De Bolswardsche Courant en Westergoo
AFWEZIG.
DE BOUWERS.
Dr. J. WITTOP KONING
VRIJDAG 15 EN ZATERDAG IS JANUARI
28— Jaargang
TA
Official Ford Dealer
Bolsward - Telef. 86
Stadsnieuws.
Woensdag 13 Januari 1932 No. 3
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
en
A
LEEUWARDEN
d
Nadruk verboden.
r
10 cent de KM.
1 2.
A dve r t e n t i n per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
r-
n-
u
e
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
In deze gewone wereld, in de duizen
derlei gewone plichten, welke het leven
op ons aller ziel legt, hebben wij de be
zige werkers te zijn, die dag aan dag
bezig zijn een karakter te kneeden, dat
blijvend zal zijn, aldus zegt Basil Binyon
in Great Thoughts (Londen). Dit is weer
een andere manier om ons duidelijk te
piaken dat het doel van deze gansche
aardsche leerschool is: karakter te kwee-
icen. Dat wil zeggen: goed karakter. En
Binyon gaat dan voort: wij zijn de fijne
beeldhouwers van een beeld, dat eeuwig
zal blijven.
Waar is de weg uit deze chaos?
Op de tinne van St. Pieter staat de
Wachter die in zijn Encycliek Qua dra-
gesinio Anno een vervolg heeft gegeven
Heden, Dinsdagmorgen, is op den
hoogen leeftijd van bijna 80 jaar overle
den onze stadgenoot de heer K. Falkena
Bzn. Hoewel de heer Falkena niet op den
voorgrond kwam in het vereenigingsle-
ven alhier, was hij toch door zijn jaren
lange zakenrelatie een zeer bekende per
soonlijkheid.
Ondanks zijn hoogen leeftijd was hij
nog dagelijks in den winkel te vinden,
om zijn dagtaak in de veel corresponden
tie vragende boekhandel en bibliotheek
te verrichten.
n
ARTS VOOR INWENDIGE ZIEKTEN
LEEUWARDEN.
z
r.
n
IL
A
ïr
Wij I eere n het Uj! I
NIEUWE WAGENS
Voordracht voor winkeliers.
Naar wij vernemen zal de heer H. Eis
ma, voorzitter van Handel en Nijverheid
alhier, voor de Bolswardsche winkeliers
binnenkort een iof '.meer vjoordrachjten
houden over de Moderne Bedrijfsleer.
Aanleiding daartoe is het zeer belang
rijke werk over dit onderwerp, hetwelk
onlangs is verschenen, van de hand van
den heer J. G. v. Neerven, accountant te
Eindhoven, na behandeld te zijn op het
congres van den Nederl. R.K. Midden
standsbond in September 1931.
Aan de hand van dit werk hoopt de
heer Eisma het groote belang aan te too-
nen, hetwelk iedere winkelier heeft bij
een goede organisatie van zijn zaak en
hoe hij moet komen tot een gezond be
drijf.
Voor lederen winkelier, den kleinsten
zoowel als den grootsten, valt er uit het
werk van Neerven zeer veel te leeren en
daarom is het toe te juichen, dat ohzq
Bolswardsche zakenmenschen op een
voor iedereen bevattelijke wijze met dit
werk zullen kunnen kennis maken.
De datum waarop de eerste voordracht
gehouden zal worden, zal spoedig wor
den bekend gemaakt. Mocht het onder
werp niet in één avond afgehandeld kun
nen worden, dan zal een tweede, zoo
noodig een derde bespreking volgen.
De voordrachten zullen voor iedereen
toegangelijk zijn.
f De heer W Nijdam, vroeger klerk
aan het rijksontvangerskantoor alhier,
thans werkzaam bij den technischen
dienst van het kadaster te Applngedam,
is bij resolutie van den Minister van Fi
nanciën per 1 Januari j.l. aangesteld tot
rijksklerk d.er directe belastingen.
Het is niemand minder dan de beken
de en alom vereerde Amerikaansche
dichter Henry Wadsworth Longfellow,
die in een van zijn eenvoudige verzen
zegt: wij allen zijn bouwers van het Lot,
werkend aan de muren van den tijd...
voor het bouwwerk dat wij oprichten, is
de tijd met grondstoffen gevuld; onze
„hedens’’ en „gisterens” zijn de blokken
waarmee we bouwen...
o
Dit zijn zoo van die diepzinnige ge
dachten, die velen van ons gaarne willen
onderschrijven, die ze mooi vinden...
maar, beseffen ze er ook de groote,
machtige beteekenis van? En leven ze
er naar? Worden hun gedachten en da
den van gisteren en heden, den kiem
van onze wederwaardigheden van mor
gen bevatten? Een levenswijsheid, die
men terugvindt in een tot populaire
spreekwijs geworden vermaning: wie
wind zaait zal storm oogsten?
Er is een diepzinnig gezegde dat luidt:
„Het is niet wat een mensch denkt, dat
goed is, maar hij denkt dat het beste
is, dat beslissend is voor het karakter.”
Karakter wordt gevormd van binnen uit.
Het zijn die stille genegenheden en ge
trouwheden, die met hun buigzame vin
gers de substantie des levens in den vorm
kneeden, die het voor goed zal behou
den...
Loop der bevolking der gemeente
Bolsward, over 1931.
De bevolking bedroeg op 31 Decem
ber 1930 volgende de 11de algemeene
volkstelling 3276 m., 3590 vr., totaal
6866.
Vermeerderd door geboorten met 76
m., 70 vr., tot. 146; door ingekomen met
185 m., 183 vr., totaal 368. Totale ver
meerdering 261 m., 253 vr., totaal 514.
Zij verminderde door overlijden met
54 m., 52 vr., totaal 106; door vertrek
met 242 m., 254 vr., totaal 496. Totale
vermindering 296 m., 306 vr., totaal 602.
De bevolking bedroeg op 31 Dec. 1931
3241 m., 3537 vr., totaal 6778.
Er werden in 1931 53 huwelijken vol
trokken, terwijl er 6 geboorten als leven
loos werden aangegeven.
Auto-ongeluk.
De vrachtdienst-ondernemer W. A.
Vallinga overkwam Zaterdag te Sneek
een ongeluk met zijn auto.
Op de stille kant van het emplacement
van het spoor was de heer Vallinga bezig
te lossen. De wagen stond iets over de
rails, maar aangezien deze weinig ge
bruikt wordt, werd hieraan geen aan
dacht geschonken.
Een rangeerende machine kwam even
wel juist in de buurt en reed zonder sig
naal te g^ven de bovenbouw van de
auto aan splinters.
Gelukkig kwamen geen persoonlijke
ongelukken voor en bleek het bij con
trole dat de vrachtgoederen niet bescha
digd waren.
De bovenbouw van de auto was ech
ter geheel vernield en moet bijna geheel
nieuw worden opgezet.
Het is te hopen voor den ondernemer,
dat de schuldvraag ten nadeele der Ned.
Spoorwegen wordt opgelost, het zou an
ders voor den ondernemer een geweldi
ge strop kunnen worden.
f Zaterdagavond sprak in het Volks-
gebouw de heer Constandse over: Oor
log, crisis en revolutie.
De zaal was matig bezet.
Voorzitter Frankena opent de bijeen
komst met een woord van welkom tot
den spreker en aanwezigen.
De heer Constandse begint zijn rede
met te zeggen, dat we momenteel een
periode beleven van ontzaglijke omvang.
De crisis die we thans beleven dateert
reeds vanaf 1912 en is een uiting van
de macht.
De wereldkrijg is in 1918 voortgezei
door een# handelsoorlog, een economi
sche oorlog.
Wat is in onzen tijd de oorzaak van
de werkloosheid? Dat is ’t kapitalisme.
Door de nieuwe en verbeterde techniek
heeft het kapitalisme een toestand ge
schapen, waaraan het zelf zal ten onder
gaan.
Met de verandering der techniek moet
de werkman zich meer dan vroeger in
spannen. Het productie-proces wordt
vergroot. Ook het stukloon is een uiting
van absolute willekeur van den werk
gever. In de nieuwste fabrieken zien
we tegenwoordig de loopende band, dat
is het ergste uitbuitingssysteem van de
arbeidskracht.
Die zich aan deze zuiver uitgestippel
de werkmethode niet kan aanpassen,
gaat er onherroepelijk uit. De nieuwere
techniek in het bedrijfsleven is een af-
mattingssysteem.
Wat de arbeiders thans in 6 uren
presteeren, is meer dan vroeger in twaalf
uren. In elke industrie is door' centra
lisatie een grootere productie verkregen
of zijn arbeiders ontslagen.
De textiel-industrie, het sigarenbedrijf
de autofabricatie worden met enkele
voorbeelden duidelijk gemaakt.
Deze meêrdere voortbrenging wordt
voor het kapitalisme een’strop. Wanneer
er thans normaal geproduceerd werd, zou
er een te veel aan goederen ontstaan,
waardoor de prijzen gingen dalen.
De („boerzwaasid” wil nu lom haar
macht te behouden, de productie gedeel
telijk stopzetten of vernietigen.
Spreker wijst in dit verband op de
katoen- en koffieoogst en de suiker-pro-
ductie op Cuba, dat met 25 beperkt
wordt. Het aantal werkloozen is ontstel
lend, maar past juist in het kader van
het kapitalisme. Eerst 25 van de ar
beiders broodeloos en de andere 75
vermindering van loon.
Productie-beperking zal evenwel voe-
Er zijn vele dingen die aan het huidi
ge leven een verheven beteekenis verlee-
nen en het een belangrijkheid schenken,
die geen mensch kan overdrijven. Maar
er is geen ding dat ’n grooter beteekenis
heeft dan dit, dat we in alle dingen en
overal bezig zijn den mensch op te bou
wen, dien we voor immer zullen zijn!
Dat is onvermijdelijk en onontkoombaar.
Er zijn sommige dingen die we niet
behoeven te doen, maar ^r zijn er ook
eenige, die even onafwendbaar zijn als
eb en vloed. In elk uur en door iedere
daad bouwen we onvermijdelijk het ge
bouw van ons zelf, ons innerlijk wezen,
on$ karakter op. We hebben zelf te kie
zen wat*betreft de soort van bouwsel,
dat we willen bouwen, en wat betreft
de soort van materiaal dat we ervoor
zullen gebruiken; maar we hebben geen
keus aangaande het feit van het bouwen
zelf. En wat de schaal aangaat waarop
we zullen bouwen, in dat opzicht hebben
we de grootste ruimte...
Het gebouw kan gewrocht worden van
die strenge en soliede eigenschappen die
de basis van alle grootheid zijn op
rechtheid, ernst, waarheid, onkreukbaar
heid en het geheel gedrenkt in die on
vergankelijke dingen die alle bederf tar
ten...
ren naar hongersnood. China geeft hier
van het voorbeeld. Ook Duitschland.
Nu kan men wel soepketels aanschaf
fen en steuncomité’s instellen, maar dat
zijn lapmiddelen.
Een steunuitkeering aan de werkloozen
van 12 gulden pe; week is in de groote
steden bijna gelijk aan een hongersnood.
Ook het milïtairis ie staat het bereiken
van een nieuwe p .iode in den weg. Dit
'apparaat dient alleen om de Regeeringen
een nieuwe markt te veroveren. Men
vecht om de koloniën en de grondstof
fen. Ook de tariefmuren Js niets anders
dan een economische oorlog.
Werkloosheid en oorlog zijn de nood
zakelijke gevolgen van het kapitalisme.
Om het kapitalistisch systeem te ver
beteren is niet meer mogelijk, daarom
blijft er niets anders over dan een alge-
heele omwenteling in de maatschappelij
ke verhoudingen.
Die revolutie is niet het eigendom van
een bepaalde groep, maar moet groeien
uit het volk.
De S. D. A. P. is tegen de revolutie
omdat zij in den loop der tijden gewor
den is een burgerlijke partij, nog alleen
goed voor vetbetaalde baantjes, soep-
comité’s enz.
Het voorbeeld der Russische revolutie
is ook niet navolgbaar, omdat ook daar
een kleine groep heerscht over de groote
massa.
Ook heeft onze tijd duidelijk aange
toond de machteloosheid van de vakor
ganisatie. Twente zal hiervan het bewijs
leveren. De eenigste oplossing uit deze
chaos is de onteigening van het kapita
lisme en de verovering van de produc
tie. Dit is het eenige wat nog redding
kan brengen, maar dan moet er vanaf
de eerste dag dgj revolutie zonder onder
breking geproduceerd worden.
Niet in de machteloos geworden parle
menten schuilt onze kracht, maar in de
fabrieken en werkplaatsen.
Het militairisme moet kapot geslagen
worden, maar zoo weinig mogelijk door
wapengeweld.
In het slot van zijn rede bespreekt de
heer Constandse n,og het ideaal van een
sociale samenleving.
Centralisatie van goederen en werk
kracht, een geldlooze maatschappij,
waarbij de arbeid het ruilmiddel is.
Een dankbaar applaus beloonde spre
ker voor zijn rede.
De heer Frankena shot hierna met ’n
woord van dank aan allen.
spreken uit onze oogen en dikwijls on
bewust uit den toon van onze stem. We
mogen er ons niet bewust van zijn, zegt
Binyon, maar elk oogenblik geven we
onbewust een onthulling van ons zelve.
Onze houding, onze manier van spreken,
enz. manier van leven, de manier waar
op we de dingen bekijken in al die
dingen geven we ons zelf bloot. De
slechte vrucht spreekt van den slechten
boom; de schoonheid van het fruit,
spreekt van den goeden boom...
Hetgeen niet zoozeer een vermaning
moet zijn, om op onze tellen te passen,
opdat we „ons zelf niet verraden”, doch
eerder een aansporing, om te zorgen,
dat „de boom” goed is, dat wil zeggen,
dat onze gedachten, motieven, beweegre
denen en daden, goed, eerlijk, oprecht,
liefdevol en vergevensgezind zijn, op
dat we ons*niet voor onze slechte vruch
ten behoeven te schamen.
FLORIS C.
Lemmer profiteerde voor de rust het
eerst van de wind en waren steeds in den
aanval.
Alhoewel ook de buitenspel-val hen
vaak parten speelde, slaagden ze er toch
voor de rust in zich een veilige 2-0 voor
sprong te verzekeren.
Sporadisch kwamen de C. A. B.spelers
voor het doel, waarbij vermelding ver
dient een schot van A. Hoekstra en Van
der Hauw, waarbij de L.keeper zich van
zijn goede zijde liet zien, zoodat doelpun
ten voor de rust voor C. A. B. uitbleven.
Na de rust verwachtte men, nu Q, A-
B. van het windvoordeel profiteerde, dat
deze wedstrijd door hen nog wel tot een
goed einde zou worden gebracht. De
aanvallen van C. A. B. waren nu wel tal
rijker, maar succes bleef voorloopig uit,
daar de links-back welke telkens den
bal bemachtigde, steeds het terrein
wist te zuiveren. Al werd nog zoo fel
op het doel geschoten, de L.keeper liet
zich niet verschalken.
Wanneer H. Huisman de voorhoede
completeerd, en nog een 5-tal minuten
zijn te spelen, verkleint deze speler den
achterstand voor C. A. B.
Lemmer valt dan ook nog verschillen
de malen fanatiek aan, maar terwijl de
minuten verstrijken, en door belde par
tijen niet meer wordt gedoelpunt, hebben
de Lemsters deze wedstrijd welverdiend
gewonnen, waarin de L.keeper een groot
aandeel heeft gehad.
De leiding welke bij scheidsrechter
Coehoorn van Sneek berustte, was In
vertrouwde handen, en deze heeft ook
een gemakkelijke taak gehad, daar zeef
sportief door de spelers Is gespeeld.
op de Rerum Novarum. Juist die waar
heden in deze omzendbrieven vastgelegd,
moeten we uitdragen in ons particulier
leven. We moeten terug naar het leven
volgens de Christelijke beginselen. Het
Chr. gezin moet weer in eere hersteld,
daar toch wordt aangekweekt gods
dienstzin, saamhoorigheid, rechtvaar
digheid en liefde. Het Christelijk huisge
zin is het fundament van de samenle
ving. Vooral de huwelijksmoraal moet
verbeterd. Het Chr. gezin is ook de oefen
school voor het vereenigingsleven. Er
wordt in onzen tijd geklaagd over uit
huizigheid, maar is dat niet veelal de
schuld van de ouders? Wanneer de richt
lijnen, aangegeven in Rerum Novarum,
en Quadragesinio Anno weer worden be
leefd, dan zal de sociale kwestie langs
normalen weg worden opgelost.
Een dankbaar applaus beloonde den
Eerw. Spreker.
Als tweede spreker kreeg ha de pauze
Pater Voestermans het woord.
Het is reeds vele jaren geleden dat de
Encycliek Rerum Novarum is versche
nen en nog leven we in een wereld die
veel overeenkomst vertoont met een
chaos. Komt dit omdat de Paus zijn
richtlijnen niet duidelijk genoeg heeft
uitgestippeld?
Neen, men heeft dit woord niet begre
pen. De practische toepassing van dezen
omzendbrief is beperkt gebleven. In de
Quadragesinio anno zijn die richtlijnen
nog eens herhaald. Speciaal wordt ge
wezen op den geest van onzen tijd, die
geest van neutraliteit, die ook maar al
te dikwijls onder de Katholieken wordt
aangetroffen, die geest van eigen belang.
Zonder Gods hulp kunnen we deze oude
geest niet uit de wereld helpen. De te
genwoordige leuze is geld, geldzucht.
Eigenbelang en egoïsme moet verdwijnen
en daarvoor in de plaats moet komen
rechtvaardigheid en liefde.
De rechtvaardigheid legt de Staat de
plicht op te zorgen voor een sociale wet
geving.
Er moet komen meer sociale ontwik
keling. Het arbeidsvraagstuk, het matig-
heidsprobleem, zijn het bestudeeren over
waard.
Wat wordt er niet geklaagd over ma
laise, over lage loonen, maar ook wat
wordt er zeer veel geld onnut verknoeid.
Voor hen, die aan geen God gelooven,
is het Communisme een reddingsplank.
Men zegt wel eens, dat Rerum No
varum handelt over en voor de arbei
ders. Misschien in de eerste plaats, maar
deze omzendbrief is voor allen zonder
uitzondering geschreven. We moeten ons
allen vereenigen in een groote massale
vereeniging. Eenheid is noodig in het
Kath. vereenigingsleven, dan zal er ko
men sociale rechtvaardigheid.
In de tweede plaats hebben we noodig
sociale liefde. Deze liefde zal veel kwes
ties oplossen. Liefde en rechtvaardigheid
zullen het sociale leven op hooger peil
brengen. De Katholieken hebben de taak
en de plicht deze sociale rechtvaardig
heid uit te dragen in de maatschappij.
Rechtvaardigheid en liefde kunnen ons
brengen een rijk van vrede.
Ook deze spreker oogstte een dank
baar applaus.
De Voorzitter sloot deze goed geslaag
de sociale avond met dank aan allen, die
tot het welslagen hadden meegewerkt.
VOETBAL.
C. A. B. I-Lemmer I
Ook in deze laatste wedstrijd op eigen
terrein heeft C. A. B. het niet tot een
overwinning kunnen brengen tegen de
Lemsters.
De schuin over het veld staande wind
maakte het echter onmogelijk dat van
goed voetbal sprake kon zijn.
IAvan-VALKEMBURCS^I
k ••iLEVERTRAAÏI
Maar ’s menschen diepste vereeri.ig,
de oprechtheid van zijn innerlijk gemoed,
komt altijd tot uitdrukking in zijn levens
methoden en levenswijs. Zijn gedragen is
altijd als het ware de vertolking van zijn
innerlijk gemoed. Er bestaat een diep
verband tusschen het innerlijke en het
uiterlijke. Onze innerlijke gevoelens
t Nadat Zondagmorgen onder de H.
Diensten reeds een predikatie gehouden
was in verband met de Sociale Zondag
voor Katholieken, was Zondagavond een
groote vergadering belegd in „de Doele”.
De zaal was meer dan vol.
De heer Postma, voorzitter der Room-
sche garde opent de bijeenkomst met de
Christelijke groet en roept de Eerw. spre
kers en aanwezigen een hartelijk welkom
toe.
Door een mannenkwartet en een jon
genskoor onder leiding van den heer van
der Ven werden ter afwisseling enkele
liederen gezongen, welke belangelooze
medewerking door het talrijke publiek
ten zeerste op prijs gesteld werd. Voor
al het nachtegalenlied en compositie van
den heer van der Ven oogstten veel bij
val.
Als eerste spreker trad op Pater de
Hart.
Er vaart over de wereld een woeste
doodsorkaan,
De scheppingen der menschen verrij
zen en vergaan.
Met deze woorden van Dr. Schaepmann
begint de Eerw. spreker zijn rede. Een
storm loeit op de oude wereldzee, het
schip van onze moderne maatschappij
staat te schudden, de golven van com
munisme en anarchisme beuken het
schip. De stormklok moet geluid. Het
stormsein staat uit: Weest op uw hoe
de. Wanneer het schip van staat het In
de branding niet kan uithouden: Heer,
red ons dan, voor wij vergaan.
Zoo broeit en gist het in de harten
van duizenden jonge menschen. Wanneer
er velen verdrinken, zullen ook wij, Ka
tholieken, maar al te dikwijls zeggen:
nea culpa.
Zij hebben de stem van den Paus in
zijn Encycliek niet gehoord. Hoevelen zijn
er die alleen den naam Rerum Novarum
kennen, maar de inhoud is-hun totaal on
bekend. Wanneer de stormklok geluid
wordt, kunt geniet lijdelijk toezien.
De laksheid van vele Katholieken is
een treurig verschijnsel. Weest paraat,
het Communisme staat dichter bij dan
we denken, overal zijn de menschen aan
het beraadslagen om den vrede, maar
het vredespaleis staat nog steeds te huur.
l
j
i
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland P/2 ct.
Buitenland 2J^ ct.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
’n
ot
y-
t
L.
)-
it
ie
ie
te
j-
r-
le
UI.V.H.M
ir-
JJ,
1-
Huur een wagen
en siuur zeil
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
