Buitenlands clie Revue.
Stakingsgolf herelkl de
üederlandsche grens.
T andar ts M0UL1JN
FRANEKER
heeft de practijk
HERVAT
C. P. OE JAGER, Bolsward
De Bolswardsche Courant en Westergoo
III. V. O. HIER FF
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
Belastingzaken
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
Uit den Omtrek
Stadsnieuws.
No. 46
Woensdag 17 Juni 1936
32??g Jaargang
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
Advertentiën per regel:
Woensdagsnummer 10 cent
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Speciale inrichting voor
DE EISMA-BANK.
Nog onder het dekkleed verborgen
staat in de linkerhoek van het park een
nieuw gemetselde monumentale bank,
die op 2 Juli a.s. aan de gemeente zal
worden overgedragen.
Deze bank opgemetseld van baksteen,
is afgedekt met een granieten plaat voor
zitvlak en bovenkant. In de achterwand
is een eenvoudig relief aangebracht met
opschrift. Deze bank waarvoor de kosten
door vele kleine bijdragen zijn bijeenge
bracht, is gesticht als een blijvend aan
denken aan het vele werk door de heeren
Eisma in het belang van Bolsward ver
richt.
De onthulling zal plaats vinden op 2
Juli ’s avonds in het park, waarbij hei
muziekkorps een concert zal geven.
P. V. DE LUCHTPOST.
Zondag j.l. hield bovengenoemde ver-
eeniging een wedvlucht vanaf Pont St.
Maxence, 465 K.M.
Om 6.30 uur werden de vogels gelost.
De eerste duif bereikte haar hok om
13.59.33, eigenaar D. Houben; 2de was
Sj. Huisman om 14.05.10. Deze vogels
hebben een zeer groote snelheid behaald.
Pas om 17.40.57 kwam nog een vogel
binnen eig. D. Houben en om 18.57.12
de laatste, eigenaar H. Veltman. Des
Maandags is nog een vogel binnenge
komen om 16.03158, eigenaar I. Gerrit-
sma.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 17 graden.
13 Juni 1936.
Heden slaagde voor het eindexamen
Gymnasium te Sneek, de heer D. de Jong
alhier.
13 Juni 1936.
Het perceel bouwland in eigen gebruik
bij den heer K. J. de Vries op 29 Mei j.l.
beschreven door den heer A. de Vries al
hier op f369 p. p. is heden finaal ver
kocht aan bovengenoemde na verhoo-
gingen voor f 509 p. p.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
ALGEMEEN CONGRES VAN DOOPS
GEZINDEN.
14 Juni 1936.
Naar wij vernemen zal op Vrijdag 3
Juli de slotsamenkomst van genoemd
congres des middags half drie alhier
plaats vinden, welke zal bestaan uit een
kranslegging bij het Menno Simons-
WITMARSUM,
REISJE.
14 Juni 1936.
Het Gemengd Koor alhier maakte van
daag per autobus een tocht naar Apel
doorn. De leden hebben zich uitstekend
geamuseerd en genoten van het natuur
schoon. Het koor heeft de reisjes ge
opend, weldra zullen er meerdere clubs
volgen?
SIMPLEX Rijwielen
R.S.
D.K.W. Motoren
Beleefd aanbevelend
heer Boermans, die de keurige zaal dis
ponibel stelde, de politie voor haar me
dewerking, kortom aan allen die hun
krachten hebben gegeven tot het wel
slagen van deze middag.
monument en het zingen van het Frie-
sche Doopsgez. Bounsliet door de Frie-
sche jongeren. Daarna vindt een gods
dienstoefening plaats in de Ned. Herv.
kerk. Daar de Ned. Herv. kerk niet vol
doende ruimte biedt voor alle belang
stellenden (men verwacht 1000 per
sonen) zullen ook andere kerken worden
gebruikt.
In de Ned. Herv. kerk zal een radio-
Installatie ingesteld worden, waardoor ’t
gesprokene in de andere kerkgebouwen
kan worden gevolgd. De dienst zal wor
den geleid door Ds. van Drooge, Doops
gezind predikant te Deventer. Het orgel
wordt bespeeld door den heer W. Zon
derland te Leeuwarden.
Het congres vangt aan 29 Juni te Am
sterdam.
Uit Amsterdam komen pl.m. 300 con
gressisten via Elspeet naar hier, waar
onder vele buitenlanders, o.a. Duitschers,
Zwitsers en Amerikanen.
HENNAARDERADEEL.
WOMMELS, 13 Juni 1936.
In de heden gehouden voltallige ver
gadering van den Raad dezer gemeente
werd medegedeeld, dat door Ged. Sta
ten is goedgekeurd de verlaging van de
jaarwedde van den Keuringsveearts,
Hoofd van Dienst, met 5 en dat tot
1 Januari 1938 ontheffing is verleend van
de verplichting tot invoering van het vak
lichamelijke oefening op de o. 1. scholen
In handen van B. en W. om advies
werd gesteld een verzoek van het Be
stuur der School voor Christelijk Natio
naal onderwijs te Wommels om uitkee-
ring van 80 der geschatte waarde van
zijne sóhool.
Besloten werd in een afzonderlijk
adres adhaesie te betuigen aan dat van
de gemeente Smallingerland, houdende
aanvraag aan de Regeering om verbete
ring der positie van de arbeiders door
j vermeerdering van de werkgelegenheid
en verhooging van de steunnormen.
Aan den heer M. van der Kamp werd
op zijn verzoek eervol ontslag verleend
met ingang van een nader door B. en W.
te bepalen tijdstip, uit zijn betrekking als
hoofd der o. 1. school te Wommels, zulks
in verband met zijn benoeming als zoo
danig aan de o. 1. school te Smilde.
Aangeboden werden de rekeningen
der Armvoogdijen over 1935. Voor het
onderzoek van deze rekeningen werden
aangewezen de heeren Pagels, Dijkstra
en Galema.
Verder werden Burgemeester en Wet
houders gemachtigd om met de gemeen
te Franeker een regeling aan te gaan
voor hulpverleening bij brand met in
achtneming van de voorwaarden aange
geven in concept overeenkomst, ontwor
pen door den Frieschen Provincialen
Brandweerbond. De overeenkomst wordt
aangegaan voor den tijd van 5 jaren,
terwijl door de gemeente jaarlijks een
bijdrage van f 10 moet worden betaald.
Besloten werd de legesverordening te
wijzigen als volgt:
Ter uitvoering van het besluit bevol
kingsboekhouding 1936 werd voor het
verstrekken van inlichtingen en opga
ven uit het bevolkingsregister aan an
dere openbare diensten dan die in het 2e
lid van art. 104 dier boekhoud voor
schriften genoemd, alsmede aan open
bare instellingen en bedrijven het vol
gend tarief vastgesteld:
Telefoon 133
ARUM.
JONGENSKAATSEN.
13 Juni 1936.
Op het sportterrein had een jongens-
potjeskaatspartij plaats. Er waren 8
deelnemende parturen. De parturen be
stonden uit 2 jongens.
De prijzen vielen ten deel aan Mein
dert van der Weerd en Jan Hilverda; de
2e pr. aan Klaas Broersma en Jan Berg-
sma, de 3de aan Jan Lukkes en Frans
Hoitinga, terwijl de 4de prijs verwier
ven Piet Huizinga en Jan Kooijenga.
Het waren geldprijzen, n.l. f 1.50, f 1,
f 0.50 en f 0.25.
Sedert het beëindigen van den oorlog
in Oost-Afrika, is de kwestie der sancties
tegen Italië, vooral voor Engeland, een
der moeilijkste problemen geworden.
Zou men die sancties onverzwakt hand
haven nu de opzet zoo schromelijk mis
lukt is? De handel in Engeland zoowel
als in de andere landen ondervindt na
tuurlijk de schadelijke terugslag van
deze handelsbeperking.
De openbare meening in Engeland was
tot nu toe voor onverzwakte handhaving
van de sancties, terwijl een groot ge
deelte van de Engelsche Ministers reeds
vertrouwd geraakt is met het denkbeeld,
dat de geheele sanctiepolitiek een groo
te mislukking is geworden. Zelfs Eden
van een ronselaar voor het leger van de
wereldrevolutie. Daarom 'fijn voor de
huidige stakingen de factoren, die tot de
crisis hebben geleid, evenzeer verant
woordelijk als Moskou, dat slechts in
troebel water kan visschen en in een
goeden tijd geen kans krijgt.
Het communisme staat voor de Neder-
landsche grens, heeft deze ten deele
reeds weten te overschrijden. Een bange
tijd staat ons wellicht te wachten. Maar
nog hebben wij vertrouwen in Minister
president Colijn, die zeer zeker alles in
het werk zal stellen om den communistl-
schen verleiders het handwerk onmoge
lijk te maken. Dat wij niet teleurgesteld
mogen worden.
DE AUTO-TOCHT VOOR OUDEN
VAN DAGEN.
Onder begunstiging van buitengewoon
zomerweer is Zaterdag deze tocht in alle
opzichten geslaagd. In totaal hebben 135
oudjes en wanneer we de chauffeurs en
bestuursleden meerekenen 185 personen
aan deze tocht deelgenomen. Zonder on
gemak is de reis naar Gaasterland en
terug volbracht. Precies 8 uur arriveer
den de auto’s in Bolsward en met de
muziek voorop ging het door de stad
naar café Boermans waar allen nogmaals
getracteerd werden. Hoogst voldaan gin
gen de oudjes toen huiswaarts.
Namens de commissie van voorberei
ding heeft de heer H. R. Kingma in deze
bijeenkomst dank gebracht aan allen die
hadden meegewerkt tot het bereiken van
deze mooie middag. De chauffeurs, die
zoo bereidwillig hun wagens disponibel
stelden, de goede gevers in geld en na
ture, waardoor deze middag ook in dit
opzicht een feestdag kon worden, het
Stedelijk Muziekkorps, dat altijd bereid
is onze oudjes een plezier te doen, de
vanaf 37.00
31.50
205.00
De Chineesche burgeroorlog.
De sancties tegen Italië.
Stakingen in België en
Frankrijk.
We hebben in ons vorig buitenlandsch
overzicht de binnenlandsche toestand in
China toch even te scherp geteekend
toen we de voorspelling waagden dat
een burgeroorlog tusschen Noord en
Zuid onvermijdelijk scheen.
Afgaande op de toen binnenkomende
telegrammen hebben dan ook meerdere
couranten die mogelijkheid van een bur
geroorlog laten dóórschemeren. We le
ven echter in onze tijd zoo snel, dat de
meest sensationeele berichten van de
eene dag de volgende dag weer worden
tegengesproken. Voor wie dagelijks een
overzicht moet geven van den interna
tionalen toestand heeft dat dit voordeel,
dat er elke dag nieuwe stof is ter be
spreking.
Zoo waren in het laatst der vorige
week de berichten uit China zeer ge
ruststellend. De meeningsverschillen
tusschen Kwangar en Nanking waren zoo
goed mogelijk opgelost en.stop even
hooren we daar een lezer opmerken.
wat is dat, die meeningsverschillen tus
schen Kwangar en Nanking?
Willen we ons even een duidelijk beeld
scheppen, dan moeten we een kaart van
China raadplegen en vooral geen oude
atlas, waarop de groote veranderingen
in dat Chineesche rijk gedurende de
laatste 20 jaren niet staan aangegeven.
De tegenstelling tusschen Noord en Zuid
China dateert niet uit den laatsten tijd
maar is van oudsher gegroeid uit de ver
schillende geestelijke en materieele cul
tuur. Siberië en de Mfidden-Aziatische
cultuur drukken hun stempel op de
Noordelijke staten, terwijl het karakter
van het Zuiden Óost-Aziatisch is, dat
wil zeggen, het mysticisme, het geloof in
geesten.
Die tegenstelling in het geestelijke
komt natuurlijk ook tot uitdrukking in
de maatschappelijke verhoudingen en om
U een duidelijk beeld van dezen zeer bij
zonderen toestand te moeten geven, is,
jammer genoeg in onze revue niet moge
lijk. Een dergelijk groot probleem tot in
de finesses uit te rafelen kost een reeks
van speciale artikelen, maar laat ons te-
rugkeeren tot de kaart van China.
We zien dat de namen Nanking en
Tsjang Hai liggen in ’t Noorden aan de
Gele Zee en Kwangar en Kanton aan de
Zuid-Chineesche zee. De eerstgenoemde
plaatsen en meer speciaal Nanking, is
tegenwoordig de zetel van de Chineesche
regeering, die tegenover de steeds dries
ter wordende Japansche eischen volgens
de machthebbers in Kanton, niet streng
genoeg partij stelt. Dit was dan ook de
reden, dat een leger uit het Zuiden op
rukte naar het Noorden om aan de Cen
trale regeering duidelijk te maken dat
het zoo niet langer gaat, wil China niet
geheel onder de knoet van Japan gera
ken. Dat is nu het rrfeeningsverschil tus
schen Noord en Zuid, het gevaar van een
burgeroorlog waaraan dan voorloopig
geen gevolg zal worden gegeven. Niet
temin moeten we met groote belangstel
ling die ontwikkeling in China en de op
leving van het nationaal bewustzijn te
gen de Japansche overheersching blijven
volgen.
de door dik en dun enthousiaste Volken-
bondsminister, beweert, dat samenwer
king met Italië noodig is bij de toekom
stige schikkingen voor de organisatie
van de vrede in Europa. Natuurlijk wordt
er ook met bittere ironie gesproken over
de mislukte politiek van het Engelsche
kabinet, o.a. majoor Attlee in een rede
te Oxford gehouden.
Het stelsel van collectieve veiligheid
werd gesteund (aldus deze spreker) tot
dat Mussolini door zijn gifgas Addis
Abeba had veroverd. Zoodra dit gebeurd
was hadden de sancties gefaald. Zoo
kruipt men voor de dictator van het
vasteland. Het heeft er veel van (zoo
zeide hij) of de succesrijke inbreker bij
de nieuwe politiemacht zal worden ver
welkomd.
Ons inziens moet ook deze uitlating
beschouwd worden als een langzame
voorbereiding van het Engelsche pu
bliek, de openbare meening kan men
ook zeggen, op de komende opheffing
der sancties.
Het is mis in het oude Europa. Ons
werelddeel kraakt in al zijn voegen on
der den druk van de koortsachtige be
wapening gepaard aan een nog steeds
voortdurende hevige economische crisis
en een machtsstrijd met de geheele i
wereld en menschheid als inzet, die in i
de historie zonder precedent is. Zelfs
voor den politiek ongeschoolde is het i
niet moeilijk de beide kampen, waarin
onze rampzalige wereld verdeeld is, te
onderscheiden: natjionaalrsocialisten en
fascisten eenerzijds, de communisten an
derzijds. Tusschen deze beide uitersten
speelt de democratische groep nauwlijks
meer een rol van beteekenis, of ’t moest
dan een verdedigende rol zijn, ondanks
het feit, dat deze van rose tot zwart ge
kleurde middenmoot in verreweg de
meeste Europeesche landen nog flink in
de meerderheid is. Dit is geen leege
bewering: men bestudeere slechts de re
sultaten van de verkiezingen in Spanje,
Frankrijk en België, om de gestage af
brokkeling naar links en rechts waar te
nemen. Overal valt winst voor fascisten
en communisten waar te nemen en men
mag er de oogen niet voor sluiten, het
zijn de volgelingen van Moskou, die in
West-Europa met den buit gaan strijken
en daar zonder eenige aarzeling de
consequenties uit trekken.
Nauwelijks had het volksfront in
Spanje bij de verkiezingen de overwin
ning behaald, of de communistische agi
tatoren begonnen hun vernielende taak:
kerken brandden, bommen exploideer-
den, politieke tegenstanders werden
neergeschoten.
Daarna verkiezingen in Frankrijk. De
gebeurtenissen nemen een zelfden loop.
Het Volksfront, waarin de communisten
op den wip zitten, overwint; stakings-
onlusten breken uit, fabrieken worden
bezet.
De stakingsgolf kent geen grenzen.
Thans is België aan de beurt, dat even
eens bij de laatst gehouden verkiezingen
een sterke verschuiving naar uiterst
links en rechts te zien gaf. De Antwerp-
sche havenarbeiders gaan in staking
ook hier zijn de communisten de draad
trekkers, wat wel het best blijkt uit het
feit, dat het oorspronkelijk een wilde
staking betrof en de vakvereenigings-
leiders eerst mee gingen doen, toen zij
zagen, dat de arbeiders zich toch niet
aan hun verbod tot staking zouden sto
ren. Van leiders werden zij hierdoor tot
geleiden.
En thans zal deze revolutionnaire
koorts waarmede Moskou geheel Spanje
geïnfecteerd heeft en die daarna via
Frankrijk ook België heeft aangetast, aan
onze zuidergrenzen halt houden. Zullen
de Nederlandsche arbeiders voor deze
besmettelijkste aller ziekten immuun
blijken te zijn?
Helaas, wij vreezen van niet. De com
munistische bacillen vinden in den eco-
nomlschen nood, die ten onzent wel het
best tot uitdrukking komt in de 400.000
werkloozen, een veel te goede broed
plaats. Ook in Nederland is de toestand
van den arbeider in het algemeen en van
den werklooze in het bijzonder op het
oogenblik weinig rooskleurig. Zijn oude
partijen hebben hem in de economische
crisis gedreven; dat veronderstelt hij ten
minste, wat al even erg is. Weliswaar
blijft hij zijn leiders nog aanhangen,
maar het minste of geringste zal hem
naar de communisten drijven. Handige
agitatoren, agenten van de wereldrevo
lutie, zijn reeds lang doende, om hem
in deze richting te beïnvloeden en helaas
lang niet altijd zonder succes. Want de
Europeesche arbeider is ontevreden en
heeft zelfs redenen om ontevreden te
zijn. Na de hoogconjunctuur, waarin hij
nieuwe levensbehoeften leerde kennen,
kwam de terugslag met groote loonsver
laging en werkloosheid. Eerst dat maak
te hem rijp voor het communisme. Wan
neer het den arbeider goed gaat, blijft
hij rustigjes in zijn moderne of confes-
sioneele vakvereeniging, en komt niet in
de verleiding, het slachtoffer te worden
We komen nu nog even bij onze
naaste buren, de Belgen. De stakings
golf is vanuit Frankrijk overgewaaid en
ook in een periode dat er een nieuwe
regeering gevormd moest worden is er
een groote staking in verschillende be
drijven uitgebroken.
De staking in de mijnbouw in het bek
ken van Luik was Zaterdag j.l. vrij alge
meen. Ook de Luiksche metaal-industrie
heeft met deze beweging te kampen.
De staking in de Antwerpsche haven
neemt nog grootere verhoudingen aan nu
de Belgische transportarbeidersbond
besloten heeft het goederenvervoer per
vrachtauto van en naar Antwerpen stop
te zetten. De diamantbewerkers te Ant^
werpen zijn weer aan het werk gegaan,
maar mocht de Woensdag te houden
vergadering van de paritaire commissie
geen voldoening geven, dan zal de sta
king worden hervat.
Daartegenover neemt de staking in de
mijnen nog regelmatig toe.
In Frankrijk is de toestand zoo lang
zamerhand iets beter geworden. Te Pa
rijs, Lion, Rijssel, Marseille, Nimes, bij
verschillende groote bedrijven als Re
nault, Citroën en meer andere wordt het
werk hervat. In de kleedingindustrie is
volkomen overeenstemming bereikt,
evenals in de mijnindustrie. Vooral het
stadsbeeld van Parijs is door de groo-
tendeels opgeheven staking weer nor
maal te noemen. Zelfs de slagersjongens
hadden er gestaakt, maar ze zijn Vrijdag
met hun patroons tot overeenstemming
gekomen en toen Zaterdag maar met
nieuwe moed aan het werk gegaan.
N.V. ALGEMEENE VERZEKERINGS-
MIJ. „DE PHILANTHROOP”
TE BOLSWARD.
(Ziekten- en Ongevallenverzekering).
In de op 10 Juni gehouden algemeene
vergadering van aandeelhouders werd ’t
jaarverslag over 1935 goedgekeurd. Wij
ontleenen daaraan het volgende:
Op 1 April 1935 werd het 50-jarig be
staan van de Maatschappij op luisterrijke
wijze herdacht. In een gedenkboek werd
een overzicht gegeven van de ontwikke
ling tot een bloeiende en krachtige in
stelling.
Ondanks de ibij voortduring slechte
economische tijdsomstandigheden viel
opnieuw vooruitgang te constateeren in
het aantal verzekerden, het verzekerd
kapitaal en de premieontvangsten.
In de afdeeling Ongevallen bedroeg
het aantal verzekerden 7283, in de af
deeling piekten 1418, in de afdeeling
Ziektekostenverzekering voor inwonend
dienstpersoneel 2576. In de loop van 1935
werden, nadat van vele zijden verzocht
was deze verzekering ook bij „De Phi-
lanthroop” mogelijk te maken, tarieven
ingevoerd voor verzekering tegen het
risico van ziekenhuisverpleging en ope
ratiekosten. Van de exploitatie van deze
nieuwe branche, aan het einde van het
jaar nog van zeer bescheiden omvang,
viel uiteraard in dit verslag nog weinig
te zeggen. In de branche „Besmettelijke
Ziekten” liepen op ultimo December
1935 nog 16.863 verzekeringen.
Aan premiën werden ontvangen
f 215.552. (v. j. f 202.635). De uitkeerin-
gen bedroegen f 113.564 (v. j. f 101.340).
De gezamenlijke reserves ad f 133.193
zijn gedekt door f 144.843 rentegevende
beleggingen. Het kantoorgebouw met
bovenwoning aan de Broerestraat alhier,
staat voor f 1 op de blans.
De winst bedroeg f 6.785. Na af
schrijvingen laat deze een dividend-uit-
keering toe van 8 v. j. 10
UT Eiken DO|NDERDAO
K LI I K Zitting te BOLSWARD
schildw(jk 33 b(j de Markt
V
DE
NG'S NIEUWSBLAD
waarin opgenomen z
