De Bolswardsche Courant en Westergoo
Honderden laren geleden
was pepermunt reeds een veel
vuldig gebruikte en zeer gewaar
deerde medicijn tegen allerlei
kwalen.
De groote kans.
Uit den Omtrek
Official Ford Dealer
Bolsward Telef. 86
Gemengd Nieuws.
Stadsnieuws.
27g!£ Jaargang
Woensdag 23 September 1931
No. 75
en
A
FLORIS C.
A dve r t e n t f n per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
ste zwemster Geeske Algra en de jong
ste zwemmer Piet de Boer, welke het di
ploma ontvangen, beide 10 jaar oud zijn.
Meer zwemmers, minder drenkelingen!
Moge dit bij ouders in gedachte blijven
om hunne kinderen het zwemmen te la
ten leeren.
betrekkelijk hoog geworden en heeft aan
de andere kant het weer de entrée’s in
erge mate beïnvloed.
Naar we deze week hoorden behoeft
voor elk aandeel in het waarborgfonds
slechts één gulden gestort te worden.
ARUM, 21 Sept. Onder begunstiging
van mooi weer maakte een groep meis-
WOMMELS, 16 Sept Heden slaagde
te Zwolle voor diploma A Costumière,
onze plaatsgenoote mej. J. Dijkstra,
leerlinge der Modevakschool, Harlin-
gerstraat 10 te Bolsward.
De onvoorziene gevolgen van
belastingverhooging in Engeland.
De nieuwe belastingmaatregelen der
regeering en de daarmee gepaard gaan
de belastingverhooging zijn aanleiding
geweest, dat verscheidene personen, die
reeds waren ondertrouwd of aangifte
hadden gedaan, ten gevolge van de fi-
Verschünt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
Jubilea.
WOMMELS. Den len October zal het
25 jaar geleden zijn, dat de Hervormde
School aan de Hofkamp alhier werd op
gericht, welk feit herdacht zal worden
door receptie te houden in ’t Evangeli-
Satielokaal voor oud-leerlingen, perso
neel en genoodigden en/of belangstellen
den. De herdenkingsrede zal worden
uitgesproken door Ds. J. Nauta van
Sexbierum.
WITMARSUM, 20/9 ’31. Bij het gra
ven van een beerput bij het huis eigen
aan den heer P. Tolsma, in de nabijheid
van het heerenhuis Ayiva State, werd
op een diepte van 1 Meter een oude
muur blootgelegd ter dikte van 70 cen
timeter.
Het bleek dat dit een muur was van
de poort die op het einde van het z.g.
Zand gestaan heeft voor de oude Stins
Ayiva State. Op een diepte van 3 Meter
was de fun doering nog niet te zien, de
gracht om de oude Stins is dus wel diep
geweest, ook een hoeksteen van pl.m;
50X50 c.M. werd opgegraven.
Ouden van dagen herinneren zich, dat
de poort met woning bewoond werd
door M. J. Postma, de grootvader van
den heer M. J. Postma, landbouwer on
der Witmarsum.
Bij het bouwen van het heerenhuis
Ayiva State voor den WelEd. Heer Tj.
Mulier, destijds Burgemeester van Won-
seradeel is de poort afgebroken.
Jammer voor het dorp Witmarsum,
dat dit oude bouwwerk niet gespaard is
gebleven.
10 cent de K,M.
Bijna een millioen zak koffie vernietigd.
Ondanks de verzekering van de re
geering in Brazilië dat geen koffie meer
vernietigd zou worden en hoewel met
de regeering van Washington was over
eengekomen, millioen zakken koffie
in te ruilen tegen 25 millioen schepels
tarwe, gaan de koffiehandelaars door
met de vernietiging der koffie.
Zij hebben thans in totaal 985.105
zakken koffie in zee geworpen of ver
brand.
Wij leeren het UI
NIEUWE WAGENS
Als men deze, aan het waanzinnige
grenzende bedragen ziet, die uitgegeven
werden in een tijd, dat de wereld bijna
verpletterd werd onder haar financieele
lasten, dan is het geen wonder, dat het
economische evenwicht op zeer ernsti
ge wijze verstoord werd. En in verge
lijking met deze ontzaggelijke bedragen
is de som van een milliard gulden, wel
ke men van Duitschland’s schouders
nam door het jaar uitstel, feitelijk een
peulschilletje. Heel terecht merkte daar
om de Christian Science Monitor op, dat
indien de naties het te Genève er slechts
over eens zouden worden om de uitga
ven voor bewapening met slechts 9J^%
te verminderen, zij daardoor genoeg
zouden besparen om elk jaar een mil
liard gulden cadeau te doen aan de goe
de zaak van het economisch wereld-
herstel. En het is dus niet meer dan lo
gisch, dat Amerika op de komende con
ferentie te Genève met de knokkels op
tafel zal slaan en eischen zal, dat de
bewapeningsbegrootingen ingekrompen
zullen worden, opdat de schulden be
taald zullen kunnen worden, die aange
gaan werden voor vroegere bewapenin
gen. Het gelamenteer van „De tijden zijn
nog niet rijp voor ontwapening!” moet
thans een einde nemen. Als de tijden
thans niet rijp genoeg zijn, wanneer zul
len zij het dan ooit wezen? Nu, terwijl
de heele wereld naar economisch her
stel zucht? Nu men allerwegen op schuld
vermindering uit is, teneinde het herstel
te bevorderen? Nu men allerwegen de fi-
nantiën wil saneeren en de normale ka-
pitaalbeweging tusschen de verschillende
landen wil herstellen? Nu is het toch ze
ker tijd om een punt te zetten achter de
bankroetierspolitiek, om kolossale bedra
gen uit de reeds als een citroen uitgekne
pen belastingbetalers te persen, om weer
nieuwe improductieve bewapeningen te
betalen, terwijl de oude bewapenings-
schulden nog niet eens zijn afgeiost.
Zoo ooit, dan is de tijd nu „rijp’’ en
is nu de groote kans.
jes onder leiding van het hoofd der
school Zaterdagmiddag per fiets een
tochtje naar de Zuiderzeewerken. Be
langrijk is zoo’n tochtje, omdat het heel
wat dingen te zien geeft, die aanknoo-
pingspunten vormen bij het onderwijs.
ARUM, 21 Sept. Men is in deze plaats
thans druk bezig aan de uitvoering van
een werk, dat hier oplossing moet bren
gen van het in dit dorp in de laatste ja-
ren hoe langer hoe meer urgent wor
dende „verkeersvraagstuk”. De rijweg,
wordt aanzienlijk verbreed, hetgeen mo
gelijk is door verandering van de rio-
leering- Aan de opzet van het uit te voe
ren werk ziet men, dat hier een belang
rijke verbetering tot stand wordt ge
bracht.
ARUM, 21 Sept. Bij de uitbreiding
van de tuinbouw in deze streek, mag
ook een grootere belangstelling voor
tuinbouw worden verondersteld. De ge
legenheid hiertoe is dit jaar weer gebo
den. Er heeft zich een voldoend aantal
leerlingen opgegeven, zoodat de cursus
in het eerst van October kan beginnen.
De ring en de vetioofde in ’t water.
Zaterdag kregen een 16-jarige dienst
bode en een 22-jarige kapper, die ver
loofd waren, op de Vijzelgracht (stille
zijde) ruzie.
Het meisje wierp den verlovingsring
in het water, waarna de jongeling het
meisje beetpakte met slechter bedoelin
gen dan met Bellajmy’s „’Roosje” ge
schiedde. Hij wierp haar n.l. in het vieze
grachtwater, waaruit zij al spoedig door
burgers met behulp van brughaken ge
red werd. De snoode jongeling werd ge
arresteerd.
nancieele positie waarin zij door deze
maatregelen geraakt zijn, van hun hu
welijk voorloopig moeten afzien. In de
afgeloopen week zijn te Londen en in
de provincie ruim 100 huwelijken,
waarvan reeds aangifte was gedaan,
Uitgesteld. Verschillende candidaat-
echtgenooten hebben de bij het doen den
aangifte gestorte gelden weer opge
vraagd.
MAKKUM, 18 Sept. 1931. Een zeer
buitengewone verrassing had alhier van
daag plaats. Er liepen des morgens al
reeds geruchten dat Hare Majesteit de
Koningin-Moeder, de Zuiderzeewerken
op Comwerderzand zou komen bezich
tigen, en daarna per auto waarschijnlijk
den tocht over Makkum zou nemen.
Dit gerucht werd later voorgoed als
een vast plan bevestigd. De onderwij
zers aan de verschillende scholen kregen
hiervan ook nadere kennis en stelden
de kinderen even voor den bepaalden
tijd op, ter plaatse waar men wist, dat
H. M. zou passeeren.
Ongeveer half vier des namiddags ar
riveerde H. M. met eenige auto’s vooraf
op de plaats waar de kinderen waren
opgesteld.
Natuurlijk waren een hoop belangstel
lenden of nieuwsgierigen samen ge
stroomd, die door de politie op eerbie
digen afstand werden gehouden.
Door de groote kinderschaar werden
voor H. M. eenige coupletten gezongen
van het oude bekende Wilhelmus enz.,
waarna door een dochter van de Wed.
Lutgendorff een bouquet bloemen aan
H. M. werd aangeboden, die met vrien
dlijken dank werd aanvaard.
Na een kort oponthoud, gingen de
Koninklijke auto’s weer verder, luid be
groet door de omstanders.
Zwemmen.
Wegens het afwisselend weer deze zo
mer, waardoor op geregeld bezoek van
de leerlingen aan onze zweminrichting
om zwemles te ontvangen, niet kon ge
rekend worden, was het aantal leerlin
gen, welke j.l. Zaterdag 19 dezer aan
het reeds eenige malen uitgestelde klein
diploma zwemmen deelnamen, bij an
dere jaren vergeleken niet groot.
Aan diegenen welke aan de voorge
schreven zwemproeven hebben voldaan,
wordt in het vervolg het recht verleend
•in het diepste bassin (Sneekervaart) te
zwemmen.
Hierin slaagden de dames:
Femmigje Bijlsma, Ynskje van Dalen,
Zwaantje Bangma, Hendrika Weersma,
Geertje Noordhuis, Pietje Appeldoorn,
Geeske Algra, Bertha Algra, Janneke
Faber, Tjepke Vallinga, Annie van Vliet,
Sipkje Rijpkema en Catharina Anna
Stockman, allen alhier woonachtig en
Froukje Pasma van Tjerkwerd;
en de heeren:
T. van der Meer, Sj. de Wit, Hans
Zantman, Pieter Oord, Piet Buikstra,
Johannes Franzen, Johannes van der Zee,
jfelle Algra, Piet de Boer, Klaas Over-
zee, Ynte Hooghiemstra, Jitze Fennema,
Haije Witteveen, en Ype Witteveen van
Bolsward, welke alien het diploma zullen
ontvangen.
Vermeldenswaard is het, dat de jong-
Spoortrein opgeblazen In Mantsjoeria.
De „Lokal Anzeiger” meldt uit Pe
king dat volgens een bericht van den
Amerikaanschen consul te Charbin de
Trans-Siberische expres tusschen Char
bin en het Russische grensstation Mant
sjoeria op geheimzinnige wijze in de
lucht is gevlogen.
Over het aantal slachtoffers, de wijze
van ontploffing en de plegers van den
aanslag is nog niets bekend.
Men vreest te Peking dat de ernstige
toestand in Mantsjoeria door deze ge
beurtenis nog verscherpt zal worden.
Reuter meldt nog omtrent de ontplof
fing op den Trans-Siberischen spoor
weg, dat deze gebeurde met den per
sonentrein die den vorigen middag in
westelijke richting uit Charbin was ver
trokken.
Het bericht is tengevolge van de sto
ring der verbindingen door het Chi-
neesch-Japansch conflict vertraagd.
In sommige Chineesche kringen
brengt men verband tusschen deze ont
ploffing en een beweerden voorbereiden
inval van Sovjet-Rusland in Noord-
Mantsjoerije.
Er is een vrij sterke, hooggespannen
verwachting dat president Hoover in ’t
loopende schuld-opschortingsjaar stap
pen zal doen tot een verlengen van het
moratorium met een of meer jaren, ten
einde de wereld nog wat meer gelegen
heid te geven om op haar verhaal te
komen. Men zal zich echter schromelijk
vergissen, indien men meent, dat Ame
rika de filantropie zoover zal drijven,
dat het de kosten van zulk een opschor
ting ten behoeve van Europa zal dra
gen, zonder daarbij waarborgen te
eischen, dat het aldus uitgespaarde geld
niet wordt verkwist aan een meer dan
schandelijke bewapeningsrage, waaraan
Europa zich in de laatste jaren heeft
overgegeven. Het is de groote kans, die
Amerika thans heeft, om, zij het tege
lijk in zijn eigen voordeel, Europa den
grootsten dienst welke men zich denken
kan te bewijzen, n.l. een gebiedend halt
aan de bewapenaars toe te roepen.
f Alhier is beroepen bij de Evangeli
satie Ds. IJ. Alkema te Lemelerveld.
t A.s Zaterdagmiddag belooft we
derom voor de kinderen een genoeglijke
middag te worden. De draaimolen (een
groote met motor) is dan gearriveerd en
zal evenals voorheen, draaien ten dien
ste van Brandsma’s winkel.
Men zie verder de advertentie.
Bestorming van een kazerne.
Te Ronda bij Saragossa hebben com
munistische arbeiders gepoogd de gen-
darmerie-kazerne te bestormen. Zij
werden ontvangen met geweervuur. Een
arbeider werd gedood, een ander zwaar
gewond.
Ook te Olivarez bij Sevilla is het tot
bloedige botsingen gekomen tusschen
Üe guardia civil en de bevolking. Bij een
vuurgevecht werden drie personen
zwaar gewond.
Te Bilbao zijn twintig veroordeelde
Baskische nationalisten, die hun straf
uitzitten in de gevangenis van Larrena-
da, in hongerstaking gegaan. Achten
twintig communisten, die in dezelfde
gevangenis zijn opgesloten, volgden hun
voorbeeld.
op, dat ge peper-
waliteit gebruikt.
ermunt Is zonder
de ECHTE MEDI
CINALE VS-PEPERMUNT, onder
geregelde controle van het labora
torium Dr. E. Pannenborg en Dr.
H. J. Doornbosch te Groningen.
Dat Amerika inderdaad zich zeer
krachtig op dit punt zal laten gelden,
tijdens de komende ontwapeningscon-
ferentie in Februari a.s. is aan geen
twijfel onderhevig.
Hoover heeft categorisch verklaard,
dat hij er niet aan denkt, om dit jaar
nog met voorstellen tot hernieuwde op
schorting der schulden te komen. Even
min wil hij iets hooren omtrent uitstel
der ontwapenings-conferentie, waarop
waarop natuurlijk;weer van Fransche
zijde herhaaldelijk gezinspeeld is, omdat
men daar nu eenmaal zich slecht kan
gewennen aan de gedachte dat veilig
heid door bewapening in de wereld van
héden een utopie Is gewöfden. Men zal
er van op aan kunnen, dat Amerika op
de komende ontwapeningsconferentie
den Europeeschen vrienden eenige har
de noten te kraken zal geven.
Er zijn onlangs zeer leerrijke statis
tieken gereed gekomen, omtrent de kos
ten der huidige bewapeningen; en het
heeft een buitengewoon slechten indruk
gemaakt, dat, terwijl men aan den eenen
kant zucht onder den druk der betalin
gen uit hoofde van de schulden voort
vloeiende uit den wereldoorlog en men
voor die schulden in uiterste nood om
uitstel heeft gevraagd, men aan den an
deren kant ontzaggelijke bedragen voor
nieuwe bewapening uitgeeft.
Men kan wel begrijpen, welk een in
druk zulk een onzinnige politiek ook In
Amerika heeft gemaakt. Zoodat men er
vast van overtuigd kan zijn, dat Ameri
ka geen stap verder zal doen in de rich
ting van schuldopschorting of schuld-
annuleering, indien niet op de meest ra
dicale wijze het mes wordt gezet in de
Europeesche bewapeningsuitgaven. Eerst 1
hebben dus de naties in Genève in Fe
bruari a.s. op duidelijke wijze te toonen,
tot welke uiterste grens van bewape-
ningsvermindering ze willen gaan, alvo
rens men van Amerika ook nog maar
eenige verdere toeschietelijkheid inzake
de oorlogsschulden kan verwachten.
Een paar cijfers mogen een en ander
illustreeren. In het afgeloopen begroo-
tingsjaar hebben de naties der wereld
niet minder dan $4.157.931.958 (ver
over de 10 milliard gulden!) voor bewa
pening uitgegeven. En dat in een jaar,
dat Duitschland op het punt stond van
volslagen financieele ineenstorting.
Niettemin gaf Duitschland aan bewa
pening een bedrag van 171.934.000 uit.
Oogenschijnlijk is dit een klein be
drag in vergelijking met wat andere
landen voor dit doel spendeerden. Niet
temin was dit ongeveer de helft van het
bedrag, dat ‘Duitschland uitspaarde ten
gevolge van de opschorting der schuld
betalingen.
Engeland, dat eerst nu de gevolgen
van den oorlog aan den lijve ondervindt
en dat zeer kortelings ’n ernstige financi
eele crisis doormaakte, gaf 465.255.000
(ca. f1150 millioen!) voor bewapening
uit en de Dominions nog eens extra
265.560.065 (f665 mill.).
Frankrijk, dat nog steeds met den op
bouw der verwoeste gebieden bezig is
en daartoe op de herstelbetalingen van
Duitschland staat, legde niet minder dan
466.960.000 (f1180 mill.) aan den
zinkput der soldaterij ten koste.
Ten slotte stonden Rusland en de Ver.
Staten aan het hoofd van de lijst der
militaire uitgaven met respectievelijk
$578.942.707 en $707.425.000.
Verscherpte toestand tusschen China,
Japan en Rusland.
Maandag om half zes hebben Japan
ners de hoofdstad der provincie Kirin
bezet, nadat militaire vliegtuigen tot de
bevolking gerichte mededeelingen had
den laten vallen, waarin de redenen
voor de bezetting werden uitgelegd.
Op het departement van buitenland-
sche zaken te Washington, volgt men,
volgens een N. T. A.-bericht, den loop
der gebeurtenissen in Mantsjoerije met
bezorgdheid. Men beschouwt er den
toestand als ernstig, daar blijkbaar Ja-
pansche troepenafdeelingen ver van el
kaar verwijderd liggende belangrijke
punten bezetten, ofschoon het Japan-
sche kabinet gelast heeft lederen op-
marsch te staken.
Men helt hierover tot de meening, dat
in de eerste plaats het negenmogendhe
denverdrag van 2 Februari 1922 ge
raakt wordt, hetwelk de souvereiniteit
van China waarborgt en in artikel 7 in
geval van een bedreiging dezer souve
reiniteit bepaalt dat de onderteekenaars
van het verdrag in conferentie zullen
bijeenkomen.
Op het oogenblik acht men de positie
echter nog niet duidelijk genoeg om
vaststaande besluiten te nemen. Gezien
den concreten toestand meent men ech
ter dat dit verdrag eerder in aanmer
king komt dan het Kellogg-pact.
Onder een rangeertrein.
Maandag liep op den Hemweg te Rot
terdam van de stad naar de houthaven
een 59-jarige houtvlotter uit de Houtrijk-
straat, toen op het spoor, dat niet afge
scheiden is van den openbaren weg, een
rangeertrein naderde.
Twee mannen, die op een der spoor
wagens stonden, riepen den houtvlotter
„hallo” toe, waarvan de man zoo
schrok, dat hij snel naar rechts uitweek
en tegen de wagens opliep. Hij kreeg
een klap, viel dientengevolge op de
spoorbaan en geraakte onder den trein.
Toen hij half versuft wilde opstaan
werd hij door de assen gegrepen.
De ongelukkige was onmiddellijk
dood.
waarin opgenomen
Officieel orgaan der gemeenten Bolswaird, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
j- De Ver. voor paardensport heeft
deze week de rekening opgemaakt van
de in de Kermisweek mislukte paarden
rennen.
Alhoewel de prijzen niet gewonnen
zijn, de door het Gemeente Bestuur van
Bolsward beschikbaar gestelde zilveren
beker, tot een volgende draverij is be
waard, heeft de commissie aan de op
gekomen eigenaarsder paarden een
flinke reisvergoeding moeten geven.
Hierdoor is het ónkostencijfer nogal
Ingezonden Mededeelingen
Ook In onzen tijd gebruiken
duizenden haar nog gaarne als
een uitstekend middel voor op
wekking en verkwikking.
Let er evenwel op, dat ge pr/--
munt van prima kwaliteit gebruikt.
De beste pepi
eenigen twijfel
CINA-
„De Rijzende Kerk” te Witmarsum.
Zondagmiddag j.l. zou er een propa-
gandasamenkomst van bovengenoemde
jongerenorganisatie te Witmarsum In de
Hertenkamp gehouden worden. Wegens
het ongunstige weer had deze echter in
de Herv. Kerk plaats.
Ds. Graatsma van Franeker sprak het
openingswoord, getuigend van waar-
deering voor de jeugdbeweging, ook
van den kant der ouderen.
Hierna hield Ds. van Ruitenberg van
Pingjum een pittige rede over de roeping
van de jeugd.
Een oudere, zoo zei hij ongeveer, kan
wel jong van geest blijven en een jon
gere kan niet zonder toewijding.
Een mooi spel van de afd. Rottevalle
van den V. C. J. B. „De verloren zoon”
getiteld, boeide oogen en ooren.
Ds. Los van Witmarsum, kon er In
zijn slotwoord van getuigen, dat men
blijde was over de goede opkomst. Door
meerdere organisatie zal men deze
echter nog kunnen opvoeren.
yanXMKENBURG'S-'
^iLEVERTRWI -
DE JONG s NIEUWSBLAD
Huur een wagen
en stuur zeil
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
UI.U.H.M
LEEUWARDEN- 1
