Buitenlandsche Revue.
De Bolswardsche Courant 'en Westergoo
III. V. d. UIERFf
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
Stadsnieuws.
Uit den Omtrek
De Nieuwe
Wegenverkeerswet.
1
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
r.
Wommels
AANBESTEDING.
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD tr Telefoon No. 12
31g!± Jaargang Woensdag 24 Juli 1935 No. 58
IF
Witmarsum
Arum
t
-3794.—
1.
t
t
r
t
1
e
- 3728.—
- 3628.—
Speciale inrichting voor
A dve r t e n 11 e n per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prys.
t
t
Verschijnt Dinsdags- en
Vrijdagsavonds.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar <^.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 et.
Voor het Buitenland f7,- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
kort neergelegd in de door de K. N. A. C.
voorgestelde, hierboven vermelde bepa
ling.
die deze week heel wat werk moesten
verzetten en dit met succes geBaan heb
ben. Een driewerf hoera op het echtpaar
Statema werd spontaan ingezet.
GESLAAGD.
Op 18 en 19 Juli slaagde te Amster
dam voor het examen apothekers-assis-
tente onze plaatsgenoote, mej. Jo D.
Schermer.
Burgemeester
van
Geslaagd voor de Hoofdakte de heer
J. Jansma, onderwijzer aan de Openbare
U.L.O.-school alhier.
d is het
uranten
welko-
|d heb-
'etk-
rlee-
chll-
zorg
m
igen
men
too-
3
e
i
- 4420.—
- 4200.—
-4180.—
zijn
ge-
5336.—
- 4710.—
N
ie
le we-
hebben
van ’t
Thans
innpn-
gérïctK
n vol-
23 Juli 1935.
Benoemd tot directeur aan de Coöp.
Stoomzuivelfabriek te Giethoorn de heer
J. J. Straatsma, afkomstig van Witmar
sum, thans ass. dir. aan de Coöp.
Stoomzuivelfabriek, Emmakade te Leeu
warden.
I 1936
n het
ik het
of in
ivordt
gedu-
jor 't
vaM
t ifl
UIT DE VOGELWERELD.
20 Juli 1935.
Dat een vogel, al is hem zijn vrijheid
ontnomen, nog tamelijk oud kan worden
bleek heden.
Het gezin U. van der Zee n.l. bezat
reeds 14 jaren lang een leeuwerik, welk
vogeltje in een kooitje opgesloten meest
buitenshuis hing. Leende het weer er
zich niet toe, dan werd hij binnenge
haald, waarna de vogel, zeker uit pure
dankbaarheid, begon te kweelen.
Hoewel het beestje thans gestorven is,
kan men hieruit toch afleiden, wat met
een goede behandeling dezer vogels is
te bereiken.
SNELLOOP DOOR BOLSWARD.
Zaterdagavond werd de aangekondig-
de snelloop door Bolsward gehouden. De
afstand bedroeg 2\2 K-M. De te volgen
route was door jongens met vlagjes af
gezet. Bovendien gaf een vooraf rijden
de auto nog de juiste weg aan.
In twee rijen werd vanaf het Markt
plein gestart. Het aantal deelnemers be'-
droeg 38. Er bestond voor deze sportge
beurtenis groote belangstelling; overal
stonden groote groepen menschen.
Even over half negen werd door Dr.
Beekhuis het startschot gelost en met een
flinke spurt verdwenen de deelnemers
van het Marktplein. Enkele minuten la
ter passeerde op het Schildwijk, onge
veer de helft van het parcours, achter
eenvolgens de nos.: 35 G. Castelein, 31
J. Brouwer en 17 W. Schuil, onmiddellijk
gevolgd door meerdere nummers. Cas
telein had hier een flinke voorsprong.
Eerstaankomende op het Marktplein
bleek dan ook te zijn de heer G. Caste
lein uit Leeuwarden, tijd 8 min. 56.8 sec.
2de aank.: J. Brouwer, Leeuwarden,
tijd 9 min. 22.2 sec.
3de aank. H. de Graaf, Leeuwarden.
4de aank.: L. Castelein, Leeuwarden.
Eerstaankomende Bolswarder: Jentje
de Jong.
Dr. Beekhuis reikte de prijzen aan de
winnaars uit, daarbij opmerkende dat
deze week wel bijzonder in het teeken
der Lichamelijke Opvoeding gestaan
heeft. Eerst de Gymnastiekdemonstraties
op Woensdag, dan de wandeltocht op
Donderdag en nu de snelloop door Bols
ward.
Bij de overhandiging van de dejrde
prijs aan den heer de Graaf maakte Dr.
Beekhuis de opmerking, dat deze mede
werker zelfs de schijn van een onsportie
ve daad moet vermijden.
Aan alle deelnemers werd een hartelijk
woord van dank gebracht, maar bijzon
der aan den heer en mevrouw Statema,
BUITENLANDERS OP BEZOEK.
Dezer dagen zullen een groep Schot-
sche Hooglanders (padvinders) onge
veer 50, een bezoek aan Bolsward bren
gen, waarbij in twee groepen de alhier
bestaande fabrieken Hollandia en de
K. N. M. zullen worden bezichtigd.
Des namiddags zal het gezelschap op
het stadhuis worden ontvangen.
Geslaagd voor het Mulo-diploma A
mej. E. de Jong te Witmarsum.
Reisje N.V.
22 Juli 1935.
Dertien leden van de afd. Arum van de
N. V. tot afsch. v. alc. dr. maakten een
uitstapje naar Vlieland.
Wat het weer betrof hadden ze het
beter kunnen treffen. Op de boot was ’1
grootste percentage verschrikkellijk zee
ziek. Op het strand te Vlie was het erg
koud, ondanks dat zwommen toch nog
enkelen die het water zelfs lekker von
den.
Ook werd er een duinwandeling ge
maakt met spelen in een duinpan. Er
had een samenkomst plaats waar het
Lekkumerkoor zong en de heer Schrader
van Metslawier sprak. De F. P. C. had
n.l. een meeting uitgeschretven.
Alhoewel het weer niet medewerkte,
zooals we in den aanhef vermeldden,
hebben de N. V.ers toch een mooie dag
gehad.
20 Juli 1935.
De uitslag der aanbesteding van het
afbreken van een boerenplaats, bewoond
door P. Andela alhier, en het weder op
bouwen van een kleine stelphuizing te
Velding te
ONTSLAGAANVRAGE.
Naar we vernemen is door mej. S.
Plat onderwijzeres aan de Hervormde
School (Hofkamp) alhier tegen 1 Nov.
a.s. een ontslagaanvrage ingediend.
Zij zal dan een 4-tal jaren aan ge
noemde school werkzaam zijn geweest.
eer
»en
A
un
ter
ies
,lt.
’kJ
ld
:e
n
s
Bliksemafleiders in Duitschi-
land. Japan en Rusland.
Wordt Rome ongeduldig?
De werkloosheid in Amerika.
Het is niet voor de eerste keer, dat
het Nationaal Socialistische Duitschland
bij minder gunstige economische toe
standen die op geregelde tijden ook in
het land van Hitletr optreden, zoekt naar
afleiding voor de groote massa. We heb
ben dat meegemaakt bij de Kerkvervol
ging zoowel van Katholieke als van Pro-
testantsch-Christelijke zijde. We bemer
ken dat ook aan de soms met veel bra-
vour en reclame georganiseerde S. A.-
parades.
Deze veronderstelling is natuurlijk
strikt persoonlijk, omdat men uit de
Duitsche couranten nooit een zuiver
beeld zal kunnen krijgen van den eigen
lijken binnenlandschen toestand in dit
land. Wat de Duitsche kranten schrijven
is partijdig en geïnspireerd door de of-
ficiéele meening. Vrijheid van hert woord
is uitgesloten. Wilt ge een voorbeeld?
Door den rijksminister Göring is een
nieuwe verordening ingesteld, inzake de
scheiding van kerk en politiek. Om nu
te voorkomen, dat zoowel in Protestant-
sche als in Katholieke kerken van den
kansel af kritiek zal worden uitgeoefend
heeft deze minister, die tevens hoofd is
van de Staatspolitie, aan de geheime
politie opdracht gegeven j.l. Zondag in
alle kerken en bij alle kerkdiensten een
verscherpt toezicht te houden.
Een andere eln meestal met succes be
kroonde afleiding vindt men in de regel
matig terugkeerende anti-semitische
actie: de Jodenvervolging. Vooral in
Berlijn is het de laatste week erg rumoe
rig geweest. De nieuw benoemde hoofd
commissaris van politie in Berlijn heeft
thans gelast, dat alle Joodschej café’s en
lunchrooms na 7 uur ’s avonds gesloten
moeten zijn, zoogenaamd als veilig
heidsmaatregel, maar nuchter bezien,
net zooveel als het bestaan onmogelijk
maken. De meeste café’s in Berlijn zullen
hun groote debiet wel na 7 uur ’s avonds
hebben
Zaterdag j.l. slaagden voor het Mulo-
diploma te Leeuwarden de leerlingen
van de School voor C. V. O.: A. van der
Wal, M. Schilstra, S. Kramer en P. Kam-
stra. De laatste, uit Tjenkwerd, legde
voor korten tijd bovendien met goed ge
volg het toelatingsexamen af voor de
Ned. Zendingsschool te Oegstgeest.
De vorige week heeft de Tweede Ka
mer het wetsontwerp: regelen nopens ’t
verkeer op de wegen (wegenverkeers
wet) z. h. s. aangenomen.
De heer Duys had eenige bezwaren
geopperd, o.a. dit, dat niet aan alle
weggebruikers was gedacht. Voorts be
toogde hij, dat de maximum-snelheid
niet te handhaven is; maximum-snelheid
is maximum-onzin, zeide hij. Tenslotte
verdedigde hij een amendement om te
waken tegen de mogelijkheid van al te
groote willekeur van de zijde van veld
wachters, enz., die de bevoegdheid krij
gen, een rijbewijs in te houden indien
het vermoeden bestaat, dat een bestuur
der van een motorrijtuig onder den in
vloed van sterken drank verkeért. Dit
amendement werd door den Minister
overgenomen.
In verband met ’t in behandeling ne
men van dit ontwerp had de Kon. Ned.
Automobiel Club enkele dagen tevoren
een persconferentie belegd, waarop een
aantal zeer behartenswaardige punten
naar voren werden gebracht. De K. N.
A. C. erkende met dankbaarheid, dat de
nieuwe wet een stap doet in de richting
van een algemeene verkeerswet, doch
merkte op, dat deze nog op verre na niet
den naam verdient van algemeene rege
ling. De grootste belangstelling van de
regeering gaat, naar het schijnt, nog t?
Veiel uit naar de economische zijde van
het verkeer (de coördinatie, de belastin
gen, heffingen, enz.) terwijl het intus-
schen op den weg dag aan dag om men-
schenlevens gaat. In het kort gezegd: De
K. N. A. C. is dankbaar, maar niet vol
daan.
Immers, def ware verkeersmenatliteit
is er nog niet; en dat is de wortel van
alle kwaad op den weg. Het gebrek aan
die mentaliteit treedt het sterkste op den
voorgrond bij het oudere geslacht. De
jongeren blijken menigmaal beter op de
wegen thuis te zijn dan de ouderen. Dit
is voor een deel ook te danken aan het
onderwijzend personeel, dat de jeugd de
voornaamste verkeersregels inprent, in
sommige gemeenten zelfs in samenwer
king met de politie. Maar ten slotte rust
op de overheid de plicht om er voor te
waken dat van de wegen een goed ge
bruik wordt gemaakt.
De K. N. A. C. is er vooral niet over
te spreken, dat in de nieuwe wet niet is
opgenomen de bepaling dat „ieder weg
gebruiker verplicht is, zich op de open
bare wegen en rijwielpaden zoodanig te
gedragen, dat hij niemand schade toe
brengt of noodeloos last of hinder ver
oorzaakt". Deze bepaling heeft de
K. N. A. C. bij haar adres in Maart 1.1.
aan de regeering voorgesteld; zij acht
deze en daarin zal ieder weldenkend
mensch met haar moeten instemmen
van fundamenteel belang voor elke ver
keerswet. Deze bepaling zou overbodig
moeten zijn; maar zij is dit hejlaas niet,
want het meerendeel van het mensch-
dom moet nog worden opgevoed tot het
juiste begrip van het moderne verkeer
met al zijn gevaren, vooral van over
heidswege.
Men wijst op het voorbeeld van En
geland, waar de minister van verkeer in
15 millioen exemplaren een circulaire
zal verspreiden, gericht „aan alle weg
gebruikers”. De daarin vervatte wenken
di-e men in elk land ter wereld ter harte
behoort te nemen, luiden als volgt:
„Wees steeds voorzichtig en houd re
kening met anderen. Als verantwoorde
lijk staatsburger hebt gij den plicht aan
de gemeenschap om het wettig gebruik
van de wegen aan anderen niet te be
lemmeren, noch anderen in gevaar te
brengen.
Bedenk, dat alle personen, voetgan
gers, wielrijders, ruiters en geleiders van
dieren, bestuurders van motorrijtuigen
en door paarden getrokken voertuigen
het recht hebben, den weg te gebruiken
en den plicht, met de rechten van ande
ren rekening te houden. Goede manie
ren en welwillendheid voor anderen
worden op den weg evenzeejr gewaar
deerd als elders.
Houd rekening met de moeilijkheden
van anderen en tracht deze niet te ver-
hoogen. Wees op Uw hoede voor de
fouten van anderen. Neem nooit een ri
sico in de hoop of in de vejrwachting,
dat ieder ander zal doen wat noodig is
om de gevolgen van Uw onbezonnenheid
te vermijden.
Neem U vooral in acht bij slecht weer
en wanneer de wegen slipperig zijn en
alle weggebruikers minder de contröle
over hun bewegingen hebben.”
De uit deze practische regelen voor
weggebruikers sprekende geest is in het
REISJE.
20 Juli 1935.
Een 15-tal meisjes van de Geref.
Meisjesvereeniging alhier maakten een
tocht per fiets naar Rijs.
Op de plaats der bestemming geko
men, maakte men daar de jeugdmeeting
mee, georganiseerd door de ring van
Jongelingsvereen. op G.G. „Frieslands
Zuidwesthoek” en de kring van Meisjes-
vereen. op G.G. „Koudum en omstreken”.
De muziek van „Hallelujah” en dé
zang van „Hosanna" zorgden op uitne
mende wijze voor afwisseling. Verschil
lende sprekers voerden het woord, waar
naar de aanwezigen met groote belang
stelling luisterden. Ds. F. C. Terpstra van
Rotterdam sprak over „De opgroeiende
generatie”; Prof. dr. K. Schildelr van
Kampen behandelde de vraag: „Is de
N. S. B. Christelijk?”; Ds. Mr. W. S. de
Vries van Voorburg hield een rede over
„Myn soan jow Mij dyn hert”.
Toen om 4 uur de meeting was afge-
loopen, hebben de meisjes nog veel ge
noten van Gaasterland’s natuurschoon.
Al met al een heerlijke dag.
Japan en Rusland. Neen heusch, dat is
geen drukfout. U dacht, dat het Japan en
China moest zijn, nietwaar. We zijn aan
die Japansch-Chineesche berichten zoo
langzamerhand een beetje gewoon ge
raakt, maken ons daarover niet erg be
zorgd meer.
Japan gaat stilletjes zijn gang, wel
wetende dat momenteel de nieuwe we
reld meer dan genoeg werk heeft in
eigen boezem. Met meer belangstelling
volgt men thans de ontwikkeling van de
verschillende grensincidenten tusschen
Japan en Rusland. Het protest van de
Sowjet-Unie aan Japan is daar zeer
slecht ontvangen en intusschen doen
zich nieuwe incidenten voor. Wat vooral
in deze situatie gevaarlijk is, dat is de
groote troepenmacht, die momenteel
door Rusland aan de grens van Mand-
sjoekwo in stand gehouden wordt.
Het aantal Sovjettroepen aan deze
grens wordt naar een vrij nauwkeurige
schatting gesteld op 12 divisies elk'van
20.000 man, vijf cavallerie-divisies van
elk 6000 man, 5750 vliegtuigen en 400
tanks, in totaal dus aan manschappen,
alles inbegrepen, ongeveer 300.000 man.
Dat is een zeer grtoot gevaar. Een
dergelijke groote hoeveelheid licht ont
vlambare stof kan door het kleinste
vonkje in brand worden gestoken. Deze
Sovjet-strijdkrachten zijn gelegerd ten
Zuiden en Westen van Chabarowsk tot
Bragowestjtsensk en benoorden Mand-
sjoeli tot aan de Tsjita. Bovendien be
vinden zich nog troepejnafdeelingen in
Buiten-Mongoli ten Westen van Mand-
1 sjoeli.
1 Een zelfdd beeld vertoont zich met
i betrekking tot de algemeen verwachte
oorlog tusschen Italië en Abessynië. Re-
gelmatig wordt de Italiaansche leger-
i macht in Ethiopië versterkt.
Protestnota’s gaan over en weer, wor
den al naar men dit belieft, gematigd of
i scherp vertaald, kweeken dan weer re-
actie, waardoor weer nieuwe moeilijk-
heden ontstaan. De volgens onze begrip-
pen zeer gerechtvaardigde nota van den
keizer van Abessynië, is door de Itali-
s aansche pers als vijandig en zeer ernstig
i geschetst.
Italië heeft met kracht tegen deze
rede geprotesteerd en zich het recht
i voorbehouden en haar consequenties
(volgens Italiaansche smaak natuurlijk)
uit te trekken.
r In een zeer moeilijke positie bevindt
t zich met betrekking tot dit geschil, de
waarin opgenomen
Volkenbond. Haar prestige dat reeds een
gevoelige knak gekregen had, met de
kwestie China-Japan, het niet verhinde
ren van den oorlog in de Gran Chaco en
ook door het mislukken van de ontwa
peningsconferentie, is er gedurende dit
conflict niet grooter op geworden. Alle
teekenen wijzen er op dat een oorlog
onvermijdelijk is. Mussolini wil zijn eigen
boontjes doppen en duldt geen inmen
ging. Hij heeft opnieuw verklaard, óf een
protectoraat over Abessynië öf een ver-
deeling. Bovendien schijnen de Italianen
te hopen, dat zij een eventueele oorlog
niet tot het einde toe behoeven te voe
ren; de keizer zal zich wel gemakkelijker
toonen wanneer de vijandelijkheden
maar eenmaal „brillant" zijn ingezet.
Reeds bij voorbaat worden nu, de ver
goedingen voor de troepen in Oost-
Afrika met ingang van 1 Augustus ver
hoogd. Dat is een concessie aan de
klachten die door de in Oost-Afrika aan
wezige troepen geuit waren.
Tot slot van deze revue waarin we
natuurlijk slechts een greep kunnen doen
uit het groote buitenlandsche gebeuren
een bericht uit Amerika. Het aantal
volwaardige werkloozen bedraagt 3 \2
millioen, terwijl \y2 millioen die door
leeftijd of lichamelijke gesteldheid tot
werkloosheid zijn gedoemd, met ingang
van 1 Nov. naar bijzondere steuninstel-
lingen zullen overgaan. De Staat spant
zich in om voor de 3y2 millioen arbeid
te vinden. Na 1 Nov. zal niemand meer
federale steun ontvangen voor niets
doen. Allen zullen bij Staatsinstellingen
moeten werken. Een zeer goede ge
dachte, die misschien ook in ons land
navolging kan vindeh. We hebben wel
eens vaker wat van Amerika overgeno
men.
le ORGELCONCERT.
Het kan niet anders dan de concert-
gevers verheugd hebben dat er reeds
dadelijk we'er zulk een belangstelling bij
het publiek bestond; naar wij vernamen
waren alle programma’s uitverkocht,
zoodat eenigen het zonder moesten stel
len. Ons heerlijk orgel en ons schoone
Godshuis (en dit laatste bovendien ge
zegend met een accoustische gesteldheid
voor muziek, als men zelden aantreft)
verschaften een groote en aandachtige
schare weer deifi(ge oogeïnblikken van
wijding, waarvoor niet weinigen de
moeite van een langen fietstocht blijken
over te hdjbben. (Het programma was
vooral aan Bach gewijd. De E-Moll en
de G-Moll zijn beide merkwaardige,
haast curieuze composities van den
Meester die met hun grillige motieven
en dito figuraties sterk boeien. Wellichl
juist omdat onder alle humor toch diepe
ernst, grootheid, majesteit voelbaar
blijft.
Met de heeren H. v. Appeldoorn en J.
Buikstra heben we op bijzonder aange
name wijze kennis gemaakt als piston-
solisten. Zij speelden alles niet alleen
correct en „af” maar lieten in Bach’s
Trompetensuite een frazeering hooren
die er wezen mocht. Ook hun m.f. ver
raste blijkbaar den organist die met zijn
begeleiding er zeker op rekende, dat de
heeren wel f. zouden spelen en nu een
enkel gedeelte te sterk accompagneerde.
Wij hopen deze trompetten nog eens
weer te hooren; koralen als Gezang 4
leenen zich daartoe bij uitstek.
Het slotstuk, dat gevormd werd door
twee van Mendelssohn’s variatie’s over
het Gebed des Heeren gaf een registra
tie te hooren (vóórlaatste var.) dien we
niet eerder zoo hoorden en die vermoe
delijk ook wel niet met een zóó diep,
doch uiterst sonoor geluid door Men
delssohn zal gedacht zijn. Het „deed”
het echter uitstekend en liet dit prachtige
stukje orgelmuziek ook eens in andere
kleur hooren. Wij geven dan ook de
voorkeur aan deze laatste opvatting.
Wonseradeel
VERGADERING van de Raad der
gemeente Wonseradeel op Don
derdag 25 Juli 1935, des nam.
2 uur (off. tijd) ten gemeente-
huize te Witmarsum.
Agenda:
Notulen der vergaderingen van 9
Mei en 27 Juni 1935.
2. Ingekomen stukken.
3. Mededelingen.
4. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot intrekking van het
raadsbesluit van 24 Mei 1934, no. 9, tot
toekenning van een tegemoetkoming in
de kosten van aansluiting van particu
liere woningen aan de’ wterleiding te
Makkum en Wons.
5. Alsvoren tot intrekking van het
raadsbesluit van 27 Juni 1935, no. 10 be
treffende verhaal van een gedeelte der
door de gemeente verschuldigde premie
ingevolge de ziektewet op de daarvoor
in aanmerking komende werknemers en
tot het nemen van een nieuw besluit
dienaangaande.
6. Alsvoren tot wijziging van de ver
ordening, regelende het heffen van ver
gunningsrecht voor de verkoop van ster
ken drank in het klein in deze gemeente.
7. Alsvoren tot oninbaarverklaring
van verschillende belastingen en andere
vorderingen over de jaren 1928 tot en
met 1933.
8. Onderzoek van de geloofsbrieven
van de nieuw benoemde leden van de
gemeenteraad.
Wommels (architect J. C.
Buitenpost) luidt als volgt:
H. Jorritsma, Bolsward
A. Fokkema, Wons
J. G. Dijkstra en Zn., Wommels - 4640.
W. R. Couperus, Birdaard
H. Huisman, Tijnje
D. Siebesma, Oosterhaule
Gebr. Steneker, St. Nicolaasga - 3925.—
K. en W. de Vries, Eestrum
Sj. en A. Groenhof,
Dantumawoude
R. Dolstra, Zwaagwesteinde
a
i
3
i
i
i
3
S
1
1
1
i
r
DE JONG s NIEUWSBLAD
