DONDERDAG 17 JAN.
Buitenlandsche Revue.
t
DE DOELE BOLSWARD
akkers zr^\
OtoysMj^
I1
De Bolswardsche Courant en Westergoo
MEER N1JÏERBE1DSSTEDN
NOODIG
Entree 30 cent (alles inbegrepen)
DE ATTRACTIE BAND:
THE MUSICAL FELLOWS
Stadsnieuws.
Uit den Omtrek
Woensdag 16 Januari 1935
31= Jaargang
No. 5
en
tF
de resul-
Ingezonden Mededeelingen
"JVti steekt»
Advertentiön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
het
ten
ko-
leb-
we-
|>ben
OPRICHTING BUREAU
NATIONAAL CRISIS COMITÉ.
De voorloopige commissie ter bevor
dering van bovenstaand doel had Maan
dagavond een openbare vergadering be
legd in „de Wijnberg”.
Voorzitter L. Mol opent deze goed be
zochte1 vergadering met een woord van
welkom. Het doel van deze vergadering
Arum
BIJZ. VRIJW. LANDSTORM.
12 Januari 1935.
Hedenavond hield de afd. „Arum” van
de B. V. L. haar jaarlijksche schietavond
De voorzitter, de heer W. Dijkstra,
opent deze vergadering en laat zingen
het eerste couplet van ’t Wilhelmus en
gaat voor in gebed. Hij spreekt een
woord van welkom aan al de aanwezi
gen en wijst er op, dat de B. V. L. ook
in dezen tijd nog terdege recht van be
staan heeft.
Hierna wordt begonnen me!t de schiet
oefeningen en 'wordt geschoten in drie
klassen.
De uitslag daarvan is als volgt:
1ste klasse. 1ste prijs: E. Anema 48 p.
2de prijs, R. Nadema 48 p.; 3de prijs
P. Tigchelaar 46 p.; 4de prijs W. Dijk
stra 45 p.; 5de prijs S. Pars 44 p.
2e klasse. 1ste prijs R. Poortstra 46
p.; 2de prijs S. Th. Bruinsma 46 p.; 3de
prijs A. Anema 45 p.; 4de prijs S- Laan-
stra 43 p.; 5de prijs M. Tolsma 42 p.
3de klasse: 1ste prijs A. Fokkema 46
p.; 2de prijs H. Vermeer 41 p.; 3de prijs
S. Belksma 41 p.; 4de prijs L. A. Feen-
stra 37 p.; 5de prijs H. Hoekstra 37 p.
Na deze wedstrijd werd nog een z.g.
potje-schieten gehouden. Ieder van de
schutters won een prijs naar gelang der
punten. Hiermede was men aan het ein
de der vetgadering.
De voorzitter dankte alle aanwezigen
EEN ONGELUK.
Bij de verbouwingswerkzaamheden
aan het winkelpand van de fa. Lunter
had gisteren een ongeluk plaats, dat
BRAND IN HET GYMNASTIEK
LOKAAL
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
is een begin van brand ontstaan in hef
Gymn|astieklokaal.
De aan den overkant wonenden heer
Sch. zag te ongeveer 2 uur vlammen uit
het dak der school komen. Onmiddellijk
werd toen de weesvader gewekt en de
brandweer gealarmeerd, die spoedig
met een der spuiten ter plaatse kwam
en de brand tot een deel van het dak
kon beperken.
VermoedeHjk is oververhitting van de
kachel de oorzaak. Er is een stuk uit
het dak gebrand en: de nieuwe rubber-
vloer rondom de kachel is iets be
schadigd.
Het onderwijs zal enkele dagen moe
ten worden stopgezet.
betrekkelijk nogal goed is afgeloopen.
De werkman v. d. Z. kreeg bij Het ver
plaatsen van een zware ijzeren balk deze
op zijn dijbeenen.
Bij onderzoek door een der doctoren
bleek, dat de man niiets gebroken had
en met een paar weken rust zijn werk
zaamheden weer kan aanvangen.
RESULTATEN VAN DE VOLKS-
STEMMING.
BILJARTCLUB HOF VAN HOLLAND.
Maandag hield bovengenoemde club
in den Hof van Holland de eindbeslis
sing van de groepsbiljartwedstrijd. In
totaal moesten 64 partijen van 75 pun
ten gespeeld worden waarvan gister
avond de laatste 6 partijen.
Het resultaat van de gespeelde 58
partijen was in totaal: Groep Y. V. 3633
en groep W. N. 3615 caramboles.
Het eindresultaat was: groep IJ. V.
4005 en groep W. N. 3933 caramboles..
De prijzen bestonden uit bons voor
luxe voorwerpen.
De hoogste serie in één partij werd
gemaakt door den heer Y. V. met 39
caramboles. De heer J. S. had alle par
tijen gewonnen.
Er was een buitengewoon groote be
langstelling voor deze eindwedstrijd.
De statistieken, welke aan
taten der Volkstellingen worden ont
leend, zijn soms zeer leeraam. Het op
maken dier statistieken schijnt wel zeer
tijdroovend te wezen, want eerst nu
verscheen een boekdeel, dat de resulta
ten der beroepstelling samenvatte, wel
ke onderdeel was van de algemeene
volkstelling op 31 Dec. 1930.
Zeer opvallend blijkt de teruggang te
zijn van het aandeel der menschen, die
in den landbouw een bestaan zoeken.
Vroege^- was de landbouw onze voor
naamste welvaartsbron; in 1889 om
vatte hij nog 32 vam de beroepslieden
Dit percentage daalde in 1920 tot 23 en
in 1930 tot 20. In 1930 woedde de cri
sis nog lang niet op het ergst, zoodat
men thans gerust mag aannemen, dat de
twintig procenten van vijf jaar geleiden
'niet meer worden gehaald.
Men is er niet mee af, als wordt be
weerd, dat „de trek naar de stad” de
groeiende tegenzin tegen veldwerk, van
alles de schuld zou zijn. Ondanks het
feit, dat zoovele duizenden arbeids
krachten voor den landbouw verloren
gingen, produceert het platteland méér
dan genoeg van alles wat we noodig
hebben. De teruggaande beteekenis van
den landbouw, voor wat de arbeidsmo
gelijkheden betreft, is gelegen in de in
tensieve cultuurmethoden en de steeds
verder
De Saarkwestie. De buur- i
staten van Duitschland op
hun hoede. Italië en Abes- i
synië. Sabotage in Rus- i
land. De Japansche be- i
grooting.
1
Wanneer deze revue onder de oogen j
van onze lezers komt, is waarschijnlijk
de uitslag van de stemming in het Saar-
gebied reeds in zijn geheel bekend. Voor 1
vandaag (het is Maandag wanneer we
deze revue schrijven) is het nog een
gissen, afgaande op de radioberichten
die er zoo nu en dan binnenkomen. Dié
gissing baseert zich dan ook maar alleen
op de ambitie die voor deze stemming
betoond wordt en die is over het alge
meen buitengewoon groot. Uit verschil-
'lende plaatsen komt 80 A 90 van de
stemgerechtigden ter stembus. Zondag
avond zijn de bussen gesloten en dan
worden deze Maandagmorgen gebracht
naar één verzamelplaats, waar de telling
begint. Men rekent zoo ongeveer oni
halfzeven Dirtsdagochtend klaar te kun
nen komen en er bestaat dus goede
kans, dat ons de radio Dinsdagmorgen
reeds vroeg de uitslag kan mededeelen.
Dat een dergelijke volksstemming de
aandacht van geheel Europa tot zich
trekt, komt door de eigenaardige lig
ging van deze strook grond. Vroeger
Duitsch grondgebied en na den oorlog
onder neutrale vlag.
Reeds heel wat sensationeele geruch
ten zijn in de laatste weken in verband
met deze 13 Januari de wereld ingezon
den, maar gelukkig is de werkelijkheid
thans heel gewoon. Overal in het Saar
gebied is de stemming betrekkelijk kalm
verloopen. Tot nu toe hebben zich geen
incidenten voorgedaan. Of dit na de uit
slag van de stemming zoo zal blijven?
is een vraag, die zeer moeilijk te beant
woorden valt. Veel hangt af van de uit
slag van dit plebisciet. We zullen daar
omtrent wel niet veel bijzonderheden in
deze courant kunnen publiceeren.
Over het algemeen schijnt men niet
veel vertrouwen in Duitschland te heb
ben, tenminste in Oostenrijk is men op
zijn hoede tegen mogelijke Nazi-betoo-
gingen. De grenstroepen aan den Oos-
tenrijksch-Beiersche grens zijn versterkt
met hulptroepen die in 52 vrachtauto’s
zijn aangevoerd. Ook hebben zich Itali-
aantsche troepen aan de Oostenrijksché
grens geconcentreerd.
Dat men in Duitschland rekent op een
uitslag, waarbij het Saargebied weer
aan dit land terugkomt, bewijst het feit
dat men in Berlijn den Nationaal Socia-
listischen gouwleider Joseph Bürckel be
noemd heeft tot Commissaris voor de
aansluiting van het Saargebied bij het
Duitsche Rijk.
De kwestie tusschen Italië en Abes-
synië schijnt nu toch langs vredelievend
den weg te kunnen worden opgelost.
Tegenover deze groote broer zal Abes-
synië wel wat water in den wijn doen,
wat in het belang van de wereldvrede
ook maar de verkieselijkste weg is.
In Ruslantd is de algemeene toestand
ook nog niet rooskleurig. Pas hebben
we gelezen over de gevangenneming van
vooraanstaande bolsjewistische leiders,
CULeen. de pujs veMuidextf
waarvan eenigen in kort proces ter dood
veroordeeld zijn, of een ander proces
tegen ingenieurs en technici van de
spoorwegen trekt weer de aandacht.
Deze beambten van de locomotieven-
fabriek Rudsutak te Omsk worden be
schuldigd de vervaardiging van locomo
tieven te hebben veirhinderd. Verder
zouden zij fascistische meeningen heb
ben verkondigd en in contact gestaan
met contra-revolutionnaire elementen.
Ook tegen de spoorwegbeambten
wordt den laatsten tijd zeer kras opge
treden. Een onrustbarend aantal spoor
wegongelukken heeft de Sovjetregeering
aanleiding gegeven streng op te treden
tegen beambten die bij spoorwegonge
lukken schuld blijken te hebben. Nog de
zer dagen is nabij Rostow een ongeluk
gebeud, dat aan 8 personen het leven
gekost heeft. Binnen twee dagen hebben
28 menschen den dood gevonden bij
spoorwegrampen. Al deze ongelukken
worden geweten aan gebrek aan disci
pline, onwetendheid en onverantwoor
delijke nalatigheid.
Trouwens op elk ander terrein is in
de Sovjetrepubliek de discipline hope
loos zoek. Nog een voorbeeld
De middelbaar technische school te
Saratow is gesloten. Een deel van het
onderwijzend personeel is gearresteerd.
Het is herhaaldelijk voorgekomen, dat
de studenten de leeraren met messen
hebben aangevallen, zoodat de politie
tusschen beide moest komen.
Ten slotte willen we nog even onze
aandacht wijden aan Japan.
Het is nog niet zoo lang geleden, dat
men in Europa zich ernstig ongerust
maakte over de expansiezucht van Ja
pan. We weten ook hoe kort geleden
de Japansche industrie trachtte vaste
voet in het Europeesche vasteland te
krijgen door ongelooflijk lage prijzen.
De grondgedachte van deze prijzenpoli
tiek was om door de industrie voldoen
de gelden beschikbaar te krijgen voor de
ontzettend hooge lasten die Japan zich
ten aanzien van de militaire uitgaven
getroost. In dit opzicht leeft Japan verre
boven zijn stand en volgens die nieuwe
minister van financiën, de grijze staats
man Takahasti is dit een uiterst gevaar
lijke weg.
De onvoldoende economische en fi-
nancieele draagkracht van het Japansche
volk zal wellicht een rem blijken voor
de roekelooze politiek van de militaire
partij.
Het bedrag op de Japansche begroe
ting van leger en vloot uitgetrokken,
be|droeg dit jaar 1021 millioen yen, ter
wijl de militaire departementen 1400
millioen yen hadden geëischt. Dat met
dergelijke bedragen de oorlogsindustrie
in de verschillende landen goede zaken
maakt, behoeft geen nader betoog.
OPENBARE VERGADERING van den
Raad der gemeente Wonsera-
deel op Donderdag 17 Jan. ’35
des namiddags 2 uur ten ge-
meentehuize te Witmarsum.
Agenda.
Ingekomen stukken.
Mededelingen.
Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot het verlenen van kwijt
schelding van een gedeelte van de door
P. van der Tol te Pingjum verschuldigde
pachtsom voor het grasgewas van de
bermen van gemeentewegen over 1934.
4. Idem tot verlaging van de ver
koopprijs van het bouwterrein gelegen
aan de weg Witmarsum-Harkezijl, naast
het pand, vroeger bewoond door wijlen
P. Tolsma, welk terrein krachtens raads
besluit van 24 Mei 1934 is aangekocht
van C. J. Werkhoven te Witmarsum.
5. Aanbieding van de gemeentef-be-
groting c-a. voor het dienstjaar 1935.
6. Begrotingswijziging.
waarin opgenomen
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD iF Telefoon No. 12
dalende afzetmogelijkheden,
doordat de buitenlandsche landbouw-
cultuur geleidelijk een achterstand in
liep en bovendien door een politiek van
autarkie kunstmatig werd bevoordeeld.
In deze omstandigheden zal onze
landbouw vermoedelijk nimmer meer
zijn vroegere beteekenis herwinnen en
’t is de vraag of de regeering wel op
den goeden weg is met haar steunmaat
regelen, welke er op gericht schijnen te
zijn om de bestaansmogelijkheid van
den landbouw op een peil van enkele
jaren terug, te handhaven. O.i. is het
een natuurlijke gang van zaken, wan
neer we den landbouw tot een nog ge
ringere beteekenis in ons economische
samenstel laten terugzakken, al zal de
overheid daarbij tot taak houden om de
individuen te beschermen en te leiden
naar een andere plaats in ons gemeen
schapsleven.
Naarmate de beteekenis van den
landbouw daalde, groeide die van han
del en verkeer, welke in 1920 reeds een
percentage van 18 haalde en in 1930
van 21.3. Sterk steeg de procentueele
verhouding der nijverheidsbevolking,
zelfs tot op 35.6 in 1920. Merkwaardig
echter is, dat die stijging zich in 1930
niet bleek te hebben voortgezet; ze was
zelfs in een geringen teruggang ge
keerd. Ht percentage der nijverheids
bevolking was in 1930 nog maar 35.4.
Gaan we nu na, hoe vele millioenen
worden uitgekeerd aan steun, om een
beteekenis van onzen landbouw te kun
nen houden, welke met deszelfs natuur
lijk verloop in strijd is, dan valt heft te
meer op, dat zoo betrekkelijk weinig
wordt gedaan voor de bevordering van
onze nijverheid, terwijl toch juist een
uitbreiding van de nijverheid met
daarnaast handel en verkeer de eeni-
ge mogelijkheid vormt om den duizen
den arbeid te geven, wier werkkracht in
den landbouw overbodig is geworden.
Heeft onze landbouw geen expansie
mogelijkheden meer, onze industrie heeft
die wél. Onze industrie is nooit op een
volledige voldoening in eigen behoeften
ingericht geweest. Toen het onzen land
bouwers nog goed ging en dezen veel
naar het buitenland konden exporteeren
kenden wij geen economische bezwaren
om tal van industrieele producten van
óver de grenzen te betrekken, maar het
belang van onze handelsbalans ver-
eischt thans, dat we zoo min mogelijk
in hét buitenland koopen en zooveel mo
gelijk zelf zullen trachten te fabriceeren.
Gelijk het buitenland haar achter
stand leerde inhalen in haar landbouw-
cultuur, zoo moeten wij thans alle zei
len bijzetten om onze nijverheid uit te
breiden, totdat we zooveel mogelijk
hier kunnen produceeren, wat we hier
behoeven.
Daartoe zal meer steun van de regee
ring noodig zijn voor onze ^ndustriïe,
daartoe zal onze ondernemingsgeest ook
moeten worden opgevoerd en zal be
drijfskapitaal worden vereischt.
We hebben een dringende behoefte
aan officieele, door de regeering inge
steld of gesteunde industriebanken!
is een uiteenzetting te geven van het
door de Commissie verrichte werk.
Toen deze voorloopige Commissie
voor enkele weken terug de algemeene
toestand van den middenstand in intie
me krinjg besprak, was het algemeen
oordeel, dat er noodzakelijk iets voor
deze groep moest worden gedaan. Men
dacht toen in de eerste plaats aan het
indertijd door Prinses Juliana gestichte
Nationaal Crisis Comité, opgericht tot
steun van diegenen die door de crisis
zijn getroffen. Voor de middenstanders,
wier reserve aan bedrijfskapitaal is uit
geput, is de toestand zeer donker. Voor
deze menschen kan het nationaal crisis
comité een uitkomst zijn.
De Commissie heeft toen verschillen
de middenstanders bezocht en daar den
indruk opgevangen, dat de nood hoog
gestegen is. Er zijn inlichtingen inge-
'wonnen o.a. te Sneek, waar wethouder
Mase'land zeer welwillend alle ge-
wenschte inlichtingen verschafte. In
Sneek werkt dit Comité goed. Toen is
eerst door de commissie een onderhoud
aangevraagd met onzen Burgemeester;
die evenwel van oordeel was dat van
een crisis zooals het Nationaal Crisis
Comité bedoelt, in Bolsward niet veel
merkbaar was.
Bovendien ziet de Burgemeester een
groot bezwaar in de financieele zijde.
Hierover zag de Burgemeester graag
meer gegevens. De Commissie is toen
nogmaals naar Sneek geweest en uit de
opnieuw ingewonnen inlichtingen blijkt,
dat in Srjeek voor het Crisis Comité A
de gelden worden verkregen door vrij
willige bijdragen, openbare collecte, ba
zars en muziekuitvoeringen. Aan de com
missie weird alsnog den raad gegeven
zoo mogelijk in Bolsward te stichten ’n
Crisis Comité A B en C. Comité A is al
leen steun aan middenstanders in natura
of geld. B en C bedoelt steun in natura
aan werkloozen. Voor B en C wordt
door het Nationaal Crisis Comité een
bijdrage van de gemeente gevraagd mei
dien verstande dat voor elke 100 gulden
die de gemeente bijdraagt het comité
200 terug geeft.
De Voorzitter leest hierna enkele ge
deelten voor uit de doelstelling van het
Nationaal Crisis Comité. Wegens ziekte
van den Burgemeester is toen de zaak
besproken met den Loco-Burgemeester,
die alle medewerking heeft toegezegd.
Ook heeft de Commissie de Raadsleden
bezocht en ook dit bezoek was zeer be
vredigend.
Het eindresultaat van deze actie is nu,
dat thans de commissie een adres aan
den Raad wil richten opdat deze de tot
standkoming van een Crisis Comité za)
bevorderen.
Nadat een oogenblikje gepauzeerd
was, werden door verschillende perso
nen vragen gesteld die uitvoerig werden
beantwoord.
Tenslotte werd het adres aan den Ge
meenteraad goedgekeurd en met alge
meene stemmen volgende motie aange
nomen:
Ongeveer 80 middenstanders te Bols
ward, in vergadering bijeen in de Wijn
berg;
besprekende de noodzakelijkheid van
een Bureau van het Nationaal Crisis
Comité ter plaatse;
Overwegende, dat de oprichting van
een dergelijk Comité zeer urgent is;
Betuigt bij deze adhesie aan het adres
door de Commissie aan Uwe geachte
Raad gezonden;
en gaat over tot de orde van den dag.
Aan verschillende plaatselijke vereeni-
gingen zal alsnog worden verzocht een
dergelijke adhaesie betuiging bij den
Raad in te zenden.
Met een yvoord van dank aan de aan
wezigen werd deze vergadering door
den voorzitter gesloten.
DE JONG* NIEUWSBLAD
DANCING
1.
2.
3.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
f 3.-
24 dagos
rins
VAN
i 1.05
6 dagen
I
I 1.75 I
12 dagen
De prijs van Akker's Abdijsiroop, met de
vanouds bekende geneeskracht, is zóó ver
laagd, dat elkeen Abdijsiroop kan koopen.
Niets behoeft U dus te weerhouden Abdij
siroop te gebruiken bij verkoudheid, griep,
hoest, benauwdheid, bronchitis, asthma.
Tham 65 Ct.
voor t 5 dagen
De groote flaconi lijn voordeeliger in *t gebruik!
DALENDE BETEEKENIS
DEN LANDBOUW
