VERHUISD
llllllllllllllllll
Dag en Nacht
ten all en tij de staat
by ons voor U een
wagen of bus disponibel
llllllllllllllllll
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Woensdag 1 October 1930
26^2 Jaargang
No.
HET VERKEER.
G. v.d. ZEE
ARCHITECT
Bestellen en
wegrijden!!
Uit den Omtrek.
W. VAN DER WERFF
Stadsnieuws.
en
A
e
Wommels naar BOLSWARD,
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds
van-W.KEMBURG'S'
•iLEVÈRTRAATI
Henriaarderadeel.
WOMMELS, 27 Sept ’30. In de heden
gehouden vergadering van den Raad de
zer gemeente, waarin alle leden aanwe
zig waren, werd medegedeeld, dat, om
trent het oprichten van een gezamenlijke
ziekenbarak te Sneek, door B. en W. een
vergadering met andere gemeentebestu*.
ren was bijgewoond.
Uit de besprekingen bleek, dat in het
algemeen de kosten van het ontworpen
plan te hoog werden geacht en dat de
voorkeur werd gegeven aan een geza
menlijke barak voor de geheele provin
cie te Leeuwarden.
Verder werd medegedeeld, dat een
herhaalde oproeping van sollicitanten
voor de vacature van Hoofd der O. L.
School te Lutkewierum geen resultaat
had opgeleverd, terwijl tot tijd. Hoofd
dier school door B. en W. was benoemd
mej. A. Span, onderwijzeres te Leeuwar
den.
Voor kennisgeving werd aangenomen ’t
verzoek van de Prov. Friesche Vereeni-
ging „Het Groene Kruis”, om een sub
sidie van 1 cent per inwoner voor zuige
lingenzorg en bakeropleiding.
Aangeboden werd de gemeentebegroo-
ting, dienst 1931, alsmede de bedrijfs-
begrootingen voor dat jaar, voor het on
derzoek waarvan de raad werd verdeeld
in twee sectiën.
Vervolgens werden voorloopig vast
gesteld de rekeningen van het gas- en
woningbedrijf en vervolgens de gemeen-
terekening, dienst 1929 en wel die van
het gas-bedrijf: in ontvangst en uitgaaf
op f 9685,46 met een winstuitkeering aan
de gemeente van f 540.33
De rekening van het woningbedrijf
met een nadeelig saldo van f 2991.76)6
en de gemeenterekening,
Gewone dienst:
Inkomsten op f 232088.61 y2
Uitgaven op f 212651.96)6
met een batig saldo van f 19436.65.
Kapitaaldienst:
Inkomsten f 34722.711/2
Uitgaven f34774.16
nadeelig saldo f 51.44)6.
Uitgeloot werden twee aandeelen elk
groot f500.van de leenlng f54000.
aangegaan in 1886 en wel de nummers
52 en 18.
Tot leden der Gascommissie werden
herbenoemd de heeren L. Feitsma en D.
Miedema.
Gewijzigd wrd de verordening op het
getal en de bezoldiging van de ambte
naren ter secretarie, waarvoor het sala
ris van den tweeden ambtenaar met f 100
wordt verhoogd.
Aangezien bij den Minister bezwaar
bestond tegen de heffing van ten hoog
ste 80 opcenten op de gemeente-fondsbe-
lasting, werd eene nieuwe verordening
Advertentiön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prys.
Aangesloten by hét Bureau
voor oplaagcentröle.
3
3
3
3
3
3
WORKUM, 26 Sept. 1930. Op 25 Sept,
j.l. sprak de heer Schurer van Lemmer
in de Doopsgezinde Kerk over ontwape
ning waarvoor hij door het Comité „Kerk
en Vrede” arbeidsgroep voor Doopsg.
tegen den Krijgsdienst, de afd. Workum
van den V. D.—Bond en de afd. van de
S. D. A. P., was uitgenoodigd.
De belangstelling was groot, het kerk
gebouw was geheel bezet.
t Met het oog op de voortdurende
uitbreiding van het zuidelijk gedeelte
onzer stad, zal eerstdaags een brieven
bus worden geplaatst aan het Hid-Hero-
plantsoen, en wel aan een der hekkolom-
men van de school voor Chr. U. L. O.
Deze bus zal, evenals die aan den
Grooten Dijlakker, de Dijkstraat en de
Harlingerstraat, op werkdagen 4-maal
en op Zondagen 1-maal worden gelicht.
WITMARSUM, 29/9 ’30. De heer H.
Rouwé onderwijzer aan de U. L. O.
School alhier, slaagde te Utrecht voor
de Acte Gymnastiek (L. O.).
Eindiging Zomertijd.
Reeds nu wijzen we onze lezers er
op, dat de zomertijd eindigt in den nacht
van Zaterdag op Zondag 4 op 5 Octo
ber.
We zullen de klok weer in zijn oude
verhouding moeten terugbrengen.
van
Hld-Heroplantsoan - Telaf. no. 79
Spraken wij de vorige week over de
snelle vorderingen die in de laatste ja
ren door tal van uitvindingen en ont
dekkingen ten opzichte van het kunst
licht zijn gemaakt, tengevolge waarvan
de nacht is omgezet in dag en zelfs de
schaduwen van de donkerheid worden
teruggedreven, niet minder groote ver
andering en verbetering is terzelfder tijd
gekomen in het verkeerswezen en de
middelen die daar voor noodig zijn.
Trouwens het ontdekken van nieuwe
lichtbronnen, en de veranderingen in het
verkeer zijn tennauwste met elkaar ver
bonden. Ook hier kan dus gesproken
worden van geweldige vooruitgang.
Onwillekeurig gaan hierbij onze ge
dachten enkele tientallen jaren terug, om
voor zoover dit nog mogelijk is, ons de
toestanden van voorheen in te denken.
Wat ging het gebrekkig en wat kostte
het een moeite en een tijd, en een zorg,
en een inspanning om zich in die dagen
van huis en op reis te begeven.
Reizen? Wat wist men voorheen van
reizen, en wie ging op reis! Alleen zij
die dit voor zaken noodig hadden, of een
heel enkele maal om de verstrooide jon
gelieden, die door een samenloop van
omstandigheden het patriarchale leven
waren kwijt geworden, een bezoek te
brengen, maar dat wis eene onderne
ming, en had alleen plaats bij bizondere
gelegenheden, bijvoorbeeld bij eene be
grafenis. Vooreeijt de gebrekkige mid
delen van vervoer en dan de vaak moei
lijke wegen waren oorzaak dat men el
kander uit het oog en vaak ook uit het
hart verloren.
Het eenvoudigste was dat men op stap
ging. Gewapend met een stok die voor
verschillende doeleinden dienst kon doen
of misschien ook van een parapluie- met
het oog op de kleeren, waar men zuinig
bij was omdat deze bij het Zondagsche
gewaad behoorde, ’t welk minstens eeni-
ge jaren dienst moest doen, werd af
scheid genomen van vriend en maag, en
de tocht naar de plaats der bestemming
ondernomen, waarmede allicht uren en
dagen heengingen. Gelukkig dat men
loopen kon en niet wist van de heden-
daagsche vermoeienis bij deze meest
natuurlijke lichaamsbeweging en onge
twijfeld voor het geheele organisme ge
zonde sport. Bovendien werd gezorgd
voor een stevig schoeisel. Een paar flin
ke vetleeren laarzen, stevig in elkaar ge
naaid met onbreekbaar pikdraad en flin
ke ijzeren pluggen, weerden alle vocht
en vuil, en bij gebrek aan deze beenbe-
dekking, konden een paar zware klom
pen desnoods voorzien van een kwast
verf het ook doen. Wat wist men in die
dagen van de doorzichtige zijden kou
sen van heden wier kortstondig bestaan
onwillekeurig doet denken aan het vlin-
derlevenl Was één paar eigen gebreid
niet voldoende, dan werden nog een
paar sokken aangetrokken, van dikker
en natuurlijk wollen garen, omdat „war
me voeten” een voorbehoedmiddel tegen
allerlei kwalen was, en daarvoor bizon-
der diende gezorgd dat de voeten warm
werden gehouden. Gelijk ook de borst-
bedekking een bizondere voorwaarde
was tegen longontsteking en pleuris en
alle verdere kwalen die daaruit voort
vloeiden. Want wie zijn lichaam bewaar
de, aldus leerden de ouden, die bewaar
de geen rotte appel.
Een bijzonder voorrecht was het wan
neer men bij het op reis gaan, van een
ander vervoermiddel gebruik kon maken.
Natuurlijk gingen de boeren althans ge
durende de zomermaanden met paard
en wagen, of chais en tilbury van huis,
en op hoogtijden, bijvoorbeeld voor fa
miliebezoek, of als de boerenzoon op
Zondagavond naar zijn uitverkorene op
bezoek ging, werd daar bizondere zorg
aangewijd. Het nikkelwerk aan 't gareel
werd zorgvuldig gepoetst en de leidsels
werden krijtwit gemaakt, en de „bruine”
of de „bles” kreeg eveneens een extra
beurt met de roskam en de manen en
staart kwam in de krul. Wat was het
eene weelde aldus uit te rijden en hoe
menig begeerig oog werd naar zulk een
equipage geworpen als deze den weg op
reed. Ook hier kwamen hervormingen.
De bolderwagen en huifkar moest plaats geworden dat het zelfs op onze scholen
noodzakelijk werd, de kinderen te gaan
onderwijzen in de regelen van de weg.
Omdat ’t verkeer op straatzoo geweldig
toenam, dat het leven alleen maar meer
veilig is, wanneer elk zich houdt aan de
strikte voorschriften van het koersen
naar rechts.
Ter nauwernood behoeft nog opge
merkt, dat onder al deze veranderingen
in het verkeer de gedaantewisseling der
wereld volgen moest, welke zich op al
le een levensterrein deed gelden. Geen
wonder dat de ouden, in dezen nieuwen
tijd niet meer voort kunnen. Zij kun
nen in dezen vluchtenden, vliegenden
tijd niet meer mee komen, evenmin als
de jongeren zich de dagen van voorheen
nog kunnen indenken, en voor elk die
vooruit wil komen in het leven is het
zaak, om zich met alle krachten van li
chaam en geest aan te passen aan de
eischen van het heden en daardoor te
toonen, dat men zijn tijd verstaat.
KIMSWERD. Zondag werd hier een
kaatspartij gehouden onder de jongens
van het dorp, waarvan de uitslag is als
volgt:
1ste prijs: K. Aukema, U. Douma en
E. Tuininga.
2de prijs: G. Bouma, P. Postma en
J. de Valk.
3de prijs: J. Goinga, R. Politiek en
J. Brunia.
De prijzen, uitgeloofd door de kaats-
club alhier, bestonden uit bronzen me
dailles.
vastgesteld voor de heffing van zestig
opcenten.
Verder werd gewijzigd het Raadsbe
sluit tot ruiling van grond met de Pro
vincie.
Besloten werd alsnog f250 beschik
baar te stellen en op de begrooting te
brengen om te kunnen voldoen aan de
aanvrage ex art. 72 der L. O.-wet, van
het schoolbestuur te Kubaard, voor het
aanschaffen van nieuwe leermiddelen, nu
Ged. Staten dit Bestuur in beroep in het
gelijk hadden gesteld.
Vervolgens werd behandeld het voor
stel van B. en W. tot den bouw van een
noodslachtplaats met cadaverbergplaats
te Wommels op het terreintje aan het
eind van de Hofkamp en het maken van
nog drie cadaverbbergplaatsen in de ge
meente, n.l. 1 te Rien, Ite Roodhuis en 1
te Welsrijp.
Na een ruime gedachtenwisseling werd
besloten het voorstel voor den bouw van
de noodslachtplaats aan te houden, ten
einde nog de mogelijkheid van stichting
op ’n andere plaats te overwegen, terwijl
tot den bouw van de cadaverbergplaat-
sen te Rien, Roodhuis en Welsrijp werd
besloten.
Een voorstel om twee in plaats van
drie bergplaatsen te bouwen werd ver
worpen.
Ten slotte werd nog vastgesteld eene
wijziging der gem. begrooting, dienst
1930.
KIMSWERD, 29 Sept. Hedenmor
gen had dé dochter van schipper K.,
terwijl ze haar ouders behulpzaam was
bij het lossen, het ongeluk op de loop
plank uit te glijden, waardoor ze tus
schen ’t schip en den wal terecht kwam.
Hulpvaardige handen kwamen spoe
dig te hulp en redden het meisje uit
haar gevaarlijke positie.
Onze breede verkeerswegen.
Een pittoresk grachtje?
’n zware vrachtauto en 'n klein hondje.
Keffend en snuffelend hondje, bij el
ke boom, verhoogd stoepje of paaltje
belangstellend snuivend. Ontelbare kee-
ren met verhoogde achterpoot een ken-
teeken zijner (of harer) aanwezigheid
deponeerend.
Op een van onze gevaarlijkste ver
keerspunten tusschen de hooge stoep
van het R.K. Liefdesgesticht en den
walkant, zóó breed dat een flinke
vrachtauto geen ruimte laat voor twee-
en viervoetige schepselen, wordt de be
langstelling van het hondje getrokken
naar den boom aan den walkant.
Algeheele aandacht is gericht op dat
gene wat een vorige bezoeker (of -ster)
als surprise heeft gedeponeerd. Op het
snelle verkeer wordt niet gelet.
Een vrachtauto komt nader met een
rustig gangetje. De chauffeur heeft alle
aandacht noodig bij het somstijds druk
ke verkeer. Het hondje snuffelt en snuift
tot opeenshet voorwiel van de
auto als een stoomwals het hondje weg
maalt tot een vormelooze massa.
Spoedig veel publiek het geval be
sprekend. ‘Verschillende opmerkingen.
De meest domineerende is wel: Is me
dat hier een verkeersweg, laten ze die
stinksloot dichtgooien.
Het meerendeel der sprekers begrijpt
toch zeker niet dat de gemeenschap dan
in eens veel minder wallen had te on
derhouden. Ook dat geeft somstijds ’n
grootsteedsch aspect aan onze somstijds
kleinsteedsche stad.
f Naar aanleiding van ons bericht
omtrent het auto-ongelukje te Hichtum
voorkomende in ons blad van Zaterdag
j.l. verzoekt de heer Van G. alhier te
willen vermelden, dat de bewuste auto
niet van hem was, maar van den heer J.
te Witmarsum.
De ballonwedstrijd.
SNEEK, 27 Sept. Uitslag van den
ballonwedstrijd, gehouden tijdens de
feestelijkheden bij de veemarktopening.
Op de binnengekomen kaarten van
bovengenoemden wedstrijd zijn de vol
gende prijzen gevallen.
1ste prijs, f5, 1391 Ballon gedaald te
Stara Boleslav prov. Praag. Tsjecho
Slowakije 675 K.M., opgevangen 18
Sept, des voorm. 5 uur.
2de prijs, f 4, 392 Ballon gedaald te
Schönau bij Mariënbad, Tsjecho Slo
wakije, opgevangen 18 Sept. 5.30 uur
voorm.
De ballons die hier volgen zijn ge
daald in Duitschland. De nummers zijn:
derde prijs f 3, 576; 4de prijs f 2, 1418,
5de tot en met 26ste prijs: 1393, 621,
945, 1321, 432, 439, 1069, 357, 391,
416, 1416, 283, 1053, 1288, 885, 69,
548, 561, 82, 904, 1410, 1050, 878,
1253, 202 en 1449.
Op vertoon van de contrölestrook
kunnen de prijzen worden af gehaald bij
den 2den secr-penningm. G. v. d. Pijpe-
kamp, Kleinzand 2.
Afscheid J. de Jong.
Zaterdagavond j.l. nam de heer J. de
Jong (oud-Bolswarder), commies bij de
Posterijen en Telegrafie, wegens zijn
benoeming tot directeur van het Post
en Telegraafkantoor te Hattum, af
scheid van het personeel te Sneek.
Bij ontstentenis van den Directeur,
die met verlof afwezig was, werd de
scheidende chef toegesproken door de
waarnemende Directrice, Mej. Kamp
man.
Vervolgens werd nog het woord ge
voerd door de heeren J. de Groot, U.
Sytema, W. Hettema, J. van der Zee en
Mej. W. Houwen.
Allen schetsten de goede verstand
houding tusschen het personeel en den
heer De Jong en brachten hem dank
voor de aangename samenwerking ge
durende ongeveer 20 jaar.
Verder wenschten allen hem veel
goeds toe in zijn nieuwe functie, daar
bij de verwachting uitsprekende, dat
Hattum in den heer De Jong een goede
directeur zal krijgen.
Nadat door een der ambtenaren na
mens Directeur en personeel den heer
De Jong als blijk van waardeering en
aandenken, een fraaie ets van Ids Wier
sma was overhandigd, dankte deze voor
de gevoelvolle woorden tot hem ge-
maken voor een rijtuig op leeren riemen,
later op veeren, en het was een teeken
van rijkdom en weelde wanneer het rij
tuig een coupévorm had, met een afzon
derlijke zij-ingang, welke denken deed
aan eene koets.
Wat waren die menschen rijk, die op
deze wijze van huis konden gaan! Zij
kwamen de wereld eens in; zij hoorden
en zagen wat men thuis, in altijd dezelf
de omgeving nooit te hooren of te zien
kwam, en zij werden,, wereldmenschen”.
Natuurlijk kwam de werkman daar
nooit aan toe. Men moest wel eens uit;
één of twee keer per jaar naar de stad,
voor het doen van de noodige inkoopen
bij den manufacturier, maar ging dan
gebruik maken als extra weelde van de
trekschuit of omnibus, bijvoorbeeld op
de marktdagen. Dat was óók eene on
derneming, en dat kostte een bizondere
uitgave, maar daarvoor was men dan
ook „uit”, en ’t was maar „ééns” per
jaar, waarvan zoowel de voorbereiding
als de nabetrachting dagen lang stof tot
overleg en gemeenschappelijke beraad
slaging gaf.
Toen de stoomboot haar intrede in het
dorpsleven deed, en onder angstig gegil
van de fluit hare nadering werd aange-
kondigd, moest jong en oud dat wonder
zien, zoodat gansch de buurt in opstand
kwam; alleen de boeren waren maar ma
tig met die nieuwigheid ingenomen om
dat de „wallen” langs de landen zoo
vernield werden, en wellicht ook nog om
andere redenen. Want gelegenheid maak
te genegenheid, en van zelf moest nu
elk af en toe met die moderne vervoer
middelen naar de stad, en had geen rust
meer bij „honk”.
Voor verre afstanden zorgde de spoor
trein. Ja, dat was een mirakel. Met het
„spoor” op reis gaan werd eene gebeur
tenis om nooit te vergeten en geheel het
leven bij te blijven. Wat een voorzorgs
maatregelen, en wat een waarschuwin
gen om vooral voorzichtig te zijn en bij
goede overkomst spoedig te schrijven,
dat men behouden was aangekomen.
Want zoo’n trein reed zoo hard, en de
gevaren waren zoo vele, en men kwam
door dat gejaag en gestamp en gefluit
en gesis zoo uit zijn gewone doen van
dat „Kom ik er vandaag niet, dan kom
ik er morgen”.
Héél het leven werd door de macht
van het stoomwezen uit de voegen ge
licht. De afstanden waren weggevallen.
Te land en ook niet minder ter zee, krom
pen deze ineen, zoodat weldra jong en
oud, arm en rijk, heer en knecht, man en
vrouw aan deze nieuwe verkeersmidde
len gewoon, een geheel andere en veel
breedere blik op het leven kregen, waar
door heel de wereld met al wat zij heeft
en geeft aan natuur en cultuur voor allen
open kwam te liggen.
Bij dit punt mogen wij ook niet ver
geten de beteekenis van de velecipède,
later fiets of rijwiel genaamd, te noe
men. Wat was het voor enkele tientallen
jaren een ding, toen een waaghals zijn
levten toevertrouwde, op zoo’n hoog voer
tuig, enkel bestaande uit vóór- en ach
terwiel en een smal zadel, met een een
voudige stuurinrichting! Wat was het
eene kunst, al balanceerende het even
wicht te houden, en hoe verstomd ston
den de dorpelingen de eerste vrouw aan
te staren, die op deze wijze over den
weg reed. Waar ging men heen, en wat
zou van zulk eene ontaarding de gevol
gen worden! Heel de wereld zou weldra
willen uitvliegen, en geen mensch bleef
meer bij zijne bestemming.
Daarop kwam het motorrijtuig nog.
Toen de auto, en daarop de bus, en wie
die in deze dagen zich nog kan inden
ken, de uiterst primitieve wijze waarop
onze ouders en grootouders zich op reis
moesten begeven, indien zij nog al den
moed en de durf hadden van huis te
gaan!
Nauw verbonden met deze verbetering
in de middelen van het verkeer, zijn ook
de verkeerswegen. De modderweg werd
een sintelweg, of puinweg of macadam-
weg om vanaf de afgezonderdste boe
renhofsteden te brengen op den straat
weg, die als de groote verbindingsweg
slingerde door de gansche provincie en
heel het Rijk. Weg was de isolatie van
voorheen, wanneer men door de slechte
weersgesteldheid aan huis gebonden,
soms dagen en weken lang in afzonde
ring van de buitenwereld had te leven en
anders niemand sprak dan de bakker en
olieventer, en een enkele maal de post
bode. Gebaande wegen, goed verzorgd
en trouw onderhouden, daarbij in de be
bouwde kommen voldoende verlicht, ga
ven ruimschoots gelegenheid zich ten al
len tijde vrij te bewegen, en al de^p ver
anderingen in het verkeer waarvan het
einde nog niet is te zien, zijn oorzaak
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
L LEEUWARDEN-L
I
I
Leesgeld fr. p. p. per halt jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2 inning 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland l1/, ct.
Buitenland 2^ ct.
Official Ford Dealer
BOLSWARD - TELEFOON 86
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
