:r
ad
A
sr
F
De Bolswardsche Courant en Westergoo
GA
De ware oorzaak.
Uit den Omtrek
el
Stadsnieuws.
is
Oemengd Nieuws.
No. 87
Woensdag 4 November 1931
27= Jaargang
en
t
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
id.
ct
nd
FLORIS C.
ïit
ii
20
A dve r t e n t i n per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent»,
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Je.
gedurende de laatste eeuw heeft de ont
wikkeling van maatschappijen op aan-
deelen en de verspreiding van haar aan-
deelen onder niet ingelichte menschen
nieuwe soorten van oneerlijkheid moge
lijk gemaakt. Een klein voorbeeld: Een
taxi-chauffeur hoort van een z.g. pro
motor dat als hij aandeelen koopt in
Openbare Leeszaal en Bibliotheek
„Bolsward en omstreken”.
Het aantal uitgeleende boeken bedroeg
over de maand October 1045; terwijl de
leeszaal door 200 personen, t.w. 18 da
mes en 182 heeren werd bezocht.
Verder mocht de inrichting zich ver
heugen in een toetreding van een ruim
70-tal nieuwe leden.
ARUM, 30 Oct. Na een inleiding van
den heer Laverman van Berlikum is al
hier opgericht een afdeeling van de uit-
zendvereeniging, de V. A. R. A. Als be
stuursleden werden gekozen de heeren
Andringa en D. Kooijenga te Arum en
K. Tiemstra te Kimswerd.
PINGJUM. De Zondagmiddag ge
speelde voetbalmatch tusschen P.V.C.
II en M. V. C. uit Makkum, eindigde
met 14 ten voordeele van Makkum.
ZURICH. Toen Maandagmorgen IJ. H.
uit Bolsward, werkzaam aan de Zuider
zeewerken per motor met een duorijder
ons dorp passeerde, slipte het voertuig,
waardoor beiden onder de zware motor
geraakten. Hulpvaardigen snelden spoe
dig toe om hen weer op de been te hel
pen. Het bleek echter dat H. een voet
gekneusd had, terwijl de duorijder on
gedeerd was. H. is per auto naar zijn
woonplaats vervoerd.
WOMMELS, 1 Nov. Bij de heden ge
houden verkiezing van drie gemachtig
den in het kiescollege van de Ned. Herv.
Gem. van Wommels c.s. werden door de
433 stemgerechtigde lidmaten uitgebracht
428 geldige stemmen, terwijl 1 stem on
geldig werd verklaard, zoodat een meer
derheid verkregen werd van 214.
De aftredende Vrijzinnige candldaten
behaalden de volgende stemmen, n.l. W.
Heeg 218, A. Hibma 218 en G. Tjalle-
ma 219, terwijl de Rechtzinnige candi-
daten S. Kuiper 209, K. Leijenaar 205 en
C. Wijbenga 205 stemmen op zich ver-
eenigden, zoodat de aftredende Vrijzin
nige candldaten t.w. de heeren W. Heeg,
A. Hibma en G. Tjallema herkozen zijn
en derhalve de verhouding in het kies
college ongewijzigd blijft n.l. 15 Vrijzin
nig en 6 Rechtzinnig.
HINDELOOPEN. Eenlge dagen gele
den heeft onze plaatsgenoot de heer J.
van der Woude een zeer ernstig ongeluk
gekregen als werkman op een bak bij de
M.U.Z. Een staaldraad trof zijn gezicht
zoo ernstig, dat hij dadelijk bewusteloos
sloeg en opgenomen moest worden in
het St. Anthonius Ziekenhuis te Sneek.
Naar omstandigheden is zijn toestand
redelijk, hoewel hij niet buiten gevaar Is.
Motorboot uitgebrand.
Donderdagmiddag j.l. was de heer A.
Wuring, woonachtig te Sneek, met zijn
motorboot de „Ankawi” gaan visschen
op de Fammensrakken. Bij de trambrug
werd de boot naar de overzijde ge
bracht waar de motor werd stopgezet,
doch plotseling ontwikkelde zich een ge
weldig dichte rook bij de machine. Ver
moed wordt, dat na het verbreken van
het contact, de motor een paar maal
achteruit heeft geslagen, eenige benzine
in de corburateur kwam en daar brand
veroorzaakte. Gevreesd werd dat een
explosie zou volgen, omdat de kraan
van de benzinetank nog openstond. Met
de meeste voorzichtigheid werden po
gingen tot blusschen aangewend, doch
de machinekamer vulde zich meer' en
meer met rook en dampen. Men liet de
boot half vol water loopen, doch het
werd niet vertrouwd geacht langer in
de nabijheid te blijven. Toen er eenige
lucht bij kon komen was alles in een
oogwenk een vuurzee. De geheele boot
is bij de waterlijn afgebrand. Niets kon
1126
1124
1123
1124
1123
1123
1123
1124
Voetbal.
Wegens afkeuring van het terrein te
Harlingen ging de wedstrijd H. Z. C.
C. A. B. aldaar niet door.
De lagere elftallen van C. A. B. laten
deze competitie wel van zich spreken.
Om 12 uur speelde C. A. B. II de re-
turnwedstrijd tegen Black-Boys II van
Sneek en versloegen deze met niet min
der dan 7-1. Met rust was de stand 6-1.
Te 2 uur kwamen de Baby’s van C.
A. B. in het veld en deden niet onder
voor hun grootere broers, daar zij even
eens de overwinning behaalden tegen D.
W. P. van Rotsterhaule met 8-0, zoo
dat alle puntjes in Bolsward bleven.
Voorwaar voor de C. A. B.ers een
mooi succes.
Auto-ongeluk.
Op de Sneekerweg had Maandagmid
dag een autoaanrijding plaats, die vrij
ernstige gevolgen had kunnen hebben.
1009
1004
1005
1004
1005
1006
1004
1006
der Rechtz.
bil
e
ir I
nu
tot Notabelen de h.h.: M. Jorritsma,
E. van Zandbergen en Th. Tjeerdema;
tot leden van het Kiescollege de h.h.
W. Hoogeveen, S. Rijpma en in de plaats
van wijlen S. de Boer, de heer A. Tim-
menga.
Een bespreking om de vergaderingen
voortaan in de bewaarschool te houden,
had tot resultaat dat besloten werd de
vergaderingen te houden op die plaatsen
waar jarenlang gebruikelijk is.
Een vreemde visch in het net.
Het Natuurhistoriemuseum, gevestigd
te den Burg (Texel) is met een zeldza
me inktvisch verrijkt, zoogenaamde
achtarm, welke eigenlijk thuis behoort
in de Middellandsche Zee. Het dier
werd door een visscher in de Oude
Schild bij Texel in het net opgehaald.
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
Wlordt de Hollandiafabrlek te Purmerend
gesloten?
Aan de Hollandiafabrlek van Melk
producten, de belangrijkste industrie, die
Purmerend heeft, was telkenmale aan ’n
10-tal personen ontslag aangezegd, maar
dezen mochten steeds weer blijven.
Thans hebben Zaterdag j.l. van de
ruim honderd personen, die er werkzaam
zijn, een vijftigtal mededeeling gekregen
dat Zaterdag a.s. hun ontslag ingaat en
dat hun daarna nog drie weken wacht
geld uitgekeerd zal worden.
Tevens kan men bijna als zeker aan
nemen, dat de fabriek, althans voor eenl-
gen tijd zal worden gesloten.
Wanneer de fabriek in de gelegenheid
zal zijn de melk onverwerkt, dus als
cönsumptidmelk te verkoopen, zou de
directie daartoe overgaan, waardoor dan
bijna al het overige personeel ook over
bodig zou worden.
t We lezen In het „Leeuwarder
Nieuwsblad” onderstaand bericht:
Nieuwe kerk te Bolsward.
BOLSWARD, 1 Nov. Eindelijk is dan
de officieele beslissing Inzake de kerk
bouw bij de R.-K. gemeente ter plaatse
gevallen. Naar verluidt, hebben de auto
riteiten hun beslissend woord gesproken.
Binnenkort zal aangevangen worden met
het afbreken der tegenwoordige St. Fran-
ciscuskerk; tevens zullen dan de twee
aangrenzende winkelpanden rechts ver
dwijnen. Op het alsdan vrijgekomen ter
rein, zal een groot bedehuis verrijzen,
waarin de twee parochies kunnen wor
den ondergebracht. De St. Martinuskerk
zal dus eerlang aan haar tegenwoordige
betrekking worden onttrokken.
Ook wij wisten reeds de vorige week
dat een beslissing in deze zaak spoedig
te wachten is, maar de vorm van boven
staand bericht is minstens iets voorba
rig.
Een feit is het dat de hooge kerkelijke
autoriteiten overtuigd zijn van de wen-
schelijkheid van den bouw van één
groote R.K. kerk voor de beide parochies.
Een officieele uitspraak echter is er nog
niet. Voor en aleer deze niet is afgeko
men kunnen de plannen omtrent de
plaats en vorm der nieuwe kerk niet ge
publiceerd worden.
Zeer waarschijnlijk komen we dezer
dagen nader op deze kwestie terug.
t Vrijdagavond wordt in „de Doele”
de bekende film City Lights van Charlie
Chaplin afgedraaid.
Deze film, die overal volle zalen trok,
zal zeer zeker ook in de belangstelling
staan van de Bolswardsche fim-enthou-
siasten.
Uitslag stemming Kiescollege der Ned.
Herv. kerk te Sneek.
Gisteren (Maandag) had de stem
ming plaats voor 8 gemachtigden in het
Kiescollege der Ned. Herv. Kerk alhier.
De uitslag was:
Uitgebracht werden 2145 stemmen.
Van onwaarde: 9.
Geldige stemmen. 2136.
Volstrekte meerderheid: 1069.
Op de candidaten der Rechts wer
den uitgebracht:
B. Baarda
P. Boomsma
B. J. Deesker
H. Gerbrandij
U. Groeneveld
H. Halie
T. de Jong
J. van Manen
Op de candidaten der Vrijz. werden
uitgebracht:
J. Jedema
B. Jonkmans
J. A. K. Jouvenar
B. Kleinstra
J. H. H. Piccardt
F. H. Pijttersen Hzn.
A. Schurer Azn.
JohL Bijlsma
Zoodat de candidaten
zijn gekozen.
De verhouding van het college was:
22 Rechtz. en 23 Vrijz. en is door
deze uitslag geworden: 29 Rechtz. en
16 Vrijzinnig.
van de inventaris en kleedingstukken
worden gered.
De boot was verzekerd bij Wouds-
end”, kleeding enz. bij „Oud Karspel”.
De héér Wuring moest zich met zijn
gezelschap te voet naar Oppenhuizen
begeven, vanwaar ze door den veehou
der Zijlstra naar Sneek vervoerd wer
den. „L. Crt.”
waarin opgenomen
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
Curator aangehouden.
Mr. G. M. J. Kolfschoten en Mr. Dr.
C. M. van Leeuwen, curatoren in het
faillissement van de Hanzebank te Den
Bosch, hebben tegen hun medecurator,
den heer H. A. Tromp, bij de justitie
een aanklacht ingediend.
De heer Tromp is aangehouden en
ter beschikking van gesteld van de
justitie.
De vereischte maatregelen tot inbe
slagneming van de fondsen zijn reeds
genomen.
De aanhouding geschiedde te Haar
lem, waar de heer Tromp bij familie
vertoefde.
DRA1SM Avan VALK EHBURC
•iLEVERTRAMI
WITMARSUM, 2 Nov. In de heden
gehouden vergadering van de Vrijz. ker
kelijke Kiesvereen. is het aftredend be
stuurslid de heer D. Smeding herbe
noemd.
Tot candidaten in de verschillende
kerkelijke colleges werden benoemd:
Tot kerkvoogd de heer D. Smeding;
WITMARSUM, 2 Nov. Hedenavond
had alhier een bijeenkomst plaats, die
ten doel had een afdeeling van de Ned.
Vereen, t. afsch. v. ale. dr. op te richten.
De bijeenkomst werd namens de Frie-
sche Propaganda Commissie gepresi
deerd door den heer E. v. Gorkum,
voorzitter van de afd. „Arum”. Als
spreker trad op Ds. J. A. Swart van
Kimswerd met als onderwerp: „Nog
dreigt en woedt de vijand”.
Verschillende voordrachten en zahg-:
nummers werden nog door leden van de
afd. „Arum” van de Ned. Vereen, ten
beste gegeven.
Het directe resultaat van deze avond
was, dat staande de vergadering 15 der
aanwezigen zich als lid opgaven. Tot
voorloopig bestuur werden gekozen de
heeren I. de Haan, B. Hoogeveen en H.
Rouwé, allen alhier.
Overval te Heesch.
Zaterdagnacht is te Heesch (N.-B.)
een brutale overval gebeurd.
Een man uit Heesch had in den loop
van de vorige week een paard verkocht.
Het geld, dat hij daarvoor ontvangen
had, droeg hij bij zich. Te omstreeks
drie uur ’s nachts werd deze man in zijn
woning door drie personen overvallen,
waarna de personen zich van het geld
dat de man nog steeds bij zich had,
meester maakten. Daarna bonden zij
hem en verlieten met medeneming van
nog enkele voorwerpen, de woning.
Eerst Zondagmorgen werd de be
roofde door de buren gevonden, die hem
bevrijdden.
De politie werd eerst Zondagmiddag
met het voorgevallene in kennis gesteld.
I
Succes is niet alleen het goe-
de, wat ge doet, maar ook het
kwade, dat ge verhindert. j
ANON.
Het is reeds geruimen tijd tot velen 1
van ons -o.
crisis 1929—1931 niet volgens de oude
economische begrippen te verklaren en
dus te verhelpen viel. Geleerden hebben 1
allerlei theorieën daaromtrent opge- I
steld, welke op zich zelf wellicht een
klein stukje waarheid behelsden, doch
welke het groote probleem onaange
tast lieten. Een enkele visionaire eco
nomist van wereldnaam, zooals b.v. de
Amerikaan Babson, heeft de kern van
het vraagstuk beroerd, door te verkla
ren, dat elke depressie in het zakenle
ven feitelijk het gevolg is van en dus
veroorzaakt wordt door een depressie in
de moraal. En hoewel de gewiekste za
kenlieden, die met al hun gewiekstheid
toch niet in staat bleken de crisis te
overwinnen volgens hun methode, deze
verklaringen met een geringschattend
lachje aanhoorden, heeft de tijd voor de
zieners en denkers gewerkt en is inder
daad in steeds breeder wordende krin
gen het besef doorgedrongen, dat men
niet te doen had met een zuiver mate-
rieele economische crisis, doch zuiver
met een geestelijke oorzaak. En een
maal de oogen daarvoor geopend zijnde,
begonnen de knappe koppen onder ons
de duidelijke bewijzen voor deze slechts
schoorvoetend aanvaarde stelling te ver
zamelen. Wat zei b.v. Henry Ford, een
van de meest succesvolle zakenleiders,
welke voor zijn duizenden arbeiders een
vrijwel ideaal bestaan heeft geschapen
met goeden arbeid gedurende een korte
week met een goed loon? Oneerlijkheid,
zei Ford, veroorzaakte de z.g. depres
sie. Er waren menschen, die de koersen
der aandeelen naar beneden joegen
(baissiers). Dat is oneerlijk. Ande
re menschen koopen laag genoteerde
aandeelen in de hoop rijk te worden ten
koste van iemand anders; dat is oneer
lijk. En inderdaad, deze opmerkingen
van Ford raken het zeer belangrijke
vraagstuk der zakenmoraal in de mo
derne wereld. Zooals André Maurois ’n
de New York Times Magazine opmerk
te, het is oneerlijk, naar wij meenen, om
een contract of belofte niet te vervullen.
Maar, bestaat de eerlijkheid alleen maar
in het naleven van contracten? Zijn
sommige contracten niet immoreel op
zich zelf? Stelt U eens voor, dat een po
liticus of een ander vooraanstaand man,
in vertrouwen de inlichting krijgt, dat er
ergens een nieuw spoorwegstation ge
bouwd zal worden, dat de waarde van
een stuk land sterk zal verhoogen. Hij
koopt dat land en door middel van een
absoluut wettelijk contract betaalt hij
voor dat land 1/5 van de verhoogde
waarde. Is dat eerlijk? Zeker niet; om
dat de twee bij de overeenkomst be
trokken partijen niet op gelijken voet
stonden, daar de politicus inlichtingen
had, welke de verkooper van het land
niet had.
Maar houden we wel altijd rekening met
dit element van gelijkheid in een trans
actie? Neem eens aan, dat ik kunstken
ner ben en nu vraagt een, klein koop
mannetje in Florence mij 2000 lire voor
een schilderij. Nu weet ik, als kunstken
ner, zonder een schijn van twijfel, dat
het een Velasquez is, die minstens een
millioen lire waard is. Ik zeg niets, en
koop het schilderij voor 2000 lire. Is
dat eerlijk? Het wil mij voorkomen, dat
er iemand schade lijdt bij deze trans
actie. Maar het is niet de verkooper, het
is de maatschappij. Want door dien Ve
lasquez goedkoop te koopen verkrijgt
iemand een fortuin, dat hem in staat
stelt arbeid van andere menschen te
eischen (koopen). Kunstenaars zullen
voor hem allerlei luxe dingen vervaar
digen; zeelieden zullen ze voor hem ver
voeren; metselaars zullen een huis voor
hem bouwen en dit alles in ruil voor
wat? Voor niets, want hij verkreeg zijn
koopkracht door geen productieven ar
beid. De maatschappij heeft steeds ge
tracht door bepalingen en overeenkom
sten gelijkheid tot stand te brengen tus
schen de contracteerende partijen. Nu
INGEZONDEN.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Aan de Bolswardsche winkeliers.
Meer dan eens hoort men in onder
linge gesprekken de bewering, dat Bols-
ward’s winkelstand tegenwoordig een
beetje down is.
Er gaat niet veel activiteit van uit.
Wanneer we elk voor zich op die bewe
ring moesten antwoorden, dienden we
eerlijk te erkennen, dat die gedachte
maar al te waar is.
En toch, niets is voor een midden
stander gevaarlijker dan een systeem van
afwachten en berusten.
Juist in onzen tijd, die niet in alle op
zichten rooskleurig is, moeten we onze
activiteit verdubbelen.
We moeten de omgeving van Bols
ward niet laten wegtrekken naar andere
plaatsen, maar trachten zooveel mogelijk
deze in Bolsward te houden en te krij
gen.
Ziet eens wat de middenstand in Har-
Ifrigert, Leeuwarden en meer pjaatssen
doet, overal activiteit.
Waar blijft de van ouds bekende Bols
wardsche energie en saamhoorigheid?
Leeuwarden geeft voor de St. Nicolaas-
reclame Groentjes, Harlingen geeft Har-
lingertjes, laten we in Bolsward papie
ren oliekoeken geven. Vlug aanpakken,
de tijd is kort, niet meer praten maar
doen. Het kan nu nog.
Wie deze gedachte mee bespreken wil
kome morgen Woensdagavond half ne
gen in „de Doele".
Wanneer er maar tien winkeliers ko
men, kunnen we alvast beginnen, de an
deren volgen wel.
DIRK GERRITSMA.
RAADSVERGADERING
op Donderdag 5 November a.s.
’s avonds 7 uur ten stadhuize.
Punten van behandeling.
1. Adres van de N.V. Nederl. Petro-
leum-maatschappij „Purfina” te Rotter
dam om gebruik te mogen maken van
gemeentegrond met voorstel van Burge
meester en Wethouders.
2. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot verhuring van een ge-
meentewoning aan de Wed. J. Gros.
3. Alsvoren tot het aangaan van een
kasgeldleening.
4. Alsvoren tot het aangaan van een
geldleening groot f50.000.
5. Benoeming klokkenist.
tegen de^iogal hoog liggende tramrails
geschuurd en heeft misschien iets meer
naar links aangehouden, juist op het
moment dat de andere wagen passeerde.
De achteras van deze wagen ramde
de voor kant van de andere auto, waar
door de chauffeur het stuur kwijt raakte
en over de tramrails in de sloot terecht
kwam. Door de zwaarte kantelde de wa
gen over den kop.
De inzittenden konden zich spoedig
uit de niet aangename positie bevrijden.
Ze hadden eenige schaaf- en snijwon-
den bekomen en werden direct door Dr.
ten Cate behandeld.
Het ongelukje bracht direct heel wat
belangstellenden op den weg. De kraan-
wagen van de fa. W. van der Werff was
spoedig ter plaatse om de verongelukte
wagen in meer normaler toestand te
plaatsen.
Dit nam nogal eenigen tijd in beslag
doordat telkens gewacht moest worden
voor het passeeren van tram en auto’s.
Van de boeken en brochures die bin
nenin de auto geborgen waren, zal wel
niet veel zijn overgebleven.
Vanuit de richting Sneek kwam met
matig gangetje de propaganda-wagen
van Zoeklicht.
Ter hoogte van de grensscheiding tus
schen Bolsward en Wonseradeel wilde
een achterop komende auto passeeren.
De bestuurder der ëerste gaf, voor
zoover dat op deze weg mogelijk is, vol-
een bank in Peru tegen de koers van 40, doende ruimte en is toen waarschijnlijk
dat hij ze binnen het jaar voor 60 kan
verkoopen. De man koopt vooral zijn
spaarcenten aandeelen. Een i/2 jaar la
ter noteeren de aandeelen 4 en hij is ge
ruïneerd.
Nu wordt duidelijk, dat indien men
het kapitalistische stelsel wil handha
ven, de niet ingelichte buitenstaanders
in staat moeten zijn te vertrouwen op
beleggingen, welke voorgesteld wor
den door een stuk papier, dat een hand-
do7r7ed6ron7en*‘dat de wereld- teekening draagt van een groot kapita-
...J? list, op dezelfde wijze als men kan ver
trouwen op een bankbillet uitgegeven
door de Centrale Bank. Indien er dus
gelijkheid zal zijn, moeten de maat
schappijen beschikbare inlichtingen,
gunstig of niet, in een begrijpelijken
vorm ter beschikking van het publiek
stellen. Dit wordt reeds door verschil
lende maatschappijen gedaan. Natuur
lijk kunnen ze fouten maken, doch dat
valt niet onder de veroordeeling zooals
Mr. Ford die uitsprak. Zeker, dit komt
hier op neer, dat het groote publik de
gedachte moet opgeven snel fortuin te
kunnen maken door „gokken”. Maar de
groote les van de crisis 19291931 is
geweest, dat millioenen Amerikanen en
Europeanen getoond werd» dat snel ver
gaarde jijkdom zeer kortstondig is en
dat de echte, juiste manier om geld te
verdienen is werken. En indien dit
dan de les van deze crisis is, dan is er
zeker reden daarvoor diepe waardeering
te hebben. Want dan is er tevens een
belangrijke stap afgelegd op den weg
naar grooter rechtvaardigheid.
Nadruk verboden.
DE JONG s NIEUWSBLAD
3
jk
r
V LEEUWARDEN- A
u
i
e
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland l'/3 ct.
Buitenland 2J4 ct.
I
I
01
id.
is
ir
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
