ï-
Buitenlandsche Revue.
D E IN DE PIJP
Belastingzaken
ni DI7 Kant. SNEEK, Singel 58
DLUlï BOLSWARD allé Donderd.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
OVER PEPER EN TIN.
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
MAN l/M
Pt KNEL
P. B. VaN HAM,
Tandart, SNEEK,
No. 21
Stadsnieuws.
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
MAAR
Uit den Omtrek
31— Jaargang
Woensdag 13 Maart 1935
cn
van de vorige week waren, de berichten
Ingezonden Mededeelingen
verleende
Advortcntiön per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
■Verschijnt 'Dlnödagö-
Vrijdagsavonds.
Speciale inrichting voor
noot de heer Laagland een eerste prijs
met Friesche beschuit
PROPAGANDA VERGADERING
VOLKSONDERWIJS.
Maandagavond werd in De Doele voor
de Afd. Bolsward van de Ver. Volks
onderwijs een propaganda-avond ge-
kantoor op
f 8934.43
f3510.17
ben
n ’t
3.
Derhalve meer ingelegd
dan terugbetaald
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes
bedroeg 11.
Witmarsum
is eiken DONDERDAG te consulteeren
Te BOLSWARD
Hotel GAARMAN van 9'/s—12*/a.
Te WOMMELS:
b/d beer C. V. D. VELDE van 1 3'/3
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Opgave betreffende het kantoor der
posterijen te Bolsward.
In den loop der maand Februari 1935
werd aan bovengenoemd
spaarbankboekjes ingelegd
eln terugbetaald
CONFERENTIE
VOOR NIET-KATHOLIEKEN.
Vrijdagavond werd de eerste van de
reieks conferenties gehoudenP De nieuwe
St. Franciscuskerk was bijna geheel vol,
wel een bewijs van de belangstelling
die er voor deze conferenties bestaat.
Als onderwerp voor dezen avond
stond op het programma: „De Rots in
den storm”.
Pater Sluys opent deze eerste confe
rentie met een woord van welkom tot
de talrijke belangstellenden. Kent gij,
aldus de spreker, de vreiugde, de voldoe
ning van een oprecht godsdienstig
leven? Het is immers redelijk oprecht té
gelooven en daarentegen mensch-ont-
eerend God te loochenen.
De moderne propaganda van het on
geloof heeft verschillende leuzen die on
verklaarbaar zijn, zooals de leuze, hef
geloof is in strijd met de wetenschap.
Juist niet de wetenschap vormt een
van de natuurlijke grondpijlers van het
geloof. Elke nieuwe ontdekking legt een
nieuwe rand om het godsdienstig geloof.
Alleen zij, did geen begrip van deze
materie hebben, kunnen dergelijke non
sens spreken.
ontrustende uitwerking op alle goederen
markten hebben. Ook de bona fide han- over het algemeen nogal gunstig voor
delaars lijden door zulke plotselinge
prijsstijgingen en prijsdalingen. Het ver
trouwen in den toestand dat zich aarze
lend begint te herstellen, krijgt door
dergelijke instortingen opnieuw een ge
voelige klap.
De vraag is, wat er tegen een derge
lijke speculatie kan worden gedaan.
Verbodsbepalingen helpen hier niet, daar
de betrokkenen steeds nieuwe middelen
vinden om de bepalingen te ontduiken.
Het is steeds buitengewoon moeilijk
vast te stellen, wanneer handelstrans-
acties reëel zijn en wanneer niet. Meestal
blijkt zulks eerst, wanneer het te laat
is en de betrokken firma niet in staat is
om aan haar verplichtingen te voldoen.
Er is slechts één mogelijkheid om aan
deze handelingen paal en peik te stellen
en dat is tijdige publiciteit. Wanneer de
om vang der verschillende transacties
slechts bekend is, dan ziet men terstond
wanneer zij ongezonde afmetingen gaat
aannemen en dan weet men, dat de spe
culatie op het pad is.
Arum
BEGRAFENISVEREENIGING.
11 Maart 1935.
Gisteravond velrgaderde de begrafenis-
vereeniging „De laatste Eer” in het
Dorpshuis onder leiding van haren voor
zitter, den heer G. Epema.
De secretaris, de heer Sj. Wijnalda,
bracht verslag uit over het afgeloopen
jaar en de penningmeester, de heer J.
Jansma, deelde mee hoe de stand der
kas was, n.l.: ontvangsten f347.50, uit
gaven f295.12, saldo f52.38.
Op het spaarbankboekje f396.29, sa
men dus f448.67.
De aftredende penningmeester werd
herkozen, eveneens de bode der ver-
eeniging de heer KI. Reinalda. ïn de
reglementswijziging werd besloten om
de dragers f 1.50 inplaats van f2.uit
te keeren. De tweede bodei werd 'van
f 5.op f 4.gebracht. De vereeniging
heeft 4 maal haar diensten in het afge
loopen jaar aan de leden bewezen.
Van de 109 leden die de vereeniging
telt, waren de meesten thuis gebleven
inplaats deze vergadering te bezoeken.
MOEDER- en BAKERCURSUS.
11 Maart 1935.
In het Dorpshuis begint heden een
Moeder- en Bakercursus, uitgeschreven
door de vereeniging Het Groene Kruis.
Eenigen tijd zullen wekelijks 2 lessen
worden gegeven aan pl.m. 20 dames.
Waarschijnlijk komen er nog meer;
de voor eenige jaren geleden zelfde
cursus viel toen terdege in de smaak en
werd er heel wat geleerd.
Ook nu zal dat wel het geval wezen.
AFD. BOLSWARD,
NED. CHR. VROUWENBOND.
Vrijdagavond 8 Maart kwam de afd.
Bolsward van den Ned. Chr. Vrouwen
bond bijeen in de Gebouwen aan dé
Gasthuissingel.
Deze avond stond in het teeken van
den op dezen datum utigeschreven We
reldgebedsdag van Christen Vrouwen,
waarvoor een speciaal programma was
vastgesteld.
houden. De Doelezaal was flink bezet.
Geopend werd met gemeenschappelijk
gezang, waarna door eenige leden van
hef Kritetooneel een éénacter „De stille
kracht” .werd opgevoerd.
Het vrijzinnig kerkkoor
eveneens zijn medewerking voor enkele
zangnummers.
De heer S. van Hasselt, Hoofd der
School te Haulerwijk, sprak over Mooie
Boeken en citeerde in dat verband en
kele gedeelten uit „De weg terug” van
Remarque en „Frank van Wezels roem
ruchte jaren” van A. M. de Jong.
Verder gaven de kinderen van School
1 en 2 onder leiding van, de Gymnastiek
leraar, de heer Statema, enkele Gym-
nastiekproeven.
Met een gemeenschappelijke zaag
werd de avond besloten.
OPBRENGST CRISISCOLLECTE.
De opbrengst van de straatcollecte
j.l. Zaterdag met welwillende medewer
king van het Sted. Muziekcorps bedroeg
f418.
BEHAALDE ONDERSCHEIDING.
Op de vorige week te Zeist gehouden
vakwedstrijden behaalde onze stadge-
11 Maart 1935.
In de j.l. gehouden jaarvergadering
van de Chr. Hist. Kiesvereeniging Won-
seradeel, die gehouden werd in de Ned.
Herv. Kerk te Longerhouw, onder voor
zitterschap van den heer G. van Slage
ren te Wons, werd, na de behandeling
der gewone zaken door een gezellige
bespreking de groslijst voor de a.s. Ge
meenteraadsverkiezing opgéjmaakt
Deze lijst ziet er uit als volgt:
G. van Slageren te Wons.
H. N. H. K. de Jong te Ferwoude.
J. Tigchelaar te Parrega.
S. Zoodsma te Idsegahuizum.
M. Weerstra te Longerhouw.
P. Tietema te Zurich.
A. Zijlstra te Makkum.
P. de Groot te Makkum.
A. de Boer te Burgwerd.
Joh. Politiek te Wons.
T. op de Hoek te Makkum.
J. Breimer te Exmorra.
Nog altijd herinnert in onze taal de
uitdrukking „peperduur” aan de tijd
toen deze kruiderij met goud betaald
werd. Hoe vreemd het ons 'thans ook
lijkt, er is een tijd geweest, dat bijna
elk gerecht aan de tafel der rijken met
peper werd toebereid, tot zelfs he1! ge
bak toe. Ons woord „peperkoek” her
innert daar nog aan.
Oorspronkelijk werd de peper uit Indië
per schip naar de Roode Zee gebracht,
reisde dan) over land naar de Middel-
landsche Zee en werd vandaar door Ro-
meinsche schepen afgehaald. Later was
het Venetië, dat voor het zeetransport
zorgde, waarna de peper verder te laad
over de Alpen naar Noord- en West-
Europa werd vervoerd. Dit duurde tot
de Portugeiezen zelf den zeeweg naar
Indië vonden; en hun eerste vloten met
peper beladen uit dat land terugkeerden
De Portugeezen verdienden 600 aan
dezen handel, maar de vreugde was van
korten duur want de Hollanders ver
drongen hen. Toen de vaart op Indië
drukker werd, kwam er steeds meet
peper naar Europa, doch in plaats, dat
het gebruik nu ook algemeener werd,
verminderde het in steeds sterker mate.
Tenslotte bleef er van de vroegere waar
de bijna niets meer over en van het
vroegere massa-verbruik al even wei
nig.
En toch heeft dezer dagen diezelfde
versmade peper tot een beurscrisis ge
leid, met als gevolg tal van opzienba
rende faillissementen.
De peperhandelaars te Londen hebben
getracht om alle’ beschikbare pepervoor-
raden op te koopen. Waren zij daarin
geslaagd, dan hadden zij het in de hand
gehad om de prijs op te jagen en op
hun voorraden enorm te verdienen. Dat
spelletje, dat vroeger vaker gespeeld is,
gaat thans evenwel niet meer zoo ge
makkelijk, omdat de bona fide hande
laars zich terstond terugtrekken, wan
neer de prijzen omhoog gaan. Want zij
redeneeren zeer terecht, dat er nergens
van een zoo uitgesproken prijsstijging
sprake is, enl dat er geen reden voor
prijsstijging van peper kan bestaan bij
een heel normalen oogst. Als de prijs
dus opgejaagd wordt zit de speculatie
daarachter, en doet men beter even af
te wachten en niet te koopen, alvorens
de vleug van hooge prijzen voorbij is.
De peperspeculanten hebben er ’t loodje
bij moeten leggen; niet alleen kon de
prijs niet stijgen, maar doordat de vraag
naar peper verminderde, omdat de han
delaars den toestand niet vertrouwden,
daalden de prijzen zelfs, waarop de
opkoopers hun reusachtige voorraden
met geweldige verliezen van de hand
moesten doen.
Een tegenovergestelde speculatie
schijnt er, ook te Londen, in tin plaats
te hebben gehad. Daarbij meenden de
kenners een prijsdaling te kunnen ver
wachten binnenkort, om welke reden is
onbekend, en zij verkochten tin, dat zij
heelemaal niet hadden, op levering van
enkele maanden. Zou de tinprijs inder
daad gedaald zijn, dan hadden zij over
enkele maanden de door hen verkochte
hoeveelheden tegen lagere prijzen kun
nen betrekken, zij hadden „zich kunnen
dekken”, gelijk dit in de speculatie heel
en zij zouden dik hebben verdiend. Maar
de prijs ginfg niet omlaag, en toen de
tijd van dekken aan begon te brekeq,
bleek het, dat er zulke groote partijen
vooruit waren verkocht, dat de verkoo-
pers zelfs niet genoeg tin konden koo
pen om aan hun verplichtingen te vol
doen. Er ontstond krachtige vraag naar
tin( op korten termijn met het gevolg,
dat de prijzen stegenl. De blanco ver-
koopers moesten dus meer betalen voor
de hoeveelheden tin, die zij eenige maan
den geleden tegen lageren prijs hadden
verkocht. Het gevolg was, verlies en
faillissement.
Nu zouden dergelijke faillissementen
voor de betrokken speculanten een goe
de straf zijn, waarover wij de schouders
konden ophalen, ware het niet dat der-
gelijkp quaesties in de tegenwoordige
on'zekere omstandigheden een zeer ver-
Een andere leuze is: rationalisme, als
zou men door godsdienstig te gelooven
de rede kunnen uitschakelen.
Deze strijd gaat er om, of de mensche-
lijke rede eelnmaal zal moeten besluiten
tot het bovennatuurlijke, tot God.
Buiten de R.K. kerk is men bij gebrek
aan sterk omlijnde begrippen, gods
dienstig en geestelijk de kluts kwijt ge
raakt. Een andere oorzaak van het in
discrediet brengen van den godsdienst
is dat veel aan de menschen wordt voor
gehouden, dat volstrekt geen Goddelijke
openbaring is. Zal God tot de menschen
gezegd hebben: Hier is Mijn Goddelijke
Openbaring, maak er nu zelf van wat ge
wilt? dat is toch te onzinnig.
Dat we de Zondag moeten heiligen
vindt bij niemand die gelooft bestrijding
maar dat we die Zondag zouden onthei
ligen door een partijtje kaart of door
een fietstochtje is een bewering, die
ook de godsdienst in discrediet brengt.
De verkondiging van het geloof door
een priester is niet zijn eigen inzicht,
maar dat van de R.K. Kerk. Zou die
kerk gelijk hebben? denken we dit niet,
dan moet het toch wel goed zijn eens
naar haar te luisteren, immeirs het is
een wereldinstituut. Men dient te weten
op welke gronden die leer berust. On
bekend maakt verstard.. Daar zijn heel
veel niet-Kath. die in hun geheugen een
soort register aanleggen van zoogen.
Roomsche misbruiken. Met een bekend
schrijver zou spreker willen zeggen:
„Zet U neer voor de spijze, volgt de
natuur waarheen U die wijst.
De Kath. kerk doet de uitspraak dat
God met zekerheid kan erkend worden
in de geschapen wereld. De Kath. theo
logie bedient zich van alle natuurlijke
wetenschappen'.
De bewijsvoering van het bestaan van
God ligt allereerst in het doelmatig-
heidsbewijs. In ons bewegen, door het
heelal, openbaart zich een inwendige en
uitwendige doelmatigheid, verbazend-
wekkend door instructie en mechanische
werking, waaruit we moeten erkennen
een wereldplan. In dit stelsel moeten we
erkennen een wereld-instandhoudende
kracht. Aan wie moet deze kracht wor
den toegekend? Aan de natuur? maar
deze bestaat uit stof en kracht, dus
moet er één zijn geweest die aan die
stof en kracht de beweging gaf. Waai
beweging is volgens orde, daar is ver
stand. Niemand zal kunnen zeggen, dal
God niet bestaat.
De groote vraag, wat is de eerste
oorzaak van die welreld-ordening, wordt
met het Godsbestaan beantwoord.
Ook verklaren sommigen het wereld
probleem uit toeval, maar iemand die
zijn verstand gebruikt, spreekt niet van
toeval. Bovendien klinkt in ieder mensch
die innerlijke stem, die we noemen het
geweten. Waarom voelt de mensch zich
na het misdadig genot schuldig? Dat is
het overduidelijk bewijs, dat er iets is
■waarvan we verantwoording schuldig
zijn.
Het Engelsche witboek.
Daling van het pond sterling.
De opstand in Grieken
land. De algemeene be
wapening. Italië en Abes-
sinië. Wat beoogt Bulga
rije?
Wanneer we gedurende een week op
regelmatige wijze het wereldtooneel
beschouwen en de meest op den voor
grond komende feiten elven aanstippen
om daaruit eens per week een kleine
bloemlezing te maken, dan blijkt elke
week opnieuw, hoe vol verrassingen die
algemeene toestand is.
In ons vorig overzicht hadden we de
toenaderingspogingen van Engeland en
Duitschland, voorbereid door de confe
rentie tusschen Simon en Hitler als een
gunstige factor voor de algemeene we
reldvrede voorgesteld.en reeds en
kele dagen na dit overzicht is die stille
hoop weer den bodem ingeslagen.
Even voor de Engelsche Minister de
reis naar Duitschland zou ondernemen,
verschijnt een Engelsch witboek.
Nu vraagt u zich misschien af: wat
is een witboek? Wel, hetzelfde als een
bruinboek, een blauwboek enz. Maat
laten we duidelijker zijn. Wat in Enge
land eeln witboek genoemd wordt is b.v.
voor Frankrijk, België, Duitschland, Ne
derland ,enz. enz. weer een andere kleur,
maar de beteekenis is overal gelijk.
Op bepaalde tijden geeft een Regee-
ring een dergelijk geschrift uit, waarin
dan meestal een zeer op den voorgrond
komende diplomatieke kwestie door hel
betrokken land besproken wordt. In dit
bewuste Engelsche witboek nu wordt
de Duitsche! herbewapening als een be
dreiging van de Europeesche wereld
vrede genoemd. Dat Engeland dit feit
nog eens extra meende te moeten vast
leggen en nog wel aan den vooravond
van het bezoek van Simon aan Hitler
is de onhoffelijkheid wel wat ver gedre
ven. Alleen over dit eene feit was onze
geheiele revue te vullen, maar we moe
ten meer kwesties bespreken.
De daling van het Engelsche pond
heeft in de goudlanden (we bedoelen
hiermee die landen, welke nog niet aan
de deflatie hebben meegedaan) een
zeketie ongerustheid teweeggebracht.
Ondanks helt feit, dat tegenwoordig elk
land zijn eigen valuta zoo’n beetje op
peil tracht te houden, is er niettemin
internationaal een zekere basis noodig,
waarop het ruilverkeer zal moeten plaats
vinden. Daardoor hebben de niet met
deflatie werkende landen zich aangeslo
ten tot een goudblok. In tegenstelling
nu met deze z.g. goudlanden, die ver
betering van den economischen toe
stand zoeken zonder deflatie, staat
Engeland en ook Amerika dat in hei
loslaten van die standaard zijn kracht
zoekt.
In eerste instantie heeft Engeland ook
werkelijk van deze maatregel geprofi
teerd, maar het groote kwaad schuilt
hierin dat men bij devaluatie wel weet,
waar men begint maar niet waar men
eindigt.
Het melest belangrijke nieuws, uit de
afgeloopen week is wel de toestand in
Griekenland. Zooals U weet is daar de
opstand in volle gang en niemand min
der dan de oude politicus Venizelos
heeft de leiding van die opstand op zich
genomen. Een groot gedeelte van de
Grieksche vloot is de vorige week ook
aan het muiten geslagen en uitgevaren
naar Kreta, dat als de haard van dezen
opstand genoemd kan worden. Ook in
Noord-Macedonië is de opstand in
hevige mate uitgebroken. In het laatst
de Grjeksche ijegeering, maar als we
de Zaterdagavond-berichten wat nader
beschouwen, dan komt opnieuw de
vraag naar voren: Wie zal het winnen?
De muitende vloot is ondanks het
vliegbombardement nog niet veel geha
vend, zoodat de Grieksche reigeering een
mijnenteld heeft moeten aanleggen in
den Straat van Salanus.
Wanneer we even het kaartje van dit
Balkanterrein voor ons nemen, dan zien
we hièruit onmiddellijk, dat de Griek
sche regeering een aanval van de vloot
op den Piraeus vreest. Daaruit is dan
ook te concludeeren dat de nog beschik
bare vloot niet bij machte is de strijd
tegen de muitende vloot op te nemen.
De nu komelnde week kan ons dus heel
wat verrassingen brengen.
Naast de vraag: wie zal het winnen?
mógen we zeker wel een andere stellen
n.l.: Krijgen wij binnenkort een nieuwe
wereldoorlog? Waarom wil Duitschland
een staand leger van bijna een millioen
man? Waarom is de bewapenings-
begrootiijg in Engeland zoo hoog als
nooit te voren?
De Amerikaansche oorlogsbegrooting
bedraagt 400 millioen dollar. In Japan
zullen 15000 scholen voor 2J/2 millioen
leerlingen worden opgericht, om de
Japansche jeugd een militaire opvoeding
te kunnen geven.
Zoo zouden we door kunnen gaan
met dit ontstellende lijstje.
Zijn we dan de verschrikkingen van de
voorbije oorlog reeds nu al weer ver
geten? Wanneer we zien naar Italië, dan
zeggen we volmondig ja. Duizenden en
nlog eens duizenden vrijwilligers bieden
zich aan voor de komende strijd tegen
Abessinië. Duizenden vliegers hunkeren
naar het oogenblik om hun verderf bren
gende bommen te kunnen neerploffen
op onschuldige vrouwen en kinderen.
En dat alles wordt aangekweekt
onder de schoonklinkende leuze van
„ons nationaal gevoel”.
Met dezelfde mentaliteit wordt ook
Bulgarije besmet. Dit land volgt met
zeer groote belangstelling de gebeurte
nissen in Griekenland. Mobiliseert al
vast zijn troepen, om, wanneer er ook
maar een kleine kans bestaat, de zoo
vurig begeerde haven aap de Magische
Zee te bemachtigen.
Wanneer de Grieksche opstand zou
gelukken is de Balkan vermoedelijk zeer
spoedig het tooneel van verrassende ge
beurtenissen.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD ïf Telefoon No. 12
f 5424.26
Leesgeld fr. p. p. per half jaar 1.50
Buiten de provincie f 2 inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct p. kwartaal.
het
ten
1.
2.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Oouwe Egöerfi Echhe Friesche fl«ren-Baai «n
Paai-Tabak Melange van rijpe tapaKKeta
lil. y. a. ui erf F
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELER 86
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
