Illllllllllllllill
Dag en Nacht
ten allen t ij d e staat
bij ons voor U een
wagen of bus disponibel
Bestellen en
wegrijden I!
Illllllllllllllill
1
I
De Bolswardsche Courant en Westergoo
I
I
1. B VAN DEN OEVER l ZONEN
jDE RONDE TAFEL.
Woensdag 19 November 1930
No. 90
Uit den Omtrek.
WELLNER
SILVELLO
EXPOSITIE
W. VAN DER WERFT
Stadsnieuws.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
26Jaargang
en
A
HEDENAVOND
ARUM, 17 Nov. Uit het halfjaarlijk-
sche verslag van de „Verzekerings
maatschappij van Paardenhouders in
Wonseradeel” noteerden we, dat het
aantal verloren paarden 8 bedroeg in
het afgeloopen half jaar. Uitgekeerd
werd f 1712.32. De opbrengst van de
paarden, waarvoor vergoeding moest
worden gegeven, was f611.67. Verze
kerd kapitaal was f118150. Tot dek
king van het tekort, groot f 1550 is de
te heffen omslag bepaald op f 1.50 per
f 100 verzekerd kapitaal. Verzekerd wa
ren 359 paarden van 203 deelnemers.
ARUM, 17 Nov. Bij de alhier ge
speelde handicap-biljartpartij, georga
niseerd door en gehouden bij M. Hiem-
stra, verwierf R. Yetsinga de le prijs,
W. Rienks de 2e prijs, P. IJ. Faber de
3e prijs en P. Yetsinga Jr. de 4e prijs.
Adverrentiön per regel:
Woensdagsnuramer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Aangesloten bij het Bureau
voor oplaagcontrêle.
f De collecte voor de „Alleenstaande
Blinden” te Wolfheze heeft f 110.28 op
gebracht.
Een woord van dank aan de gevers,
alsmede de beide dames voor de mede
werking is hier zeker op z’n plaats.
WITMARSUM, 15-1 l-’3O. De Afd.
van de Vrijz. Chr. Jongeren Bond al
hier, organiseerde heden een tweetal
filmvoorstellingen, ’s Middags halfvier
werd de kinderfilm voor pl.m. 150 jon
gens en meisjes vertoond. Ook van
Pingjum waren velen aanwezig.
’s Avonds acht uur begon de voor
stelling voor de ouderen.
De Voorzitter van de afd. van den
V. C. J. B. alhier, de heer H. Rouwé
opende met eenige inleidende woorden
de avond. De operateur, de heer R. Boe-
ke vertelde daarna wat over de film in ’t
algemeen, en verklaarde wat er ver
toond zou worden.
De propagandafilm liet het werk
MAKKUM. De eerste Nutsavond be
hoort weer tot het verleden. En we kun
nen er direct aan toevoegen, dat hij uit
stekend is geslaagd. Het Nutsbestuur
had voor dezen avond het tooneel-en-
semble Van der Hilst van Amsterdam
bereid gevonden om hier te spelen,
welk ensemble voor de pauze fragmen
ten gaf uit het werk van Heijermans
Ghetto.
Dat wij van dit gezelschap iets goeds
kregen te hooren, bewees het daverend
applaus, ’t Zijn trouwens beroeps-ar-
tisten, die we hoorden; hiervan mag
meer verwacht worden dan van dilettan
ten.
Na de pauze een paar één-acters van
lichter gehalte, waarom hartelijk gela
chen is. Deze werden ook vlot gespeeld.
’t TVas een mooie, genotvolle avond;
de voorzitter van het Nut, de heer L. S.
van der Burg, die de oijeenkomst met ’n
kort woord had geopend, sloot het offi-
ciëele gedeelte met een „tot weerziens”
aan genoemd tooneel-ensemble, het
geen met een hartelijk applaus beloond
werd.
De opkomst was zeer bevredigend,
terwijl een geanimeerd bal het slot van
den avond vormde.
ARUM, 15 Nov. De heer J. Broer-
sma begon deze week met het geven
van een cursus voor het verzorgen van
kamerplanten. De heer Broersma stelde
zich geheel belangeloos beschikbaar om
vrienden van „Flora’s kinderen” met
meerdere voorlichting te dienen. De cur
sus wordt gegeven als onderdeel van de
hier bekende z.g. „Ontwikkelingscur
sussen”.
ARUM, 17 Nov. Uit het halfjaarlijk-
sche verslag van het veefonds „Arum
e.o.” bleek, dat het aantal verloren run
deren drie bedroeg, waarvoor vergoed
werd de som van f 658. Het verzekerd
kapitaal was f 114025. Tot dekking van
het tekort werd de omslag bepaald op
f0.70 per f 100 verzekerd kapitaal Er
waren 353 runderen verzekerd.
En wij dachten verder.
Wij dachten aan de „Ronde tafel” die
als voordeel reeds heeft, dat alle scherpe
hoeken en kanten afwezig zijn; dat allen
eenzelfde, goede plaats innemen, dat er
geen sprake meer is van hooger op te
gaan of aan het voeten-einde te zitten;
dat allen als gelijk gerechtigden worden
erkend en gewaardeerd en op prijs ge
steld.
En wij dachten verder. En wij zagen
Verschijnt Dinsdags-
Irijdagsavonds.
GROOTE DIJLAKKER
Sinds korten tijd is in onze taal en ook
in die der andere volken ’n nieuw woord
In zwang gekomen, hetwelk zoowel om
I fijn diepe beteekenis de aandacht trekt
en veelzeggend is. Het is het woord:
De „tafelronde”, of „aan de ronde tafel”.
Daarmede wordt bedoeld dat er ge
meenschip gezocht wordt met degenen
die voorheen op allerlei wijze van elkan
der gescheiden waren, en aanknoopings-
punten met hen, die tot nog toe elk hun
eigen weg bewandelden en nimmer met
elkander in aanraking kwamen.
Zoo wordt, om maar iets te noemen,
op dit oogenblik in Engeland een zoo
genaamde Ronde-tafel-conferentie ge
houden, welke geopend werd door den
Koning van Engeland, George V, en
waaraan werd deelgenomen, behalve
door de Britsche Regeering, door de af
gezanten van Britsch-Indië, waaronder
16 afgevaardigden van de Indische Vor
stenlanden en 57 vertegenwoordigers van
het overige deel van het machtige Indi
sche Rijk. Het doel dezer bijeenkomst is
om te gaan trachten te komen tot oplos
sing van het vraagstuk of Britsch-Indië
een zelfstandig rijk kan worden en ten
opzichte van zijn constitutioneele instel
lingen een dusdanige staat van mondig
heid verkregen heeft, dat het zelfbestuur
in handen kan nemen, natuurlijk met er
kenning en in achtneming van de rechten
en de belangen van het moederland.
Vooral door de aanwezige Indische
Vorsten is bij de opening van deze plech
tigheid, alle pracht en praal ten toon ge
spreid, die men vanuit het verre Oosten
bijeen wist te brengen. Het ontbrak niet
aan de veelkleurige pracht en praal van
de Indische gewaden om daardoor het
majestieuze der Vorsten ten toon te
spreiden, evenmin als aan de flikkering
en flonkering van de paarlen en edelge
steenten die de rijkdommen van Britsch-
\ndië' moesten vertolken en om dóór dit
alles de wereld een indruk te geven van
de macht en grootheid welke in het verre
Oosten bezeten wordt en waardoor dus
Engeland gerekend mag worden tot een
der machtigste Staten der wereld.
’t Ligt evenwel niet in onze bedoeling
om over die Engelsche conferentie en de
Engelsche politiek te schrijven, al zou
daar ongetwijfeld wel aanleiding wezen
om op sommige punten die hierbij in be
handeling komen, de aandacht te vesti
gen.
Het ligt ditmaal meer in onze bedoe
ling om de aandacht te vragen voor het
feit, dat bedoeld wordt door wat wij
kortweg zouden willen samenvatten in
dat enkele woord, hetwelk wij hier boven
dit artikel plaatsten, n.l. „De tafel-ronde”
Het is misschien bekend, dat vooral
onder ons volk de splijtzwam dusdanig
is doorgetrokken dat wij op allerlei wij
ze verdeeld en verscheurd zijn. Ook in
andere landen en volken openbaart zich
dat zelfde verschijnsel, maar niet het
minst in ons land, wat zeker voor zoo
verre verklaarbaar is, dat wij mogen zijn
een energiek volk en een principieel volk
en een volk dat er dus eigen meeningen
en gedachten heeft, en niet gewoon is om
een ander voor zich te laten denken en
spreken en handelen. Dat is eenerzijds
een verblijdend verschijnsel.
Het is een teeken dat men moed heeft
en durf heeft, en een zekere trap van
zelfstandigheid bereikt heeft en weten
schappelijk niet geheel achteraan komt.
Vooral in onzen democratische tijd is
het een kenmerk, dat elk zijn eigen mee-
ning zegt en er voor opkomt en zoo noo-
dig ook daarvoor zijn offers brengt. Dat
is eenerzijds een verblijdend teeken. De
tijd van ’t domme stemvee en de kudde
dieren is voorbij, dank zij het onderwijs
en de ontwikkeling op velerlei gebied, en
de daar weer uit vloeiende macht en in
vloed die velen deelachtig werden, welke
voorheen niets hadden in te brengen, en
over wien, maar zonder wien gehandeld
werd. Omdat zij eenvoudig hadden goed
te keuren wat anderen voor hen dachten
en over hen beschikten. Nog eens, die
tijd is waarschijnlijk onherroepelijk voor
bij en elk zal verstandig doen daarmede
rekening te houden. Op allerlei levens
gebied. De bakens dienen verzet omdat
het getij verloopen is, en wie daar blind
voor blijven wil en opzettelijk de oogen
gaat sluiten, die zal ervaren, dat hij
weldra met zijne ideeën en inzichten bui
ten de samenleving en „op de keien”
komt te staan om maar eens een gang
bare uitdrukking te gebruiken. Met ge
volg, dat men misschien in zijn isolement
spierkracht wil trachten te zoeken, maar
Merijntje Gijzens Jeugd. „Het Verraad”
op Vrijdag 14 Nov. in „De Doele”
te Bolsward.
Bijna elke tooneelrecentie begint met
een uiteenzetting over de beteekenis van
het gespeelde stuk en een korte in
houdsopgave.
Bij „Het Verraad” genomen uit Me
rijntje Gijzens Jeugd v an A. M. de
Jong lijkt een beschrijving van den in
houd bijna overbodig. Duizenden heb
ben de boeken gelezen en dus bekend
met de inhoud in dit tooneelstuk ver
werkt.
Volledigheidshalve en ook om moge-
lijke^verkeerde meening over den inhoud
te weerleggen laten we hier volgen dat
gene wat A. M. de Jong als voorwoord
in het tekstboekje schrijft.
Merijntje Gijzen, het nadenkende jon
getje met zijn vrome natuur en zijn
hartje vol genegenheid en liefde, raakt
bevriend met Goort Perdams, bijge
naamd „De Kruik”, den beruchtsten
strooper en vechter van het dorp en heel
den omtrek. Dit schuwe, gesloten en
gevaarlijk mensch wordt onweerstaan
baar bekoord door het lichte, argelooze
zieltje van den kleinen jongen en in zijn
donker, liefdeloos leven wordt deze
wonderlijke vriendschap als een zach-
ten lichtschijn in duisteren nacht. Maar
in het leven van „De Kruik” ontwikkelt
zich een drama. De stroopersmeid Ja-
nekee Brouwers versmaadt zijn liefde,
na die eerst aanvaard te hebben en
toont openlijk en tartend haar voorkeur
voor den Hollandschen grensjager, den
natuurlijken vijand van „De Kruik”. En
als op karnavalsavond de uitbarsting
komt en de tot razernij gebracht Goort
zijn medeminnaar èn Janekee ver
moordt, is er geen enkele aanwijzing
zien van de jongeren, o.a. reizen door
Pinnen- en buitenland, kampeeren,
sport, spel en dansen.
De Fransche film „Don Juan sur
Marne” trachtte de nadruk te leggen op
de felle contracten eenerzijds: het uit
gaan, flirten en dansen in zwoele at
mosfeer, anderzijds de gezonde water
sport. Hoofdfilm was de Zuiderzeefilm
van Joris Ivens. Reusachtige bouwput
ten, waarin langzaam de sluizen opge
trokken werden, het dichten van het
sluisgat in de dijk Medemblik-Wierin-
gen. Kortom de geheele film wekte eer
bied voor het stoute plan, in menschen-
hersenen gemaakt en door stoere wer-
kershanden voltooid.
De Afd. Witmarstim kan op een ge
slaagden avond, die in de Ned. Herv.
kerk werd gehouden, terugzien.
MAKKUM, 15 Nov. We hebben voor
eenige weken in dit blad al melding ge
maakt van de plannen die er gemaakt
zijn door de Afd. „Makkum” van het
Nut van het algemeen, om te trachten al
hier een zoogenaamd Jeugdwerk op
gang te brengen. Men leze nog maar
eens het nummer van 11 Oct. Oninge-
wijden hoorden er daarna niet veel meer
van, maar toch hebben zij die voor deze
zaak iets gevoelden, rustig of misschien
wel rusteloos doorgewerkt. Dit bleek
hedenmiddag althans, toen de omroeper
door de plaats ging met het volgende
bericht:
Burgers van Makkum, mag ’k u even
voorlezen,
Hoe Juffrouw Bos hier ’t *ugdwerk
heeft onderwezen?
Van Wol, Pitriet, Triplex en veel an-
dre zaken,
Leerde ze aardige voorwerpen maken.
om te ervaren dat men daar eenvoudig
over hoop gestoken wordt of genegeerd
en gepasseerd om weldra in het vergeet
boek te geraken.
Dat zijn- dan vaak smartelijke ervarin
gen en wij willen ook niet zeggen, dat
menigeen niet iets anders en beters ver
diend heeft; maar de veranderde toestan
den en omstandigheden brachten mee,
dat men werd uitgeschakeld en geen
plaats meer in het rijke leven vinden
kan.
Evenwel is er ook een groote schaduw
zijde aan deze veranderde toestanden
verbonden. Met name is het deze, dat
men bij deze zelfstandigheid zulk een
verscheuring en verdeeldheid krijgt, zulk
een onderbrenging in tal van apartemen-
ten en loketjes, dat men daarbij niet al
leen de kluts kwijt wordt, wat op zich
zelf genomen nog niet zoo erg is, maar
dat men daarbij ook tot zulk een hope-
looze verwarring en zulk een treurige
verbreking van krachten komt, dat men
ten slotte alle beteekenis voor het pu
blieke leven verliest.
Om maar eens iets te noemen.
Wat is er een schier hopelooze ver
deeldheid op allerlei levensterrein. Op
het gebied van de allerhoogste en aller
gewichtigste aangelegenheden we
zouden als zoodanig in de allereerste
plaats willen noemen, de aangelegenhe
den der ziel, die dus de eeuwigheid ra
ken; alles wat verband hiudt met ons
geestelijk en dus ons godsdienstig en
kerkelijk en eeuwig leven. Dit noemen
wij in de eerste plaats, omdat het ons
allen, hoofd voor hoofd betreft, als re
delijke, zedelijke schepselen, die ons be
wust zijn dat wij verantwoording hebben
in de eerste plaats tegenover God, die
ons schiep en in dat leven een plaats gaf
en dan in de tweede plaats jegens onze
naasten met welke wij door tal van ban
den verbonden zijn. Maar dan ook verder
op allerlei ander levensterrein, te veel om
op te noemen.
Op het gebied van het politieke leven
en het breede, maatschappelijke leven en
het sociale leven en het Vereenigings-
leven, te veel om op te noemen.
Hier is ook al weer zulk een groote
verscheidenheid, mede ten gevolge van
die splijtzwam waarover wij het hadden,
dat duizenden, die naast elkaar leven en
ongetwijfeld ook zeer vele gemeen
schappelijke belangen hebben, elkander
niet, of ternauwernood kennen en als
puur vreemde elkaar voorbij gaan zonder
te beseffen, hoeveel men aan elkander
hebben en van elkander genieten kon.
Hoevelen inzonderheid in onze drukke
en drukkende tijden gaan in de maal
stroom van het leven, te midden van de
zorgen en ook van de zonden van het
leven niet voor altijd onder, die zeker
nog een toekomst zouden gehad hebben,
wanneer er meer gemeenschap was ge
weest en men elkander beter had ge
kend en elkanders belangen, ook elkan
ders nooden en behoeften beter had ge
kend!
Daar zijn tal van menschen die op de
wilde, woeste baren der zee reddeloos
rond dobberen als wrakken, omdat nie
mand zich om hen bekommerde en niet
zorgde voor hun leven! Daar wordt in
onze dagen ontzaggelijk veel gerede
neerd en gediscuseerd en gefantaseerd, en
daar wordt vaak met allerlei kunst- en
vliegwerk, soms onder het geschetter van
muziek en veel vertoon .getracht ingang
te vinden, en zich een positie te verove
ren in het leven, maar zonder dat er in
nerlijke kracht van uit gaat. Daar is zoo
veel vuurwerk dat welhaast uitdooft en
niets achterlaat dat blijvende waarde
heeft.
Onlangs hoorden wij met gloed en
klem propaganda maken voor een zang
vereniging, die het vooral aan de diepe
bassen ontbrak, en waar men daarom
zoo gaarne meer mannen zag toetreden
om diepte aan de samenstemming van ’t
geheel te geven. Daar waren sopraan-
stemmen genoeg en tenoren, maar de
bassen die ontbraken te veel. En ik dacht
bij het hooren daarvan: Is dat niet een
algemeene klacht, die van toepassing is
op tal van dingen? De bassen ontbreken
te veel M. a. w. daar wordt geen diepte
gevonden en geen bezonkenheid en geen
degelijkheid en geen eenstemmigheid en
geen harmonie en daarom geen vol en
welluidend accoord.
ze naast elkaar gezeten, allen aan een
zelfde „ronde tafel”, de mannen en ook
de vrouwen, elk in zijn eigen kring, die
echter tot hiertoe vreemd van elkaar wa-
ren en naast elkaar voortleefden. i
We zagen ze, geleerden en eenvoudi-
gen, mannen en ook vrouwen van naam
en beteekenis en invloed, en ook van die
stillen in den lande, die niet gewoon wa-
ren om veel te spreken, maar wel om
veel te doen. We zagen ze, die bij veel
verschil van meening en opvatting en in
zicht, en ideaal, toch ook zooveel punten
van overeenkomst gemeen hadden en
die vooral zoo gaarne het goede voor el
kander en heel de gemeenschap wilden
zoeken, en wij dachten: Als nu eens een
machtige organisator optrad, die door de
kracht van zijn woord, maar bovenal
door de hoogheid en de heiligheid van
zijn beginsel, eens een dusdanigen in
vloed op de massa kan uitwerken, dat
veel hetwelk verdeeld of gescheurd, of
verbroken dooreen ligt en los van el
kander geslagen is, wat zou de vrucht
daarvan groot kunnen zijn. Voor het per
soonlijke leven en voor het familieleven
en voor heel het sociale en maatschap
pelijke en politieke leven, en om vooral
ook niet op de laatste plaats te noemen
om dat het van het minder belang zou
zijn, voor het ade.-hoogste leven.
Wij bedoelen daarmede niet het op
geven van eigen zelfstandigheid of het
wegdoezelen van bepaalde grenzen,
maar wel het opruimen van onnoodige
geschillen van nuttelooze scheidsmuren,
waardoor zooveel kracht gebroken
wordt en 1 zooveel energie verlamd en
zooveel perspectieven vervagen.
Natuurlijk zullen bij het plaats nemen
aan de „Ronde Tafel” offers moeten ge
bracht en dat voor alles elk de minste
moeten willen zijn, maar wat dit ver
langen naar elkanders gemeenschap
reeds is geboren, daar wordt al een stap
in de goede richting gedaan, waarvan
de gevolgen niet zullen uitblijven.
Daarom: aan de „Ronde Tafel”.
waarin opgenomen
voor zijn schuld. Maar Merijntje, zijn
eenige vriend in de wereld, is het, die
dan zonder het te willen of te weten,
het bewijs brengt van des Kruiks schuld
en zijn vriend verraadt.
Over het spel kunnen we niet anders
dan zeer tevreden zijn, al hebben we
Merijntje in „Flierefluiters opontRoud”
veel sterker spel zien geven, ’t Was nu
wat vlak, eenigszins afwezig. Walter
Smith als de Kruik was subliem. En
tot het laatste moment volgehouden be-
heerscht spel met aan het slot een cli
max die bewonderd moest worden. Men
heer Pastoor door Hans Brüning was
bijzonder mooi. Janekee, mevr, de Ia
Mar-Klopper, een lastige, moeilijke rol
voor een dame, was evenwel een zeer
geslaagde creatie, een ondankbare rol
maar die zeer zuiver gespeeld werd. De
verdere rollen zijn min of meer kleine
of bijrollen.
De mooie type van Jans de pastoors
meid, mogen we hier niet vergeten.
Van die kleine rolletjes, die zoo dik
wijls als noodzakelijke ballast be
schouwd worden, kan heel veel voor het
slagen van het geheele spel uitgaan. In
dit verband willen we wijzen op Pief
Urban als Sjoan en later als de Veld
wachter een pluimpje voor dat mooie
stille spel.
We zouden ons zelf niet bevredigd
achten wanneer we bij al die woorden
van lof, ook niet even gingen wijzen op
enkele fouten die met een weinig moeite
verbeterd hadden kunnen worden. Ten
eerste de Tooneel-aankleeding. De do
sis fantasie bij de toeschouwer moest nu
somswijlen wel wat al te groot zijn
de manier waarop dit indertijd bij „Flie
refluiter Oponthoud” was ondervangen
bracht ons veel meer in de gewenschte
stemming. Enkele tafereeltjes waren
deze keer wat al te sober en onnatuur
lijk. We noemen b.v. het tafereel waar
menheer Pastoor en Merijntje moe en
warm van het schaatsenrijden in de
herberg eenige verkwikking zoeken en
zoowaar Jans de pastoorsmeid in de
tapkast zien staan. Dit kan (ook in een
provinciestadje) niet door den beugel
menheer A. M. de Jong.
Het carnavalstafereel was wel het al
lerminst geslaagd, geen muziek, geen
versiering, geen publiek, geen carna
vals jool.
Nog minder kon de tweede helft van
dit tafereel met z’n twee dooie men
schen ons in gewenschte stemming
brengen. Een absoluut onnoodige fran
je, dunkt ons, die het tooneelwerk niet
beter maakt.
Met veel waardeering dus voor het
schitterend spel, kunnen we evenwel
geen vrede hebben met de nonchalante
wijze waarop de z.g.n. bijkomende om
standigheden verzorgd waren.
De Doelezaal was zeed goed bezet
met een dankbaar gestemd publiek.
Aan mej. Cisca Kremer (Merijntje)
werden in intiemen kring bloemen aan
geboden, waarbij we gaarne onze nede
rige hulde voegen.
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland l'/a ct.
Buitenland 2^ ct.
ieSgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
ijende provincie f 2.-; inning 15 ct.
tor het Buitenland f 7.- per jaar.
eesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
Official Ford Dealer
BOLS W A RD - TELEFOON 86
JONG s NIEUWSBLAD
