m
N
De Bolswardsche Courant en Westergoo
EDELSTEENEN.
EE
I
r
Uit den Omtrek.
Stadsnieuws.
28^ Jaargang
Woensdag 13 April 1932
No. 28
en
A
Makkum.
FLORIS C.
Nadruk verboden.
deze
A dve r t e n t i n per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
t Maandagavond was in het Volks
getrouw uitgeschreven een vergadering
waarin als sprekers zouden optreden ’n
Indonesiër en de heer Roorda van Tijnje.
Een twintigtal aanwezigen had zich
omstreeks 8 uur in het Volksgebouw
verzameld.
Toen het wachten wat lang duurde,
werd eens geïnformeerd wie de vergade
ring had geannonceerd en ook bij wie de
leiding berustte.
Niemand der aanwezigen kon hierop
een antwoord geven. We hebben ge
wacht tot ruim half negen en toen op
dat moment van spreker of bestuur niets
te zien was zijn we maar naar huis toe
gegaan.
f De Gymnastiekvereenigingen, aan
gesloten bij de Turnkring Sneek van het
K. N. G. V., komen Woensdag 20 April
als gasten van onze Bolswardsche Ver.
Lycurgus-Wilhelmina een demonstratie
geven in vrije- gereedschaps en toestel-
turnen, terwijl keurafdeelingen turnsters
en turners aan de toestellen zullen wer
ken.
Liefhebbers van goede gymnastiek
wekken we nu reeds op deze avond be
schikbaar te houden, teneinde van deze
mooie sport te genieten.
Het bezoek zal zooals altijd wel weer
druk worden.
t De heer S. E. Lunter alhier, herdacht
gisteravond in een besloten Raadszitting
zijn 25-jarig lidmaatschap van den Raad.
Gedurende deze periode is de heer
Lunter ruim 15 jaar wethouder geweest
en heeft gedurende al die jaren steeds
de belangen der geheele Bolswardsche
burgerij gediend.
ken”, veroordeeld tot een boete van f 10.
De heer Kantonrechter wenschte ech
ter schriftelijk uitspraak te doen.
De vorige week is de uitspraak afge
komen en de heer G. is ontslagen van
rechtsvervolging.
Cornwerderzand.
Stormweer.
leep
wbj
wit)
ême
Witmarsum.
Verschijnt Dinsdags-
frjjdagsavonds.
f In de Doopsgezinde Kerk werd Zon
dag een 5 gemeentendag gehouden.
Uitgenoodigd waren de leden der ge
meente Bolsward, Makkum, Witmarsum
Pingjum, Workum en Ijlst.
De openingsrede werd ’s morgens ge
houden door Ds. Dufour van Ijlst.
De godsdienstoefening stond onder
leiding van Ds. A. Kuiper van A’dam.
Na afloop hiervan had een broodmaal
tijd plaats in café Boermans.
’sMiddags was het Kerkgebouw weer
geheel bezet.
Om half vijf werd de slotrede uitge
sproken door Ds. Kossen, alhier.
met groote meerderheid van stemmen
verworpen.
f In de laatst gehouden zitting van
het Kantongerecht was de heer Y. G„
hotelhouder alhier, wegens het aan be
zoekers gelegenheid geven tot beoefe
ning van het kaartspel, het z.g. „zwik-
9 April 1932.
In een zeer druk bezochte vergadering
van de Coöperatieve Stoomzuivelfa-
briek „Witmarsum” werd herkozen als
bestuurslid de heer F. D. Elgersma van
Schraard.
In de commissie van nazien der reke
ning en verantwoording werd( gekozen de
heer R. Yetsinga van Arum, verder werd
besloten ook melk van losse leveran
ciers te verwerken. Het salaris van den
Directeur werd met f 250 verlaagd.
Een voorstel van eenige leden om de
gezondheidsdienst op te haffen, werd
langstellenden, inzonderheid aan de aan
wezige Eerw. Heeren geestelijken.
Spreker hoopt, dat deze avond de
grondslag mag leggen voor meerdere
uitvoeringen.
Het strijkje „D. E. S.” ook een Leeu
warder clubje vergastte ons hierna
op enkele muzieknummers, die zeer cor
rect werden uitgevoerd. De inhoud van
het gespeelde tooneelstuk Iaat zich in
korte trekken aldus samenvatten:
Een werkman op een fabriek was,
doordat zijn gezicht minder werd, ont
slagen. De oogziekte van dezen man
ging in volslagen blind-zijn over. In die
tijld van gedwongen nietsdoen werkte
zijn geest gestadig door en mocht het
hem gelukken met behulp van een mees
terknecht een geheel nieuwe machine te
construeeren. Het toeval wil nu dat de
fabrikant bovengenoemd, om zijn bedrijf
intact te houden, deze machine moet ge
bruiken, maar de blinde die de oude vee-
te nog niet vergeten is, weigert de ma
chine te verkoopen.
Rond dit gegeven heeft de schrijver
wat franje geweven, wat liefde en strijd
en een blij slot. Een stuk uit onzen tijd
en ook voor dezen tijd luchtig en een
beetje oppervlakkig, zoodat het volgen
hoegenaamd geen inspanning kost.
De Leeuwarders hebben hun best ge
daan dit stuk zoo goed mogelijk te spe
len. De blinde van Es verdient een pluim
pje voor zijn beheerscht spel, geen en
kele keer heeft hij zijn blindheid verge
ten. Deze speler kon ons in sommige
momenten het dilletantisme doen verge
ten.
Lena, zijn dochter, een lieve verschij
ning en zeer goed voor haar zware rol
berekend.
Peters, de machinist, geeft ook zeer
gevoelvol spel, vooral in het tweede be
drijf was zijn gemoedsstemming echt.
Ook deze steekt in sommige gedeelten
boven het dilletantisme uit.
De andere spelers, meer of minder op
den voorgrond tredende, hebben zeer
goed spel gegeven.
De typen waren goed gezien, we noe
men in dit verband: Boom, mej. Smits en
van Willigen.
De tooneelaankleeding is in het eerste
bedrijf een beetje al te sober, voldeed
in het tweede bedrijf beter. Het publiek
was na elk bedrijf gul met applaus en
vooral na het derde bedrijf klonk een
spontaan applaus.
Wanneer de Leeuwarders enkele op
merkingen ter harte willen nemen, zal
hun spelpeil zeer zeker kunnen verbe
teren.
Waarom houdt Peter zoo krampachtig
die tafel vast? Heeft Lena er wel eens
op gelet hoe een naaister met krijt en
centimeter omgaat? en dan: Wanneer ’n
onschuldig vrijerijtje op een dergelijke
houterige manier vertoond moet worden,
speel dan een dergelijk gedeelte gerust
achter de coulissen. Op die manier is
alle natuurlijkheid verdwenen. Trouwens
die groote gereserveerdheid maakte het
spel tusschen Jaap en Lena wel wat erg
gedwongen.
We hopen ten slotte dat de tooneel-
vereen. „Vondel” Bolsward nog eens
met een bezoek zal vereeren.
t Zondagavond werd (in de Doele
door de tooneelvereen. „Vondel” te Leeu
warden opgevoerd het tooneelstuk:
„Zijn revanche”.
Een der Leeuwarder spelers opende
de bijeenkomst met een woord van wel
kom aan de niet-talrijk opgekomen be-
wachtgeld geven en deze afgedankte
menschen zuilen trachten op ander ter
rein bij hun wachtgeld nog wat bij te
verdienen, waardoor ze weer anderen in
den weg komen zoodat een onhoudbare
chaos zal worden gekweekt. Om een
leerkracht kwijt te worden moet men de
schoollokalen vergrooten en kosten dus
alweer opnieuw geld, zoodat er op deze
wijze van bezuinigen nooit sprake kan
zijn Wel van het tegendeel.
Hierna gaat spreker aan het verhalen
welke middelen er in toepassing zijn
gebracht om het recht te verkrijgen tot
het oprichten van bijzondere scholen.
Deze verhalen weet hij zoo met humor
te doorwerken, dat velen het uitschate
ren van het lachen.
’t Was dan ook de 28ste maal, dat de
heer Thijssen voor dit doel als spreker
optrad eh dus reeds geroutineerd was op
dit gebied. Spreker ziet ook nog aanko
men dat men in het vervolg zal trachten
te komen tot het oprichten van klassen
scholen, niet zoo zeer op het platteland
doch wel in de steden, want het Neder-
landsche volk staat er nu eenmaal voor
bekend, dat hun klassengevoel op of af
gaat door een beetje meer of minder
inkomen, zoodat het ontstaan van scho
len voor z.g. burgerkinderen en arbei
derskinderen niet is uitgesloten. Verder
haalt spreker nog aan, het gevaar voor
financieel gemeentelijke gelijksteling,
wat ook kan uitloopen op een zeer kost
bare wanverhouding.
Door het aannemen van het wetsont-
werp-Terpstra, kunnen dus weer duizen
den guldens worden verslonden, zonder
dat daardoor het onderwijs maar iets
wordt verbeterd. Ten slotte, aldus spre
ker, wil ik nog wijzen op een voornaam
punt.
De bijzondere scholen hebben in de
meeste gevallen achter zich de steun van
de kerk en nu moeten ook wij zien een
sterke vereeniging te krijgen, waardoor
het openbaar onderwijs kan worden ge
steund. Die vereeniging is er reeds. De
vereeniging Volksonderwijs. Deze veree
niging telt reeds bij duizenden leden,
doch moet uitgebreid worden tot het
hoogst mogelijke aantal. U zult ook hier
straks de gelegenheid krijgen u als lid
aan te sluiten, om alzoo mede een steun
1 te zijn voor het openbaar onderwijs. Ik
heb gezegd.
Hierna wordt door den heer Tichelaar
een motie voorgelezen, die door de ver
gadering wordt aangenomen.
Ondertusschen werden er eenige nieu
we leden Ingeschreven voor de Vereen.
Volksonderwijs, waarna de heer Thijssen
nog ’n voordracht hield, waarin de soms
ijzeren wil van groote en kleine men-
schen werd aangetoond.
1 Met een woord van dank aan den
spreker en aan de aanwezigen, sloot de
voorzitter deze vergadering waarin ruim
40 personen aanwezig waren.
Hennaarderadeel.
8 April 1932.
Uit het door het Hoofd van den Keu
ringsdienst van vee en vleesch voor deze
gemeente ingezonden staten blijkt, dat
gedurende het 1ste kwartaal 1932 zijn
aangegeven voor vee- en vleeschkeu-
ring:
31 koeien, 227 varkens, 112 nuchteren
kalveren, 1 graskalf en 1 schaap; voor
keuring in nood gedoode dieren: 3
koeien, 11 nuchteren kalveren, 18 var
kens en 5 schapen; voor keuring van
gestorven dieren; 12 koeien, 2 graskal
veren, 12 nuchteren kalveren, 2 paar
den, 15 varkens en 44 schapen.
Gedurende dien tijd zijn afgekeurd:
wegens arthritis: 2 nuchteren kalveren;
wegens cachexie: 2 koeien en 11 scha
pen; wegens colibacillose: 4 nuchteren
kalveren; wegens distomatose: 15 scha
pen; door oorzaak onbekend: 8 varkens
en 13 schapen; wegens ontbinding: 2
koeien en 5 schapen; wegens paraty-
phus: 2 nuchteren kalveren; wegens pe
ritonitis: 1 koe en 2 paarden; wegens
septische pleuro pneumonia: 4 nuchte-
f Belangstellenden herinneren we
nogmaals aan de vakwedstrijden voor
bakkers, uitgeschreven door de firma
Bakker alhier.
Ook voor niet-vakgenooten is
tentoonstelling zeer interessant.
Morgen, Woensdag vanaf 11 uur is
„De Doele” voor het publiek geopend.
Met zakken zand heeft men de toe
stand echter zoover weten te verbeteren,
dat gevaar zoo goed als niet meer be
staat.
11 April.
In de afgeloopen week is het laatste
gedeelte dijk, die voor de uitwaterings
sluizen lag, weggegraven. Daardoor
ontstond een onbeschermd gedeelte,
zoodat de Zuidwester storm vrij spel
had. Allengs brokkelden dan ook groote
stukken weg. De electrische centrale,
die in de onmiddellijke nabijheid staat,
liep hierdoor wel eenig gevaar. Een bak
werd voor den dijk gelegd om de golf
slag eenigszlns te breken. Doch na eenl-
gen tijd is deze gezonken.
9 April.
Hedenavond werd op de bovenzaal
van den heer S. Tolsma alhier een open
bare vergadering gehouden, uitgaande
van het comité van Actie tegen het
Wetsontwerp Terpstra, tot wijziging
van de Lager Onderwijswet. Als spreker
trad op de heer Theo Thijssen van Am
sterdam.
De heer J. Tichelaar, voorzitter der
vergadering, opende de bijeenkomst met
een woord van welkom aan de aanwezi
gen, doch inzonderheid aan den spreker.
Na een kort woord ter inleiding, waar
in hij het doel dezer vergadering uiteen
zette, gaf hij het woord aan den heer
Thijssen.
Spreker begon met te zeggen, dat on
der de verschillende regeeringen of mi
nisters de onderwijswetten werden be
hartigd, en voor zoover noodig, en mo
gelijk gewijzigd. Als gevolg hiervan is
ten slotte het openbaar en bijzonder on
derwijs op financieel gebied gelijk ge
steld, doch daarmede was de algeheele
bevrediging nog niet gekomen. Men
ging toen aan het oprichten van bijzon
dere scholen, menigmaal om redenen
die niets hadden te beteekenen, en waar
door het onderwijs niet werd verbeterd.
Soms werden er wel vijf bijzondere scho
len opgericht, tegen 1 openbare school.
Het openbaar onderwijs leed daardoor
schrikbarend en de schoolbouw verslond
hoopen geld. Thans voelt men dat er
bezuinigd moet worden bij het onderwijs
en dat wil men nu doen door het aantal
leerlingen in de klassen grooter te ma
ken, om zoodoende minder onderwijs
krachten noodig te hebben, doch het
gevolg zal zijn dat het onderwijs daar
door wordt verslechterd.
Als het wetsontwerp Terpstra wordt
aangenomen, zal het onderwijs daaron
der van lieverlee zooveel lijden, dat het
weer even slecht wordt dan in vroeger
jaren. Door dit wetsontwerp wordt de
gelijkstelling van openbaar en bijzon
der onderwijs echter niet aangetast, en
zal het bouwen van scholen en school
tjes nog niet tot stilstaan worden ge
bracht, en de bezuiniging dus worden
gezocht ten koste van het onderwijspeil.
Om het onderwijs op hooger peil te
brengen paedagogisch en psychologisch
hebben velen het wenschelijk geacht, de
kweektijd voor onderwijzers twee jaar
langer te stellen, doch door het wetsont
werp Terpstra, zal de studietijd blijven
zoo deze nu is, uit vrees, dat daardoor
het onderwijs anders wellicht ook weer
duurder zal worden. Hoe meer studie
kosten, hoe hooger het moet worden be
loond. Men wil nu een strafstelsel in
voeren tegen de onderwijzers. Niet hen
waarschuwen of opleggen meer werk
van het onderwijs te maken, doch hen
straffen wanneer ze niet aan de gestelde
eischen voldoen en dus de tekortkomin
gen van de onderwijzers aan de groote
klok hangen, waardoor ook bij de kinde
ren het respect voor de onderwijzers
verdwijnt zoodra ze weten dat meester
op het strafrapport staat aangeteekend.
Hef leven van den onderwijzer wordt
dus lastiger gemaakt, en voor de bezui
niging wil men de klassen vergrooten,
die tot wel 60 A 70 leerlingen kunnen
worden opgevoerd, zoodat men niet aan
ieder kind afzonderlijk zijn aandacht kan
schenken, waardoor voor het kind de
lust tot school gaan ook weer vermin
dert.
Door het vergrooten der klassen, zal
de bezuiniging pas na 10 jaar merkbaar
zijn, doch voor dien tijd is er wellicht
reeds lang weer een ander ministerie,
met weer andere ontwerpen.
Wanneer een onderwijzer of onderwij
zeres wordt afgescheept, moet men zc
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
Laat ons arbeiden om in onze
Ijgjj borst die kleine vonk van
Hl Hémelsch vuur, geweten ge-
naamd, levendig te houden.
H WASHINGT1N.
Temidden van het gedreun van mach-
i tige machines, van uitgestrekte velden
met duizenden arbeiders, van het geraas
en rumoer van werktuigen en transport-
I middelen, van roepen en schreeuwen,
van het heele veeltonige lied van den ar-
I beid wordt in de uitgestrekte gebieden
I der modern uitgeruste mijnen in Z.-Afri-
ka of elders naar de flonkerende edel-
steenen gedolven. Millioenen kilogram
men aarde worden verzet, om de kost
bare steenen van enkele grammen ge
wicht te zoeken. Die later, door nijvere
handen gepolijst en geslepen worden, om
duizendvoudig het zonlicht te weerkaat
sen. En zoo is het somtijds goed, om te
midden van het gedreun van het leven
van allen dag, te midden van de vele
millioenen woorden die dagelijks gewis
seld worden, te delven naar de kostba
re woorden, die de kostbaarste gedach
ten van levenswijsheid inhouden.
En deze kostelijke woorden, eens uit
het drukke leven bijeengepuurd, nijver te
polijsten, zoodat ze stralen als waarlijke
edelsteenen en het licht van Waarheid
i en Leven duizendvoudig weerkaatsen en
in menig verduisterd gemoed een glimp
van licht werpen...
En juist zooals een ruwe edelsteen
weinig moois biedt, zoo is een'wijs
woord dikwijls o zoo simpel van uiter
lijk. Daar is bijvoorbeeld een woord van
George H. Read: Het karakter van ons
denken wanneer we zonder menschelijk
gezelschap zijn, bepaalt den aard van
onze daden jegens anderen.... Wat wil
dit feitelijk anders zeggen dan: gelijk
een mensch in zijn hart denkt, zoo is
hij? Diepzinnig woord, dat sterk den
nadruk legt op het groote belang van
goed te denken, goed in alle beteekenis-
sen van het woord. Omdat we daarmee
ten slotte ons eigen geluk in de hand
hebben, doordat we steeds dat van an
deren willen zoeken...
Want... en dat is weer een andere
„edelsteen” wat zegt W. J. Hunter?
Hij verklaart: De wereld is voor U, pre
cies wat gij voor de wereld zijt. Men
kan het ook anders zeggen: de wereld
is een spiegel, die juist weerkaatst het
beeld vóór den spiegel. Wat een belang
rijk ding is het dan, dat we ervoor zor
gen, een goed, prettig, hulpvaardig, eer
lijk en oprecht beeld voor den spiegel te
zetten...
Omdat... nog een edelsteen het
leven feitelijk zooiets is als een boeme
rang: Wat we uitzenden, keert ten slotte
toch weer tot ons terug. Maeterlinck
zegt het heel treffend, in de volgende,
vrij weergegeven, gedachten: Zijt valsch
en valschheden zullen zich naar U haas
ten; hebt lief en avonturen zullen naar
U toestroomen, vol van een warmklop-
pende liefde. Ze schijnen allen op den
uitkijk te staan voor het sein dat wij
van binnen hijschen...
Waneer het dus aan ons zelf staat,
of we een leger van vijanden of een le
ger van vrienden in ons gedachtelijke
huis zullen herbergen, daar ze immers
slechts wachten op het sein van ons.
wat een belangrijk werk is het dan, dai
we steeds waakzaam zijn en goed op
letten, welk sein we in ons gedachten
huis hijschen. En hoe waar zijn in dit
licht beschouwd de woorden van Mac
Donald: Door liefdevol over anderen te
denken, denken we helpend over ons
zelve. En het is wonderlijk, als we een
maal het goede sein geheschen hebben,
als we ons ertoe hebben willen zetten,
goed en „liefhebbend”’ over anderen te
denken, zonder te vreezen daardoor iets
te verliezen of te kort te komen, als we
in plaats van gereed te staan met critiek
beginnen met de goede eigenschappen
in anderen te ontdekken, hoe we dan
steeds meer goeds in anderen zullen
zien. En dan treft weer de juistheid van
een woord van Scott: Hoe deugdzamer
een mensch is, hoe meer deugd ziet hij
in anderen.
anden. Wij echter trachten veelal dooi
gebrek aan geloof en offervaardigheid
ons gezag met geweld te handhaven. Wij
missen de zedelijke kracht van het ge
zag en de zedelijke moed van het offer.
Geweld is echter alleen toelaatbaar wan
neer het staat in dienst van de liefde,
of tot handhaving van het recht of orde.
Hiermee acht spreker de oorlog en
vooral de moderrw oorlog, onbepaald
veroordeeld. In een oorlog is geen spra
ke van rechtshandhaving, omdat daar
niet eerst door een onpartijdige recht is
gewezen. De oorlog is in geen enkel op
zicht te verdedigen, omdat hij zich van
middelen bedient, die met alle recht
ppotten. Het is volgens hem Christen
plicht niet alleen met de stem, maar ook
met de daad hier tegen te protesteeren.
Vanuit dit gezichtspunt bezien acht hij
het goed recht bewezen van dienstwei
gering. Nooit wil hij er echter toe drij
ven, om dit te doen, daar het een gewe
tenszaak moet blijven.
De door velen zoo gevreesde natio
nale ontwapening wil spreker zien als
een beslist afwijzen van het onrecht, en
als een eerste poging om den oorlog te
keeren.
Hierbij dient men echter gedragen te
worden door den geest van het geloof,
uitgaande, niet wetende waar men ko
men zal en door de geest van liefde,
steeds bereid zijnde tot het geven van
offers.
Hierna geeft spreker gelegenheid
schriftelijk vragen in te dienen, waarvan
door enkele personen wordt gebruik ge
maakt.
De vragen worden op een duidelijke
wijze beantwoord.
Na nog opgewekt te hebben tot aan
sluiting bij de Vereen. Kerk en Vrede,
wordt de vergadering door Dr. Kuiper
gesloten met dankgebed.
t Daartoe uitgenoodigd door de afd.
Bolsward van de Vereen. Kerk en Vrede,
sprak Maandagavond in de Doopsge
zinde Kerk aan het Schildwijk Dr. A. K.
Kuiper, em. pred. te Amsterdam over het
onderwerp: Gezag en Geweld.
De voorzitter, Ds. Vink, gaat voor in
gebed, waarna hij een kort welkomst
woord richt tot spreker en belangstel
lenden.
Weliswaar is het publiek niet talrijk
te noemen, maar gezien het feit dat het
reeds later in den tijd wordt, is spreker
nog zeer tevreden. Na nog een kort in-
leidingswoord verklaart de voorzitter de
vergadering voor geopend en geeft het
woord aan Dr. Kuiper.
Spreker vestigt de aandacht op zijn
onderwerp als zijnde zeer actueel. Ver
scheidene hoogleeraren en professoren
trachten door woord en geschrift klaar
heid hierover te brengen, o.m. zijn van
de hand van prof. Aalders van Gronin
gen en Prof. Kielstra van Wageningen
brochures verschenen, waarin door beide
de noodzakelijkheid en het zedelijk
recht van het geweld wordt betoogd.
Spreker tracht hierna door enkele
voorbeelden aan te toonen waarvoor 't
geweld dient, en waartoe het leidt, maar
kan het toch niet anders zien dan als
iets mjinderwadrdigs, en de oplossing
door mannen als prof. Kielstra en Aal
ders gegeven is volgens hem oppervlak
kig en onjuist.
Ons toevlucht nemen tot geweld is 'n
gevolg van gebrek aan gezag. Spreker
haalt aan hoe bij Jezus nooit geweld
wordt gezien, omdat Zijn woord mei
macht was. Hij ontweek steeds Zijn vij-
k
•v
Dit no. bestaat uit 2' bladen.
Porto Binnenland l‘/a ct.
Buitenland 2J4 ct.
E
land
op-
001
schil
.eesgeld fr. p- P. per half jaar f 1.50
luiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland, f 7.- per jaar.
lesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal,
k-
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
