FRISO-
BAAI
A. M. SÜSTRING
De Bolswardsche Courant en Westergoo
DOUWE EGBERTS
Woensdag 11 Januari 1933
29= Jaargang
No. 3
VERBITTERING.
Official Ford Dealer
Bolsward - Telef. 86
BRILLEN op voorschrift
van H.H. Oogartsen.
Gemengd Nieuws.
Stadsnieuws.
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
Uit den Omtrek.
en
A
Ingezonden Mededeelingen
)-
n
2
1
Achlum.
I
Nijland.
Arum.
Kooijenga, Vice Voorz, van de S. D. A. P.
1
t
Advertentiön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prys.
n
a
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
4
3
3
1
1
0
2
2
1
1
1
3
3
3
8
7
6
4
4
1
Staking confectie-industrie.
In het Amsterdamsche confectiebedrijf
is een conflict uitgebroken. Heden is een
staking begonnen bij vijf groote firma’s.
Bij deze werkstaking zijn ongeveer dui
zend arbeidskrachten, meerendeels vrou
welijke betrokken.
De oorzaak is loonsverlaging. De werk
gevers hadden aanvankelijk voorgesteld
op 1 Januari 1933 de loonen te verlagen
met 10 pet. en bovendien op 1 Juli 1933
rtog een verlaging toe te passen van 5
pct, met dien verstande evenwel, dat
loonsverlagingen reeds in den loop van
1932 ingevoerd, in mindering van Je
voornoemde verlagingen gebracht zou
den worden.
De Rijksbemiddelaar deed daarop de
volgende voorstellen: Met 8 Januari wordt
5 pet, loonsverlaging van kracht. Verla
gingen reeds ingevoerd in het jaar 1932
worden hierbij verrekend. Meeningsver-
schillen hierover zullen uiteindelijk door
arbitrage worden beslecht.
In verband met dit voorstel was door
’t hoofdbestuur van den Modernen Bond
aan de werkgeversorganisatie een uitstel
van drie dagen gevraagd, ten einde een
beslissing met de leden te kunnen nemen
over de voorstellen van prof. mr. Aal-
berse.
Het bestuur der vereeniging van Con-
fectiefabrikanten heeft het gevraagde uit
stel niet toegestaan. Daarop werd beslo
sloten met ingang van heden het werk
te onderbreken.
Geslaagd.
Onze vroegere plaatsgenoot Tjerk Y.
de Boer, slaagde dezer dagen te Am
sterdam voor het examen Engelsche
Handelscorrespondentie.
OA.B. I
Sneek II
C.A.B. II
Sneek III
Bl.-Boys II
L.S.C. II
4 Jan. 1933.
Door notaris L. v. d Burg werd heden
bij Donia publiek verkocht het zaken-
pand waarin door den heer J. Lemstra
gedurende eenige jaren een radiohandel
is gedreven.
Kooper werd de heer O. Tjalsma voor
de som van f 3838.
Héél
goBdfaqpl
Héél
basti
Lage tarieven
ït
n
jr
t.
!t
T
o
e
e
e
Wij verhuren solide
4 en 6 persoons
AUTO’s, ook zonder
chauffeur.
Kinderspel met noodlottige gevolgen.
Twee dooden, veertien gewonden.
In een volkswijk te Bombay speelden,
aldus meldt Reuter, kinderen cricket, toen
een voorbijkomend Pathan door een bal
getroffen werd. Hij dreigde de kinderen
en er ontstonden ongeregeldheden, waar
bij twee Mohammedanen werden gedood
en negen Hindoes en vijf Mohammedanen
werden gewond.
De politie herstelde de orde.
Monarchistisch complot ontdekt in Spanje
De Spaansche minister van Binnen-
landsche Zaken heeft aan de vertegen
woordigers der pers medegedeeld dat hij
reeds Zaterdagavond op de hoogte was
van het monarchistisch complot en dat
hij naar alle deelen van Spanje zijn in
structies had getelegrafeerd, die overal
tijdig waren opgevolgd, behalve te Le-
rida, waar ernstige botsingen hadden
plaats gehad.
Te Madrid heeft de politie een groot
aantal bommen en revolvers in beslag
genomen. Op het oogenblik is het in de
voorname centra van Spanje rustig.
Naar ons van paroonszijde wordt
medegedeeld, is de oorzaak van dit
Conflict gelegen in het feit, dat Bols-
ward zich niet meer in dezelfde klasse
kan plaatsen als b.v. Sneek en Harlin
gen, De waardebepaling der panden
hier en in genoemde steden, wettigt een
loonregeling op iets lager niveau.
f Ons bericht over het afscheid van
den heer Erends eischt een kleine aan
vulling. Door de leerlingen der school,
Vereenigd in „Ons Zuivelbelang”, werd
den heer Erends een staande schemer
lamp aangeboden als bewijs van de
goede verstandhouding die tusschen
deze ambtenaar en de leerlingen
heerschte.
alhier. Na een gepaste opening was het
woord aan den spreker van de avond.
De heer Anema schetste eerst de tijd
van vroeger vanaf het Oildewezen, en
van thans, en waardoor deze crisis (die
te voorzien was volgens spreker) was
ontstaan. Hij wekte de boeren, die
schaars aanwezig waren op zich meer en
meer te organiseeren en tot politieke
scholing te komen en een eenheidsfront
te vormen van werkers tegenover de pa-
rasiteerende bezitter om zoo tot een re
delijker productie-systeem te komen en
waarin de techniek en voortbrenging
meer zullen worden aangewend ten al-
gemeenen nutte.
De boer heeft zich zelve, aldus spre
ker, uit zijn individualisme te bevrijden-,
ook heeft hij in te zien, dat alles in el
kaar grijpt en dat hij zich niet langer iso-
leeren kan ten koste van ondergang.
Daar het grondbezit beperkt is, draagt
het een monopolistisch karakter. Alleen
met samenwerking der arbeiders kan de
boer voorkomen, dat de baten van het
bedrijf grootendeels ten goede komen
aan de parasiteerende bezitter.
De boeren schreeuwen en schelden nu
over de beroerde eigenaars die weinig
of geen reductie geven. Maar! zegt de
spreker, dit is de laksheid van de boeren
zelve, laten zij eerst hun eigen stoep ve
gen, dan zoo op te treden.
Laten de boeren in de S. D. A. P. niet
langer hunne vijanden zien, omdat zij
willen onteigenen. De groote eigenaar is
het kapitalistisch stelsel dat zonder scha
devergoeding alles neemt. Indien de S.
D. A. P. eenmaal tot regeeren geroepen,
onteigenen zal, zal dit alleen geschieden
tegen een welverzekerd tiestaan. Wij wil
len niet den een bevoorrechten ten koste
van een ander.
Alhoewel de rede van den heer Anema
plm. 2 uur onafgebroken duurde, was
deze kernachtig en boeiend te noemen.
Jammer voor den begaafden spreker en ’t
bestuur van de S. D. A. P. dat de op
komst niet grooter was, een 50 personen
waren aanwezig, waarondei een 5-tal
dames. De inhoud en voordracht der re
de was de moeite waard om aangehoord
te worden. Een woord van dank van de
Voorz., aan den geachten Spr. was hier op
z’n plaats in het sluitingswoord.
t.
46-3
25—13
10—5
7—7
4—24
2—34
8 Jan. 1933.
De Landbouw en de crisis.
De heer J. H. Anema te Akkrum, Lid
v. d. Prov. Staten, hield een rede in ’t
Dorpshuis over bovengenoemd onder
werp. De leiding beruste bij den heer O.
GEDIPLOMEERD OPTICIEN
GROOTZAND 63 - Tel. 3053
SNEEK
Mede-leverancier van het
Ziekenfonds „Zuidwesthoek”.
Ook eerste klas
REPARATIE-INRICHTING
De prijzen vallen U mee 1
Conflict in het College van Curatoren
van het Stedelijk Gymnasium
te Leeuwarden.
Dit college, bestaande uit de heeren:
mr. J. A. Stoop, jhr. mr. J. M. van Beijma.
dr. R. Vorenkamp en mr. A. A. M. v. d.
Meulen heeft aanleiding .gevonden en
bloc af te treden in verband met het feit,
dat de gemeenteraad onlangs bij de be
noeming van een curator in de vacature
dr. J. C. Schreuder, is afgeweken van de
door dat college ingezonden aanbeveling.
Dr. H. de Jong, die in deze vacature
werd gekozen, ofschoon de naam van het
aftredende lid dr. J C. Schreuder op num
mer één van de aanbeveling voorkwam,
heeft de benoeming aangenomen
6 Jan. 1933.
Hedenmorgen overkwam alhier een
werkman uit Sneek een klein ongeval bij
het uitstappen der langzaam rijdende
tram, die des morgens om 6.50 van Sneek
richting Bolsward gaat.
Hij kwam zoodanig te vallen, dat hij
,aan zijn hoofd werd gewond.
De machinist hoorde een gil en stopte
direct. Het bleek dat alles nogal tamelijk
goed is afgeloopen, daar hij tusschen
mannen in loopende weer kon instappen
en de reis worden voortgezet.
Daar het nog vroeg in den morgen
was is dit ongeval bijna door niemand
opgemerkt.
Gevangenis oproer in Canada.
Uit Truro in Nieuw-Schotland wordt
gemeld, dat in de gevangenis van Dor
chester 500 gevangenen in verzet kwa
men. Bij de pogingen tot onderdrukking
van den opstand, werd één gevangene
gedood; zeven anderen zagen kans te
ontsnappen. De Canadeesche bereden
politie arriveerde weldra te Dorchester.
De muitende gevangenen beschadigden
gebouwen en inventaris en richtten voor
25.000 schade aan. De opstand is vèr-
oorzaakt door het slechte voedsel en de
ongunstige arbeidsvoorwaarden.
t In de Donderdag a.s. te houden
vergadering van de Friesche Kamer van
Koophandel te Leeuwarden zal o.m-
worden behandeld het prae-advies van
de financieele commissie inzake de aan
vrage om een bijdrage in oprichtings
kosten van een R.-K. lagere landbouw
school alhier.
t De op heden Dinsdagmorgen aan-
gekondigde staking in de bouwvakken
alhier is eenige uren uitgesteld. Gister
avond is van de hoofdbesturen der
werknemersbonden een telegram bin-
fiengekomen:
Staking even opschorten. We komen
Dinsdag 2 uur confereeren.
Volgens ons verstrekte inlichtingen
zal dus hedenmiddag 2 uur alsnog ge
tracht worden tot overeenstemming te
komen-
Het gaat in dit geval om een toonver
schil van 4 cent per uur. De patroons
bond meent te moeten vasthouden aan
êen uurloon van 48 cent, de gezellen
daarentegen vragen 52 cent.
De bouw der'nieuwe R.-K. Kerk staat
buiten dit conflict, omdat de aannemer
hief behoort tot de Bolswardsche pa-
troonsvereeniging en dit werk dus gaat
Volgens het landelijk contract.
VoetbaL
We zijn nu reeds ’n paar weken door
afkeuring van het terrein verstoken van
de voetbalwedstrijden. Ook het compe-
titierad heeft voor C. A. B. eenige tijd
rust gehad. De overige in deze klasse
gespeelde wedstrijden hebben een ver
rassing gebracht- Lemmer dat geruimen
tijd naar het scheen ongeslagen kam
pioen zou worden presteert de laatste
weken zeer weinig en heeft het Zondag
tgen de Harlingers met 41 moeten
verliezen. Gorredijk heeft, zooals te
verwachten was het gemakkelijk van
Steenwijk kunnen winnen, alhoewel een
7—3 overwinning niet verondersteld
kon worden.
De stand der drie hoogst geplaatsten
is nu:
Club Tentoonstelling
P. V. „De Luchtpost” Bolsward.
J.l. Vrijdag en Zaterdag is de club-
tentoonstelling gehouden van de P. V.
„De Luchtpost” alhier. In totaal waren
er door de liefhebbers uit bovenge
noemde club 72 duiven ingezonden, ver
deeld in 16 klassen.
De beste oude doffer bezat Th. de
Jong. De beste oude duif IJ. de Vries.
De beste Doffer, jong, J. Gerritsma eri
de beste duif, jong, de heer Th. de Jong
Tevens werden door den heer Th. de
Jong 4 eerste prijzen gewonnen; door
de heer IJ. de Vries 3 eerste en 1 tweede;
door J. Gerritsma 4 eerste, 2 tweede en
1 derde prijs; door D. Ruiter 1 eerste en
1 tweede; door A. Bangma 1 eerste en
2 tweede prijzen en door D. Hoeben 1
eerste prijs.
De tentoonstelling mocht zich in een
druk bezoek verheugen. Tevens werden
er een tweetal nieuwe leden ingeschre
ven. Voorwaar een aardig succes, wat
voor de postduiven-club een aanspo
ring is om op den ingeslagen weg voort
te gaan.
Gaast.
Zondagavond had in de nabijheid van
ons dorp een auto-ongeval plaats.
De 17-jarige S. Kooistra van Zurich,
die zich pet rijwiel naar huis begaf, werd
door een luxe auto van Workum aange
reden. Hoe ’t ongeval zich precies heeft
toegedragen is nog niet opgehelderd.
Eenige personen uit Gaast die op eeni-
gen afstand zich bevonden, spoedden
zich direct derwaarts, doch zagen niet
anders dan dat het slachtoffer in de auto
werd gedragen, terwijl de onderdeden
van de vernielde fiets over de weg lagen.
Nader vernemen wij dat de patiënt
werd gebracht naar Dokter v. d. Hem te
Makkum, welke verder voor transport
naar het Ziekenhuis te Leeuwarden zorg
de. Hier bleek dat behalve een beenbreuk
ook een lichte hersenschudding was op-
geloopen.
De politie onderzoekt de zaak.
blik voor allen kón zijn. Er kunnen
dan ook nog vele verbeteringen worden
aangebracht, maar er is onder de werk-
loozen en andere ondersteunden een al-
gemeene geest van verbittering en onte
vredenheid, van wrok, groeiende tegen
de maatschappij en tegen de overheid,
omdat niet alle zorgen worden wegge
nomen en niet alle wenschen kunnen
worden vervuld.
In zulke uiting schuilt geen redelijk
heid meer. Men let veelal nog slechts op
hetgeen men zelf nog ontbeert, terwijl
men geen oog meer heeft voor den alge-
meenen nood en voor de moeilijkheden
der maatschappij zelve, uit welke toch
de steun-bronnen moeten opwellen. Het
legér der wefklioozen blijft) groeiende,
terwijl het financieel weerstandvermogen
van de overigen, waarbij te rekenen de
staat zelve, in gelijke mate blijft afne
men.
Dat wordt vaak niet meer met vol
doende redelijkheid overdacht.
Een mensch met een opgekropt ge
moed heeft een natuurlijke behoefte om
zich te uiten. Voor eigen verlichting is
het volstrekt niet noodig, dat hij zich op
redelijke wijze uit. Hij is als een stoom
machine onder hooge spanning; wil zoo’n
machine niet uiteenspringen, dan is het
noodig, dat een uitlaat wordt geopend.
De ontsnapte stoom kan dreunend den
deren, een fluit- of giltoon verwekken,
brommen of stooten, dat alles doet er
niet toe: de ontspanning was een wel
daad.
Met den mensch is het juist zoo. Wan
neer door bijzondere gebeurtenissen alle
zenuwen zijn gespannen en het gemoed
vervuld is geraakt van gedachten en
overwegingen, gevoelens van smart of
wanhoop, twijfel en angst, dan moet de
geweldige compressie op een gegeven
moment worden verlicht.
Efr zijn duizenden lieden, die daaraan
in dezen tijd van langdurige crisis, ma
laise en werkloosheid behoefte hebben.
Uitingen van gram- en teleurstelling zijn
verklaarbaar, maar soms niet te recht
vaardigen. Een mensch is geen domme
machine. Een mensch heeft wil en ver
stand. Als hij behoefte heeft om zijn ge
moed te luchten door zich te uiten, dan
moet hij zich daarbij toch door zijn ver
stand laten leiden en zich niet als een
willooze laten meesleepen. Na heel veel
en zeer langdurig ellende en narigheid
te hebben geleden kan dat soms moei
lijk zijn, maar het blijft mogelijk voor
een redelijk denkend wezen.
Aan de benoodigde beheersching en
zelftucht begint het sommigen geslacht-
offerden van de crisis wel te ontbreken.
Er is een tijd geweest een tijd, wel
ken vele thans levenden zich nog kun
nen herinneren, een tijd bovendien, wel
ken we niet gaarne zouden terugweiï-
schen, er is een tijd geweest, waarin de
armen en behoeftigen, slachtoffers van
tijdsomstandigheden, zich zelve maar
moesten zien te bedruipen, d.w.z. honger
moesten lijden, na al het huisraad te heb
ben verkocht en de geringe financieele
reserves van familieleden te hebben uit
geput.
Tegenover dien tijd staan de tegen
woordige verhoudingen. We bezien ar
me menschen niet langer als een soort
goedaardige misdadigers of luiaards. We
weten, dat de meeste werkloozen geen
slachtoffers zijn van eigen wangedrag,
maar dat ze gedupeerd worden door den
algemeenen maatschappelijken toestand,
d.w.z. door de gebreken van het stelsel,
dat maatschappelijke of economische „or
de” beoogt te onderhouden, maar in
derdaad vrij willekeurig den een tot le
ven in staat stelt en den ander tot onder
gang doemt. Degenen, die in het maat
schappelijk bestel een leidende of (en)
andere verantwoordelijke functie hebben
trachten uit hoofde van dat verruimde in
zicht de geslachtofferden te helpen, eerst
door een werkloozenuitkeering, dan door
werkverschaffing of steun. Die normen
van maatschappelijk hulpbetoon zijn voor
de geslachtofferden een maatschappelijk
„recht” geworden.
Om de erkenning van dat „recht” is
men gelukkig geweest, maar men went
aan een recht, zoowel als aan in dit
geval zeer betrekkelijk geluk. Crisis
en werkloosheid duren langer, dan we
thans wenschen te gelooven. Al te licht
vaardig wordt thans door velen vergeten,
wat er al aan plichts- en verantwoorde
lijkheidsgevoel ter zake van maatschap
pelijk hulpbetoon werd gewonnen. Er
wordt meer en meer gemopperd over het
geen crisisslachtoffers nog moeten ont
beren.
Inderdaad is de hulp aan werkloozen
in vele gevallen nog niet zoo ideaal, als
ze zelfs gelet op de buitengewoon
moeilijke omstandigheden van het oogen-
C- A. B. I was uitgenoodigd in Joure
en speelde met eenige invallers tegen
De Kooi I en verloor met 60.
Geen der aangekondigde adspiranten-
wedstrijden van C. A. B. I en C. A. B. II
gingen door, toch willen we evenwel
de stand hiervan opnemen.
Afd. H Adspiranten
7 Jan. 1933.
In de heden gehouden Openbare Ver
gadering van de Afd. Witmarsum der S-
D. A. P., onder voorzitterschap van d.hr.
P. Halma, trad heden op de heer J, Ane
ma te Akkrum, met het onderwerp „De
Landbouw en de Crisis”.
Een plm. 30 personen waren op de zaal
Bruinsma aanwezig.
Spreker wekte de boeren op zich bree
der te oriënteeren en tot politieke scho
ling te komen, een éénheidsfront van
werken te vormen, tegenover den bezit
ter, om tot een redelijker productie-sys
teem te komen, waarin techniek en voort
brenging meer zullen worden aangewend
ten algemeenen nutte.
Alleen door organisatie met de arbei
ders kan de boer voorkomen, dat de ba
ten van het bedrijf grootendeels ten goe
de komen aan den bezitter.
Laten de boeren in de S. D. A. P. niet
langer hun vijand zien, omdat zij wil ont
eigenen.
De groote en kleine boeren hebben
veel gemist, door niet aanwezig te zijn,
die er waren luisterden met volle aan
dacht naar den spreker^ die bij het sluiten
dank werd gezegd.
Witmarsum.
C.A.B. 9 6 1 2 13 34-22
LEMMER 10 6 1 3 13 41-27
Wanneer we dit staatje bezien, dan
blijkt dat C. A. B. met de komende
wedstrijd tegen H. Z. C. de kans heeft.
Wanneer de C. A. B.-ers nog eens ’n
keer hun oude vorm te pakken krijgen,
dan bestaat er heel veel kans op een
kampioenschap.
Met een zekere spanning zal dan ook
de komende wedstrijd worden tegemoet
gezien.
ti
5
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland l'/a ct.
Buitenland IVi ct.
i
i
i
3
1
1
r
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
1
i
C0O ykrschaftUunikmiKmgowt.
UI.V.H.M
fliiionoodlg?
Probeert ze een» onze
Fnso-Booil 30 ct per
hoH pond, 12 ct. per
on, 6 ct. per ha» ara.
p)
Gesp, Oew. Oei. verl.pnt. v.
4
6
3
6
6
4
DE JONGS NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
Gesp. Oew. Gel. verl. pnt. v. t.
GORREDIJK 10 7 3 14 36-20
