Onze Neutraliteit
Kin BAZAR MUM 5
Buitenlandsche Revue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
III. U. d. IUERFF
8g
Knip
deze bon
uit!!
O
Reparatie
Stadsnieuws.
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
No. 24
Woensdag 25 Maart 1936
32— Jaargang
en
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLS WARD
schuilplaatsen worden opge-
5©
3
r»
3
V
A dve r t e n t i 6 n per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
r
i’
I
Verschijnt Dinsdags-
Vrydagsavonds.
en
en
Speciale inrichting voor
aan alle merken
Auto m o bielen
CD
o
C9
Q-
PT
O
T3
<9
z
uit het jaarverslag, ’t Ledental is gedaald
wegens vertrek of overlijden tot 24.
We willen bij dit punt even stilstaan.
Het is misschien nog niet genoeg be
kend dat juist dit ledental mede een sti
mulans vormt in de finantieele opzet.
Nu, door vertrek van verschillende bur
gers, dit ledental gedaald is, mogen we
er wel eens met nadruk op wijzen, dat
we als Bolswarders alles in het werk
moeten stellen dit onderwijs hier te be
houden.
Naar we vernemen overweegt het be
stuur van deze school in de zomermaan
den een kleine actie tot ledenwerving op
touw te zetten. Moge deze opzet bij de
Bolswarders een gunstig onthaal vinden.
Deze moreele steun is voor het bestuur
in dezen tijd dringend noodig.
Bestuur.
Wederom heeft de vereeniglng het
verlies te boeken van 2 bestuursleden.
De heer O. C. Eisma bedankte wegens
vertrek uit onze gemeente. De heer S. J.
de Boer, sedert 1922 lid van het bestuur,
kwam te overlijden. Een groot verlies
heeft onze vereeniging hierdoor geleden.
Als hoofd van een groote fabriek, wist
hij uit ervaring wat het beteekende goed
onderlegde vaklieden te hebben, waar-
5
5*
AMBACHTSTEEKENONDERWIJS.
De tentoonstelling van teekeningen
van de cursus 1935’36 Zaterdagmid
dag in het Teekenlokaal van de Zuivel-
school alhier gehouden, mocht zich in
een druk bezoek verheugen. Over het
algemeen getuigden de werkstukjes van
een degelijke, qorrecte voorstudie. De
indeeling in de verschillende groepen
vergemakkelijkte het overzicht ’s Mid-
nog vele
trokken.
In dat verband trof ons een adverten
tie in de „Amhemsche Crt.” waarin
bouwers woningen aanboden met gas-,
scherf- en invalvrije kelders, geconstru
eerd volgens aanwijzingen van de mili
taire gasschool te Utrecht. Zóó moet ’t.
Maar dat kan natuurlijk alleen bij de
nieuwe woningen in practijk worden ge
bracht en déden alle bouwers dat
maar doch in reeds bestaande wijken
moet men het zoeken in het uitbreken
van woningcomplexen en het daarvoor
bouwen van gas- en bomvrije kelders
voor grootere aantallen menschen.
De stedenbouwkundigen hebben reeds
lang met gas rekening gehouden door
de moderne straten breeduit te bouwen,
zoodat eventueele gaswolken spoediger
door den wind uiteengedreven worden of
beter gelegenheid hebben met de
warmtegolven omhoog te zweven en de
straten weer vrij te maken. Ook boom-
aanplanting, die het zich concentreeren
van gas in den weg staat, heeft veel
vuldig plaats gehad.
Er is nog veel te doen en.we heb
ben haast. Als we zien, hoe alleen de
vertaling van één woordje in een offi
cieel telegram (het woord „alsbald” dat
met „onmiddellijk” in plaats van met
„zoo spoedig mogelijk” was vertaald)
reeds een ongunstigen indruk vestigt, die
de meest fatale gevolgen kan hebben,
mogen we niet langer talmen en moe
ten we met vereende krachten aan het
werk tijgen! Wanneer krijgen we hier
onze gasmaskers van 1 gulden, onze
gasbrochures, onze gaskelder.
dags ongeveer half zes was de uitdee-
ling van de diploma s en rapportboek-
jes, De voorzitter, Burgemeester Praam-
sma, sprak hierbij een openingswoord.
Deze dag, aldus onze Burgemeester,
komt regelmatig elk jaar terug en het
mag verheugend genoemd worden, dat
de belangstelling voor dit onderwijs
steeds stijgende is. Voor de jeugd wor
den over het algemeen hooge eischen
gesteld aan het onderwijs, maar niets
komt onze jongens na de school zoo
goed van pas, als het vervolg onderwijs.
De Ambachtsteekenschool neemt in deze
rubriek een zeer nuttige plaats in. Met
dit onderwijs mee te werken is de plicht
van iedere jongeman die deze school be
zoekt. De lessen hier opgedaan zullen
hem van veel nut kunnen zijn.
Een woord van hulde brengt de Bur
gemeester aan de leerlingen van de 4e
klasse, die met zooveel ijver de lessen
gevolgd hebben, waardoor aan 13 leer
lingen het einddiploma kon worden uit
gereikt.
Tenslotte brengt spreker dank aan di
recteur en leeraren voor hunne toewij
ding, inzonder aan den heer Zwanen
burg, die wegens vertrek onze stad gaat
verlaten.
Uit het jaarverslag over de afgeloopen
cursus stippen we het volgende aan:
Aantal leerlingen 51;
Gedrag, over het algemeen goed;
Schoolbezoek, goed. Wel is het hin
derlijk dat sommige leerlingen wegens
werkzaamheden dikwijls te laat op
school komen.
Bevorderingen.
Van de eerste naar de tweede klasse:
Arjen Roukema, Sjerp Praamsma,
Wiepke Lycklama A Nijeholt, Haije Post-
ma, Fetze Adema, Hein Prins, Douwe
Lautenbach, Boet de Vries, Willem Het-
tinga, Jacob Albada Jelgersma. Voor
waardelijk Ulbe Rijpma, Arend Westra,
Dirk Bouma en Jan Hobma.
Van de tweede naar de derde klasse:
Wouter Dijkstra, Gerben van der Wal,
Zacharias van Bergen, Jan Visser, Al
bert Bosma, Jan Hoogma, Freerk de
Wit, Tjeerd Jager en Piet Elzinga. Voor
waardelijk Hielke Eekma. Niet bevor
derd: één.
Van de derde naar de vierde klasse:
Jacob Hogendorp, Douwe Baker en
Nico van der Meer.
Het einddiploma verwierven 13 van de
14 leerlingen uit de vierde klasse, n.l.:
Auke Dalstra, Harmen Franzen, Piet de
Vries, Andries Veenstra, Tjerk van der
Hauw, Klaas van der Werf, Johan Ger-
ritsma, Anske Hofstra, Ruurd Spoelstra,
Jan de Jong, Sake Sijtsma, Wiebren
Bootsma en Frederik TimmeNiet be
vorderd: één.
Van de 7 leerlingen der vervolgklas
zijn ook zeer goede vorderingen te boe
ken.
Tenslotte nog enkele bijzonderheden Lunter Jr. hield de
ZWEMSCHOOL BOLSWARD.
Onder voorzitterschap van den heer S.
zwemschool haar
jaarvergadering in hotel de Wijnberg.
Notulen werden gelezen en goedge
keurd. Uit het jaarverslag stippen we
aan:
Het jaar 1935 is voor de vereeniging
weer goed geweest, geen achteruitgang
van leden. De zwemschool is geopend
geweest van 10 Mei tot 15 September.
Een woord van hulde wordt gebracht
aan den badmeester voor zijn leiding,
waardoor steeds de goede verstandhou
ding bewaard bleef. De nieuwe glijbaan
en springplank zijn in gebruik genomen.
Het afstand- en diplomazwemmen werd
goed bezocht. Met een woord van hulde
aan den vertrokken voorzitter Dr. Beek
huis sluit dit jaarverslag.
De financieele resultaten zijn ondanks
een klein nadeelig saldo bevredigend. In
komsten bedroegen f 1534.01, de uitga
ven f 1663.10, nadeelig saldo f 134.09.
Deze rekening, nagezien door de hee-
ren Brandenburg en Haitsma, werd on
der dankzegging aan den penningmees
ter goedgekeurd.
De begrooting Is in inkomsten en uit
gaven geraamd op f 1472.
De aftredende bestuursleden Pc
ma en Falkena werden met arges
stemmen herbenoemd.
waarin opgenomen
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
RADION-DEMONSTRATIE IN
DE DOELE.
Maandagmiddag een goq)d bezochte
bijeenkomst en ’s avonds de Doelezaal
tjokvol.. Ja, dat trekt in onzen tijd nog
altijd: toegang gratis, niets te koopen,
niets te betalen en nog een kansje om
iets te winnen. Men neemt dan graag de
een of andere demonstratie op den koop
toe. De bekende Radion-fabrikanten be
nutten deze mentaliteit van het tegen
woordige geslacht op zeer handige wijze
en weet door deze demonstratie-avonden
belangstelling voor hun producten te
winnen. Een zeer varieerend programma
werd telkens afgewerkt, een paar filmen
en ’n goochelaar, en niet te vergeten de
Radiondemonstratie met als slot de ver
loting van huishoudelijke artikelen.
Deze stijgende lijn in het programma
hield tot het laatst de spanning er in.
Hedenmiddag en -avond de tweede de
monstratie.
We zitten in een felle politieke stroo-
ming en moeten maar zorgen ons met
krachtige slagen er uit te werken. Rond
om ons kookt en gist het en hoewel het
er niet naar uitziet, dat een explosie zal
plaats hebben, is het niettemin raad
zaam niets af te wachten en maatregelen
ie nemen.
Nu zijn we een te gemoedelijk volk
om zoomaar dadelijk aan oorlog en al
die narigheid te denken en innerlijk ge-
looven we niet, dat de menschen in de
omringende landen weer zoo dwaas zul
len zijn, om toch weer den strijd aan te
binden! Maar, men kan nooit weten.
Inmiddels staan we heelemaal niet
meer zoo vrij, als in het jaar 1914. Toen
was er nog geen Volkenbond, dus had
den we nog niet meegedaan aan Saar-
bezetting, hadden we nog niet deelgeno
men aan sancties; kortom: we waren in
alle opzichten wéérlijk neutraal. Nu
is dat allemaal anders; we hebben ste
viger wortel geschoten in internationalen
grond, zitten met belangetjes hier vast
en daar vast en hebben in den Volken
bond meermalen een positieve meening
verkondigd, waarmede we ons het on
genoegen van een ander land op den hals
konden halen.
Nog zijn militaire deskundigen het er
niet over eens, of het in 1914 een luim
van von Moltke was, die op het laatste
oogenblik zijn aanvalsplan op België
met opmarsch door Limburg, verander
de, om Nederland in geval van blokkade
niet tot vijand te hebben, dan wel de
Nederlandsche weermacht, die inderdaad
volkomen paraat aan die grens stond
opgesteld en de Duitschers, in ieder ge
val zóóveel vertraging in hun opmarsch
gegeven zou hebben, dat van „verras
sing” der Belgen geen sprake meer zou
zijn geweest.
Zelfs de grootste weermacht-pessimist
zal moeten toegeven, dat die grensbezet
ting waarlijk wel een steentje zal heb
ben bijgedragen tot dat besluit van den
Duitschen veldheer, een besluit, waar
door het ons mogelijk is geworden, on
ze neutraliteit hoog te houden.
Dat het ons ditmaal zal gelukken
vooropgesteld, dat de wereld nog eens
zoo dwaas zal zijn om weer den oorlog
In te gaan wéér neutraal te blijven,
is wel zeer twijfelachtig, gezien onze
ligging in Europa. Onze politici zullen
waarlijk evenals in 1914 al het
hunne er toe moeten bijdragen, willen
we weer buiten oorlogsgevaar blijven.
En zouden we, onverhoopt, toch in zoo’n
maalstroom worden meegesleurd, dan
zou ons land zeer zeker gastgebied
worden van ’n bondgenootenleger, dat ’t
onze op de bedreigde punten kwam ver
sterken; hetgeen tenslotte allemaal bui
ten ons, burgers, omgaat en alleen onze
strategen bezighoudt.
Wat ons wel moet bezighouden is het
probleem van de luchtbescherming. Zelfs
in geval van strikte neutraliteit kan het
voorkomen, dat vliegers, verdwaald zijn
de en meenende boven vijandelijk ge
bied te vliegen zie in de vroegere
oorlogsjaren de bommen op Zierikzee
in een tijd, waarin het luchtwapen nog
lang niet die voorname plaats innam als
thans in de verschillende legers
bommen omlaag werpen en daar zal
zoo nu en dan waarschijnlijk ook wel
eens een gasbommetje bij zijn.
Het wordt dus tijd, dat we onze lucht
bescherming gaan perfectioneeren. Het
begin van dat alles hebben we al gezien:
luchtbeschermingsoefeningen in verschil
lende groote steden en zelfs in verchil-
lende streken; vereenigingen voor lucht
bescherming zijn er opgericht, enz. enz.
Maar toch is luchtbescherming nog geen
volksplicht geworden. We moeten
zoover zien te komen, als bijv, in Enge
land, waar men tegen een bedrag van 2
shilling, dus ongeveer een gulden, een
gasmasker kan koopen en waar op scho
len en in de gezinnen brochures worden
verspreid met bijzonderheden omtrent
gassen, eventueele maatregelen, die men
zonder veel kosten reeds kan nemen, in
richting van gaskelders, enz. We moeten
zoover zijn, dat vader, moeder, de kin
deren en het dienstmeisje, allen hun eigen
gasmasker hebben liggen, goed onder
houden en goed gecontroleerd. Dén pas
kunnen we gerust zijn. Dan komt nog
het probleem van de gaskelders. Hier en
daar heeft een groote stad als bijzon
dere bezienswaardigheid een gaskelder,
een pracht-ding met veel buizen en ge
heimzinnige toestellen, waar mischien ’n
flinke honderd menschen in kunnen.
maar wat beteekenen honderd, of zelfs
twee honderd menschen op al die ande
ren, die géén plaatsje kunnen vinden?
In onze steden moeten op iedere wijk
twee, drie of vier gaskelders gebouwd
worden en op het platteland moeten ook
I
de Von Ribbentrop vastgesteld, dat
Duitschland het verdrag van Locarno
geschonden had. Dit was de eerste zet.
Indien nu door Duitschland wordt aan
genomen de uitspraak van het Haagsche
hof van arbitrage, dan wordt de geheele
conferentie van Londen verplaatst naar
Den Haag. Bij de beslissing van dit Hof
moet Duitschland zich neerleggen en
dan hopen de Franschen natuurlijk dat
Duitschland verplicht zal zijn, zijn troe
pen uit het Rijnland terug te trekken en
de status quo ante, de toestand van
voorheen, te herstellen. Dit is ons in
ziens een grenzelooze naïviteit van de
Franschen, niemand toch gelooft dat de
Duitschers de oude toestand zullen her
stellen dit kan niet voor het eigen
prestige.
Wanneer conferenties de wereld kun
nen redden, nu, dan zijn we op de goede
weg. Men heeft nog een groote confe
rentie op het oog, waaraan de Ver. Sta
ten, Japan en Duitschland zullen deel
nemen, ten einde de economische, poli
tieke en finantieele crisis in de wereld
te regelen.
Voor een dergelijke conferentie is er
vruchtbaar werk.
De overstroomingsramp in N.-Amerika
neemt de laatste dagen onrustbarende
afmetingen aan. Vooral in het district
New-Engeland. 50 steden staan geheel
blank
Het aantal dooden tengevolge van de
overstroomingen bedraagt in 14 staten
240; het aantal dakloozen 300.000, ter
wijl voor 400 millioen dollar materieels
schade is aangericht. In Pennsylvania en
het westen van Virginia bindt het Roode
Kruis den strijd aan tegen diphterritis en
typhus. In den staat Maine is de staat
van beleg afgekondigd. President Roo
sevelt heeft zijn jacht naar de kust van
Florida laten terugkeeren, ten einde zich
geheel met de hulpverleening aan de
slachtoffers te kunnen bezighouden.
De Daily Mail meldt, dat vrouwen en
kinderen de markt te Pittsburg hebben
geplunderd en zich wierpen op de be
smette levensmiddelen, die met den
stroom waren meegevoerd. 200 mili
ciens voerden een charge uit, waarbij 12
personen gewond en talrijke anderen ge
arresteerd werden. Tijdens een plunde
ring van winkels te Leetsdate nabij
Pittsburg werden 9 personen gearres
teerd.
Over het algemeen is het gevaar voor
het uitbreken van epidemieën zeer groot.
Vooral typhus, diphteritus en roodvonk
worden gevreesd. De gouverneur van
Pennsylvania heeft aan president Roose
velt verzocht onmiddellijk een bedrag
van 10 millioen dollar beschikbaar te
stellen teneinde voorloopige maatrege
len te nemen.
In Buenos Aires heeft nog Vrijdag een
hevig noodweer gewoed gepaard met
wolkbreuken. Groote schade en verschei
dene slachtoffers tot resultaat.
In de staat Misione is een geweldige
boschbrand uitgebroken, die ongeveer
2000 H.A. bosch verwoest heeft. De au
toriteiten vermoeden dat kwaadwillig
heid in het spel is, daar verscheidene
brandhaarden ontdekt zijn.
Naast de nog steeds voortdurende eco
nomische crisis wordt Amerika nu ook
bezocht door een, we zouden het haast
willen noemen, natuurcrisis.
Goud en petroleum. Het
verdrag van Locarno. De
overstroomingen in Amerika.
Het doet misschien iets eigenaardig
aan dat we in dezen tijd van internatio
nale spanning, als eerste onderwerp voor
deze revue nemen Goud en petroleum,
en toch wie wijst er ons twee grond
stoffen die zoozeer de internationale toe
stand beheerschen als goud en petro
leum. Belangrijk zijn ze beide, misschien
te belangrijk en daardoor een voortdu
rende bron van onrust en geweld.
Goud en petroleum, een vaste
vloeibare delfstof, speculatie object
realiteit.
Zullen we, zoo vragen de wereld spe
culanten zich af, ook in de toekomst over
voldoende goud kunnen beschikken. Zul
len, zoo vragen aan de andere kant de
belangstellenden, de boortorens voldoen
de olie uit de aarde kunnen opzqigen om
te voldoen aan de steeds grooter wor
dende vraag? We gelooven niet dat het
komende geslacht zich ook maar een
oogenblik bezorgd behoeft te maken
over de olierijkdom onder onze aard
korst. Amerika bezit nog rijke oliegebie-
den en in de laatste tijd is er een streven
merkbaar om ook in andere landen naar
olie te boren. Men schijnt op grond van
zekere geologische ontdekkingen er van
overtuigd, dat in de Engelsche bodem
minstens zooveel olie te vinden is, dat
men in een komende oorlog genoeg
brandstof zou kunnen hebben om alle
Engelsche tanks te voeden.
Zie, daar zitten we weer direct in het
groote probleem van onzen tijd, alles
draait om een toekomstigen oorlog,
daarvoor bouwt men tanks, vliegtuigen,
onderzeeërs daarvoor mobiliseert
men de geheele scheikundige weten
schap. Goud en petroleum, om toch
maar te kunnen voldoen aan een ver
keerd geleid nationalisme, aan een ex
pansie, die niet op vreedzame wijze te
bereiken valt. We zijn door al die schat
ten die onze aardbodem oplevert uit ons
evenwicht geslagen. Daar is teveel goud
en teveel petroleum in deze wereld. De
stabiliteit is zoekgeraakt. Italië, dat te
gen zijn Volkenbonds verplichtingen in
Abessynië binnenrukt Duitschland,
dat het verdrag van Locarno moedwil
lig verscheurt Japan met zijn verove
ring van Noord-China enz. enz. Ze had
den nog teveel goud, teveel petroleum.
Nu willen we niet graag beweren dat
de finantieele toestand van bovenge
noemde landen zoo schitterend is, maar
des ondanks bekostigt Italië een dure
koloniale oorlog, houdt Duitschland een
groot leger op de been, is Japan de
meest vermilitairde staat van de wereld.
Maar laten we nu na deze lange voor
beschouwing even een kijkje nemen in
het wereldgebeuren van de laatste week.
De conferentie in Londen tusschen de
Locarno mogendheden Italië, Engeland,
Frankrijk, België zijn het metelkaar eens
geworden over de houding dien men zal
aannemen tegenover Duitschland. De
vier genoemde staten hebben, ondanks
het protest van de Duitsche gedelegeer-
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELER 86
door zijzelf en ook het bedrijf zal zijn
gebaat. Zijn adviezen werden door de
mede-bestuursleden in hoge mate ge
waardeerd.
Personeel.
Hierin is verandering gekomen. De hr.
J. van Dijk, die vanaf 1 Dec. 1930 de
lessen heeft gegeven aan de metaalbe
werkers, heeft 15 Maart eervol ontslag
gekregen wegens zijn benoeming als
leeraar voor de smeden aan de Am
bachtsschool te Temeuzen.
De heer C. J. Knook heeft eveneens
eervol ontslag gekregen vóór de aan
vang der nieuwe cursus, wegens drukke
werkzaamheden. Deze laatste is opge
volgd door den heer J. J. A. Roelants,
die de lessen geeft in Wis- en Natuur
kunde en Werktuigkunde. De heer Van
Dijk is opgevolgd door den heer J. v. d.
Weij van Sneek, welke les geeft aan de
metaalbewerkers en le klas lijntekenen.
De heer T. v. d. Meer geeft les aan
alle leerlingen in het handteekenen en
aan de schilders en aanverwante vakken
in vakteekenen en materialenkennis.
De directeur J. P. Postma geeft les in
dezelfde vakken aan timmerlieden en
aanverwante vakken in het vakteekenen
en materialenkennis en aan de le klas
lijnteekenen.
De deelname aan de lessen, gegroe-
peerd naar de verschillende vakken is
als volgt:
Timmeren 16, schilderen 11, meubel-
maken 1, smeden 6, rijwielrep. 4, gasfit
ter 1, electriciteit 2, kleermaken 2, tui
nieren 2, banketbakker 2, etaleeren 2,
steenhouwen 1, straatmaker 1, in totaal
51, waarvan 18 uit de omliggende ge
meenten.
i
I i
rytacRixqe
DE JONG s NIEUWSBLAD
1
i
i
Leesgeld fr. p. p. per half jaar 1.50
Buiten de provincie f 2.-; inning 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesgeld per looper 40 ct. p. kwartaal.
n
9
9
o
5
■9
0
1
-I
m
tD
m
u
OÖ
O
9
■U-
ene
5
l
n
s
