Buitenlandsche Revue.
d.
NIEMEIJERS
III. II. II. IHERFF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
CAPITULANTEN.
d
32?*g Jaargang
Woensdag 24 Juni 1936
No. 48
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
ril
Stadsnieuws.
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
e
d
Uit den Omtrek
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
Ingezonden Mededeelingen
KIMSWERD
>r-
HINDELOOPEN.
3
is
0
t.
iBb
oei
re
ler.
1
Advertentiën per regels
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
een
een
heeft verzameld en overzichtelijk ge
rangschikt.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water is he
den 22 graden.
Speciale inrichting voor
DENATURATIE AARDAPPELEN.
Belanghebbenden worden er op gewe
zen, dat een partij aardappelen, welke
ter denaturatie wordt aangeboden, niet
meer dan 5 stukken of aardappelen
welke dermate beschadigd zijn dat zij
practisch niet meer als consumptiewaar
dig kunnen worden beschouwd, mag be
vatten.
DE ACTEUR LA ROCHE GEDOOD.
Bij auto-ongeluk in de buurt
van Osnabrück.
Zondagochtend is, omstreeks elf uur,
nabij Osnabrück een Nederlandsche auto
verongelukt, waarbij een der inzitten
den werd gedood.
De heer J. Hamme uit Amsterdam
keerde met zijn echtgenoote uit Bremen
per auto naar Amsterdam terug. In de
auto zaten verder de bekende acteur Flor
La Roche uit Amsterdam en als tweede
ire
gf
or
ve
SLIPPEN.
22 Juni 1936.
Een echtpaar, wonende bij Heemstede,
reed op de motor door ons dorp. Bij de
brug slipte de motor door de nattigheid
van den weg en oneffenheden. De be
stuurder en duo-rijdster plus motor ge
raakten tegen den grond. De dame werd
bij den heer A. de Boer ingedragen.
Het ongeluk gebeurde 1.30 uur. Om
4 uur zijn de motorrijders weer op reis
gegaan. De duorijdster had schouder en
been bezeerd.
21 Juni 1936.
Aan de hede,n gehouden kaatspartij
van jongens werd door acht parturen
deelgenomen, waarvan de 1ste prijs be
haald werd door het partuur J. v. d.
Boom en M. Weidema.
2de prijs: P. v. d. Plaats en K. van
der Leij.
3de prijs: E. Westra en J. v. d. Zee.
4de prijs: J. Takema en P. Jagersma.
pd.
P-
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
-
ARUM.
TE SNEL GEREDEN.
Zondag was een motorrijdersclub uit
Eindhoven, die een bezoek gebracht had
aan de Waalbrug te Nijmegen, op den
terugweg, toen onder Velp bij. Grave
de achterband van het motorrijwiel
sprong, waarop de heer Huigervoort met
zijn echtgenoote zaten. De motor, die
met groote snelheid reed, sloeg eenige
malen over den kop en werd geheel ver
nield. De heer Huigervoort en zijn echt
genoote werden bewusteloos naar het
ziekenhuis te Grave overgebracht, waar
bleek, dat de man een zware schedel-
fractuur en inwendige kneuzingen had,
aan de gevolgen waarvan hij Maandag
morgen is overleden.
Zijn vrouw, die verschillende schaaf
wonden had bekomen, kon, na verbon
den te zijn, het ziekenhuis weer verla
ten.
HET EERSTE VUURWERK OP
SCHEVENINGEN.
Het eerste vuurwerk in het seizoen
ditmaal wat vroeger gekomen, dan
andere jaren, ter eere van de congres
sisten van 't Internationale electriciteits-
congres. Intusschen begint de eigenlijke
vuurwerkreeks pas op den eersten Don
derdag van Juli. Hoe dit overigens zij,
het was Zaterdagavond weer ouder-
wetsch druk op Scheveningen, waartoe
niet weinig het prachtige weer heeft bij
gedragen. Het pyrotechnisch schouwspel
genoot de belangstelling van vele dui
zenden.
ONTHOUDERS VISCHCLUB.
De 2de wedstrijd werd j.l. Zondag
gehouden in de Sneekervaart achter Ab-
bega.
De vangst was niet zoo goed als de
vorige keer. Slechts 14 baarzen boven
de wettelijke maat.
De 1ste prijs verwierf J. van der Zee
met een baars van 23 c.M.
2de prijs: A. Verkouteren.
3de prijs: B. Wolthuizen.
4de prijs: P. de Jong.
5de prijs: R. van der Schaaf.
6de prijs: A. Nieuwenhuis.
7de prijs: W. Leurink.
dame mej. Broekman, eveneens uit Am
sterdam.
La Roche werd op slag gedood. De
heer J. Hamme en zijn echtgenoote kre
gen beenfracturen. Mej. Broekman bleef
ongedeerd.
POSTDUIVENNIEUWS.
Zondag hield de P.V. „de Luchtpost”
alhier een wedvlucht vanaf Chateauronce
748 K.M.
Te half acht werden de vogels ge
lost. De eerste vogel en ook de eenigste
die Zondag arriveerde, bereikte haar hok
om 20.41. 06, eigenaar I. Gerritsma.
De tweede kwam Maandagmorgen
om 11.31.13 binnen, eigenaar D. Hou-
ben.
20 Juni 1936.
Op het gehouden festival en muziek
concours in Artis te Amsterdam behaal
de het Fanfaremuziekcorps „Vooruit”
alhier, in de afdeeling uitmuntendheid
een tweede prijs met 265 punten.
:.5O
huis onze aandacht te schenken aan de
binnenlandsche toestand in België en
Frankrijk.
Allereerst zien we even naar Frankrijk
dat onder de nieuwe regeering zoekt
naar een zekere basis waarop het eco
nomische en niet minder het financieele
in de war gebrachte leven weer hersteld
kan worden. De aandrang tot devaluatie
wijst de nieuwe Minister van financiën
beslist af, maar tegelijkertijd met nadruk
verklaart dat de deflatiepolitiek van de
vorige regeering absoluut mislukt is.
Deze Minister zegt dit in bewoordin
gen die ook voor ons land beteekenis
hebben. Gedurende de laatste vier jaar
is het herstel van het begrootingseven-
wicht de voornaamste zorg geweest van
diegenen die meenden dat de +erugkeer
van de economische welvaart in de eer
ste plaats afhankelijk is van een sanee-
ring der staatsfinanciën, bij een gelijk
tijdige aanpassing der binnenlandsche
prijzen aan het wereldprijsniveau. Hier
toe werden omvangrijke bezuinigings
maatregelen genomen en werd alles in
het werk gesteld om de kosten van le
vensonderhoud naar beneden te drukken.
Ondanks de groote offers door oud-strij-
ders, ambtenaren en spaarders gebracht
is het herstel niet bereikt. De valuta van
het land aldus de minister kan gered
worden, mits de bevolking in alle lagen
daartoe medewerkt. Eenzelfde probleem
beheerscht momenteel de Belgische bin
nenlandsche politiek.
We mogen zonder tegenspraak de
stelling verkondigen dat de groote sta
king in België in de allereerste plaats is
ontstaan door de valuta. We hebben
geen plaatsruimte genoeg om hierop iets
uitvoeriger in te gaan. We willen dan
voor vandaag eindigen met de mededee-
ling, dat er groote kans bestaat dat de
werkgevers en werknemers in België tot
overeenstemming zullen komen.
De eisch tot vermindering van de
werktijd tot 40 uren per week met be
houd van het minimumloon vormt tot nu
toe een strijdpunt wat niet gemakkelijk
op te lossen is.
BEENDERENFABRIEK AFGEBRAND.
Zaterdag is de beenderenfabriek, toe-
behoorende aan de firma Holten en
staande in den Sliedrechtschen polder,
afgebrand. De motorspuit van Sliedrecht
was spoedig ter plaatse, doch het ge
bouw was niet meer te redden. Onge
veer 6000 kg beenderen zijn verbrand,
de machinerieën zijn onherstelbaar ver
woest. De brand is vermoedelijk ont
staan in de drooginrichting.
De schade, welke op zevenduizend
gulden wordt geschat, wordt niet door
verzekering gedekt.
).2S
).2t
8f
8(
!.3f
lf
hu'
ink
Igt
)tul
22(
16(
GESLAAGD.
Aan de St. Ludgerus Kweekschool te
Hilversum slaagde dezer dagen voor het
onderwijs diploma, onze plaatsgenoot de
heer G. Gerritsma.
INBRAKEN TE BEDUM.
Drie Groningers zijn in verband met
verschillende inbraken, den laatsten tijd
in Bedum gepleegd, waarbij vooral veel
eetbare waar is gestolen, aangehouden.
Ook te Bedum zijn twee verdachten ge
arresteerd.
Voorts is te Groningen gearresteerd
een 17-jarige loopjongen, die met onge
veer f 100 aan wisselgeld en geld van
door hem geïnde valsche kwitanties
naar Amsterdam was gegaan. Hij was
zoo brutaal om, toen hij geldgebrek
kreeg, een dag naar Groningen terug te
keeren om nog meer kwitanties te innen.
Toen hij later wederom geldgebrek kreeg
kwam hij weer naar Groningen, waar hij
is aangehouden.
ERNSTIG MOTORONGELUK.
Zondag omstreeks half vijf is op den
rijksstraatweg te Mook een ernstig ver
keersongeluk gebeurd.
De .bestuurder van een personenauto
uit Nijmegen wilde op genoemden weg
lings de bocht van den weg naar Groes-
beek inslaan, toen van de tegenoverge
stelde richting drie motorrijders nader
den. Een van de drie gelukte het, nog
juist langs de auto te komen, de beide
anderen echter reden in volle vaart tegen
den wagen. Door d« botsing vloog een
der motoren in brand. De bestuurder A
Koot uit Amsterdam, werd zwaar ge
wond. De bestuurder van het andere
motorrijwiel, C. Draayer eveneens uit
Amsterdam, keeg inwendige kneuzingen
en lendenwerveifractuur. Zijn toestand is
zorgwekkend.
Beiden zijn naar het St. Canisiuszie-
kenhuis te Nijmegen vervoerd.
Capitulanten-stelsel weer een van
die geheimzinnige moderne woorden, die
men tegenwoordig herhaaldelijk tegen
komt, zonder precies te weten als
men er zelf niet rechtstreeks mee te doen
heeft gehad wat ermee bedoeld wordt.
Wat is toch dat capitulanten-stelsel,
waar men tegenwoordig zooveel over
spreekt, heeft men ons al herhaaldelijk
gevraagd. Met de plaatsruimte, waar
over wij beschikken, is het niet doenlijk
daarvan een volledig inzicht en over
zicht te geven, doch wij kunnen vol
staan met het aanstippen van enkele
punten, waaruit blijken zal, hoeveel om
vattend dit vraagstuk is en hoeveel vra
gen op zichzelf door dit stelsel worden
gesteld en aangeroerd. Toch zal deze
korte bespreking den lezer een inzicht
verschaffen in dit nieuwe instituut, het
welk hem in staat stelt bij het ter sprake
komen van het woord „capitulanten-
stelsel” zijn meening over de onderdee
len daarvan naar voren te brengen, in
zooverre hij tot oordeelen bevoegd is
natuurlijk.
Naast de gewone dienstplichtigen en
reservisten, telt ons leger ook beroeps-
personeel. Dit beroepspersoneel nu ver
vult een belangrijke taak bij de opleiding
van de vrijwilligers en dienstplichtigen,
bij de organisatie van oude en nieuwe
legerondehdeelen, bij de administratie
van zeer belangrijke takken van dienst,
als b.v. de bewapening, enz.
Nu is het eten feit, dat een groot aan
tal der militaire functies beter geschikt
zijn voor jongere, dan voor oudere man
nen, vooral wat betreft de lagere ran
gen. Bij het in dienst blijven tot den pen-
sioengeechtigden leeftijd vindt eener-
zijds een onvoldoende doorstrooming
plaats (is het Nederlandsche spreek
woord „de een zijn dood is den ander
zijn brood” volmaakt van toepassing),
terwijl anderzijds de bevorderingsmoge-
lijkheden zeer gering zijn in dat geval,
hetgeen weer tot groote ontevredenheid
aanleiding geeft. Helaas is het hier en
daar de laatste jaren heel erg geweest
en zag men oude onderofficieren, die
nog steeds b.v. sergeant waren, dienst
doen, ontevreden natuurlijk, dat zij nooit
eens de dubbele streep of het knoopje
konden veroveren, hoewel zij hun
examen voor de naasthoogere rang mis
schien allang gedaan hadden, ontevre
den ook, omdat hun de mogelijkheid tot
het verhoogen van hun jaarwedde was
ontnomen!
Een en ander is slecht voor den dienst
en natuurlijk voor de betrokke
nen. In het capitulanten-reglement nu
beschikt de regeering over een groot
aantal betrekkingen in vaste openbaren
en semi-openbaren dienst, welke worden
gereserveerd voor bepaalde categoriën
ex-militairen, capitulanten genaamd.
Deze verdienen dus a. h. w. hun aan
spraak op een dezer betrekkingen door
een aantal jaren in de weermacht te die
nen. Alle overheidsdiensten en bedrijven,
van Rijk, provincie, gemeente, water
staat, spoorwegen, enz. zijn bij de uit
voering betrokken, voorzoover het plaat
sen betreft, welke door gewezen militai
ren beneden den rang van officier van
land- of zeemacht vervuld kunnen wor
den. Reeds vroeger heeft men getracht
te komen tot een regeling van den over-
gang van militairen in burgerlijken
dienst, doch thans zijn voor het eerst bij
de wet voorschriften daaromtrent ge
geven!
Het capitulanten-reglement vormt een
onderdeel der wet tot verlaging van de
openbare uitgaven en op den duur ver
wacht men zelfs een jaarlijksche bezui
niging van vijf millioen! Dit is mogelijk,
omdat de aanspraak op een vaste be
trekking met uitzicht op pensioen
waarde vertegenwoordigt, welke
lagere salarieering toestaat, terwijl te
vens op „pensioenen” bezuinigd kan
worden! Maar wij hooren al vragen:
vormt dat voor de openbare diensten
geen nadeel, dat inplaats van zelf uit
vele sollicitanten te kunnen kiezen, voor
sommige functies althans, een capitu-
lant toegewezen krijgen? Men meent
juist het tegendeel: men krijgt immers
iemand, die gedurende een reeks van
jaren zijn algemeene geschiktheid, ijver,
toewijding, betrouwbaarheid, enz. be
wezen heeft. Om capitulant te zijn, moet
men behooren tot zekere categoriën mi
litairen die van zes tot tien jaren dienst
vervuld hebben.
En.zij moeten natuurlijk in mili
tairen dienst hebben voldaan!
Zij, die zich voor deze kwestie interes-
seeren kunnen een uitstekende bron vin
den in de uitgave van de firma Samson:
„Het Capitulantenwerk”, waarin de nieu
we directeur van het capitulantenbureau
alle gegevens omtrent dit onderwerp
SNEEK.
BETALING INKOMSTENBELASTING
1935-1936 en PERSONEELE
BELASTING 1936.
De Ontvanger der Directe Belastingen
enz. te Sneek, brengt ter kennis van be
langhebbenden, dat de aanslagen In
komstenbelasting 1935-1936, waarvan de
aanslagbiljetten zijn gedateerd in Jan.
1936, thans geheel moeten zijn voldaan,
terwijl op de aanslagen, waarvan de bil
jetten zijn gedateerd in April 1936
moet worden betaald.
De aanslagen Personeele Belasting
1936, waarvan de aanslagbiljetten zijn
gedateerd in April 1936 moeten thans
voor >4 zijn voldaan.
De aanslagen, waarop dit gedeelte nog
niet is voldaan zullen binnenkort worden
vervolgd.
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
ZEILWEDSTRIJD.
20 Juni 1936.
Bij de gehouden zeilwedstrijd op de
Morra, uitgaande van de Morra-com-
missie, klasse Larken, won de lark van
W. A. Bakker den eersten prijs, als
schipper zeilde de heer J. D. Smit. S.
Bulthuis won den vierden prijs.
De opheffing der sancties.
De burgeroorlog in China.
Frankrijk en België.
Voor wie regelmatig tracht op de
hoogte te blijven van de buitenlandsche
toestand was het geen verrassing meer
dat in het Engelsche Lagerhuis door
de bekende Volkenbondsminister Eden
werd voorgesteld de sancties tegen Italië
op te heffen.
We hebben deze gedachte in onze
vorige revue gekwalificeerd als de over
winning van de macht over het recht.
Aan de andere kant is dit besluit van de
Engelsche regeering (dat zeker niet zon
der innerlijke strijjd genomen is) ook
weer een daad van.nu ja noodzaak.
maar toch ook van koopmanschap.
Een doorvoering van de sancties kan
alleen succes hebben, wanneer men ook
de gevolgen, daaruit voortvloeiende, in
zijn volle omvang wil toepassen en juist
hier is het zwakke punt in deze moeilijke
zaak. Een verscherping van de sancties
of zelfs een handhaving kan Italië in de
verleiding brengen te zeggen: ik be
schouw verdere verloop als een casus
belli en we weten allen nog uit de we
reldoorlog dat dit vreemde woord de
beteekenis van een gewapend conflict
zeer nabij komt.
Voor Engeland bestaat dan bovendien
het risico, dat bij een gewapend conflict
dit land de grootste tegenweer moest
stellen en daartoe is zelfs de groote
voorstander van de sancties in Engeland
niet bereid. Er is sedert September 1935
toen Hoare de thans weer teruggekeer
de Minister, te Genève een verscherping
der sancties bepleitten, heel wat veran
derd. De verovering van Abessinië is in
tusschen een feit geworden. De bezetting
van de Duitsche Rijnoever heeft de situ
atie in Europa danig in de war gestuurd.
Daarbij komt die onzekere binnenland
sche toestand in de diverse landen en
zeker niet in de laatste plaats de ge
spannen verhouding in het Verre Oosten,
waarbij ook Rusland ten nauwste be
trokken is. Al deze kwesties zullen moe
ten worden opgelost voor dat betere
onderlinge verhoudingen kunnen door
breken.
Nog even willen we wijzen op een
andere schaduwzijde die de opheffing
van de sancties met zich zullen brengen.
Engeland was tot nu toe in de overzee-
sche bezittingen de drager van de ge
rechtigheid, de beschermer van de zwak
kere onder de verschillende staten.
Neemt men deze houding in het oude
Europa gedurende de laatste jaren na
den wereldoorlog met een zekere reserve
aan, in de koloniale deelen van het En
gelsche rijk zal deze concessie aan de
macht boven het recht een onaangename
indruk achterlaten.. Het oude vertrouwen
in de kracht, de rechtvaardigheidszin van
het beroemde Albion heeft tegenover de
inlanders een gevoelige knak gekregen
en we kunnen er van overtuigd zijn dat
een zekere groep agitatoren van deze
mentaliteit handig gebruik zullen maken.
Met de Japansch-Chineesche situatie
is het een tegenstrijdigheid in de bericht
geving, waaruit moeilijk een concrete
meening valt op te bouwen.
De vorige week meenden we uit de
toen gepubliceerde telegrammen den in
druk te mogen vaststellen dat het gevaar
voor een burgeroorlog geweken was.
Sedert dien is die gedachte weer geheel
gewijzigd. De laatste berichten spreken
zelfs van een regelmatig oprukken van
de troepen van Kwangsi naar het Noor
den. De federale regeering in China ver
liest hierdoor alle hoop, door een minne
lijke schikking de onderlinge vrede te
bevorderen. De bedoeling van het op
standige Kwangsi-leger is een reddings-
leger naar het Noorden te zenden tegen
de overheersching van Japan. De sterkte
van dit zoogenaamde reddingsleger be
staat uit 6O.vOO man, waartegenover de
Centrale regeering ongeveer 35000 man
stelt. Men moet niet denken, dat alleen
een zekere haat tegen de overheerscher
deze groote troepen tegenover elkaar
stelt, ook de volksaaard tusschen Noord
en Zuid-China, het reeds eeuwenoude
verschil in mystiek komt telkens weer
onder de een of andere vorm boven.
Weet ge wie als lachende derde deze
ruzie staat te bezien? dat is Japan, die
met een veel te groote belangstelling de
ontwikkeling van de burgeroorlog gade
slaat om op een gegeven moment toe te
slaan en zich opnieuw een stuk van het
groote Chineesche rijk toe te eigenen.
Maar laten we nu uit die verre stre
ken nog even terug komen om dicht bij
STEUNVERGOEDING ERWTEN.
De Nederlandsche Akkerbouw Cen
trale maakt bekend, dat de steunvergoe-
ding voor groene erwten en schokker-
erwten, gedenatureerd in het tijdvak van
7 Juni tot en met 13 Juni 1936 voor de
kwaliteitsklassen B, C en D respectieve
lijk f4.20, f3.70 en f3.20 per 100 kg
zal bedragen.
o
VVaf zou het alfabet zijn
zonder T, zegt Dora. En wal
zou Thee zijn zonder de naarnt
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
