Buitenlandsche Revue.
III. V. O. I1IEIFF
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELER 86
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
Trein contra auto.
32*2 Jaargang
Woensdag 29 Juli 1936
No. 58
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
Stadsnieuws.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
7
-
I
Advertentien per regel;
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Speciale inrichting voor
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
VOETBALWEDSTRIJD.
Woensdagavond halfacht speelt C-A.B.
veteranen een vriendschappelijke wed
strijd tegen L.S.C. veteranen. Ongetwij
feld zullen velen optrekken naar het ter
rein aan de Sneekerweg om getuige van
deze altijd interessante wedstrijd te zijn.
verband zeggen, overhelt naar socialis
tische en communistische kant. De op
stand, die nu ontketend is, wordt geleid
door rechts, en hieronder kunnen we ge
voegelijk rekenen alle monarchistisch ge-
zinden en dat zijn er heel wat
Volgens sommige correspondenten
was het voor de tegenwoordige regee-
ring geen geheim, dat in het leger ge
sproken werd over de komende gebeur
tenissen. Men heeft uit een gevoel van
eigenwaarde of misschien uit de erken
ning van eigen onmacht nagelaten op
tijd, die oproerige elementen van de ver
antwoordelijke posities te verwijderen.
Dit verwijt wordt nu zelfs openlijk
door aanhangers van de Volksfrontre-
geering uitgesproken, waardoor de hui
dige positie van de regeering niet sterker
geworden is.
De regeering draagt de schuld, dat het
officierencorps niet intijds is gezuiverd.
Het is niet voldoende, wanneer men de
reactie door verkiezingen bedwingt, men
moet haar zoo mogelijk geheel vernieti
gen. Resumeerende krijgen we dus de
situatie als volgt: Links is de laatste ja-
ren aan de regeering (socialisten en
communisten dus) Rechts (dit zijn dan
in hoofdzaak de monarchistisch getinte
Spanjaarden) is het met dit Regeerings-
beleid niet eens en inplaats dat men,
zooals bij ons, daarover rustig confereert
vliegen de Spanjaarden met hun heet
bloed elkander reeds in het haar, met da
bekende bedroevende gevolgen.
Maar met de tegenwoordige gesteld
heid van Europa kan een dergelijke bur
gerkrijg moeilijk beperkt blijven tot het
land van oorsprong.
Zoo was bijv. Frankrijk van plan voor
20 millioen oorlogstuig aan Spanje te le
veren, dat in handen moet komen van de
nog aan het bewind zijnde regeering.
Maar deze geste was niet naar den zin
van Italië, en refeds moet een der Itali-
aansche bewindvoerders verklaard heb
ben, dat, indien de Fransche regeering
zich niet van inmenging in de binnen-
landsche aangelegenheid van Spanje
onthield, de Regeering het recht zou heb
ben ook de opstandelingen te ravitaillee-
ren, dat is in gewoon Hollandsch uitge
drukt: van de hoog noodige munitie
voorzien. Het groote verzet tegen de le
veranties deed de Fransche regeering er
van afzien.
Wanneer we nu ten slotte na deze
lange maarj toch ook weer nuttige uiteen
zetting de algemeene toestand der laat
ste dagen resumeeren, dan is de toe
stand voor de tegenwoordige regeering
niet erg hoopvol. In geheel Spanje
heerscht de grootste opwinding en aan
weerskanten heeft men succes. De regee
ring is van meening dat de opstandelin
gen vechten voor een verloren zaak, nu
de marine niet meedoet, daarentegen
verklaarde een der opstandige generaals
in een proclamatie tot het Spaansche
volk „acht tiende van Spanje bevindt zich
reeds in onze handen. Binnenkort zal
men Spanje weer tot de beschaafde na
ties rekenen afwachten is de bood
schap.
De a.s. Olympische spelen te Berlijn
beginnen reeds de groote belangstelling
te trekken. Geregeld komen de deelne
mers uit de verschillende landen in het
speciaal voor deze spelen gebouwde
Olympische dorp aan .Geheel Berlijn leeft
in afwachting van het vreemdelingenbe-
zoek waaraan elk wat tracht te verdie
nen. Naast het groote Olympisch dorp,
dicht onder de rook van Berlijn, is er nu
ook nog een groot tentenkamp opgericht
waaraan door alle aan de spelen deelne
mende landen dertig jongeren kunnen
worden gezonden.
Ook Nederland zal jeugdige athleten
naar dit kamp zenden. Zij zullen Donder
dag a.s. van het Centraal Station te Am
sterdam vertrekken. Van de meeste deel
nemende landen zijn de ploegen, die aan
dit Olympisch toumooi deelnemen, nu
aangekomen en de training is in vollen
gang. Dat dit onderdeel serieus beoefend
wordt kunnen we afleiden uit een inci
dent, dat dezer dagen met de Amerikaan-
sche ploeg zwemsters is voorgekomen.
Deze ploeg reist met het s.s. Manhattan
naar Berlijn. Een der trainingsvoorschrif-
ten gedurende de reis is dat de deel
neemsters niet mogen verschijnen in de
bar van het schip.
De beroemde zwemster mevr. Eleanor
Jazet Holm stoorde zich echter niet aan
dit bevel en is nu door de regellngs-
commlssle uit de ploeg geschrapt, een
buitengewone, maar ook alleszins ie
rechtvaardigen strenge straf. Wel heeft
deze dame, geschrokken door dit ern
stige besluit, beterschap beloofd, maat
de Voorzitter van het Amerikaansche
Comité heeft bij aankomst te Berlijn ver
klaard „onze uitspraak is onherroepelijk
en zal niet worden veranderd”. Voor de
andere Amerikaansche zwemsters is het
FRIESCHE MIJ. VAN LANDBOUW
AFD. BOLSWARD.
In hotel Boermans werd Maandagmor
gen een vergadering gehouden van bo
vengenoemde afdeeling. Voorzitter De
Vries opent met een kort woord van
welkom, waarna notulen worden gelezen
en goedgekeurd.
Enkele nieuwe leden hebben zich aan
gemeld. Et is ook weer een meikerscur
sus onder leiding van den heer De Boer,
Burgwerd. De heeren Tijmstra en Popma
brengen verslag uit over het proefveld.
De uitslag is: Perc. I bemest met 220
ko. super per pdm. 1573 ko. gras; perc. n
bemest met 220 ko. super en bovendien
37 ko. zwavel per pdm. 1748 ko. gras;
perc. III bemest met 220 ko. super en bo
vendien 73 ko. zwavel per pdm. 2208 ko.
gras; perc. IV bemest met 220 ko, super
en bovendien 110 ko. zwavel per pdm.
2456 ko. gras.
De ondervinding gedurende de laatste
drie jaar heeft geleerd dat zonder kunst
mest het weer een zeer groote factor is
voor een goed gewas. Met kunstmest is
ook met minder weer de opbrengst be
vredigend.
Punt 5. Bespreking excursie heeft tol
resultaat dat plannen zullen worden ont
worpen voor ’n tocht naar de landbouw
tentoonstelling te Enschede.
Punt 0. Fokveekeuring, wondt besloten
dit evenals het vorig jaar te doen.
Daarna werd door de bedrijfsconsu-
lent Ir. Veltman te Leeuwarden een cau
serie gehouden over de beteekenis van
de voorlichtingsdienst In Friesland. De
voorlichting door de Regeering ter hand
genomen heeft reeds goede resultaten
opgeleverd. Verbetering in de landbouw
boekhouding, het geven van adviezen
aan de Regeering, de voorlichting en de
economische toestand en het bevorderen
van een rationeele bedrijfsvoorlichting.
Enkele onderdeelen worden door de
spreker iets uitvoeriger behandeld. De
landbouwende bevolking kan veel nuf
uit deze voorlichtingsdienst trekken, ook
wat betreft grondprijs en productiekos
ten, daarom moet getracht worden het
stelsel van de bedrijfsconsulenten meer
ingang te doen vinden.
Met aandacht werd deze causerie ge
volgd, enkele vragen gesteld en beant
woord. De voorzitter bracht een woord
van dank aan de spreker voor zijn leer
zaam betoog en aan de aanwezigen voor
hun belangstelling.
tiet, waartoe trouwens we zeiden het
reeds de aard van haar stemgeluid
meewerkte. Toch waren er momenten
waaruit aanstonds bleek, dat zij ook wel
dieper in de vertolking van haar onder
werp kon doordringen. Zoo voldeed zij
ons zeer goed in de slotgedeelten van
Bach’s „Liebster Herr Jesu wo bleibst
du so lange”.
Wij hopen Jelly Wiersma nog eens
weer te hooren; zij kieze echter liederen,
die meet bij haar stem en voordracht
passen.
De burgeroorlog in Spanje.
De Olympische spelen te Berlijn.
Als twee groote tegenstellingen staat
thans het Spaansche volk tegenover el
kaar in een meedoogenloozen strijd, die
volgens sommige geruchten reeds 20.000
menschenlevens gekost heeft Wat is,
zoo zullen er enkele onder onze lezers
vragen, toch de eigenlijke oorzaak van
deze burgerkrijg? We dienen ter beant
woording van deze vraag enkele jaren
in de geschiedenis terug te gaan. Het
Spanje van voorheen, drager van een
grandicwe cultuur, beroemd door zijn
velq| kunstschatten, jeen wereldrijk op
zich zelf, is reeds onder het Koningschap
van Alfonso bezocht door een onderlinge
verdeeldheid die ten slotte in een afstand
van den troon door dienzelfden Alfonso
is bekrachtigd.
We zullen ons na dien tijd nog herin
neren namen als Primo de Riviera, da
Spaansche monarchistisch gezinde presi
dent, de man die getracht heeft het Ko
ningschap in democratischen zin uit te
voeren, maar die door dezelfde onderlin
ge verdeeldheid weer het veld heeft moe
ten ruimen voor een andere leider. Het is
een regelmatig komen en gaan van di
verse leiders geworden, waarbij ten
slotte moeilijk van een sterk gezag ge
sproken kon worden.
De thans aan het bewind zijnde regee
ring Is links georiënteerd, dat wil in dit
HANDICAP DRAVERIJ
TE BOLSWARD OP 30 JULI A-S.
We laten hieronder de officieele lijst
van de deelnemende paarden volgen:
Abdullah Scot 700, Abdul 700, Zeeheld
700, Zelé 700, Akkron B 710, Yolanda
710, Zola 710, Ijlbode J 710, Welmoed
710, Dalia D 720, Young Oostar 730,
Vaandrager 730, Kitty Scott 740, Winni-
fred Scott 740, Vrijbuiter 740, Xenie 740,
Betsy 740, Quick Boy 740, Up to Date
740, Catabora T 740, Qui Vive 750, Ath-
leta A 750, Remulus 750, Trotteur 750,
Ulaan O 760, Wanda Scott 760, Dronte
760, Sir Kerrigan 770, Bertha E 770,
Chilene 770, Francy May 780, Frank 780,
Rolls Royd 780, Ago Kan 780, X Smiling
780, Clara Bascom 790, Anlezy 790,
Windekind 790, Fatima 790.
Winnaars van een 800 M- cours na
25 Juli 10 M. meer.
Het bestuur verzoekt ons mede te dee-
len, dat voor de kinderen tot en met 14
jaar speciale kinderkaarten zullen wor
den uitgegeven tegen den prijs van 25
cent uitsluitend 2de rang.
Bovendien wil het bestuur trachten,
nu er dit jaar niet met aandeelen ge
werkt wordt, het ledental van deze ver
een. op te voeren. Daartoe zal nog he
den en morgen de gelegenheid worden
geboden door inteekening op een lijst
Alleen een zoo groot mogelijk ledental
zal deze vereen, in staat kunnen stellen
ook in de toekomst voor Bolsward deze
draversdag te behouden.
niet uitkomen van mevrouw Holm een
strop, waardoor hun, volgens deskundi
gen, vermoedelijk de eerste prijs ontgaat,
maar ook zij zullen de beslissing van
het comité aanvaarden in het bewustzijn
dat er leiding en discipline moet zijn en
blijven, vooral bij hen die uitgezonden
worden om de kleuren van een land te
verdedigen. Slapheid in de leiding
wreekt zich eveneens op den duur.
gen verre van rooskleurig; de bruto-
opbrengst daalde in 5 jaar tijds met
32.6 voor wat betreft het reizigers-
vervoer en het bagage-transport en met
42.5 voor wat betreft het goederen
vervoer. Angstwekkende cijfers, die na
tuurlijk ernstige bezorgdheid verwekken.
In de Memorie van Toelichting op het
ontwerp van wet betreffende de reor
ganisatie van het Spoorwegbedrijf
wordt o-a. uiteengezet, dat de slechte
toestand der Spoorwegen te wijten is
aan de volgende oorzaken:
a. de crisis. Personen- en goederen
vervoer is sterk verminderd; veel zaken
floreeren niet en er wordt dus minder
vervoerd. Terwijl dus het vervoqjs-aan-
bod geslonken is, komt als tweede fac
tor van gevaar:
b. de personen-auto (bus) en de
transportauto. Een machtige concurrent,
die het spoorwegverkeer reeds grooten-
deels uit de monopoliepositie heeft ver
drongen. Als laatste en niet de minste
factor noemen wij nog:
c. het graven van kanalen. Het ver
voer te water, dus. Alleen reeds wegens
de Juliana- en Twentekanalen lijden de
Spoorwegen, volgens een door de direc
tie gemaakte berekening, een nadeel van
ongeveer netto tien millioen per
jaar.
Schade tengevolge van dq crisjs is
tenslotte gemeengoed, en de Spoorwegen
hebben daaronder evenzeer te lijden ais
andere bedrijven. Doch, rail- of wegver
keer.. trein of auto, dét is het kardinale
punt!
Nu behoeft men met de opvattingen
van hen, die een der beide vervoermid
delen geheel in den ban willen doen, na
tuurlijk geen rekening te houden. Men
moét wel een verstokt anti-itrein-man
zijn, wanneer men die geheel zou willen
afschaffen! En van de auto behoeven wij,
gezien de hedendaagsche omvang en de
populariteit van dit verkeersmiddel, hee-
lemaal niet te spreken.
De taak, die de Spoorwegen te vervul
len hebben bij het massa-verkeer tus
schen steden, maakt hen onmisbaar. Op
de spitsuren worden dagelijks alleen
reeds naar Amsterdam ongeveer zeven
duizend personen vervoerd! Dan kan
men wel begrijpen dat he£ autobus-*
vervoer nooit een volwaardige substituut
kan zijn of worden! Nog steeds zijn de
groote verkeersspecialisten het er roe
rend over eens dat de Spoorwegen de-
grootste veiligheid bieden bij het ver
voer, terwijl de toekomstige snelheden,
waarbij 200 K.M. per uur geen waan
denkbeeld, doch grijpbare toekomst ver
tegenwoordigt, de concurrentie van elk
ander vervoermiddel moeten uitsluiten,
ook die van de vliegtuigen, als men de
verhouding van de beschikbare laad
ruimte van beide verkeersmiddelen be
schouwt. Voorts spreekt ook de strate
gische factor bij de onmisbaarheid der
Spoorwegen een enorm groote rol!
Tengevolge van het bovenstaande, komt
dus het Spoorwegverkeer noodgedwon
gen in een defensieve positie te staan en
er is geen kwestie van, dat de Spoor
wegen ooit zullen capituleeren. Dat kun
nen dus de bovenstaande anti-spoorweg-
lieden zich voor gezegd houden! Het
verkeer op zich zelf is nu eenmaal geen
zuiver economisch probleem, doch is af
hankelijk van velerlei factoren.
De strijd tusschen trein en auto op de
route AmsterdamDen Haag en terug
en ook over den Afsluitdijk ligt ons nog
versch in het geheugen: aanhoudingen,
proces-verbaal, reizigers, die onderweg
moesten uitstappen en maar zien, dat ze
thuiskwamen, processen heen en weer,
inbeslagneming van autobussen, protes
ten der ondernemers, ingezonden stuk
ken, enz. enz.
Men verweet toen de Staat door zijn
maatregelen het autoverkeer te willen
remmen, ook waar dit goedkooper is,
dan het treinvervoer. Of de politiek van
onze regeering daarin steeds de juiste
was, willen we hier niet beoordeelen,
kunnen we ook welhaast van deze plaats
niet beoordeelen, zonder Alle détails te
kennen, maar wel kunnen we met eenige
argumenten aantoonen, dat de redenee-
ring der auto-partijgangers, die alleen
rekening houden met de goedkoopte, wel
wat él te simplicistisch is! Voor den
particulieren transportondernemer geldt
immers alleen en dat, een ieder, die
even daarover doordenkt zal moeten toe
geven het economische motief, hij
wordt en daarvan maken wij hem al
lerminst een verwijt! ten aanzien van
zijn bedrijf alléén geleid door het stre
ven naar winst. Geen moment zal hij
erover denken, een vervoerdienst in
stand te houden, wanneer die hem niet
zij het direct, zij het binnen afzien
bare n tijd winst oplevert!
Anders Is het gesteld met het semi-
overheidsbedrijf der Nederlandsche
Spoorwegen, dat wel degelijk met an
dere motieven heeft rekening te houden.
Met motieven van algemeen b e
lang namelijk. Zoo zullen in bepaalde
gevallen lijnen of diensten onderhouden
worden terwille van de strategische of
postale belangen, om een bepaalde streek
niet volkomen geïsoleerd te laten, de
ontwikkeling van een industrie te steu
nen, enz. En maar al te dikwijls worden
deze diensten in stand gehouden, al
hoewel zij verlies meebrengen!
Zoo ziet men dus, dat in ieder concreet
geval een oude stelregel overigens
diverse, tegenovergestelde, belangen in
aanmerking genomen moeten worden en
tegen elkander moeten worden opgewo
gen I Al deze overwegingen tellen niet
voor den particulieren vervoerder: hij
houdt alleen rekening met één belang:
met het z ij n e.
Het spreekt, dat de Spoorwegen door
bovengenoemde factoren bepaald
door het belang van het publiek
in een ongunstige positie verkeeren, ten
opzichte van het zooveel vrijere auto
verkeer. Hierbij komt nog wat anders:
als semie-officieel lichaam zijn de Spoor
wegen aan veel strengere voorschriften
gebonden, dan de particuliere vervoer
ders. In het belang van de veiligheid en
om sociale redenen zijn de diensturen
van het personeel beperkt, heeft het,
evenals de Rijksambtenaren recht op
pensioen, enz., terwijl de particuliere
transportondernemer zich wat bekom
mert om pensioen, de diensturen regelt
naar z ij n behoeften en zijn opvattin
gen
Geen wonder dus, dat zie boven
genoemde gevallen de Spoorwegen
zich met de haar ten dienste staande
middelen verzetten tegen een concurren
tie van de autobus, die een verwoesting
van dé spoorwegkas zou kunnen teweeg
brengen en die uitqindelijk èjrtoe zou
kunnen leiden, dat de Spoorwegen stil
gelegd zouden moeten worden, met al de
daaraan vastzittende nadeelen voor ons
land, de postale, de strategische, de In-
dustrieele, enz.
De groote moeilijkheid is nu om een
verhouding tusschen de beide vervoer
middelen te scheppen, waarmede het pu
blieke belang het beste gediend is. En
dit is juist zoo moeilijk, omdat, zooals
wij reeds opmerkten, dit belang niet al
leen door de p r ij s wordt bepaald,
men moet met Alle omstandigheden re
kening houden, wil men tot een billijke
organisatie komen. Blijkt langs een be
paalde route autoverkeer goedkooper en
rendabeler, de dienst veilig en gegaran
deerd, is men er zeker van, «dat vol
doende met de belangen van het publiek
rekening gehouden zal worden, dan kan
er Alle reden voor zijn, een concurreeren-
de spoorweglljn op te heffen. Maar wor
den deze voorwaarden vervuld, dan is
er niet alleen alle reden toe, doch is hei
een plicht geworden van de overheid om
de spoorweg tegen de autoconcurrentie
in bescherming te nemen, die dén niets
minder is dan unfaire concurrentie! Een
uiterst delicatie zaak, waarbij gestreefd
moet worden, dit vervoermiddel te
steunen, dat het meest het collectief be
lang dient.
Nu is de situatie van onze Spoorwe-
3e ORGELBESPELING.
Met NicolaT’s prachtig koraal „Wie
schön leuchtet der Morgenstern”, ge
volgd door de koraalbewerking „per ca-
nonem” van Joh. Seb. Bach opende de
heer Alt zijn 3de Orgelbespeling. Voor
velen beteekenen deze openingskoralen
altijd het heerlijkste moment van den
avond en men zal moeten toegeven dat
het ook indrukwekkend is. En wie moest
er bij het melodieuse „Andante” uit
Mendelssohn’s 6e Orgelsonate niet den
ken aan ’s meesters „Liederen zonder
woorden”?
Het orgelprogramma gaf ditmaal ook
eens een arrangement, n.l. ’t „Larghetto”
uit Beethoven’s lie. Nederlandsche orga
nisten plegen gewoonlijk transcriptie’s
te veroordeelen met het argument, dat de
orgeltoon iets anders van het stuk maakt
dan de orkestklanken, waarvoor het ge
schreven is, bedoelen. De omvangrijke
orgelliteratuur zegt men biedt keus
genoeg, zoodat men zijn toevlucht niet
behoeft te zoeken bij arrangementen. In-
tusschen huldigt men in ’t buitenland een
gansch andere opvatting; nooit ont
breekt daar de transcriptie op de orgel-
programma’s, „inderdaad” zoo rede
neert men daar „is het kwantum or
gelmuziek groot genoeg, maar wezenlijk
dankbare orgelstukken treft men er nog
te schaarsch in aan.”
Eerlijk gezegd, lijkt het bezwaar der
onzen nogal op een vooropgezet theo
retisch dogma, want in werkelijkheid kan
zoo’n enkel arrangement tusschen de
orgelnummers uitstekend voldoen, mits
het van gedragen karaktef zij en zich
aanpast bij den gewijden aard van orgel
en kerkinterieur. Wij durven dan ook
zonder aarzelen verklaren, dat Beetho
ven’s meesterwerk ons in orgelklanken
evenzeer wist te boeien als in die van
het orkest. De beide g moll-werken van
Bach, waarmede de organist het concert
besloot, behooren tot Bach’s schoonste
orgelcomposities, zoowel de echo-effec-
ten van het „Préludium” als het heer
lijke thema der fuga (wat een interes
sante inzet van het pedaal aan het riot)
kwamen op wondermooie wijze tot hun
recht.
Mevrouw Jelly Wiersma-de la Fette,
sopraan te Hilversum, verleende hare
medewerking met een 4rtal liederen. Zij
bezit een helder, dun-getimbreerd or
gaan, dat in hoog register niet vrij is van
zekere vlakheid. Zij gaf ons eenige heel
goede momenten, doch haar liederen, die
allen min of meer van weemoedigen aard
waren, zouden voor een stem van don
kerder type geschikter zijn geweest
In het (voor deze stukken te heldere)
geluid der zangeres misten we thans nog
te zeer die weekheid, gevitaliseerd door
een licht, warm vibrato, dat hier in de
voordracht haast onontbeerlijk is; het vi
brato dat wij hoorden, was niet émotio-
neel, doch veeleer mechanisch. Zoo moet
b.v. het „Jerusalem, Jerusalem” in de
slotphrase van Mendelssohns aria wor
den voortgebracht door een, als in tranen
gesmoorde stem; terwijl wij in Bach’s
„Komm stlsser Tod” de woorden: ,.lch
schliesz’ die Augen zu” Immers willen
vernemen met de reeds verstervende
overgave van den doodelijk vermoeiden
mensch, die den verlosenden drempel
der eeuwigheid beroert. In zulke gedeel
ten was de zangeres ons veel te objec-
a
I
DE JONGS NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
