minister marchani's zorgen.
s
IA
SL
.«e
I LEEUWARDEN L|
UI.U.H.WERFF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
s
De nerisnijü van een
uionderscnoone weemoedigheid.
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
I
A
8
Stadsnieuws.
he
Uit den Omtrek
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
30— Jaargang
Woensdag 12 September 1934
No. 72
en
Telefoon No. 12
Kimswerd
e
M van
Wordt zoo-zó? Of blijft alles zoo-zoo.
d. Berg, E. Stelling-
Waar we ons druk over maken.
zich
Makkum
en
m.
ct.
wor-
g
Witmarsum
e
1
t
L. Crt.
Arum
t
i
i!
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
Speciale inrichting voor
Advor te n tiö n per regel
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
e
i
Bij beschikking van den Minister van
Defensie is aan Ynte Postma, dienst
plichtige der lichting 1933 uit de gem.
Wonseradeel, won. te Makkum, met in
gang van 1 October 1934, voorgoed vrij
stelling van den dienstplicht wegens
kostwinnerschap verleend.
MUZIEK.
10 September 1934.
Het muziekkorps „Wubbenus Jacobs”
behaalde op het concours te Wijckel in
de 4de afdeeling een tweede prijs, met
160 punten.
Het corps staat onder leiding van den
heler Y. Visser te Franeker.
Voor het corps dat in den laatsten tijd
aan geen concoursen deelnam, is dit weer
een mooi begin.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 20 graden.
t
i
e
•iLEVERTR.
4 1
DE PALING IN HET IJSSELMEER.
Met de visscherij op het Ijsselmeer
pchijnt het sedert de afsluiting toch iets
mee te vallen. Voornamelijk in den laat
sten tijd is het erg druk. Met de kust-
visscherij wordetn beste resultaten be-
reikt.Voornamelijk met de palingvissche-
rij. Verscheidene Urker visschers ziet
men in den laatsten tijd langs de Frie-
sche kust dit bedrijf uitoefenen en wel
door middel van de z.g. Kuil.
pd.
Ip
ens
?en
1??
brl-
tijn.
iat,
r
d
u
e
s
DRAlSlflA-vAN-VALKENBURG'S*'
A -1 F\/FDTOywL
Prijs verlaagd tot 70 ct.
10 September 1934.
De Koninginne Vereeniging hield he
denavond een vergadering op de boven
zaal van den heer S. Tolsma.
De voorzitter, de heer H. B. Amels,
opende deze op de gebruikelijke wijze
waarna de heer R. Bergsma, seer., de
notulen leest der laatste ledenvergade
ring. Deze worden onveranderd goedge
keurd.
De heer R. P. de Boer, penningm., doet
rekening en verantwoording waaruit
blijkt, dat de inkomsten f 269.47 en de
uitgaven f 253.24’/2 bedroegen, zoodat 'n
batig saldo van f 16.221/2 in kas was.
Door de heeren S. Tolsma, R. Bouma
en F. van der Feen werd het boek met de
bescheiden gecontroleerd en in orde be
vonden.
Uit de daarop volgende besprekingen
bleek, dat uitbreiding van het ledental
noodzakelijk is, wil men zeker zijn van
een jaarlijks Koninginnefeest.
deze aarde heeft vervuld, niet iets over
weldigends?
De herfst heeft zijn eigen bekoorlijk
heden het is geen zomer en geen win
ter, maar hij heeft van beide iets. In zijn
gaven ligt niet de overdadigheid van den
zomer, noch de schrielheid van den win
ter, maar hij is vol goedertierenheid. Is
het niet juist de herfst, die ons den rij
ken voorraad appelen, peren en vele an
dere vruchten schenkt?
Aan den anderen kant heeft de herfst
ook zijn nadeelen. Het kan juist in dezen
tijd reeds aardig spoken en een vuurtje
en een extra-deken op het bed zijn dan
heusch geen overdaad. Maar op hef
oogenblik zijn er menschen te over, die
zich deze noodzakelijkheden niet kunnen
veroorloven en al blij zijn zich misschien
in den winter van brandstof en andere
zaken te kunnen voorzien, die in den
herfst min of meer een luxe voor hen
beteekenen. Laten wij zoo mogelijk voor
deze minder goed bedeelde broeders iets
doen.
Meer dan de eerste Januari en meer
dan de lente, waarop zoovelen het jaat
wilden zien ingaan, beteekent de herfst
een begin voor ons allen. Voor den land
bouwer gaat na het binnenhalen van den
oogst een nieuwe periode van opbouw
in; den zakenman wacht, nadat de va-
cantie de hem zoo noodige rust geschon
ken heeft, weer een jaar vol problemen
en moeilijkheden, en ook voor de stu-
deerende en schoolgaande jeugd wordt
met den herfst een nieuw lesjaar inge
luid. Laten wij dit tijdperk met frisschen
moed ingaan I
JUBILEUM VAN DER KLEI.
Vrijdagavond bracht het Sted. Mu
ziekcorps aan den heer P- D. van der
Klei een serenade ter gelegenheid van
zijn 25-jarig raadslidmaatschap.
,’s. Avonds had in de raadszaal de hul
diging plaas door B. en W. en de raads
leden.
De Burgemeester sprak den jubilaris
toe en wenschte hem nog een lange
;eeks van jaren dezelfde ijver en am
bitie als raadslid toe.
Vervtoffeens werd door verschillende
heeren het woord gevoerd. Behalve
bloemstukken ontving de heer Van der
Klei verschiljende cadeaux, waaronder
een teekening van het stadhuis, vervaar
digd door den heer T. van der Meer.
KATH. BOEREN- en BOERINNENDAG.
VAN DE A. B. T. B.
De autobussen die vanmorgen uit de
geheele provincie aankwamen voorspel
den een druk bezochte vergadering.
Nadat dan ook ’s morgens in de nieu
we kerk een plechtige mis was opgedra
gen en van de koffietafel genoten was,
stroomden allen naar de Doelezaal waar
om twee uur de vergadering begon.
De heer H. J. Ganzeboom van Nijme-
jgen spreekt hier eerst een begroetings
woord, waarna de heer H. Ruijter, alg.
seer, van den A. B. T. B. en lid van
de Eerste Kamer, zijn onderwerp behan
delt: „Het Katholieke Boerenvolk in de
branding”.
VOETBAL.
C. A. B. IV—Bolsward 1-6.
De verwachting, dat deze wedstrijd
door veel publiek zou worden bijge
woond, is niet bewaarheid.
Veel hebben de thuisblijvers niet ge
mist, immers door het gladde veld was
de balcontróle zoek. Bijna geheel de
wedstrijd is Bolsward in de meerderheid
geweest, het schieten van de voorhoede
was echter bepaald slecht, prachtkansen
gingen verloren. Toch gelooven we, dat
Bolsward zich in de competitie een be
hoorlijke plaats zal weten te veroveren.
C. A. B. IILeeuwarden IV 1-2.
Voor de rust was het een aantrekke
lijke wedstrijd, met Leeuwarden iets in
de meerderheid.
De beide keepers werden nu en dan
danig aan den tand gevoeld, maar ver
richtten hun werk op behoorlijke wijze.
Na de rust weet de rechtsbinnen van
C. A. B., na goed doorgeven van de
linksbuiten een goed doelpunt te maken
1-0.
Al spoedig weet Leeuwarden, daar de
achterspelers twijfelen aan te vallen, de
achterstand in te halen. 1-1.
Een kwartier lang gaat het spel vlug
heen en weer, dan weet een der voor
hoedespelers van Leeuwarden in zuivere
buitenspelpositie de stand op 12 te
brengen.
Als een kaartenhuis stort dan het spel
van C. A. B. in elkaar.
De backs en de middenlinie verstaan
elkaar niet meer, vooral de middenlinie
loopt onvoldoende mee, waardoor ge
vaarlijke momenten ontstaan. Dit moet
anders, zij trekt tevens te veel mee in
den aanval, wat, indien de tegenpartij
ook nog sterker is, steeds noodlottig
wordt.
Het aantrekkelijke van het spel is
thans heelemaal verdwenen, ieder is blij
als de scheidsrechter het einde fluit, eri
Leeuwarden verdiend heeft gewonnen.
Scheidsrechter van W. hebben we wel
eens beter gezien, legio handsballen wer
den er gemaakt, die zijn aandacht ont
gingen.
Het was dus een slechte dag voor
C. A. B., gelukkig wisten de jongeren de
eer eenigszins te redden.
C. A. B. I adsp. en C. A. B. II adsp.
speelden n.l. te Sneek tegen Black Boys
I adsp. en Black Boys II adsp. gelijk,
resp. 4-4 en 2-2.
9 September 1934.
De kaatsvereeniging „Witmarsum”
afd. N. K. B. hield heden van leden boven
de 35 jaar een wedstrijd, waaraan 11
parturen van drie personen deelnamen.
1ste prijs: Dj. Yntema, R. Zaagmans
en S. Katstra.
2de prijs: H. Zijlstra, A. Wijbenga en
J. Zaagmans.
3de prijs: R. Yntema, P. Obbema en
E. Tjeerdema.
We vragen ons af, waarom ons volk
in dezen tijd, waarin zooveel belangrijke
vraagstukken van leven en bestaan aan
de orde zijn, die spellingverwarring niet
kon worden bespaard. Nu verschijnen
krantenartikelen en zelfs boekwerkjes
over het dilimma of zoo zó moet ge
schreven gaan worden, dan wel of we
alles zoo-zoo kunnen laten.
Straks begint ’t parlementaire Nieuw-
AFSCHEID EN INTREDE.
Het afscheid van ds. E. Broekema,
pred. bij de Vereen, voor Evangelisatie
alhier, is bepaald op 7 October, zijn in
trede te Doorwerth-Heelsum op 14 Oct.
Als bevestiger hoopt op te treden ds.
O. Molenaar te St'. Pancras.
10 September 1934.
Gisteravond ongeveer 8 uur, had te
Breezand een vreeselijk ongeluk plaats.
De heer Anne Herder, wonende te
Julianadorp bij Den Helder, stond met
zijn motorrijwiel, waarop ook zijn echt-
genoote zat, op den weg, zonder ver
lichting.
Een der autobussen van den heer G.
Dijkstra te St. Anna Parochie, waarvan
de bestuurder de motor niet of te laat
zag, reed meit een flinke vaart boven op
de motor.
De heer Herder was op slag dood, ter
wijl zijn echtgenoote levensgevaarlijk
werd gewond.
Marechaussee en dokter uit Makkum
waren spoedig op de plaats des onheils.
De vrouw is vervoerd naar heit zieken
huis te Sneek, het lijk van Herder naai
Den Helder.
De man was vermoedelijk bezig zijn
lantaarn op te steken.
AFSCHEID Ds. KAKES.
Voor een dicht bezet kerkgebouw
hield ds. Kakes, Geref. predikant te Mak
kum, Zondagavond in verband met zijn
aanstaand vertrek naar Bedum, zijn af-
scherdspredikatie, naa< aanleiding van
Handelingen 20 31.
Na afloop zijner prediking bracht de
scheidende predikant dank aan het ge
meentebestuur voor zijn aanwezigheid,
benevens aan de ringbroeders en verdere
genoodigden.
Namens den kerkeraad sprak de heer
O. Politiek ds. Kakes toe, hierbij bracht
hij hem dank voor het vele werk, dat de
predikant ten bate der gemeente had ver
richt. Spreker deelde voorts medei, dat
een groot deel der gemeente het heen
gaan ten zeerste betreurde. Ds. van Loon
sprak namens de classis Bolsward,
woorden van dank en waardeerLig.
Op diens verzoek zong de gemeente
den vertrekkenden leeraar het eerste vers
van den 20sten Psalm toe.
Nadat ds. Kakes de verschillende spre
kers had bedankt, werd de dienst met
gebed beëindigd.
De zomer gaat afscheid van ons ne
men, de herfst staat weer voor de deur
alle teekenen wijzen daarop. Het
duister ziet weer kans stukje bij stukje
en dag na dag een deel van het zonlicht
te veroveren; de bladeren der boomen
die van een frisch groen in een geell-
bruin zijn omgetooverd, dwarrelen de
een na den ander van hun hoogte naar
omlaag; bij café’s en restaurants met ’n
buitenzitje ziet men tafels en stoelen
weer naar plaatsen vervoeren, waar zij
minder aan de kuren van het Nederland-
sche herfstweer zijn blootgesteld; in de
badplaatsen gaat men na een druk sei
zoen welverdiende rust genieten; ja,
zelfs kan men voor de etalages van
eenige bonthandelaren, die er op uit zijn
vooral toch niet te laat te zijn, de winke
lende dames reeds de uitgestalde pels
mantels zien bewonderen.
Voor het platteland is de overgang
weer geheel anders dan voor de groote
steden. De bewoners van het land zoe
ken het, na den dagtaak, weer binnens
huis en gaan al een uurtje: vroeger naar
kooi, terwijl de groote-stedelingen nu
niet meer ’s avonds hun tochtje naar
bosch en veld en strand maken, maar
afleiding zoeken in de helverlichte win
kelstraten om of de mooie etalages der
magazijnen te bezichtigen, of zich te
begeven naar theater, bioscoop en an
dere oorden van stadsvermaak.
Het gedeelte van de herfst, dat in Sep
tember en October valt, kan nog rijk zijn
aan mooie dagen en het zijn juist deze
dagen, die ons, zoo wij het voorrecht
genieten ze in de vrije natuur te kunnén
doorbrengen, den indruk van een zoo
onbezonken rust geven, zooals de zo
mer in heel zijn weelderigen overdaad
niet vermag. De herfstdagen hebben iets
weemoedigs, zeggen de pessimisten.
Goed, maar zij zijn dan toch van een
wonderschoons weemoedlghlelid. Zeker,
men ziet al het schoone en goede, dat
de zomer zoo vermocht te bieden, af
sterven, maar ligt ook in het heengaan
van een groot mensch, die zijn taak op
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
wuarln opfjenomen
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
jaar; dan krijgen we een Troonrede te
hooren met vermoedelijk nieuwe belas-
tingverhoogingen en een millioenen-nota
te lezen, welke den staatsburger het
koude zweet op het voorhoofd doet pa
relen.
En toch zullen we misschien aller
eerst de noodige spellings-interpellaties
tp behandelen krijgen, dank zij Marchant.
Ons volk, de massa, verarmt door
werkloosheid, loonsverlagingen, nieuwe
belastingen en duurtegolf, maar.we
leuteren in krant en parlement over zoo
of zo en over vleesch of vlees, visch oi
vis, terwijl de massa straks geen geld
meer heeft om vleesch of vle'es, visch
of vis te betalen.
Het heet, dat de regering zeer ernstig
een nieuwe indirecte belasting over
weegt, n.l. om een kwartje te heffen van
elke kilowatt voor huishoudelijke doel
einden verbruikte electriciteit.
Dót zou iets vreeselijks zijn, duizend
maal erger dan de vraag of we „zoo”,
dan wel „zó” moeten schrijven.
Ons volk is bezig te verpauperen en
dat wel mede door de vele indirecte be
lastingen, welke op de armsten, dikwijls
reeds positief zwaarder drukken dan op
de beter gestelden, maar relatief zelfs i
haast onduldbaar zwaar. We wijzen op
de accijnzen op suiker, vleesch, vetten,
op aardappelentoeslag, enz. Vele gezin
nen teren weer als in een vorige eeuw
op brood en aardappelen, ondervoeding
komt weer te lezen op de gezichten der
jeugd.
En moeten die armen nu straks ook
nog gestraft gaan worden met ’n kwartje
belasting voor een kilowatt aan lichtver-
bruik?
Moeten de armen gedoemd gaan wor
den om een 18-kaars-lampje in hun fit
ting te schroeven, omdat de armoe geen
licht kan lijden? Moeten de ondervoede
kindertjes ’s winters vroegtijdig naar bed
worden gejaagd, omdat de staat het licht
tot weelde heeft verklaard?
De belangstelling voor dergelijke
vraagstukken mag niet ten onder gaan in
het geroezemoes over Marchant’s spel-
lings-spelletje. Of we „zoo” eens „zó”
zullen gaan schrijven, zal de natuurlijke
groei van onze taal op den duur wel uit
wijzen.
Maar of de massa als gevolg van de
economische ellende geheel verpauperen
moet, dan wel of we haar daarvan ge
meenschappelijk moeten trachten te red
den, dót is een kwestie, welke we niet
zóó-zóó kunnen laten, doch waarvoor de
aandacht en interesse van heel onze
maatschappij in al haar geledingen moet
worden leyendig gehouden.
„O. V. C.”
Bovengenoemde vischclub hield Zon
dag 9 September hand 5de? wedstrijd.
Daar kort voor het vertrek een onweef
woedde, was de vangst zeer onbevredi
gend.
Slechts 10 baarzen boven de maat
werden gevangen.
De prijzen werden als volgt gewon
nen:
1ste prijs: B. Wolthuizen, met 4 baar
zen, resp. 20, 18’/2, 18^2 en 18 c.M.
2de prijs: J. Bonnema, 1 baars van
26 >/2 c.M.
3de prijs: A. van Kouteren, 1 baars
van 20’72 c.M.
4de prijs: P. de Jong, (na loting) 1
baars van 20’/2 c.M.
Terwijl verder de uitslag was: 5de:
D. Kamstra; 6e J. Molenaar en 7e J. Ste
vens.
Laten we hopen dat de volgende en
laatste wedstrijd een succes mag
den.
9 September 1934.
Aan de heden hier gehouden kaats-
partij werd door 13 parturen in de oud
ste en door 14 in de jongste klas deel
genomen.
De uitslag was als volgt:
Oudste klasse (boven 35 jaar):
1ste prijs: J. van der Zee, E. Helfrich
en Fr. Kooijenga.
2de prijs: J. K. Westra, I. van der
Meer en W. Weidema.
3de prijs: Dr Helfripty
Straten en G. Goinga.
4de prijs: D. v.
werf en H. K. Westra.
Jongste klasse:
1ste prijs: O. Dijkstra, Joh. Sj. Brunia
en M. Cozijn.
2de prijs: Jac. Harkema, J. Bouma en
S. Sipma.
3de prijs: K. Aukema, Sj. Cozijn en
S. Roosma.
4de prijs: W. Helfrich, L. Munniksma
en D. van Seist.
Tot koning werd uitgeroepen in de
oudste klasse J. van der Zee; in de jong
ste O. Dijkstra, die daarvoor resp. een
medaille en een sigarenkoker ontvingen.
Onderwijl de massa verarmt en nieuwe
lasten aan haar worden
opgelegd.
Minister Marchant is bezig
„naam” te maken in zijn nieuwe ambt.
De vervulling van dat ambt is een eer
zuchtig levensideaal van den heer Mar
chant geweest en we kunnen ons voor
stellen dat hij, eindelijk op hoogen leef
tijd het doel van zijn streven bereikt
hebbende, thans ook de dwangbehoefte
gevoelt om zijn niet onverdienstelijke
carrière te beëindigen met een knallend
politiek vuurwerk, waarvan de schitte
ring nog jaren zal heugen.
Ook een goed vuurwerk echter eischt
gedegen voorbereiding en vooral gun
stige omstandigheden. Als een vuurwerk
ontstoken wordt in mist of regen en ter
wijl ook om andere redenen het publiek
in mineur is afgestemd, dan zal geen her
innering blijven aan schittering, maar
aan rook, ellende en narigheid.
Hetgeen de heer Marchant ons tot nog
toe als minister heeft vertoond, kan ons
maar weinig enthousiast stemmen. Hij
heeft ons volk een reorganisatie van het
onderwijs in uitzicht gesteld, maar het
geen hij wrochtte was nog niets dan af
braak; de reconstructie laat zich nog
steeds wachten. Als verzachtende om
standigheden kan gelden, dat de finan-
cieele omstandigheden van de schatkist
dwongen om aan de economische zijde
van het vraagstuk boven alles voorrang
te verleenen.
Geheel onnoodig echter lijkt ons de
haast, waarmee de heer Marchant ook
het spellingsvraagstuk heeft pogen op
te lossen met als voorloopig resultaat,
dat de verwarring op dat gebied thans
grooter is dan ooit te voren.
De z.g. spelling-Marchant is een com-
promis-spelling. Compromissen op taal
gebied komen ons op zich zelf volstrekt
ontoelaatbaar voor; de taal mag geen
„handeltje” worden, hetwelk men op
koopmanswijze tot stand brengt door ’1
verschil samen te deelen.
Taal is een levend iets; taalwijzigin-
gen moeten derhalve groeien. Eerst als
de groei zich heeft voltrokken, kan de
ontstane wijziging worden gedecreteerd
en vastgelegd.
Wanneer de geschoolde volksmassa
nog schrijft van „zoo” dan kan geen
commissie, geen regeering en geen mi
nister op een gegeven moment gaan ver
ordenen, dat we „zó” moeten gaan schrij
ven. Wie een wijziging of vereenvoudi
ging van de spelling wenscht, kan daar
propaganda voor maken en als de voor
gestelde schrijfwijze op de massa vat
blijkt te hebben gekregen, kunnen de
officieele instanties de nieuwe Helgelen
bij wet of decreet gaan vastleggen.
Dat is blijkbaar ook het inzicht der
regeering, welke geweigerd heeft om
minister Marchant’s voorstellen te aan
vaarden. Deze heeft daarop zijn zin
doorgezet in de beperkte mate, waartoe
hij middels zijn ambt als minister van
Onderwijs bevoegd was. De minister
heeft zijn spelling opgedrongen, als moe
tende worden gevolgd bij het afleggen
van bepaalde examens.
Wat oorspronkelijk als een vereen
voudiging was bedoeld, wordt voor de
studeerenden thans eene bezoeking en
eene verwarring, want ze moeten de
vereenvoudigde spelling kennen voor
hun examens en de spelling van De Vries
en Te Winkel om zich behoorlijk te kun
nen uiten in het gewone schriftelijk-
maatschappelijke verkeer. In het pu
blieke leven immers zal de oude spelling
in zwang blijven ja, zelfs de stukken
welke van de regeeringsdepartementen
en dus ook van het departement van On
derwijs uitgaan, blijven in de oude spel
ling gesteld.
DE JONG s NIEUWSBLAD
it
5
i
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
’n
ren
