en ja, volgens
allerlei sprookjes en zegswijzen op de
lucht en het weer betrekking hebbende
was er kans op beter weer dan den vo-
rigen dag. Het terrein geleek nog zeer
veel op een stuk Zuiderzee dat pas was
drooggemalen, op welks bodem men zeer
voorzichtig moest loopen om niet weg ts
zakken.
Echter de commissie, die nu een
maal A had gezegd, stond voor het feit
ook B te moeten zeggen. Het terrein werd
op de meest noodige plaatsen bestrooid
met een dikke laag turfmolm, en alles
wat door den regen en de harde wind
der vorige dag bedorven was, werd zoo
goed mogelijk weer in orde gebracht
Onder deze bedrijvigheid snelde de tijd
voort en arriveerden er van elders al mu
ziek- en zangvereenigingen, waaronder
ten slotte ook de vrienden uit Andijk met
ongeveer 150 personen, per stoomschip
„Ijsselmeer” van over zee kwamen op
dagen.
Nu deze menschen zooveel durf en
moed hadden betoond, scheen alles weer
wat moed te scheppen en werd er al eens
een muzikale rondegang door de plaats
gemaakt en kwam de fleur er weer wat
in.
De vrienden en vriendinnen uit Andijk
die zeeziek waren geweest, hadden zich
spoedig veffrischt en verkwikt onder de
Friesche lucht, waarna hun muziekcorps
„Sursum Corda” werd verzocht het con
cours te openen.
Gaarne daartoe bereid, deden zij dit
met het spelen van Ps. 68, en na een
korte toespraak van den comité-voorzit-
ter werd met het afwerken van het pro
gramma een aanvang genomen.
Tot aan de middagpauze, die om één
uur werd gehouden, was het niet druk
op het terrein, doch na twee uur toen het
concours werd voortgezet, stroomde het
publiek het terrein binnen, hetwelk door
zonneschijn en frissche N.W. wind reeds
flink was opgedroogd.
In volgorde traden nu de verschillende
muziek- en zangvereenigingen op de tri
bune op en liep alles mooi van stapel.
Na het afloopen van het concours,
werd de uitslag der jury, döor den voor
zitter, den heer J. van Popta, den volke
kond gedaan en was als volgt:
3de afdeeling muziek:
„Studio”, Heidenschap 3e prijs, 77
punten.
3de afdeeling Zang:
„De Lofstem” Oldeboorn, 2de prijs, 83
punten.
„Looft den Heer”, Exmorra, 3de prijs,
70 punten.
„Con Brio”, Andijk,
punten.
„Strlngendo,”
punten.
2de afdeeling Zang:
„Zanglust”, Workum, 2de prijs, 86
punten. v
„Cantemus Dominum”, Lemmer, 3de
prijs, 77 punten.
1ste afdeeling Muziek:
„Eufonia”, Wommels, 2de prijs 80
punten.
„Sursum Corda”, Andijk, 1ste prijs, 100
punten.
„Asaf”,
ten.
1ste afdeeling Zang:
„T.A.V.E.N.U.”, Workum, 2de prijs,
88 punten.
„Hallelujah”, Andijk, 1ste prijs, 106
punten.
Afd. Uitmuntendheid, Muziek.
„Oranje”, Minnertsga, 1ste prijs, 102
punten.
Eere-afdeeling Muziek:
„Richard Hol”, Koudum, 1ste prijs,
103 punten.
’s Avonds werd er nog een eere-wed-
strijd gehouden, waaraan de vereenigin
gen die de hoogste punten bij het con-
Jlr
1
I
I
T
FABRIKANT
VANSUXiïEN
HARMNCEN
/o
'Ij
lil
TI
Uk
ii
d"
fM
int
>^•50
r BONS 1
COED VOOR
,££N DOOS J
tk geen andere
pepermunt gebruiken dan
dezelfde, die ik zoo butten-X^
f gewoon OPWEKKEND vtn<fa>
s*
Leesgeld fr. p- p. Per half iaar -50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
