Blijvend of voorbijgaand
R
M
4A
Hl. U. H. IJJERFF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
AS
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
Uit den Omtrek
3Qg!S Jaargang
Woensdag 2 Mei 1934
Stadsnieuws.
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
:AÜ
ond
ct
No. 34
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 12
en
A
Witmarsum
R.K. Jongensschool,
3.
4.
5.
15.
16.
17.
teling.
gedeelte
Advert en tiön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Speciale inrichting voor
13J4
KELS.
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
:n 24
EU
vartje
U bij
:hooH'
uitne
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
1, Oud
28 April 1934.
Hedenmorgen pl.m. 9 uur had hier een
auto-ongeluk plaats bij de korenmolen
ben de arbeiders het fascisme gekregen.
In dit fascisme kan de bourgeoisie de
laatste toebereidselen voor de nieuwe
oorlog treffen. In deze arbeid wil zij
niet worden gestoord.
De S. D. A. P. aanvaardt ook nu
reeds de komende oorlog en geen ster
veling bemerkt ook maar iets van de
beroemde dappere ongehoorzaamheid
van Albarda en waar blijft nu de bewe
ring van Paul Kiès, dat de soc- demo
craten de mobilisatie aan hun schoen
zolen lappen.
Te midden van deze schrijnende ver
houdingen houden de werkelijke anti-
militairisten geen feest, maar blijven
doordrongen van de werkelijkheid en
zich instellen op de oorlogsverhindering
door blijvende propaganda voor ar-
beidsweigering en militaire dienstwei
gering.
DE INWIJDING DER NIEUWE
R.K. KERK.
Gelijk reeds eerder gemeld is, zal de
nieuwe R.K. Kerk door Mgr. Brandsma
worden ingewijd op Dinsdag 8 Mei a.s.
De avond daarvoor, dus op Maandag
avond te ongeveer half negen zal Mon
seigneur bij zijn aankomst in Bolsward
worden opgewacht aan den Sneekerweg
door een optocht, in de volgende volg
orde:
1.
2.
FILMAVOND IN DE DOELE.
Vrijdagavond werd in de Doele een
filmavond gegeven, die wel 'bijzonder
slecht bezocht was.
Dat schijnt zoo langzamerhand een
cronische kwaal te worden, dat de ver
schillende uitvoeringen een gering aan
tal bezoekers trekken.
Moet dat geheel op rekening van de
minder gunstige tijdsomstandigheden
geschoven worden of spelen hier mis
schien ook andere factoren een rol? Voor
de ondernemers van dergelijke amuse
menten een zeer moeilijke taak om op
die manier de publieke belangstelling
wakker te houden.
corporatieve ordening welke thans ge
hoord wordt, heeft onder meer het na
tuurlijke doel om richting te geven aan
een machine-era, opdat de machine den
mensch niet gaat verwoesten. Men moet
in den drang naar deze corporatieve
ordening ook zien het zoeken naar een
verstoord, evenwicht, evenwicht tusschen
productie en consumptie. Daarom moet
de overheid deze zucht naar ordening
niet tegenwerken, maar in goede banen
trachten te leiden. Verschillende symp
tomen wijzen erop, dat de crisis niet
zal kunnen worden gebannen, wanneer
ook niet ten opzichte van de machine
regelend wordt opgetreden.
27 April 1934.
De Chr. Muziekvereeniging „Oranje”
gaf hedenavond een openbare uitvoering
in de Geref. Kerk onder leiding van den
Dir. den heer A. Pascum, medewerking
werd verleend door de Chr. Zangvereen.
„Scheppingsgave”, dir. de heer Y. Visser.
De leiding van den avond berustte bij
den heler J. K. Terpstra, welke de bijeen
komst opende met het laten zingen van
Ps. 150 1, daarna gebed en een kort
openingswoord.
Op zeer verdienstelijke wijze werden
verschillende nummers ten gehoore ge
bracht, o.a. Wilhelmina, marsch, Volle
Wind, Briand, marsch en ouverture.
De Zangvereeniging vergastte ons op
eenige nummers in het Friesch, n.l. Joun-
stimming, Jounbea, Ik haw in gouden
Joune, en niet te vergeten War dy zang
en het schoone en zoo bekende Largo
van Hdndel. Het geheel werd afgewis
seld door voordrachten van de Chr. Re
citeer- en Debatingclub „Da Costa”, mei
„In rare reis”, Tante Jet tijdens de mo
bilisatie en meer andere voordrachten,
die allen goed in den smaak vielen.
Jammer genoeg dat er geen talrijker
publiek aanwezig was, maar die aanwe
zig waren, hebben een genotvollen avond
gehad.
De drie verschillende vereenigingen
kunnen met voldoening op de geslaagde
uitvoering terugzien.
29 April 1934.
Onze tulpenvelden werden heden Zon
dag nog veel drukker bezocht dan de
vorige Zondag. Het prachtige zomerweer
heeft daartoe medegewerkt. Jammer voor
de vreemdelingen dat in het laatst van
de week vele gedeelten der bloemen wer
den afgesneden. Vele kransen werden
van de afgesneden bloemen gemaakt en
de fietsen werder er mee versierd.
’t Was Zondag één bloem al bloem.
het niet toejuichen, dat
machines benut worden.
kunnen ontkennen daf
Het voorprogramma was deze avond
zeer goed verzorgd. Prachtige natuur
opnamen.
De hoofdschotel voor dezen avond
was de film „Victor en Victoria” een
film die ons was aangekondigd als een
buitengewoon komische film. Nu aan die
hooggespannen verwachting heeft deze
film niet beantwoord, naast enkele zeer
aardige gedeelten is er ook veel in deze
film wat onder de middelmatige humor
gerekend moet worden. Overigens een
film van onschuldigen aard, waarvan het
technisch gedeelte uitstekend verzorgd
was.
van den heer E. Stoffels, even buiten ons
dorp aan de Bolswardervaart.
De chauffeur-eigenaar Jan Althof, van
Pingjum, vrachtautodienst op Bolsward
had goederen aan de molen afgeleverd
en moest daar keéren en daar de ruimte
tusschen de molen en de Bolswarder
vaart zeer beperkt en miniem is, geraak
te bij het achteruitrijden de auto in de
vaart, terwijl op de kant van de wal een
oude lange dikke molenroede lag, dié
eveneens medegesleept werd in de vaart.
De chauffeur wist nog op ’t nippertje
uit de cabine te springen.
Persoonlijke ongelukken hadden niet
plaats, maar het was een slechte en scha
delijke dag voor Althof.
Een paar uur later werd de auto door
een kraanwagen van Van der Werf uit
Bolsward weer op het droge gebracht.
30 April 1934.
Hedenmorgen had aan de openbare la
gere school alhier het afscheid plaats
van mej. J. Westerbaan, die tengevolge
van de verhoogde leerlingenschaal met
ingang van 1 Mei op wachtgeld wordt
gesteld.
Tegen het einde van de schooltijd
verzamelden leerlingen en personeel zich
4 ruiters.
Leerlingen
laagste klas voorop.
Leerlingen R.K. Meisjesschool,
laagste klas voorop.
Leerlingen R. K. U. L. O.-school,
meisjes voorop.
Muziekkorps (het Sted. Muziek
corps).
R.K. Meisjes-patronaat.
R.K. Jonge Boerinnenbond.
Katholieke Jongens Centrale.
Jonge Werkman.
Katholieke Jeugd Vereeniging.
Mgr. Brandsma in een landauwer.
R.K. Kerkbestuur.
De Roomsche Garde.
R.K. Vrouwenbond.
Hierbij sluiten zich aan:
Maria-vereen. en R.K. Boerinnen
bond.
R.K. Werkliedenvereeniging (inbe
grepen alle vakvereenigingen en
onderafdeelingen).
R.K. Middenstand.
Hierbij sluiten zich aan:
Algem. Boeren- en Tuindersbond,
het Kruisverbond, Collectanten
college, Bond voor Groote Gezin
nen, Fietsbedevaart naar Dokkum,
Stille Omgang en voorts alle nog
niet bij name genoemde vereeii-
gingen.
2 ruiters.
Deze stoet zal zich dan langs Jonge-
mastraat en Groote Dijlakker begeven
naar de tegenwoordig in gebruik zijnde
Kerk, waar een kort Lof gehouden wordt.
Dinsdagmorgen zal te ongeveer 10 uur
de nieuwe kerk voor de genoodigden
worden opengesteld tot het bijwonen
der plechtige inwijding.
’s Avonds half negen zal er dan we
derom een kerkdienst in de nieuwe kerk
gehouden worden, waaronder een feest
rede van den Z.Eerw. Pater Methodius
Mulder. Verder orgelbespeling en zang.
29 April 1934.
Naar ons ter oore kwam heeft de ge
meente Wonseradeel bouwterrein aan
gekocht naast de villa van wijlen P. S.
Tolsma aan de Bolswarderstraat alhier.
Dat hier groot gebrek is aan goede
burgerwoningen blijkt wel uit het feit,
dat een der onderwijzers aan de u. 1. o.-
school genoodzaakt is zich met 12 Mei
a.s. te Bolsward te vestigen.
Ook kan worden gemeld, dat er vanaf
1 Januari j.l. een vacature is aan de u.l.o.
school, die tot heden niet vervuld kon
worden. Wel zijn er bevoegde sollicitan
ten, doch die zijn getrouwd en woningen
zijn niet beschikbaar en dat is toch wel
een abnormalen toestand.
Ook woont er reeds al eenigen tijd een
ambtenaar in de Doopsgez. pastorie, ook
om dezelfde reden als boven.
Deze toestand kan niet blijven voort
duren. We zien nu met verlangen naar
de nieuwbouw uit en wel liefst zoo spoe
dig mogelijk en hopen, dat de gemeente
de hand aan de ploeg zal slaan, daar
van particulieren in deze crisistijd niets
te verwachten is.
Er is reeds vaak op gewezen, hoe de
werkeloosheid meer en meer een perma
nent verschijnsel in onze maatschappij
dreigt te worden, omdat wij dank zij de
snelle machinale productie niet meer alle
handen noodig hebben.
Dat is natuurlijk alleen waar, indien
de behoeften onzer maatschappij zich
niet, of althans in niet zeer groote mate
uitbreiden. Geschiedt dat wel, dan ver
andert de zaak en is het best mogelijk,
dat wel weer voor allen arbeid beschik
baar zal zijn. Nu is het wel eigenaardig,
dat de machine, die mede schuldig staat
aan de groote werkloosheid van thans
ook steeds degeen is geweest, die de hoe
veelheid arbeid heeft doen toenemen.
Hierin zit een zekere tegenstrijdigheid,
die echter slechts schijnbaar is.
De wereld streeft naar vooruitgang,
naar groote productie met minder in
spanning. Het zware werk dat door ma
chines in plaats van door menschen kan
worden gedaan, beteekent ongetwijfeld
vooruitgang, mits men het noodzakelijke
evenwicht niet uit het oog verliest. Nie
mand zal het menschonteerende willen
ontkennen, dat er bijvoorbeeld ligt in het
kolentremmen door menschen die daar
van hun beroep maken en dag in, dag
uit niets anders doen dan in het ver
stikkende kolengruis zakken met kolen
van het pakhuis in het schip storten en
niemand zal
daarvoor nu
Niemand zal
geestdoodende arbeid het best door ma
chines kan worden verricht en dat de
mensch daardoor bestemd kan worden
voor hooger werk.
Zeker; men moet echter iet uit het oog
verliezen, dat de machine begint met
menschen werkloos te maken en dat voor
deze werkeloozen niet onmiddellijk en
zeer zeker niet automatisch nieuw werk
te vinden zal zijn. Intijden van hoog
conjunctuur is deze overgangstijd korter,
in tijden van inzinking of van depressie
is het invoeren van werkbesparende ma
chines een ramp, zij het ook, dat deze
tijdelijk is. De geschiedenis heeft tot dus
verre geleerd, dat de machine op den
langen duur aanleiding is geweest tot
zeer krachtige werkverruiming; nieuwe
behoeften werden gekweekt en de ge-
heele bevolkingstoename die in de laat
ste decennia, met uitzondering van de
oorlogsperiode substantieel is geweest,
vond hoofdzakelijk in de industrie, em
plooi.
Een mensch echter leeft niet alleen
voor het nageslacht, voor de toekomst.
Hij heeft ook eigen behoeften; hij streeft
ook naar eigen welvaart! Wanneer hij
ziet, dat de machine hem en daardoor
zijn gezin werkloos maakt en dat niet
onmiddellijk nieuw werk gevonden kan
worden, dan wordt hij ontevreden, dan
eischt hij voor zich het recht tot werken
op. Steunverleening is dan slechts een
surrogaat om de hoogst noodzakelijke
behoeften te kunnen bevredigen, maar
zij verschaft niet het levensgeluk, dat in
den productieven arbeid te vinden is.
Men heeft dus te maken met 2 proble
men. Het eerste probleem is: „hoe kan
werkbesparend worden gearbeid, opdat
met minder moeite een grooter productie
kan worden verkregen, zoodat ook de
algemeene welvaart erdoor kan toene
men” en het tweede probleem, dat er
doorheen geweven is: „hoe kan in deze
te werk worden gegaan zonder het be
staande evenwicht ruw te verstoren.”
Het vergeten van het tweede probleem
geeft aanleiding tot een onjuist inzicht
in de verhouding tusschen mensch en
machine. Het niet waken voor een
gchroffe evenwichtsverstoring maakt, dat
de machine in vele gevallen voor een
vijand van den mensch wordt aangezien,
terwijl deze in werkelijkheid een vriend
moest zijn.
De overheid heeft te dezen opzichte
een taak. Natuurlijk mag zij den vooruit
gang niet tegenhouden, maar zij kan on
tegenzeggelijk zorgen voor matiging in
het ontwikkelingsproces. Zij moet besef
fen, dat de machine er is voor den
mensch en dat de mensch er niet is voor
de machine. Vermoedelijk is de vlugge
opeenvolging van werkbesparende ma
chines, die wij de laatste decennia heb
ben te constateeren, oorzaak van de
structureele wijziging in ’t economische
leven, welke zich aan het voltrekken is.
En wanneer dit niet de eenige oorzaak
mocht zijn, hetgeen natuurlijk niet is
aan te nemen, omdat ons leven door tal
rijke krachten wordt beheerscht dan
is de machine toch wel voor een groot
er aan schuldig. De roep naar
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
JAARVERGADERING
CHR. ORANJEVEREENIGING.
Maandagavond hield de Chr. Oranje-
vereieniging haar jaarvergadering in de
feestelijk ingerichte zaal van „Ons Ge
bouw”.
Het gezamenlijk zingen van Psalm 100
vers 1 en 4 legt de saamhoorigheids-
idee vast. Vervolgens leest de voorzittei
D. B. Eerdmans Psalm 21 en gaat voor
in gebed.
Een inleidend woord volgt, waarin
wordt gewe'zen op het verscheiden van
de Koningin-Moeder, hetwelk oorzaak is
dat thans geen grootsche herdenking
kan plaats hebben van de 25ste geboor
tedag van de Prinses. Het heeft in de be
doeling gelegen om een film te velrtoo-
nen deze avond en er een echte Oranje-
avond van te maken. Maar dit moet thans
op bescheiden voet gebeuren.
Het jaarverslag van den secretaris en
dat van den penningmeester wordt hier
na gegeven. Het batig kas-saldo be
draagt f82.11.
Wegens vertrek van de heeren Ebens
en Bakker zijn twee bestuursplaatsen
opengevallen, die na stemming worden
ingenomen door Ds. Broekema en Ds.
Polman.
Ds. Broekema spreekt hierna een kort
woord, waarin hij gedenkt het groote,
dat God heeft gegeven in Oranje. Hij
ziet het Nederlandsche volk als een groot
gezin. Dit eenheidsgevoel wordt gemist
■in een republiek. God, Nederland en
Oranje, de band door de geschiedenis
gelegd, gegroeid en bevestigd, kan niet
dan met ernstige gevolgen worden ver
broken.
In de pauze, hierop volgend, geven
verschillende aanwezigen zich op als lid.
Burgemeester Praamsma, die in de
pauze binnenkwam, spreekt nog een
kort woord, waarna Ds. Polman het
spreekgestoelte betreedt.
Spreker wijst op de drievoudige zegen
die Nederland in Oranje is geschonken,
in de historie, het heden en de toekomst.
Deze punten worden nader uitgewelrkt.
Spr. eindigt met den wensch, dat, wan
neer Juliana aan de regeering komt, zij
de lijn zal volgen, door alle Oranje
vorsten gehouden.
Aan de leden wordt nog een foto van
Koningin Emma uitgereikt, waarna de
heler Ebens een hartelijk afscheidswoord
wordt toegesproken.
Ds. Polman sluit met dank aan God.
Het samenzijn werd afgewisseld doot
gemeenschappelijk gezang uit een aan
wezige liederenbundel, terwijl het zen-
•dingskoortje van den heer Molenaar zich
verdienstelijk maakte door enkele liede
ren te zingen.
t Maandagavond werd door de Vrije
Groep een vergadering belegd in Café
Voorwaarts, waar als spreker optrad
Jo de Haas.
De Voorzitter opende deze niet erg
druk bezochte vergadering met een
woord van welkom tot de spreker en de
aanwezigen.
Reden tot feestvieren, aldus Jo de
Haas, is er niet, en dat is ook volkomen
in strijd met het karakter van den 1 Mei
dag, die voor het eerst gehouden werd
in 1890 en bedoeld was als een wapen
schouw.
Sinds dien dag zijn de 1 Mei dagen
gegroeid wel in de lengte, maar niet in
de diepte. In socialistische beteekenis
zijn zij af genomen. De 1 Mei dagen
werden dienstbaar gemaakt aan het
parlementisme en daardoor aan het
stembiljet-
Toen in 1914 de historische dag
kwam dat het socialisme had moeten
bewijzen waartoe het in staat was, toen
sloot het Marxistisch socialisme de
godsvrede met de bourgeoisie.
Het was onder aanvoering van Do-
mela Nieuwenhuis, dat de revolutionaire
anti militairisten stand hielden.
Toen in 1918 het kapitalisme in el
kaar stortte en daardoor nieuwe moge
lijkheden ontstonden ten gunste van een
nieuwe wereldorde, die van het socia
lisme, hebben de arbeiders wederom een
verbond gesloten met het kapitalisme
en internationaal de kapitalistische orde
helpen opbouwen. Als belooning heb-
29 April 1934.
Heden, Zondag, had alhier in de Ned.
Herv. kerk de herdenking plaats van het
feit dat deze kerk in dit jaar 300 jaar
bestaat.
De predikant, ds. D. T. Los, sprak eep
herdenkingsrede uit naar aanleiding van
Ps. 77 6. Hij liet eerst het licht vallen
op het riddertijdvak, waaraan de steenen
vloer van de kerk herinnert. Trots krijgs
haftige daden bleef toch altijd hef ver
langen bestaan naar een hooger leven,
waaraan spreker enkele woorden wijdde.
Hij zag dit voor zich in de op het
kerkhof te Witmarsum gevonden steenen
doodkist en de kleine klok uit 1405, over
blijfselen van de oude, aan Bonifacius
gewijdde Roomsche kerk.
De Hervorming liet in het dorp haar
sporen al spoedig zien. Zij vond in 1634
haar zichtbare uitdrukking in de nieuwe
kerk, gebouwd door timmerman Ide Wij-
bes uit Pingjum. Er stond een niet te
hooge spitse toren op en er was een con
sistoriekamer aan verbonden. Alles was
van binnen eikenhout en waarschijnlijk
waren er glas in lood ruiten.
Tjaerd van Aylva, een edelman uit dit
uit Witmarsum afkomstig ge
slacht, liet de kerk als kerkvoogd zetten
en verschafte voorloopig het geld. Dertig
jaar later kwam er een hooge spitse to
ren op te staan en na den Franschen tijd
het koepeltje, dat de kerk nog siert.
De predikant zag in dit koepeltje
minder deftig dan den hoogen toren
het zinnebeeld van de burgergemeen-
schap die de zorg voor de kerk heeft
overgenomen van het adellijk voorge
slacht.
Met een opwekking om in denzelfden
lijn te blijven voortwerken besloot hij zijn
rede.
Ds. J. Vink, voorzitter van het Prov.
Kerkbestuur van Friesland en Burge
meester Weerstra van Wonseradeel
spraken daarna een woord van geluk-
wensch.
28 April 1934.
Hedenmiddag had in het gemeente-
gymnastieklokaal van de school voor
L. O- en U. L. O. alhier een onderlinge
wedstrijd plaats tusschen de navolgende
vier turnvereehigingen „V. en O.” Ping-
jum-Witmarsum, „Sparta” te Arum „Fe
licitas” te Sexbierum en „M. G. V.” te
Makkum.
Gehouden werd een vijfkamp voor
Heeren en idem voor Dames. Voor hee
ren vrije oef., verplichte ring-oefeningen,
eigen ring-oef., verpl. brug-oef. en
eigen brugoef. Voor dames vrije oef.,
verpl. rekoef., eigen rekoef., verpl. brug
oef. en eigen brug-oef.
Na een zeer geanimeerde kamp werden
de prijzen als volgt behaald:
1ste prijs, zilv. lauwerkrans plus ver-
een.-med.: ,,V en O.” met 426 J/2 pnt.
2de prijs, vereen.-med.: „Felicitas”
met 408 i/2 pnt.
3de prijs, vereen.-med.: „M. G. V."
met 355p2 pnt.
4de prijs, vereen.-med.: „Sparta” met
317 pnt.
Sparta was zeer gehandicapt door on
vermijdelijke absentie van leden. Voor de
beste individueel® prestaties waren zil
veren medailles uitgeloofd.
Uitslag. Dames:
1ste prijs: A. de Vries van „V. en O.”
met 44 pnt.
2de prijs: A. Bosch van „V. en O.” met
36/2 pnt.
3de prijs, na loting met A. van der
Schel en A. Wijnstra, „Sparta” (beiden
36 pnt).
Heeren.
Hoogste punten buiten mededinging: F.
van der Vliet „V. en O.” met 40>/2 pnt.
1ste prijs: na loting J. de Jong „Felici
tas” met 38 pnt.
2de prijs: A. Braan „Felicitas" me!
38 punten.
3de prijs: J. Mildriks „Felicitas” met
37 punten.
De wedstrijd, die door omstandigheden
eerst om half zes aanving, had een vlot
verloop en eindigde om ruim 8 uur
Waarna op de bovenzaal van hotel Hof-
stra de heer de Jong van Arum de diver
se prijzen uitreikte.
Het verdere gedeelte van den avond
was aan Tepsichore gewijd.
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland l’/2 ct.
Buitenland 2>2 ct.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
[Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
I -I
jóden,
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
