De ethiek van het geld.
l
Ml
tal
30+
III. V. d. UIER FF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
lm
UF
IN DE V8
MET DE FORD TOER.
HEI
1.00
6
M
Uit den Omtrek
30= Jaargang
Woensdag 18 April 1934
No. 30
l
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
CtS.
Wommsls
BENOEMING.
lü
K
Tjerkwerd
AUTOBUSDIENST.
Stadsnieuws.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
en
4
de eerste plaats van eenige beteekenis
Workum
raid.
r.
Jg
I
Arum
A cl ver ten 11 n per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
»arti-
ndel.
Verschijnt Dinsdags-
VrgdagsavondB.
Speciale inrichting voor
vanaf den Afsluitdijk. Vooral voor het
toerisme opent dit voor onze stad veel
perspectief.
Hiermede behoort deze Ford-toer weer
tot het verleden. Wanneer het de bedoe
ling van deze Ford-toer geweest is, een
grootsch opgezette reclame voor haar fa
brikaat te maken, dan is deze opzet ons
inziens volkomen geslaagd.
w||
EN-
AT-
let*
JUBILEUM.
Onze stadgenoot de heer H. Anema
herdacht dezer dagen het feit, dat hij
gedurende 25 jaren in dienstbetrekking
geweest is bij de N.V. Hollandia alhier.
16 April 1934.
In een gehouden vergadering van hei
college van Kerkvoogden en Notabelen
der Ned. Herv. gemeente alhier werd be
sloten eervol ontslag te verleenen aan
den koster der Ned. Herv. kerk, de heer
Y. de Boer, wegens vertrek, terwijl als
zoodanig uit 5 sollicitanten werd be
noemd de heer Sj. Piersma alhier.
U.
E-
oit
ug
als
L.
y
üveei
te
e.
5.
een
1
Makkum
Het huis aan de Bleekstraat, laatst be
woond door den heer H. Pool, is door
den eigenaar den heer H. van der Kooij.
onderhandsch verkocht aan den heer P.
Wezel.
Ged. Statep hebben de aan A. Bosma
te Lollum verleende vergunning voor een
auiobusdienst BolswardFraneker en
HariwerdSneek, op verzoek van be
langhebbenden overgedragen aan de
weu. D. Zwaagstra en Zonen te Tjerk
werd.
schermd tegenover gewetenlooze lieden
die er geen been in zien om te pukken en
rooven door de mazen van de wet heen.
Vandaag den dag kan niemand met vol
strekte zekerheid zeggen dit is mijn eer
lijk verdiende geld, waar ik staat op kan
maken. Zelfs als wettig ruilmiddel van
den staat is het aan waardedaling onder
hevig. Door machinaties, die niet te be
ïnvloeden zijn, kan plotseling het geld
in vele tientallen procenten, in waarde
dalen.
Ook in het internationale geldverkeer
is het treurig met de moraal gesteld.
Zoodra de waardeering van goederen of
geleverde arbeid van over de grens moet
komen kent de willekeur geen grenzen
Betalingen blijven soms geheel en al
achterwege, of het geld wordt vastge
houden, mag de grens niet over.
Internationale conferenties hebben niet
mogen baten. Maar hoe konden zij ook
helpen, als het internationale geldver
keer in de meeste landen ongezond is?
Als in die landen het gemeenschapsge
voel nog veel te wenschen overlaat?
Een gezond geldverkeer is slechts mo
gelijk in een volstrekt gezonde samen
leving en omgekeerd in een gezonde sa
menleving slechts mogelijk met een ge
zond geldverkeer.
Het geld is één der voornaamste pila
ren waarop de moderne samenleving
rust.
Laten we' er voor zorgen, dat deze
pilaar niet wordt aangevreten!
De Nederlandsche Fordfabriek had op
Vrijdag en Zaterdag 13 en 14 April een
Ford-toer voor alle soorten automobielen
uitgeschreven, welke toer gehouden werd
in de drie Noordelijke provincies Fries
land, Groningen en Drenthe. De tocht
was verdeeld in twee klassen met dit
verschil, dat zij die de twintig opgegeven
plaatsen wilden bezoeken dit in 2 dagen
konden doen, terwijl de deelnemers aan
de tweede klasse 10 plaatsen op één dag
moesten volbrengen. De afstempeling bij
de Ford-Dealers was opengesteld tus
schen 7 uur en 2 uur, het eindpunt voor
alle deelnemers was| Gronfingen, waar
tusschen twee en vier uur de contröle-
kaart moest worden ingeleverd.
Het was Zaterdagmorgen voor 7 uur
reeds een gezellige drukte bij onzefi
Ford-Dealer, den heer W. van der Werff.
Een 20-tal auto’s stond reeds buiten de
garage, alle voorzien van de bekendé
Ford-wimpel. Klokslag zeven uur werden
direct enkele deelnemerskaarten afge
stempeld en vertrokken verschillende
wagens in de richting Sneek. Met onze
V 8 waren wij een der laatsten die van
de start vertrokken. Precies 7.20 werd
de motor aangezet. Haast behoeven we
niet te maken. In vlug tempo gaan we
naar Sneek, waar ’t bij den Ford-Dealer
de heer Ozinga, thans ook heel kalmpjes
is. Onze kaart kon direct worden afge
stempeld en dan met een flink gangetje
naar H’veen. Veel bijzonders doet zich op
dit gedeelte niet voor. Er is nog weinig
verkeer, zoodat de snelheidsmeter van de
V. 8 zoo nu en dan nogal eens over de
90 wijst. We komen reeds verschillende
deelnemers aan den Ford-toer tegen, alle
herkenbaar aan de Ford-wimpel. In Hee-
renveen bij de Ford-Dealer is het een
beetje drukker vooral van deelnemers die
van Wolvega komen.
Het is nu 8.05 uur en we starten weer
voor de vierde plaats Wolvega, waar we
om 8.20 aankomen. Ook hier behoeven
we niet te wachten, de kaart afteekenén
en binnen een minuut gaan we weer in
de richting Steenwijk, aankomst 8.32.
Hier staan een tiental wagens reeds te
wachten, zoodat deze contröle ons en-
S. D. A P., ARUM.
14 April 1934.
Voor de S. D. A. P. alhier sprak de
heer H. de Boer van Leeuwarden in het
Dorpshuis, over de weg naar het soda
lisme.
Dronrijp
ERNSTIG AUTO*ONGELUK BIJ
DRONRIJP.
Vrijdagavond om kwart over elf is te
Dronrijp een ernstig auto-ongeval ge-
gebeurd.
Bij het tramstation aldaar botste een
vrachtauto, komende uit de richting Fra
neker, op weg naar Groningen, tegen
een Citax, die uit de richting Leeuwar
den kwam. Vermoedelijk had de taxi een
te groote vaart en reed ook te veel mid
den op den weg.
Het gevolg was, dat de auto’s elkaar
met de spatborden raakten, waardoor de
Citax tegen een boom terecht kwam en
wel met zoo’n kracht ,dat zij geheel werd
vernield (de motor lag dwars in de taxi)
De chauffeur, de 21-jarige ongehuwde
Eeltje Mollema uit Leeuwarden, was
bijna onmiddellijk dood.
Van de twee passagiers, die de Citax
vervoerde, n.l. de gebroeders Adema uit
GESLAAGD.
Te Padang, (Ned.-Indië) slaagde voor
het diploma Engelsche taal en handels
correspondente, onze vroegere plaats
genoot F. Landskroon, thans Inspecteur
van politie in Ned.-Indië.
DE PRIMAIRE WEG
AFSLUITDIJK—HEERENVEEN.
Hebben we de vorige week in ver
band met de uit te voeren werken uit
het 60 millioen plan de vraag gesteld
of nu misschien een kans zou bestaan
dat de verbetering van de toegangsweg
naar den Afsluitdijk ter hand zou wor
den genomen, dan hebben we zeker
geen oogenblik gedacht dat reeds zoo
spoedig die vraag bevestigend kon
worden beantwoord.
Deze zoo lang verbeide wegverbete-
ring komt er nu.
De offideele toezegging hierover
luidt:
Door den Minister van Waterstaat
is bepaald dat de weg Afsluitdijk
H a r k e z ij 1 en het gedeelte Sneek
Joure zoo spoedig mogelijk
terhandzalwordengenomen.
Dat dit bericht hier in Bolsward met
groote instemming zal worden ontvan
gen, is zeker. Immers de directe ver
binding die Bolsward hierdoor met ae
afsluitdijk krijgt stempelt onze stad tot
De «preker begon met te zeggen, dat
moedeloosheid, nu zoovelen in ontbering
leven, verklaarbaar is, echter voor de
ontwikkelingsgang van het Socialisme
behoeft men dit niet te zijn, integendeel,
alles wijst er op, dat het economisch le
ven steeds meer den weg der ordening
en gebondenheid opgaat en het laat maar
waaien-systeem heeft afgedaan, wat hij
in zijn verder betoog uiteenzet.
Dit gaat bij de voorstanders van het
kapitalistische systeem noodgedwongen
een e.v.t. herstel zal men de oude koers
weer willen gaan, om wederom een vol
gende catastrophe tegemoet te gaan. De
arbeiders en de vele middenstanders
echter, die te zeer aan de lijve: voelen,
de geweldige druk dezer tijden en die
nimmer deel krijgen aan den overvloed
bij hoogconjunctuur kunnen niet begee-
ren, dat men wederom zal beginnen met
die onzinnige wedloop. Zij hebben be
lang bij stabiliteit en ordening. Bij rede
lijk en zeker bestaan; spreker wijst ei
op, dat alom dit inzicht doorbreekt, ook
bij Katholieken en Orthodox-Protestan-
ten.
Het is de zaak, vooral ook voor de
arbeiders om kennis te nemen van deze
vraagsukken, als he Socialisatie-japport,
het Plan de Man, de jongste Pauselijke
Encycliek, enz. enz. Dan ten slotte komt
het er op aan, door politieke machtsvor
ming en met andere groepeeringen er een
parlementaire meerderheid voor te vin
den om dit alles wettelijk door te voe
ren.
vatting over de bestemming van het geld
is gelegen in de woorden: „Ik kan toch
met mijn geld uitvoeren, wat ik wil.”
Déze uitlating is gespeend van elk ge
meenschapsgevoel. Iemand, die het goed
meent met de samenleving, welke de
medeverantwoordelijkheid wil dragen,
smijten, doch die ook op misdadige wijze
hij zijn geld uitgeeft.
Helaas zijn er niet weinigen, die het
geld niet alleen zorgeloos over den balk
smijten, doe hdie ook op misdadige wijze
in het bezit ervan komt.
Telkens en juist vooral den laatsten
tijd komen de financieele schandalen los.
Telkens ook weer blijkt, dat zoo ontel
baar velen hoog opzien tegen menschen
die in korten tijd veel geld weten te
vergaren, ja zelfs de hoogste dragers
van het gezag schijnen door den gla.is
van het geld verblind te worden. Tot
eindelijk de bom barst en tientallen, soms
duizenden goedgeloovigen maar onver-
antwoordelijken hun moeilijk bijeen ver
kregen spaarduitjes verdwenen zien.
Het is een nog vrijwel overal gehul
digde opvatting, dat men met zijn geld
doen en laten kan wat men zelf wil. Wel
legt de overheid hier en daar belemme
ringen in den we'g. Toch zijn die belem
meringen niet erg groot. Het is bijvoor
beeld verboden loterijen of hazardspe
len in te richten en wie zich aan over
treding hiervan schuldig maakt, wordt
gestraft.
Maar niet wordt gestraft, hij of zij,
die zijn geld in een verboden loterij
waagt, die zijn vermogen aan de speel
bank vergokt, onverschillig of hij al dan
geen anderen in zijn val medesleept
Geld, in onbevoegde handen is een ge
vaarlijk iets, en minstens even gevaar
lijk als schietwapenen.
Met geld kan heel veel gevaar gesticht
worden e'n het is meestal het geld en
dat alleen dat de oorzaak is van oor
logen.
Mogen wij met ons geld ,,ons eigen
geld” doen en laten wat wij willen?
Ja, wij mogen er mee doen wat wij
willen, dit is een oude moraal, welke
echter in het tegenwoordige tijdsbestek
danig wordt aangetast en zeker 'niet'ge
heel ten onre'chte. Men heeft rijbewijzen
noodig om automobielen te besturen en
vliegbrevet om vliegtuigen te mogen be
sturen, een langdurige studie aan univer-
siteit hebben doorloopen om zich als ge
neesheer, ingenieur of advocaat te mo
gen installe'eren. Maar iedereen mag bin
nen zekere, wijde grenzen met geld ex-
perimenteeren.
Men mag in vele gevallen zelfs straffe
loos het geld van anderen verspelen, ja,
sommigen stellen er een treurige eer in
vele malen failliet te worden verklaard.
Het lot van den mensch wordt niet
door hemzelf bepaald, hij is een onder
deel der geme'enschap. Hij, die dit beseft
zal het duidelijk zijn, dat ook in het
hulpmiddel van het economische verkeer
in den spoorweg van de betalingsmidde
len in het geld, een hoogere moreele
waarde, een voor de gemeenschap nut
tige en daarom zedelijken zin aanwezig
is.
Daarom moet zich ook in het geld, en
in het geld wezen een hoogere moraal
dan tot nu toe aanwezig is geweest,
doorzetten, waarin zich een gemeen
schappelijk doel weerspiegelt.
Dit is het kernprobleem in de nieuwe
idee van het geld.
Zoo opgevat kan men niet doen met
het geld wat men wil.
Zoo gesteld, ontvangt men het geld
van de gemeenschap ongeacht, of men
in een particulier of overheidsbedrijf
werkzaam is. Het ontvangen, het verdie
nen van geld legt ons groote verplich
tingen op, waaraan men zich niet kan
onttrekken, wil men niet als schadelijk
voor de gemeenschap worden geken
merkt.
Het geldwezen van den tegenwoordi-
gen tijd is ongezond. Juist de laatste ja
ren treedt dat ongezonde duidelijk aan
’t licht. Bedrijf na bedrijf stortte ineen,
schandaal na schandaal kwam aan het
licht, oplichterijen waren aan de orde
van den dag.
Het is maar al te duidelijk gebleken
dat de huidige wetten geen voldoende
waarborg bieden tegen het misbruiken
van geld. Dat velen nog geheel onbe-
VOETBAL.
Zondag speelden op het voetbalterrein
C. A. B. III tegen Westergoo. Het eind
resultaat was 13-2 voor C. A. B. III.
Te ruim 2 uur speelden C. A. B. II
tegen Leeuwarder boys.
De wedstrijd stond niet op een hoog
peil; er werd teveel lukraak geschopt en
vooral de Leeuwarder voorhoede was er
meermalen hopeloos naast.
Bij C. A. B. was het individueele spel
wel aardig, maar het onderling verband
en elkaar begrijpen, zie, dat hadden we
na de enthousiaste rede van den heer
Lotsy op de feestavond van C- A. B. nu
toch zeker in de praktijk verwacht. Daar
zijn nog steeds te veel spelers die mee
nen alles alleen te moeten doen, enfin,
laten we hopen dat het zaadje op die
vergadering uitgestrooid, gedurende de
komende rustmaanden tot uitwerking
mag komen.
kele minuten meer kost. In Meppel, waar
we om 8.50 aankomen, heerscht een ge
zellige drukte, misschien ook omdat de
straten hier verbazend smal zijn. Deson
danks vlot het afteekenen van de con-
tröle-kaart vrij vlug en zijn we dan ook
spoedig op weg naar Hoogeveen.
Het ons omringende landschap begint
nu langzamerhand een heel ander beeld
te krijgen. Wel afwisselend, dan weer een
stuk bosoh, dan weer een stuk heide
met die donkere paarse tint en dan weer
het frissche groen van een stuk bouw
land en dan die wegen.Dan ontdekt
men de mindere verzorging van het Frie-
sche platteland met goede wegen wel het
allerduidelijkst.
Hier in Drenthe alles mooie beton- oi
teerwegen, breed aangelegd, zonder veel
bochten en in Friesland hobbelige straat
wegen of rondliggende, kronkelige grint
wegen. In Hoogeveen hebben we een
half uurtje rust gehouden. De helft zit
er nu op, zoodlat we tijd in overvloed
hebben. Onze 10e post behoeft pas voor
2 uur afgestempeld te zijn.
Van Hoogeveen gaan we naar Coevor-
den, een mooie plaats met onnoemlijk
veel winkels en zeer moderne ook. Tus
schen Hoogeveen en Coevorden liggen
uitgestrekte weilanden die somtijds doen
denken aan de Wieringermeer.
Van Coevorden gaat onze tocht naar
Ter Apel, dicht bij de grens. We passee-
ren in deze route Emmen, een mooie
plaats met heel wat moderne winkelza
ken.
We passeeren op onze verdere tocht
ook het Drentsche veengebied, waar
heel wat brandstof voor den komenden
winter ligt opgestapeld.
In Weerdinge en Nieuw-Weerdinge
is de veenderij nog in vol bedrijf.
In Ter Apel verspert een in aanbouw
zijnde brug ons de weg, maar gelukkig
kunnen we een heel eind verder nog een
brug vinden en och, afstanden bestaan
er eigenlijk voor een V 8 niet meer.
Over Wildervank, Stadskanaal, Oude-
en Nieuwe Pekela en Winschoten gaat
het dan naar Midwolde, onze 10e en
laatste contrólepost.
Al deze plaatsen zijn in lange onafge
broken rij gebouwd langs de kanalen.
Een zeer welvarende streek met veel fa
brieken.
Wat ons in deze streken ook bijzon
der opviel, waren de kapitale boerderijen,
feitelijk groote villa’s, waarachter een
enorme schuur met bijgebouwen zijn ge
bouwd-
We hebben na Midwolda de zaak maar
heel kalmpjes opgevat en kwamen zoo
doende na enkele rustpauzes te ongeveei
2 uur in Groningen aan. De contrólekaart
werd hier afgenomen en ons verzocht om
8 uur ’s avonds tegenwoordig te wil
len zijn bij de prijsuitreiking.
Nu behoef je in een stad als Gronin
gen je niet zoo gauw te vervelen, maai
6 uur zoek te brengen met winkelen en
cafébezoek, kan ook iets van het goede
te veel zijn.
Even voor 8 uur waren we ’s avonds
weer present in de groote garage van
den Ford-De'aler aan de Heereweg. Het
liep er geweldig vol. Voor de helft van
de bezoekers waren stoelen gereser
veerd.
Na lang wachten, terwijl de tijd een
beetje ingekort werd door wat grama-
foonmuziek, begon pas kwart voor negen
de prijsuitreiking. Het spreekt vanzelf,
dat onderwijl deze pauze duurde, de
verschillende kansen op de nieuwe Ford
aan alle kanten besproken werden.
Een vertegenwoordiger van de Ford
fabriek brengt allereerst hulde aan de
Noordelijke Ford-Dealers voor hun ini
tiatief. Het weer heeft aan alle kanten
meegewerkt en ook de autobezitters
komt een woord van lof toe voor hun
spontaan medeleven. Ook brengt spre
ker dank aan de Groningsche politic
voor de voorbeeldige wijze waarop het
verkeer geregeld was.
Toen was het groote oogenblik det
prijsuitreiking aangebroken.
Was de tocht in alle opzichten voor
beeldig georganiseerd, de regeling bij de
prijsuitreiking kon ons maar matig be
vredigen. Dit ging niet in een V 8-tempo
zooals wij de geheele dag gewend wa
ren, maar dit keer een e'chte slakkengang
Het werd zoodoende onnoodig laat voor
de deelnemers die na dien tijd nog weei
naar Friesland terug moesten.
De beide hoofdprijzen, een Ford V 8
of een tractor, zijn gewonnen door H.
Ketelaar te Assen in klasse 1 en W. van
Linnen te Veendam in klasse II.
In het district van onze plaatselijke
Ford-Dealer werden de volgende prijzen
gewonnen:
Zilveren beker: Joh. G. Werkhoven en
A. H. de Vries, beiden te Witmarsum.
Zilveren beker plus f 25.T. H. van
Wieren en J. D. Osinga te Bolsward en
J. Twijnstra te Gaast.
16 April 1934.
J.l. Woensdag en Donderdag werd
door de Vereeniging „Het Groene Kruis”
aid. Workum, een paar verkoopdagen
gehouden van goederen, vervaardigd
door plaatselijke vrouwenvereenigingen
en door particulieren geschonken, waar
van de opbrengst zou dienen tot bestrij
ding van de t.b.c. ter plaatse.
Te ruim 8 uur opende de voorzitter
de heer P. Gaastra, met een kort woord
de bijeenkomst, waarna een 3-tal liede
ren door de plaatselijke vereeniging
T.A.V.E.N.U. op verdienstelijke wijze ten
gehoore werden gebracht.
Nadat op verzoek van den voorzitter
het 1ste couplet van het „Wilhelmus”
op spontane wijze door de aanwezigen
werd gezongen kon met de verkooping
een aanvang worden genomen.
Een aantal jonge dames daartoe ver
zocht hadden zich bij de verschillende
stands opgesteld, waarin de te verkoo-
pen artikelen op aardige wijze waren
gerangschikt. Er was wel animo onder
het publiek voor de verschillende attrac
ties. De tweede dag was het bezoek iets
minder. Toch zijn wij overtuigd, dat het
Bestuur met het Dames-comité met vol
doening op deze dagen kunnen terugzien
en wij hopen dan ook, dat de opbrengst
voor het schoone doel groot mag zijn.
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
waarin opgenomen
SCHIETWEDSTRIJD B. V. L.
J.l. Zaterdagavond werd door de af-
deeling Bolsward van den Bijz. Vrijw.
Landstorm een prijsschietwedstrijd ge
houden onder leiding van den plaatselij-
ken leider A. Holwerda.
Er bestond voor deze avond veel ani
mo. De pl. commissie had voor dezer
avond zeven prijzen beschikbaar gesteld,
terwijl de nieuw-benoemde Districtscom
mandant van het V. L. S. Korps Mo-
tordienst de heer S. N. Feddes, als ver
rassing een prijs beschikbaar had ge
steld voor de kamp tusschen de niet-
winnaars.
De uitslag was als volgt:
lste prijs: F. Rooda.
2de
3de
4de
5de
6de
7de
Tj.
extra-prijs.
I. Feenstra.
M. Reidsma.
U. van der Wal.
A. A. van Dam.
J. Yntema.
W. Mulder.
Vallinga werd bezitter van den
Wie het geld losgemaakt ziet van zijn
ingewikkelde positie en het enkel en al
leen beschouwt als een omloops- en be
talingsmiddel in het particulier, econo
misch verkeer, van zich zelf naar een
ander individu en terug die zal nim
mer het juiste karakter van het geld lee-
ren kennen. Voor hem blijft een ethiek
van ’t geld ten eeuwen dage een boek
met zeven zegels. De meest krasse uit
drukking van een bijna onzedelijke op-
DE JONG s NIEUWSBLAD
I
I
i"'
i
ff
ff
ff
ff
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
