Buitenlandsche Revue.
De Roepstem onzer Koloniën.
I
HAWEKO
I
De Bolswardsche Courant en Westergoo
KNIP DEZE BON UIT I
DE)
ilgtsg
A
25
iinmiHiiiiiiiiniiiiiin
i
Stadsnieuws.
VOLGENDE WEEK
zal ons D1NSDAGNUMMER
niet verschijnen.
Adverteerders en correspon
denten verzoeken wij hiermede
rekening te willen houden.
Adm. De Jong’s Nieuwsblad.
BESPAAR
Woetwdag 18 December 1935
31S12 Jaargang
No. 100
BOLSWARD
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD 1F Telefoon No. 12
Uit den Omtrek
U- WO
1.
7.
8.
12.
I
Advertentien per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
APPELMARKT 5
Verschijnt Dinsdags-
Vrijdagsavonds.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
sing, behaalde dezer dagen een mooi
succes, doordat alle vier voor het exa
men te Rotterdam opgaande leerlingen
het diploma hebben behaald. Het zijn de
dames G. Wiersma, H. Eerdmans en Dj.
ledema te Bolsward en J. Bijlsma te
Wommels.
NIEUWJAARSPOST VOOR INDIE.
De correspondentie te verzenden met
de vliegtuigen die op 25 Dec. a.s., resp.
1 Januari a.s. naar Ned. Indië vertrekken
moet aan het hoofdkantoor alhier uiter
lijk gepost zijn om 15.10. De lichting van
de bijbussen vindt plaats van 14.30—
14.55.
DE STORING IN HET ELECTRISCH
LICHT.
Het was Zaterdagavond een strop, dat
juist op een druk winkeluurtje 67 uur,
plotseling het electrisch licht uitging. In
allerijl zag men de oude petroleumlampjes
weer te voorschijn halen, benevens di
verse kaarsen.
Ongeveer een uur lang duurde deze
storing. Het bleek, dat de geheele pro
vincie in donker gezet was, de oorzaak
is geweest een oliebrand in de Centrale
van het P. E. B. te Leeuwarden. Een re
serve machine moest in gebruik worden
gesteld.
De stroomlevering in Leeuwarden kon
doorgaan.
KERKELIJKE VERKIEZING.
Bij de vorige week gehouden stem
ming voor leden van het Kiescollege van
de Ned. Herv. Kerk alhier, werden de
volgende stemmen uitgebracht, op de
vrijzinnige candidaten: J. E. de Boer 529,
S. I. Faber 527, U. van der Zee 528, C.
de Jong 527, Tj. Joh. de Boer 510, P. Id-
singa 513 en op de rechtzinnige candi
daten: E. Westerhof 416, P. Oord 415,
A. van ’t Zet 415, P. Boerma 414, J. van
Slageren 418, H. Kuiper 415.
Het totaal aantal uitgebrachte geldige
stemmen bedroeg 950. Gekozen werden
dus de vrijzinnigen.
MODEVAKSCHOOL
De hier gevestigde Modevakschool on
der leiding van de directrice, mej. C. Es-
Stokvisch, gratis gebeukt,
Zalm, per blik
BRANDSMA’s WINKELS.
39, 29.
12>/2.
VERANDERING
DIRECTIE „DE PHILANTHROOP”.
In de j.l. Zaterdag gehouden vergade
ring van aandeelhouders in genoemde
maatschappij is op zijn verzoek eervol
ontslag verleend aan den heer G. C. Eis
ma en tot diens opvolger benoemd de
heer T. Schrader te Leeuwarden.
De heer G. C. Eisma werd benoemd tot
Commissaris.
grootendeels te danken aan de nobele
president Thomas Massarijk. Een geleer
de met moed en verdraagzaamheid en
een onbegrensd vertrouwen in de taak
van zijn volk.
Op 7 Maart 1850 te Moravië geboren
als ’n zoon van arme eenvoudige ouders,
heeft prof. Massarijk door een ijzeren wil
en intelligentie zijn weg gezocht. Toen
na de wapenstilstand prof. Massarijk tot
president van de Tsjecho Slowaaksche
republiek werd gekozen, was dit de er
kenning van de groote en vele verdien
sten die deze leider v^n zijn volk zich
verworven had.
Voor de consolidatie van deze natio-
naliteiten-staat, waarin na Bohemen en
Moravië ook Slowakije en Karpatisch
Rusland werden ondergebracht, heeft
Massarijk met groote tact en inzicht ge
ijverd. Geen gemakkelijke taak, wanneer
we bedenken, dat naast 7 millioen Tsje
chen, ongeveer 2 millioen Slowaken, 3
millioen Duitschers, millioen Honga
ren en ’n half millioen Raethenen tot een
staatkundige eenheid te vormen. Dat hij
daarin ten volle geslaagd is, mag als de
grootste verdienste van de thans afge
treden president beschouwd worden.
EEN KRASSE OUDE BOLSWARDER.
We hebben deze week eens ’n oogen-
blikje gepraat met een van de oude
stoere Bolswarders, die op 85-jarigen
leeftijd nog niet van een toch welver
diende rust kunnen of willen genieten
lIllIiilliHIllHHIlitlltil
14 December 1935.
Hedenavond had in de Geref. Kerk een
een werkkring vindt, een voorname rol.
Wij hebben geschikte gebieden te kust
en te keur in onze overzeesche gebieden.
Laten wij niet, door „hokvastheid”, de
gelegenheid ongebruikt laten om tien
en honderdduizenden de kans te bieden,
zich een goed en gelukkig bestaan te
verzekeren, onder eigen vlag en ondei
eigen gezag.
Wie den grond kan en wil bebouwen
en niet bevreesd is om de handen uit de
mouw te steken, zal er beveiligd zijn
tegen stoffelijke nooden en zich in vele
gevallen een vrij en onbekommerd be
staan kunnen veroveren. Maar dan is het
ook de taak van de regeering, om dit
plan grootsch op te zetten en uit te
voeren!
n.l. Rein de Jong, de in de laatste jaren
bekende venter in mosterd en pepermunt.
Op 12-jarigen leeftijd kwam de Jong
in het boerenbedrijf, later als boeren
arbeider. Deze werkzaamheden heeft hij
28 jaar lang volgehouden en werd op
40-jarigen leeftijd werkzaam aan de
Kon. Ned. Mij. van Roomboterfabrieken
alhier. Gedurende 35 jaar was hij in deze
fabriek steeds op zijn post. Op 75-jarigen
leeftijd volgde het ontslag bij deze fa
briek en toen begon de Jong met een
beetje negotie zijn kost te verdienen.
Regelmatig werden toen per week
Workum, Tjerkwerd, Blauwhuis, Wol-
sum en Wommels, Burgwerd, Hichtum
bezocht en steeds loopende door elke
weersgesteldheid heen. De Jong is thans
85 jaar en op onze vraag of hij nu nog
geregeld deze reizen maakt, antwoordt
hij: „Ik nim 't nou ’n bitsje makkelikker
op, maar as ’t er op ankomt dan zu ik
’t nog bést doen kanne.”
Ondanks de hooge leeftijd getuigt deze
uitdrukking nog van moed en kracht.
U zelf incassokosten en ons
moeite door hef leesgeld voor
het le halfjaar op girorekening
no. 87926 fen name van A. J.
Osinga, Bolsward te storten
vóór 28 Dec., met vermelding
„Leesgeld le halfjaar 1936
De Jongs Nieuwsblad”
Vergeef vooral NIET, de naam
van het blad te vermelden.
DE ADMINISTRATIE.
Het Ethiopisch conflict.
Prof.Massarijk.
Het laatste nieuws rondom den oorlog
in Oost-Afrika is momenteel wel van zoo
overwegend belang, dat andere dikwerf
niet minder internationale vraagstukken
daarvoor een beetje op den achtergrond
worden geschoven.
Het is vooral naar aanleiding van de
door Engeland en Frankrijk voorloopig
in elkaar gezette vredesvoorstellen, dat
er iets meer bekend wordt van de ge
heime diplomatie, waaruit deze vredes
voorstellen geboren zijn. We willen even
de algemeene toestand zooals die zich de
laatste weken ontwikkelde, in uw geheu
gen terugroepen. De wandeling naar
Addis Abeba, zooals die door Mussolini
in een overmoedige bui genoemd was, is
voor de Italianen wel op een groote mis
lukking uitgeloopen. De oude generaal
de Bono is reeds weer in Italië terugge
roepen en de nieuwe opperbevelhebber
Badoglio, die dit avontuur eens vlug en
afdoend zou gaan oplossen, moet na
eenige weken erkennen, dat de terrein-
moeilijkheden zoo enorm groot zijn en de
voedselvoorziening heel wat hoofdbre
kens kost, dat voorloopig een verdere
opmarsch niet mogelijk is.
Het gaat Italië, zooals indertijd Enge
land in Transvaal. Evenals die eenvou
dige boerenleiders, hebben ook de Abes-
sinische aanvoerders een niet te onder
schatten inzicht in de guerilla-oorlog,
die aan de Italianen heel wat schade be
rokkent. In de tweede plaats oefenen de
door de meeste Volkenbondsstaten tegen
Italië afgekondigde sancties een dusda
nige remmende invloed op de oorlogs
industrie in Italië, dat men reeds ver
schillende surrogaten voor niet meer in
gevoerde artikelen tracht te vinden.
Alle soorten metaal wordt reeds door
de bevolking geofferd, maar de grootste
vrees bestond toch nog voor een afkon
diging van een petroleum-embargo.
Wanneer dit door de Volkenbondsstaten
zou worden doorgevoerd was het voor
Italië practisch onmogelijk de oorlog
verder door te zetten. Evenals indertijd,
toen de mogelijkheid geopperd werd het
Suez-kanaal te sluiten, door Italië ge
dreigd is met een Eüropeesche oorlog,
zoo heeft ook nu weer Mussolini een
dergelijk dreigement laten hooren en nu
komt het vreemde in deze kwestie. Dit
dreigement van Mussolini heeft Frankrijk
verontrust en het schijnt nu, dat Enge-*
land, nu dit land niet op de directe steun
van de Fransche oorlogsvloot kan reke
nen eveneens in gaat binden, zoodat
voorloopig van een petroleum-embargo
niet veel terecht komt. Dan heeft het Ita-
liaansch dreigement in zooverre succes
gehad.
In deze sfeer zijn nu de vredesvoor
stellen ontworpen en men kan begrijpen
dat de zwakke broeder in het conflict in
dit geval aan het kortste eind trekt.
Wanneer we dan ook in die vredes
voorstellen lezen, dat Abessinië aan Italië
zal moeten afstaan een deel van Tigré
en Ogaden, och, dan behoeft dat nie
mand te verwonderen, ook niet dat Mus
solini deze vredesvoorstellen met een
goedkeurend gebaar heeft ontvangen.
Nietwaar, de heeren zijn weer zoet, de
beschaafde wereld siddert weer voor de
fascistische macht arme Volkenbond.
Wat hadden we ons in de laatste we
ken verheugd over de reeds bereikte re
sultaten en wat blijkt het te zijn? Niets
dan eigenbelang. Van de zoo hoogge
roemde Volkenbondsverplichting maakt
men ook nu, evenals in 1914, een vodje
papier. Maar gelukkig is er ook ’n essen-
tueel verschil aan te wijzen, n.l. de open
bare meening, die zich nu met deze
kwestie gaat bemoeien.
In geheel Engeland is men slecht te
spreken over dit „verraad” aan het Vol-
kenbondsstandpunt. De algemeene sym
pathie gaat ook in Engeland steeds meer
uit naar het land van den Negus en bo
vendien de toestand aan het oorlogsfront
geeft allerminst Italië het recht een hoo
ge toon aan te slaan, eer het tegendeel.
Geen wonder, dat we dus met zeer
groote belangstelling de verdere ontwik
keling van deze werkelijk zeer belang
rijke kwestie afwachten. We hebben
voor vandaag wel iets uitvoeriger bij dit
eene onderwerp moeten stilstaan.
Als tweede punt willen we dan ook
nog maar een beetje in de buurt blijven
en wel in Tsjecho Slowakije en nu ge
lukkig niet om te constateeren, dat het
in dit nieuwe rijk eveneens mis is. Neen,
Tsjecho Slowakije heeft zich na de we
reldoorlog ontwikkeld tot een krachtige
energieke staat en heeft die vooruitgang
waarin opgenomen
'Expansie is de leuze van dezen tijd:
d. w. z. de noodzakelijkheid, waarin
verschillende volken verkeeren om te
trachten hun grondgebied uit te breiden
buiten de eigen grenzen, ten einde de
steeds aangroeiende bevolking in staal
te stellen elders een plaatsje onder de
zon te vinden, beschermd door de vlag
en de wetten van hun eigen land.
Deze behoefte aan gebiedsuitbreiding
is het, welke leidde tot den oorlog tus
schen Italië en Abessinië; deze landhon-
ger ook is oorzaak, dat Japan de hand
heeft gelegd of nog tracht te leggen op
verschillende deelen van het reuzenrijk
China. Duitschland dringt meer en meer
aan op teruggave van zijn koloniën, of
toewijzing van ander koloniaal gebied,
ten behoeve van emigratie.
En Nederland?
Ook in ons land begint de ruimte
steeds schaarscher te worden voor de
bevolking. Jaar op jaar neemt ons be
volkingsoverschot toe met 100.000 zie
len voorwaar geen gering getal voor
een land met een oppervlakte van nau
welijks 33000 vierkante kilometer.
Vooral ook tengevolge van de tegen
woordige, buitengewoon ongunstige om
standigheden vraagt dit probleem drin
gend om oplossing.
Nu zijn wij tegenover tal van andere
volken in dat opzicht sterk bevoorrecht.
Wij behoeven ons geen zorg te maken
over de ruimte, waarin wij dit bevol
kingsoverschot zouden kunnen onder
brengen, omdat wij over onmetelijke,
schaarsch bevolkte koloniale gebieden
beschikken. Het is dus zeer logisch, dat
wij meer dan ooit aandacht moeten gaan
besteden aan overheveling van een deel
van onze bevolking naar onze overzee
sche gewesten.
Het percentage, dat thans uit eigen be
weging daarheen gaat, is zeer onbedui
dend. Vooral het aantal dergenen, die
daarheen gaan om zich een eigen werk
kring te scheppen, is bedroevend klgin.
Daarbij spelen allerlei vooroordeelen
en bezwaren, welke reeds lang als on
gegrond zijn erkend, een groote rol. Men
wil het bijv, vaak voorstellen, alsof het
voor een bewoner van een land met een
klimaat als het onze ongezond, ja, on
mogelijk zou zijn om in de tropen han
denarbeid te verrichten. Door de practijk
is evenwel reeds lang gebleken, dat dit
volstrekt niet het geval is.
Wij wijzen bijvoorbeeld op het plateau
van Bandoeng, op Java, waar zich ver
schillende Nederlandsche tuinders heb
ben gevestigd, die er hun bedrijf uit
oefenen zonder daarvan eenig nadeel
voor hun gezondheid te ondervinden.
Hier staan kolonisatieplannen tegen
over, die inderdaad mislukt zijn. Dit is
echter alleen het gevolg geweest van
verkeerd inzicht dergenen, die met de
organisatie waren belast. Men behoeft
zich er niet door te laten weerhouden.
Ook uit mislukkingen trekt men leering.
Overigens is het ook zoo in te richten,
dat Nederlanders, die naar Indië emi-
greeren, niet bepaald handenarbeid be
hoeven te verrichten, dit is een kwestie
van ogranisatie en goede financiering.
Een zoo voor de hand liggende „werk
verschaffing” in onze koloniën, welke tof
de rijkste ter wereld behooren, verdient,
dat zij op een degelijke basis wordt op
gezet en voldoende gefinancierd.
Dat men daarvoor niet de ongezonde
kustgebieden zal kiezen, spreekt vanzelf.
Er zijn immers hooge, vruchtbare pla
teaux genoeg, waar de menschen heen
kunnen? Voor den Europeaan speelt
vooral de hoogte, waarop hij in de tropen
VERGADERING van de raad der
gemeente Wbnseradeel op Don
derdag 19 December 1935, des
namiddags 2% uur ten ge-
meentehuize te Witmarsum.
Agenda:
Notulen van de vergadering van 31
October 1935.
Ingekomen stukken.
Mededelingen.
Benoeming van een hoofd der
openbare lagere school te Makkum.
Voorstel van B. en W. inzake over
dracht van eigendommen ten be
hoeve van de aanleg van een straat
ten zuiden van de Grote Zijlroede
te Makkum, vanaf de Krommesloot
tot het terrein van de dakpannen-
fabriek der commanditaire ven
nootschap L. J. de Vries en Co.
Alsvoren tot herziening van de
jaarwedden van de wegwerkers en
dorpsreinigers.
Alsvoren betreffende het verstrek
ken van een toeslag op de kasuit
keringen aan georganiseerde ge
huwde werklozen en werkloze on
gehuwde kostwinners.
Alsvoren betreffende het verstrek
ken van een kerstgave aan werklo
zen.
Alsvoren tot het sluiten van een
kasgeldleening in de vorm van een
rek.-courant-overeenkomst, aange
gaan met de N.V. Bank voor Ne
derlandse Gemeenten voor gewone
uitgaven voor het tijdvak 1 Januari
tot en met 31 Maart 1936.
Alsvoren tot vaststelling van een
nieuwe verordening op de heffing
van 75 opcenten op de hoofdsom
der gemeentefondsbelasting.
Alsvoren tot vaststelling van nieu
we verordeningen op de heffing en
invordering van leges ter secretarie
en van rechten wegens verrichtin
gen van de ambtenaren van de bur
gerlijke stand.
Alsvoren tot vaststelling van een
nieuwe bouwverordening.
Alsvoren tot vaststelling van een
monumentenverordening.
Aanbieding van de gemeente-reke-
ning c .a. over het dienstjaar 1934.
Aanbieding van de rekening c.a.
van het woningbedrijf over het
dienstjaar 1934.
Voorstel van de commissie, belast
met het onderzoek der rekening
van het algemeen armbestuur over
1934, tot goedkeuring van <jie re
kening.
Aanbieding van de gemeentebegro
ting c.a. voor het dienstjaar 1936.
Begrotingswijzigingen.
Belastingreclames.
WITMARSUM.
F O GEZELSCHAP*!
DEZEZ SPELEN
dobbelstenen enz.
Till
-- - J
CD
t
5.
F
6.
9.
10.
11.
13.
14.
15.
16.
i
17.
I
I
18.
19.
2.
3.
4.
.cent
r'
DE JONG s NIEUWSBLAD
te samen J
