Buitenlandsche Revue.
I
BRILLEN
nouemUepi Duiien en binnen...
III. V. O. UIER FF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
f HOFSTEDE 1
Tandarts Nijk
is Donderdag 15 November
AFWEZIG
1
30= Jaargang
Woensdag 14 November 1934
No. 90
jllllllllllDBIM
J
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Stadsnieuws.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD tF Telefoon No. 12
on
1F
nd
P-
P-
er
!0
en
L’LEEUWARDEN- Z
9
00
rrij
ïs-
js-
u-
00
Verschijnt Dlnsdags-
yrydagHavondö.
A dvo r t e n 11 n per regel
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
nd
nd
10
85
50
60
60
15
20
12
75
35
reeds lantg in de schuren. Op de stop
pelvelden krijgen de hazen het thans
met de jagers te kwaad en de. patrijzen
hebben een zwaren tijd, want men jaagt
hen op, waar men ze maar vindt. In de
bosschen is het thans kil en ongezel
lig. Hier en daar klinkt het geschreeuw
der uiltjes. Dieren ritselen tusschen de
takken, de boomen druipen en de sche
mering blijft als het ware hangen in de
takken, als het op het open veld reeds
lang licht is.
ten onverkocht en het batig saldo be
droeg slechts 8 millioen francs. Was de
kostprijs per lot waarschijnlijk te hoog,
ook de hoofdprijs' was niet sensationeel
genoeg. Men heeft thans een ander sy
steem ingevoerd. Het aantal loten is
beperkt tot één millioen, de prijs per lot
50 francs en de hoofdprijs 5 millioen
francs, gevolgd door 5 prijzen van ieder
één millioen. En wat zien we nu gebeu
ren? Het gokduiveltje zegevierde over
de geheele linie. In een recordtijd van
twee dagen was het geheele millioen lo
ten uitverkocht en reeds nu roept men
om loten voor de derde tranche.
Die Belgen hebben het dus nog een
graadje erger dan wij te pakken.
De Kerkstrijd in Duitschland staat nog
steeds in het teeken der belangstelling.
Schreven we de vorige week dat Rijks
bisschop Müller bij Hitler in ongenade
Speciale inrichting voor
7
5
5
6
7
5
6
6
7
5
4
2
3
3
2
1
1
1
0
1
3
1
1
2
2
0
0
2
O
0
2
3
1
3
5
6
6—20
4-21
65
Ier
we
tot-
kje
le
OPTICIÊN
GROOTZAND SNEEK H
VOETBAL.
C. A. B. KLOPT L. S. C. MET 6-1.
E^ndjdlijk heeft ons 1ste elftal haar
Bestaat er iets gezelligers, dan een
Novemberavond in de warme, verlichte
huiskamer? Buiten kléttert de regen, in
den schoorsteen huilt en fluit de wind
bijna nooit zijn wij ons zóó bewust
*van het geluk, een dak boven het hoofd
te hebben, dan in dit uur. Wij voelen
ons behaaglijk en zouden niet willen
De internationale gokwoede.
Nog steeds de Kerkstrijd
in Duitschland. Wat doet
Ribbentrop in Londen?
De strijd om het Saargebied.
Het nieuwe Fransche ka
binet. Het wordt in Spanje
rustiger.
Men zegt dat wij, Nederlanders, ge
weldige gokkers zijn. Zoo erg, dat we
bij het geringste meeningsverschil uit
roepen: wedden om dit of wedden orfi
dat.en trouwens wanneer de wet
gever door bepaalde maatregelen die
loterijlust moet beteugelen, dan is lit
een teekenend verschijnsel. Daarom heeft
onlze Staatsloterij nooit over te weinig
belangstelling te klagen en we zouden
ons misschien kunnen verwonderen, dal
dit melkkoetje niet nog wat meer wordt
uitgebuit.
Onder alle rangen en standen worden
de liefhebbers voor een lotje gevonden,
maar niet alleen in ons land.
We denken aan de Engelsche Sweep
stake. Voor vandaag echter wilden we
iets vertellen over diezelfde mentaliteit
bij onze Zuidelijke buren de Belgen. De
Minister van Koloniën had voor de
Kongo geld noodig en meende dit het
beste te bereiken dóór een koloniale lo
terij. De1 prijs van elk lot was 100 frank.
Het schijnt, dat deze prijs ook voor
de Belgische beurzen te hoog geweest
kinne dizze frage biantwirdzje mei ja.
Foaral nei it forskinen fen Heijermans
syn toanielwirk is ek ’t realisme yn it
Fryske toanielwirk nei boppe kommen.
Canne en mear oaren hawwe it Frys
ke toaniel forfryske. Men hat wol ris
sein, det Heijermans ’n tendenz skriu-
wer wier, mar det is net sa, hy wier de
skepper fen tsjinstellingen.
De frage: hwet wier Heijermans as
minsk? wol sprekker biantwirdzje litte
troch mevr, van Embden. Dizze karak-
ristyk troch mefr. van Embden telkens
en troch de sprekker yn ’t Hollansk
foarlêzen jowt in ünpartidige yndruk
fen de minske Heijermans, hwertroch
wy de kinstenaer düdliker ütbyld sjogge
en foaral syn hege morael en Ijeafde
for de evenmin|ske|.
Yn ’t twadde diel bihénnele de sprek
ker mear Heijermans en syn toanielwirk.
It toaniel det is de öfspegeling fen 't
minskelibben, lyts en great, goede en
ündogenske minsken, lyk as wy det yn
’e wrüld troch de dei sjen kinne.
Sprekker forhellet den inkelde episoa-
den üt Heijeirmans syn earste toaniel-
wirken en de striid om dizze nije tink-
bylden finder ’e minsken to bringen.
De krityk hat Heijermans net sparre,
ma ien ding hat de krityk ntet ynsjen
wollen; men hat fen Heijermans syn toa-
nielstikken allinnich mar it fofhaeltsje
nommen en net de geastlike ynhald, det
hwet ’n skriuwet oan ’e minsken to siz-
zen hat.
De haedsaek fen in toanielstik is nel
it forhaeltsje, mar de skeppende minske
dy’t der ütbylde is.
Heijermans wier in frjuchtber skriu-
wer. Sahwet 800 flaklandjes, koarte sa-
tiryske stikjes mei in faek djipsinnige ef-
tergroun, forskate romans, hwet üs hjoed
yn ’t bistek fen dizze lêzing past syn
toanielwirk, lyk as. Dora Kremer; Ge-
tho; inkele ienakters, as: Het puntje, den
het 7e gebod; Op hoop van Zegen; Het
pantser; Ora et Labora, wer in pear ien
akters, hweründer b.v.: Brand in de
Jonge Jan; De Buren, den hweir de Scha
kel, Bloeimaand, Allerzielen, Uitkomst,
Beschuit met muisjes, de Mei, Opgaan
de zon, De schoone slaapster, Gluck
auf, Robert en Bertram en Co., Eva Bon-
heur, De wijze kater, Dageraad, ensf..,
alles byien nommen fingefear 40 toaniel-
wirken.
Yn it tredde diel fen syn lêzing bi-
hannele sprekker mear yn it bysfinder
inkele toanielstikken om dêrby ütkomme
to litten de greate master dy’t Heijer
mans wier yn it skriuwen fen "e tsjin-
fctellingers.
Gettho de jonge Joad, dy’t omgong
hat me) in Kristen fanke en de Aide
Rabbi, fêsthfildende oan it Side Joadske
geloaf en seden.
Het 7de gebod, 'n minske tragyk 'n
Kathelieke jonge, opgroeid yn ’e Kath.
lear oer de hillichheit fen it houlik, diz
ze jonge, dy’t omgong kriget mei Lotte,
’n frommes fit it folk, ’n frommes ek mei
’n forline, 'n brok suvere Ijeafdei en der-
neist syn sister Gaaike mei hjar Krist-
lik houlik, hwet ’n finding wirden is.
Heyermans se|it net hwet goed ei
kwea is, hy jowt de tsjinstelling ora et
labora, It stik fen ’e fryske heide'.
Allerzielen, fen tsjerklike side öfkard,
as scoe Heyermans mei de godstsjinsi
de spot driuwe, de sprekker sjucht al-
linne de greate tsjinstelling dy’t yn dit
stik ütteikene is.
De fliegende Hollander, ’n pracht sa-
tyre, ek yn dit genre komt it great
minsklike fen Heyermans ta utering.
Sprekker beslüt syn lêzing mei Bloei
maand en de Schoone Slaapster.
In hertlik hantsjeklappen wier de bi-
leanning for de sprekker for syn sellige
praetjoun en de wirden fen tank him
üt namme fen „Nut” en „krite” brocht,
wieme mear as fortsjinne.
GOUD.
Goud, het slijk der aarde, voor de één
het geluk, voor een ander het ongeluk.
Goud, de oorzaak van reeds vele moor
den en onlusten.
Goud, dat was de titel van de film
welke gisteravond in „de Doele” draai
de. In de tijd der techniek-aanbidding
is het logisch dat ook de film industrie
zich daarbij aanpast. Karl Hartl, de re
gisseur van „Goud” heeft dat ook ge
voeld en daarvan partij getrokken.
Met behulp van machtige electrische
machines, alles omgeven door een ge
heimzinnige sfeer, experimenteert Hans
Albers, de ingenieur in deze film, om
door atoomverbrijzeling goud uit lood
te| maken.
Aangrijpend machtig is de technische
opzet van deze film. Doch niet alleen
techniek, maar ook een beetje liefde en
menschelijkheid krijgt men te zien. Bri
gitte Helm en Lien Deyers zorgen op
buitengewone wijze voor deze afwisse
ling.
DRAI5rtlA-vAN-VALKEhBURG'S--
e A •’iLEVERTRAAFi
Wij bemerken het haast niet, dat wij
langzamerhand naar den Winter gaan.
Nog steeds maakt het zonnetje ons nu
en dan gelukkig, nog steeds bloeien hier
en daar bloemen, nog steeds kunnen we
buiten zijn, sport doen het is nog
steeds herfst. Weliswaar weten de oude
ren ons te vertellen, dat November in
vroeger jarenf altijd een milde maand
geweest is; dat men in die maand reeds
kleumerig achter de kachel kroop, was
een uitzondering. Maar na zoo’n pracn-
tigen zomer is deze eveneens onwezen-
lijk-mooie herfst ’n bijzonder geschenk.
Veel herfstsporen kan men nog niet
ontdekken de boomen beginnen
slechts aarzelend de bonte herfstkleuren
a.an te nemen en een herfstnevel in den
vroegen morgen is nog ’n zeldzaamheid,
meestal begroet ons in de vroege uren
nog een gulden zonnetje. Alleen ’s
avonds.dan wordt het reeds vroeg
donker en dat is eigenlijk het éénigt
teeken, dat wij de zomervreugde niet
meer lang beleven zullen. Maar deson
danks. nu kan de winter niet meer
zoo onverdraaglijk lang duren, deze
laatste herfstweken gaven ons, met hun
warmte en hun schoonheid nog veel
kracht en vertrouwen.
En tenslotte zal ook November ons
bepaalde genoegens verschaffen. Na de
zomersla en de vruchtenschotels zien we
weer eens wildbraad op tafel verschij
nen, heerlijk-gebruind door de boter.
Ieder jaargetijde heeft zijn eigen genie
tingen; daarin is juist de grootste beko
ring van ons leven gelegen.
En is het op zich zelf beschouwd ook
niet een groot genoegen, als de familie
zich ’s avonds weer thuis verzamelt, en
een goed boek leest of een partij schaak
speelt. Schaak, dat eeuwig-afwisselende
spel, dat iemand urenlang in zijn ban
kan houden? O'f andere spelen: bridge
en coat, komen weer tot hun recht
men gaat naar de bioscoop, naar con
certen, naar de schouwburg, naar het
cabaret.er zijn zoovele en zoo ver
scheidene vermaaksgelegenheden. Wie
echter buiten woont, zet zijn luidspre
ker aan en, kan zich op deze wijze: met
de wereld in verbinding stelen. Is het
niet een geweldig wonder, dat men
slechts aan een knop behoeft te draaien
om de klanken uit Milaan, Rome, Wee
nen, Boedapest, enz., in onze huiskamer
te krijgen? Niemand is meer afgesneden
van de wereld rondom hem allen
kunnjen meeleven en meegenieten van
datgene, wat daar ver van ons af zich
in de wereld afspeelt.
Daarbuiten, op de velden, wordt hef
thans stil. Aardappelen en wortelen zijn is.tenminste er bleven 2 mihoen lo-
was gevallen en nu wel zeer spoedig
zou aftreden, thans moeten we vermel
den dat deze Rijksbisschop zich van die
officieele terugtrekkerij van Hitler niets
aantrekt en rustig (voor zoover dat mo
gelijk is) op zijn post blijft. Een adres
van 112 hoogleeraren in de godgeleerd
heid verzoeken met alle aandrang aan
den Rijksbischop om af te treden. Zij
spreken er hun verwondering over uit,
dat de Rijksbisschop door de Regeerirg
gedesavoureerd, zelf niet schijnt te be
grijpen dat hij verdwijnen moet om
daardoor eindelijk een wederopbouw
mogelijk te maken.
Een dergelijk schrijven laat ons in
ziens aan duidelijkheid niets te wen-
schen over.
Wie is Ribbentrop zult U misschien
vragen? Een afgezant van Hitler, die
naar Londen gegaan is, om met de En
gelsche ijegeering verschillende vraag
stukken te bespreken, o.a. Duitschland
verklaart zich ontslagen van de nale
ving van deel V van het verdrag van
Versailles, tengevolge van de misluk
king der ontwapeningsconferentie in
verband met de gelijkheid van bewape
ning. Tem tweede verklaart Berlijn zich
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
waarin opfjenomen
bereid terug te keeren naar den Vol
kenbond. Bovendien overweegt Berlijn
de toetreding tot het Oostelijk pact.
Ondertusschen gaat in het Saargebied
dat, zooals u waarschijnlijk weet, door
een Volkenbondcommissie bestuurd
wordt en waar binnenkort een volks
stemming zal worden gehouden, de
Duitsche inmenging en druk op de be
volking onverminderd door.
Aan de hand van in beslag genomen
documenten zet de bovengenoemde
Commissie uiteen op welke wijze de be
ïnvloeding van de bevolking georgani
seerd is. Op zeer drastische wijze voeri
het Duitsche front deze actie op de be
volking uit door middel van boycot op
de indexplaatsen van personen, enz. enz.
Dit rapport is voor Duitschland zeer
compromiteerend. Men mag deze actie
misschien iets verontschuldigen, nu het
voor het Nat. Soc. Duitschland een le
venskwestie is, dat het door ligging en
bodemrijkdom, strategisch en econo
misch zoo uiterst gewichtige Saargebied
weer tot het moederland zou kunnen te-
rugkeeren.
In Frankrijk heeft men weer ’n nieuw
Ministerie in elkaar getimmerd. De hoe
veelste dit in de laatste tien jaar was?
We weten het niet. Ze zijn in dat op
zicht een beetje royaal, die Franschen.
Het nieuwe ministerie Flaudin heeft vol
gens de verschillende bladen een goede
indruk gemaakt (dit is een uitdrukking,
die van elk ministerie gedurende de eer
ste dagen gezegd wordt). Het beste is
maar weer wachten tot we enkele weken
verder zijn, dan komt ook de critiek los.
Vermelden we ten slotte nog, dat in
Spanje de rust voor een groot gedeelte
is weergekeerd. Wel rommelt het hiei
en daar, maar dat zijn van die partieele
donderbuitjes die tot de Spaansche men
taliteit behooren. Vooral schijnen de
studenten daar In het land zich meer
met de politiek dan met hun studie te
bemoeien. Te Madrid is het dezer dagen
tot een botsing gekomen tusschen fas
cistische en anti-fascistische studenten
en nog wel in het gebouw van de me
dische faculteit. Vier studenten liepen
verwondingen op. In een ander deel van
Madrid werd een burgemeester zoo
maar op straat doodgeschoten door een
revolutionnaire ontslagen arbeider.
Maar vergeleken bij de jongste onlus
ten is dit toch eigenlijk niet noemens
waard.
aanhangers dan eens een prettige mid
dag bezorgd. Alhoewel de dagbladen L.
S. C. de grootste kans gaven, in ieder
geval op zijn minst een gelijk spel, dacht
C. A. B. er dezen middag anders over,
en bracht L. S. C. door technisch beter
spel een stevige 6-1 nederlaag toe. We
kunnen niet anders zeggen, dan dat
onze C. A. B.ers een mooi staaltje voet
bal lieten zien, vooral het samenspel der
voorhoede klopte als een bus en bracht
onophoudelijk de L. S. C.-achterhoede
tot wanhoop.
Over de wedstrijd het volgende:
Direct na de aftrap gaat C. A. B.
vliegensvlug vandoor en een keihard
schot vliegt juist langs de paal, eenige
minuten blijft dan de bal op het mid
denveld, tot onze midvoor haar bemach
tigt en direct doorgeeft naar van Dalen,
deze geeft op zijn beurt weer door naar
de linksbuiten, een hard schot en C.A.B.
leidt met 1-0.
Een kwartier lang gaat het spel dan
op en neer, ook L. S. C. krijgt eenige
mooie kansen, doch door treuzelen en
slelcht schieten blijven doelpunten uit.
Dan is ’t woord weer aan C. A. B.
De Jong geeft aan van der Hauw, deze
plaatst naar de linksbuiten, een zuivere
voorzet en met een onhoudbaar schot
vergroot de rechtsbinnen C, A. B.’s
voorsprong.
Vijf minuten voor rust weer hetzelfde
spelletje, verschillende L. S. C.ers wor
den verschalkt, de kleine man wil voor
de anderen ook niet onder doen, loopt
tot slot nog handig om de keeper heen
en dan is de voorsprong tot 3 gestegen.
Na rust heeft C. A. B. weer eens het
bekende kwartier van inzinking, L. S. C.
is nu een oogenblik beslist sterker, wat
zij dan ook in een zeer mooi onhoudbaar
doelpunt omzet. 3-1.
Door dit doelpunt schijnt onze voor
hoede weer te ontwaken, alles wordt er
nu opgezet en direct hierop vergroot
van der Hauw C. A. B.’s voorsprong, 'n
zuivere goal, die door onbekende rede
nen wordt geannuleerd. Niet ontmoedigd
spelen onze jongens door en 5 minuten
later, als de rechtsbuiten mooi voorzet,
is de stand dan toch 4-1.
L. S. C. speelt nu een verloren partij
wanneer C. A. B. een corner krijgt te
nemen, plaatst W. H. hoog voor doel en
van der Hauw zorgt voor het 5de doel
punt, even later gevolgd door no. 6.
Nog een kwartier is er te spelen,
beide partijen krijgt n nog verschillende
karilsen, doch gedoelpunt wordt er niet
meer. C. A. B. heeft deze wedstrijd ver
diend gewonnen, haar spel was veel en
veel beter dan dat der tegenpartij en
geeft weer hoop voor de toekomst.
Opvallend was ook het werk der mid-
denlinie (vooral spil en linkshalf) in
tegenstelling met vorige wedstrijden, zat
deze linie thans telkens maar achter de
voorhoede aan, wel ontstond er dikwijls
dan een gaping tusschen back en mid-
denlinie, maar daartegenover stond dat
de voorhoede zich veel meer kansen kon
scheppen.
Zondag komt het nog ongeslagen
Rood Geel op bezoek, wat ongetwijfeld
een spannende wedstrijd zal worden.
De competitiestand is nu als volgt:
2de klasse K. N. V. B., Afd. V.
H’renveen
F.V.C.
Roodgeel
M.S.O.
Black-Boys
De Kooy
C A.B.
L.S.C.
Alcides
ruilen met hen, die ongeveer een eeuw
geleden leefden. Toen men nog olie
lampjes of zelfs kaarsen brandde. Toen
was de avond geen groot genot, zooals
thans. Toen de petroleumlamp kwam,
werd deze reeds als een wonder aange
staard en toen men bij het begin van de
20ste eeuw bijna algemeen tot de gas
verlichting overging, meende men: nu
kan het niet meer beter worden! Maar
het werd nog veel, veel beter! Onze
verlichting is gewoonweg een wonder,
dat kunnen wij nooit genoeg beseffen.
En dat geldt ook voor de verwarming!
Op zulke Novemberavonden grijpen
wij naar onzen besten kameraad, het
boek. Het is zoo prettig lezen, als men
weet, dat vier muren ons omringen. Dan
laten wij ons voortdragen door tijd en
ruimte, op de vleugelen der proza, zon
der afgeleid te worden door het drukke
wereldgebeuren. Hoe heerlijk is het, dat
de fantasie van anderen de macht be
zit, ons zoo geheel in een droomeland
te verplaatsen
Of we luisteren naar de klanken, die
de radiogolven ons toezenden
probeeren hier, probeeren daar,
dat we de goede golflengte gevonden
hebben en iets te hooren krijgen dat onsi
bevalt. Eén stem uit de verte spreekt
ons toe, een stem, die we niet kennen
of we hooren muziek, zoeken /prjecies
datgene uit, wat bij onze stemming past.
Is het geen intens genot.zoo’n avond?
Wat zouden - onze overgrootouders
denken als zij ons zoo zagen, omringd
door klanken en stemmen? Zij zouden
aan spoken en zwarte kunst denken en
misschien verschrikt wegloopen. Maai
wij denken al niet meer daarbij. Wij be
hoeven slechts een knop om te draaien
om al die stemmen tot zwijgen te bren
gen. Hier hebben wij macht over een
geheimzinnig rijk. Midden in een
sprookje leven we en als aan de muut
niet de kalender hing, waarop in mo
derne, stevige letters 1934 stond, zou
den we kunnen wanen de ring van Al-
ladin te bezitten en machtige geesten
als slaven te kunnen bevelen. Alleen.
zoo’n avond is eigenlijk te kort, de uren
vliegen te snel. En wie den volgenden
dag weer frisch aan het werk wil gaan,
mag niet té lang van de geneugten van
zoo’n herfstavond blijven genieten, moet
weten, dat er ook een eind komt aan
alle genot hoe zwaar het afscheid
ook moge vallen.
LêZING SCHUITMAKER.
Moandeitojoun 8 fire wier troch ’t Nut
en de Krite Boalsert de bikende toaniel-
skriuwer Schuitmaker ütnoege om ’n lê
zing to hélden oer: Herman Heijermans
en syn wirk.
De hear Van der Spoel, as êldste bi-
stjfirslid fen ’e Krite iepene dizze gear-
komste mei in hertlik wird fen wolkom
oan de oanwêzigen, en bisunder oan ’t
adres fen de hear Schuitmaker.
’t Is sahwet gewoante wirden, det men
de minder greate opkomst skriuwt op
’e 'rekken fen de crisis en de radio. Wy
scille dit joun ek mar dwaen. ’t Is wol
jammer det er net mear bilangstelling is
for ’n joun as dizze.
Yn dit bistek binne de tiden hiel hwet
foroare.
De hear Schuitmaker wol dizze lêzing
ef dit praetsje oer Heijermans sa as hy
’t seis neamt, yn trije dielefl dwaen: Dé
persoan fen Heijermans en hwet hy wier
as minske, hwet er wier as kinstner en
’t karakteristieke yn syn toanielwirk.
De frage mei allerearst stelt wirde:
past Herman Heijermans wol yn ’n
Frysk betoog, hat er ynfloed hwest fen
syn wirk op ’e Fryske literatuur? Wy
t.
10 14—6
9 17-5
7 12—6
7 10—8
7 16-11
6 9—7
4 15-19
2
2
DE JONG s NIEUWSBLAD
id.
ld.
V.
.eesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Juiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
.eesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
fe
ns
18-
iek
ke
tje
dv
In-
id,
Gesp. Oew. Gel. verl. pnt.
