Buitenlandsche Revue.
A.S.VANDEMOER
V. V. d. ilElIFF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
Stadsnieuws.
Wegenbouw
hier en elders.
Uit den Omtrek
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
32?!g Jaargang
Woensdag 10 Juni 1936
No. 44
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
-
MAKKUM.
in
Paul
U
38.07
24.92
6.15
/22.95J/2
Advertentiën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
spillen om de onzin van deze redenee-
ring te weerleggen.
Bij deze groote problemen dicht aan
onze grens gaat de komst van den Negus
te Londen zoowat ongemerkt voorbij.
Wel is de voormalige keizer van Abes-
sinië met veel gejuich en de noodige on
derscheiding ontvangen, maar de groote
massa buiten Engeland maakt zich over
de Ethiopische kwestie niet druk meer.
Zoo zal het, veronderstellen we, Haile
Selassie ook gaan wanneer hij bij de
Volkenbond komt om herstel te pleiten
van z’n functie als keizer van het Abes-
sinische rijk.
De Volkenbond die nu reeds verdeeld
is over de toepassing van de sanctie’s,
die met bezorgdheid gadeslaat de toe
naderingspogingen van ItaliëDuitsch-
land en ItaliëOostenrijk, voor wie de
rassenkwestie in Egypte wel spoedig de
noodige aandacht zal vragen, die evep-
eens met groote vreeze volgt de ver
scherpte verhouding tusschen China en
Japan, waarbij als „driften im Bunde”
het machtige roode leger in Rusland aan
de grenzen van Mongolië staat.
Neen van de Volkenbond kan ook de
onttroonde keizer van Abessinië niet veel
hulp meer verwachten.
Wat betreft de toestand in China die
we zoo terloops even ter sprake brach
ten moeten we een geweldige onzeker
heid melden. Zal er een burgeroorlog
komen tusschen Zuid- en Noord China?
In dat geval speelt men in de kaart van
Japan, die hiervan natuurlijk dankbaar
gebruik zou maken om weer een deel
van China te bezetten, met het reeds
meermalen gebruikte motief: de rust in
dit gebied te herstellen.
Ook Japan dient er evenwel rekening
mee te houden dat Rusland een verdere
bedreiging van buiten Mongolië niet
zonder prptest kan toelaten en we we
ten allen dat dan een gewapend conflict
zeer gevaarlijk is. Vroeg of laat, een uit
barsting moet er ons inziens komen.
2e
3e
4e
5e
6e
7e
8e
9e
10e
Speciale inrichting voor
Nad. saldo
Ligger B:
Ontvangsten
Uitgaven
Voord, saldo
Ligger C:
Ontvangsten
Uitgaven
Voord, saldo
Ligger D:
Ontvangsten
Uitgaven
2e
3e
4e
5e
6e
7e
J. Molenaar.
A. de Vries.
B. Wolhuizen.
Tj. v. d. Hauw.
P. de Jong.
G. van der Zee.
149.47
- 187.54
ƒ106.17
- 81.25
68.61
- 62.46
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water bedroeg
heden, Dinsdagmorgen, 18 graden.
169.011/2
- 146.06
WITMARSUM.
KAATSEN.
7 Juni 1936.
Heden won onze jonge kaatser Com.
Kamminga mede de 1ste prijs in Dron-
rijp en werd tevens als Koning der partij
uitgeroepen. Dit is zeker een groote
eere en succes voor genoemden kaatser,
daar het puikje van Friesland op het
speelveld vertegenwoordigd was.
OPENBARE LEESZAAL EN
BIBLIOTHEEK
„BOLSWARD en OMSTREKEN”.
Gedurende de maand Mei werden
totaal 578 boeken uitgeleend, waaronder
24 uit de leeszaal van Sneek.
Het aantal bezoekers bedroeg 183, t.w.
12 dames en 171 heeren.
ARUM.
WATERSCHAP „BENYSTEN”.
6 Juni 1936.
Algemeene vergadering van Ingelan
den van het waterschap „Benysten” o.d.
Achlum. De leiding was in handen van
den heer W. R. Dijkstra te Arum.
Rekening 1935-1936.
Ligger A:
Ontvangsten
Uitgaven
A.s.
van der Veen zijn 25-jarig jubileum als
werkman op de gemeente-reiniging al
hier. Een kalme, rustige figuur en stille
werker, die bij zijn superieuren zeer
goed staat aangeschreven.
We veronderstellen, dat deze dag
voor den jubilaris niet ongemerkt voorbij
zal gaan en voegen reeds nu onze har
telijke gelukwenschen bij de vele felici
taties die a.s. Vrijdag zullen binnenko
men.
EEN DIENSTJUBILEUM.
Vrijdag herdenkt de heer Klaas
Arts voor inwendige ziekten
Zuiderplein 15 Leeuwarden
hervat WOENSDAG 10 JUNI
de praktijk
le PARKCONCERT 1936
op Donderdag 11 Juni door het
Sted. Muziekcorps „Bolsward”.
Programma:
1. „Le Gai Hussard”, Marsche,
Lincke.
2. „Fr. Schubert”, Ouverture Suppé de
Wittman.
3. „Fète de Nuit” suite, R. Deneufbourg.
4. „Vergiss mich nicht” tango, Jon Vas-
llescu.
5. „K. L. M.-Marsch”, Willy Schoote-
meijer.
6. „Espana” walzer, E. Waldteufel.
7. „Radio-Journal”, populaire potpourri,
Joh. Brookhouse.
8. „Hochzeitszug in Liliput”, charakter-
stück, S. Translateur.
9. „Rubenstein”, marsch Thomas Bid-
good.
Frankrijk op dien tweesprong.
België volgt het voorbeeld. De
negus en de Volkenbond. Chi
na en Japan.
Voor de zooveelste keer heeft Frank
rijk weer een nieuwe regeering. Eén nor
maal en gewoonlijk niet zoo belangrijk
verschijnsel dat we daarvoor uwe spe
ciale aandacht moeten inroepen. Deze
keer evenwel staan de zaken een beetje
anders. De laatste verkiezingen hebben
aan het Volksfront (we zouden dit haast
kunnen noemen) de vertegenwoordiging
van de arbeidersklasse een groote over
winning bezorgd, zoodat de anders zeer
actueele vraag hoe de nieuwe regeering
zich een meerderheid in de Kamer zou
kunnen verwerven al bij voorbaat opge
lost was.
Desondanks heeft het buitengewoon
lang geduurd voor de nieuwe regeering
met een bepaald program gereed was en
zien we in deze tusschen periode dat de
zelfde arbeidersklasse, ongeduldig ge
worden door dit lange dralen, de ver
betering van hun positie tracht af te
dwingen door een staking.
Door het geheele land neemt deze sta
king onrustbarende vormen aan en de
eischen die gesteld worden zijn hier en
daar reeds ingewilligd. Een typisch
voorbeeld van deze nieuwe eischen le
vert ons een verdrag zooals dit in de
metaalindustrie aan de werkgevers zal
worden voorgelegd.
Vrij organisatierecht voor de arbeiders
in vakvereenigingen, invoering van be-
drijfsraden in elk bedrijf van meer dan
10 arbeiders, twee weken vacantie met
uitbetaling van loon na een jaar werken,
dienstreizen tweede klasse enz. Het ge
vraagde uurloon varieert tusschen 5.25
franc en 8.50 franc. Arbeiders boven de
18 jaar moeten het loon van volwassen
werklieden ontvangen.
Wat den toestand in de provincie be
treft kan het volgende gemeld worden:
In Reims hebben 1200 arbeiders en em-
ployé’s van vijf firma’s in de levensmid
delenindustrie besloten in staking te
gaan. Hierdoor zullen in totaal 5000
werknemers bij de beweging betrokken
worden.
In de Noord-Fransche textielstreek
RoubaixTourcoing is het werk bij tal
rijke firma’s stopgezet. In het gebied van
Valenciennes zijn ongeveer 12.000 me
taalarbeiders en mijnwerkers in staking.
Daarentegen is in het mijngebied van
Lens na onderhandelingen, die vier uur
hebben geduurd, een overeenstemming
tot stand gekomen.
Verschillende fabrieken worden door
de stakers bezet gehouden. Tot nu toe
gaat alles nog zonder ongeregeldheden.
Maar de groote vraag is of dit zoo zal
blijven, vooral nu de leider van de nieu
we regeering heeft verklaard, dat men
van hem niet kan verwachten dat hij
met geweld tegen de arbeiders zal op
treden ook al is het bezet houden van
de fabrieken niet volkomen wettig.
Misschien vindt u de formuleering van
onze vraag wat tegenstrijdig en we ge
ven toe, dit lijkt op het eerste gezicht
ook zoo. Men dient evenwel niet te ver
geten dat in elke staat moet bestaan een
eerbiediging van de wet en wanneer dan
de leider van de regeering de heer
Blum sprekende over handhaving van
de orde het daarbij uitsluitend heeft over
de verdediging van de republiek tegen
aanslagen van rechts, maar daarbij
zwijgt over de houding der stakers, die
door het bezet houden der fabrieken de
wet overtreden, dan voelt ge dat hier
botsingen onvermijdelijk zijn. Dat is nu
niet omdat onze sympathieën uitgaan
naar de een of andere kant, maar een
puur logische gevolgtrekking.
Na deze lange aanhef komen we dan
eindelijk op het onderwerp wat we bo
ven deze revue plaatsten. Waarom staat
Frankrijk op den tweesprong? Ten eer
ste de machtskwestie en dan de niet min
der belangrijke valuta kwestie. Dit laat
ste vooral is het probleem van den dag,
niet alleen voor Frankrijk maar ook voor
andere landen en speciaal Nederland.
De onrust rondom ’de franc die na de
regeeringsverklaring van Leo Blum niets
verbeterd is, kan nog wel eens verstrek
kende gevolgen met zich meebrengen,
doch daarvan iets in onze revue van de
week.
Ook Bêlgfë volgt het voorbeeld van
Frankrijk voor zoover betreft de sta-
kingsepidemie. Voorloopig alleen nog
maar in het havenbedrijf, waarbij we wel
als typische bijzonderheid mogen ver
melden dat verschillende Antwerpsche
bladen de nadruk willen vestigen dat de
Antwerpsche havenstaking door Rotter
dam zou zijn uitgedacht en voorbereid.
We zullen maar niet veel woorden ver-
Voord. saldo
Begroetingen 1936-1937:
Ligger A-: Ontv. en uitgaaf ƒ180.95;
omslag 1.25 per H.A.
Ligger B.: Ontv. en uitgaaf 121.42;
omslag ƒ0.30 per HA
Ligger C.: Ontv. en uitgaaf ƒ99.34;
omslag ƒ0.35 per H.A.
Ligger D.: Ontv. en uitgaaf J209.82>/2
Omslag 1.30 per H.A.
Tot bestuurslid werd herkozen met
bijna algemeene stemmen den heer W. R.
Dijkstra te Arum. Voorstel tot wijziging
van het Bijz. Reglement werd behoudens
een kleine aanvulling door het bestuur,
zonder op- of aanmerkingen aangeno
men.
8 Juni.
De afd. Wonseradeel van de vereeni-
ging tot exploitatie van het Friesch
Volkssanatorium hield een ledenverga
dering onder Voorzitterschap van den
Ed. Achtb. Heer J. Weerstra. Uit het
jaarverslag bleek, dat het ledental als
gevolg van eenige propaganda, was
toegenomen; het bedraagt thans 515 ge
wone léden en 16 vereenigingsleden,
waarvan omslag was ontvangen 606
gld. Verslag penningmeester: de ont
vangsten hadden bedragen >834.54, de
uitgaven f713.34, saldo f 121.20. De
agenda der algemeene vergadering op
17 Juni te Appelscha gaf geen aanlei
ding tot bespreking. Als afgevaardigden
werden aangewezen de heeren Berg-
sma te Makkum en Douma te Kims-
werd.
6 Juni 1936.
Naar aanleiding van de ondervinding
welke de arbeiders hier opdoen bij de
werkzaamheden aan den in aanleg zijn
de nieuwe weg AfsluitdijkHarkezijl, is
al hier gisteravond een spoedvergadering
gehouden op de bovenzaal van hotel De
Zwaan. De klachten over de aard van ’t
werk en de lage loonen welke werden
uitbetaald, hebben er toe geleid, dat de
hoofdbestuurders van enkele organisa
ties eens een onderzoek meenden te
moeten instellen naar de gang van za
ken. Om door de arbeiders zelf hiervan
op de hoogte te kunnen worden gesteld,
waren de heeren R. Laan, hoofdbestuur
der van de Centrale Bond v. Transport
arbeiders en H. Feenstra, secr. van het
Werkcomité te Leeuwarden, naar Mak
kum gekomen.
De voorz. de heer C. Bakker, opende
del verg, op de gebruikelijke wijze, waar
na eerst de heer Feenstra het woord
kreeg. Deze begon met te zeggen dat hij
hoopte, in deze vergadering nauwkeurig
te worden ingelicht en de grieven van
de arbeiders zelf, te willen hooren. In
overleg met de regeering en het werk
fonds, aldus spreker, is er een loonnorm
vastgesteld voor grondwerk, bruggen
bouw enz., welk werk in werkverschaf
fing zou worden uitgevoerd. De bouw
vakarbeiders maken gedurig bezwaar
tegen deze laatste bepaling, omdat de
meeste groote werken niet altijd om be
hoefte aan werkverruiming worden uit
gevoerd, doch meestal noodzakelijk zijn.
De loonregeling is gebaseerd op de
streek loonnorm waarin het werk wordt
uitgevoerd en is voor Wonseadeel be
paald op 28 cent per uur met een werk
week van 48 uren, doch bij noodzake
lijke overwerkuren moet daarvoor een
zeker percentage meer worden uitbe
taald. Verder moet er door den aanne
mer per week een vacantiebon ter waar
de van f 0.75 worden uitgereikt. De aan
nemer is verplicht zijn werkvolk via de
gemeentelijke arbeidsbemiddeling te be
trekken, welke uitsluitend inwoners uit
Wonseradeel moeten zijn, tenzij er in de
gemeente geen voldoende geschoolde
werklieden te krijgen zijn, dan mag dit
met 20% door werklieden uit andere ge
meenten worden aangevuld. Het bestuur
van het Werkfonds houdt gedurig con-
tróle op de stipte uitvoering van deze
bepalingen.
En hiermede, vergadering, heb ik u in
het kort medegedeeld wat ik meende dat
u allereerst moest weten.
De heer Laan nu aan het woord ko
mende, zegt, dat zij er bij de regeering
gedurig op aandringen om zoo veel mo
gelijk werk te laten uitvoeren, doch te
gen een behoorlijk loon, maar de regee
ring wil liever al het werk laten uitvoe
ren in werkverschaffing tegen een zoo
laag mogelijk loon en zoo zitten wij dan
gedurig uren, ja soms dagen te confe-
reeren om tot overeenstemming te ko
men en voor de arbeiders te bereiken
wat er te bereiken is. Zoodoende heb
ben wij gelukkig al zeer veel zaken in
goede banen kunnen leiden of helpen
voorkomen om nog slechter te worden
dan ze reeds zijn. Om nu betreffende uw
aangelegenheden met het bestuur van ’t
Werkfonds te kunnen onderhandelen,
moeten wij vooraf weten waaronder het
werk dat thans door u wordt uitgevoerd,
wordt gerangschikt.
Of dit baggerwerk, bouwvakwerk of
wel grondwerk moet worden genoemd,
dit in verband met de loonregeling. De
seen van het Werkfonds, de heer Hak-
kes, staat ook op het standpunt dat de
loonen in het baggerbedrijf voorloopig
niet meer kunnen worden verlaagd. Toen
uw klachten ons bereikten, hebben wij
direct de schriftelijke vraag aan de in
genieur van de Waterstaat gesteld, of
het bij dit werk toelaatbaar was dat hier
volk was te werk gesteld ook van buiten
de gemeente. Wij hebben hier nog geen
antwoord op ontvangen, doch binnen
kort hebben wij met den heer H. weer
een conferentie en dan komt ook deze
zaak ter sprake, terwijl dan tevens kan
worden uitgemaakt of het werk wat nu
in Wonseradeel wordt uitgevoerd, bag
gerwerk, bouwvakwerk of landarbeid
moet worden genoemd.
De gelegenheid tot het stellen van
vragen of ten berde brengen van klach
ten wordt nu opengesteld. Allereerst
hoort men nu dat door de arbeidsbemid
delaars in Wonseradeel geheel willekeu-
Het is een bekend feit, dat de wegen
bouw over het algemeen geen gelijken
trfed heeft kunnen houden met de snelle
ontwikkeling van het automobielver-
keer. Zulks is niet alleen het geval in
ons land, doch ook in de andere Euro-
peesche staten. Intusschen heeft men
nergens stil'gezeten, om zooveel moge
lijk aan de eischen van het moderne ver
keer tegemoet te komen, en waar men
ook in Europa reist overal ziet men
nieuwe autowegen in aanbouw en er
gaat geen maand voorbij, of een derge
lijke weg wordt in het bijzijn van vele
autoriteiten geopend. Sommigen van
deze wegen zijn schitterend, van andere
moet men toegeven, dat zij practisch
zijn en dan is er nog een categorie, die
men slechts als onvoldoende kan betite
len.
Wegenbouw is een kostbare aangele
genheid. Het moderne autoverkeer eischt
lange wegen, twee verkeersbanen met
één-richting- verkeer, geen kruisingen
maar viaducten. En in een tijd als deze
staan de middelen tot den aanleg van
dergelijke wegen niet steeds ter beschik
king. In Nederland heeft men daarop nu
iets gevonden: Wil de automobilist goe
de wegen, dan moet hij deze ook maar
zelf betalen. Wegen- en benzinebelasting
brengen per jaar meer dan vijftig milli-
oen in de schatkist. Dat met dit som
metje in Nederland een voortvarende
verkeerspolitiek kan worden gevolgd,
behoeft wel geen nader betoog. Men zou
dus mogen verwachten, dat ons land
zoo langzamerhand een dorado voor
automobilisten moest zijn, dat het ver
keer nergens zoo veilig is als bij ons,
kortom, dat wij andere landen een voor
beeld kunnen geven.
Eilacie, niets van dit alles is waar.
Dezer dagen werden twee wegen ge
opend, een in Nederland (Vianen-Waar-
denburg) en een in Duitschland (Düssel-
dorf-Keulen). De Nederlandsche weg
bevat onvoltooide bruggen, is rijk aan
gevaarlijke kruisingen en bovendien te
smal. De Duitsche weg daarentegen
voldoet aan alle eischen, die men aan
modernen wegenbouw moet stellen.
Onze eigen Minister van Waterstaat,
van Lidth de Jeude, die bij de opening
hiervan tegenwoordig was, heeft zich
daarvan kunnen overtuigen en ook bij
hem zullen wel vergelijkingen met den
toestand in ons land hebben opgedron
gen.
En nu vraagt men zich af, waarin het
principieele verschil tusschen Duitsche
en Nederlandsche verkeerspolitiek nu
eigenlijk ligt. In Duitschland bouwt men
snel en goed; bij ons gaat het met horten
en stooten en indien er dan weer eens
een weg gereed komt, ontbreekt er
meestal wel het een en ander aan. Be-
heerschen onze oosterburen de techniek
van den wegenbouw beter dan wij? Mis
schien, maar hier lijkt ons toch het ver
schil niet te liggen. De kwestie is, dat
men hier de beurs te veel vastgesnoerd
houdt. De middelen, die de belangheb
benden zelf voor den bouw van goede
wegen opbrengen, worden voor geheel
andere doeleinden gebruikt. En boven
dien: in Duitschland bouwt men aanzien
lijk goedkooper dan hier. De aanleg van
wegen is daar een project, want het ma
teriaal speelt bij den wegenbouw in ver
gelijking met het geïnversteerde arbeids
loon slechts een kleine rol. In Nederland
schijnt men daar intusschen niet aan te
willen.
Ook bij ons zou men binnen korten tijd
goede wegen kunnen aanleggen. Ook
onze ingenieurs verstaan hun vak; men
kan zulks waarnemen aan den weg Den-
Haag-Rotterdam-Utrecht, die wel be
looft te worden, zooals een goede weg
moet zijn alleen, het duurt te lang.
Slechts een handjevol arbeiders zijn hier
aan het werk. Waarom nu niet ook In
ons land den wegenbouw tot project
van werkverschaffing gemaakt. In Ame
rika en Duitschland heeft men daarme
de uitstekende ervaringen opgedaan.
Vele duizenden werkloozen zouden voor
een bedrag, dat iets boven hun steun
ligt, gaarne weer aan den slag gaan.
Dan zou ook Nederland (zijn veilig
verkeer krijgen en onze automobilisten
zouden dat ontvangen, waar zij recht
op hebben omdat zij er voor betalen.
VISCHCLUB „ONS GENOEGEN”.
Voor de eerste maal in dit seizoen
vertrok bovengenoemde vischclub achter
Parrega. Over het algemeen is deze eer
ste tocht wel geslaagd, daar er n.l. 32
baarzen boven de wettelijke maat wer
den gevangen.
De uitslag is als volgt:
le prijs: P. de Boer, met de grootste
baars van 29 c.M.
Sj. Koopmans.
N. Ebbendorf.
H. Nauta.
P. S. de Wit.
B. de Jong.
P. Brakels.
KI. Koopmans.
D. de Jong.
W. Bruinsma.
Extra prijs: P. F. de Wit.
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELER 86
ONTHOUDERS-VISCHCLUB.
J.l. Zondag eerste vischwedstrijd in
de Leeuwardervaart. Het weer was goed.
Er werden 22 baarzen boven de wette
lijke maat gevangen. Naast de wissel-
medaille is dit jaar een kampioensme-
daille beschikbaar gesteld voor de mees
te punten over het geheele seizoen.
Een lauwertak, aangeboden door den
heer J. Vogelzang kan worden gewonnen
door diegene, welke over alle wedstrij
den in 1936 de meeste maatsbaarzen
heeft gevangen.
De prijzen van deze eerste wedstrijd
werden als volgt gewonnen:
le prijs: D. Kamstra met een baars
van 31J£ c.M
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
4
ff
ff
ff
ff
ff
ff
ff
ff
ff
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
