DE TROONREDE
Buitenlandsche Revue.
J.L DE BOS KUIL
III. V. O. WERFF
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Belastingzaken
r|ï niZ E*ken DONDERDAG
K I I I K Zitting te BOLSWARD
BROOD EN SPELEN.
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
Stadsnieuws.
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
uitgesproken door H.M. DE KONINGIN
op Dinsdag 15 September 1936.
J'..
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Leden der Staten-Generaal,
-
I
Spreekuren voortaan
11 12 v.m, (Donderdags 1012)
71% n.m. (Zaterdags niet)
Telefoon blijft 131 (dag en nacht)
Advertentifin per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Trouwens dat gevaar komt niet voort
uit de mentaliteit van een bepaald dorp
of een bepaalde gemeente. De meeste
dorpen kunnen zich slechts de weelde
van één feest per jaar permitteeren. De
groote steden, waar bevolking en cul
tuur een groote verscheidenheid toont,
waar de behoefte aan spelen veel groo-
ter is, kunnen zich meer dan één volks
feest in het jaar veroorloven. Het ge
vaar van te veel van het goede te krij
gen, schuilt nu in rijwiel, auto en auto
bus en in het bodemlooze meer, de zucht
om hoe langer hoe meer feesten bij te
wonen.
Zelftucht en zelfcontrole moet ons dus
beperking opleggen, maar behoeft niet
te leiden tot critiek op de feestelijkheden,
welke allerwege worden gehouden. En
wanneer de Pers ons later verslag geeft
van den uitslag of ons de lange lijsten
vertoont, waarop vermeld staan zij die
lauweren behaalden, och dan kunnen wij
niet toestemmen, dat daarmede de eer
zucht te sterk geprikkeld wordt. Indien
wel, men zou hetzelfde kunnen aanvoe
ren tegen de lange lijsten van geslaag
den voor dit of dat examen. De vele
lauweren werken tegelijk nlvelleerend.
Feestelijkheden waarvan opvoedende
kracht uitgaat, omdat zij wortelen in na
tionale en historische waarden en in
zuivere menschelijkheid, zijn ons het
meest sympathiek. Daarbij mag onze
nationale driekleur zich ontplooien met
verheven symboliek. Dat zijn feestelijk
heden met een inhoud, waaraan onze
vlag luister schenkt en luister ontleent.
Die feestelijkheden kan elk dorp, hoe
klein ook, voor zich en zijne bevolking
houden, omdat zij verheffend werken.
Niet het minst in de herinneringen daar
aan, welke bij jong en oud blijven voort
leven.
Juist dat „blijven voortleven” is van
groote waarde en beteekenls. Eigenaar
dig toch dat dit te onzent het meest het
geval is met die feesten, welke Neder
land en Oranje tot Inhoud hebben.
Hebben wij in bovenstaande regelen
het meest gedacht aan spelen voor de
massa, laten wij het „brood” der massa
nu niet uit het oog verliezen.
Communisme en Facsisme.
Wanneer we even uit de sfeer van
het nationalisme in ons land (zich spon
taan gevend naar aanleiding van de ver
loving van H. K. H. Prinses Juliana) tre
den en onze aandacht weer bepalen tot
het meest op den voorgrond tredende
nieuws in het buitenland, dan is zeer
zeker de strijd tusschen Communisme en
Fascisme een der meest op den voor
grond komende kwesties.
Die strooming heeft in Spanje geleid
tot een ontzettende burgeroorlog.doet
in Frankrijk 't bedrijfsleven ontwrichten,
zorgt er voor dat Duitschland en Rus
land, Italië en Polen, kortom onze ge-
heele Europeesche vasteland voortdurend
in spanning wordt gehouden en de be
wapening tot onzinnige hoogte is opge
voerd. Maar laten we de verschillende
onderwerpen die we in verband met deze
twee groote tegenstellingen willen be
spreken, even rustig sorteeren.
Daar is allereerst de partijdag te Neu
renberg in Duitschland. Met welk een
ontzaggelijke reclame wordt deze partij
dag voorbereid en uitgevoerd. Artistieke
effecten worden gezocht, maar ook ge
vonden. Wanneer het aankomt op goede
regie, dan verstaan de Duitsche fascisten
hun vak.
Op de groote Zeppelin-weide te Neu
renberg werpen 30 tot 100 zoeklichten
hun lichtbundels over de honderdveertig
duizend mannen, die in een groot vier
kant staan opgesteld. Op de tribunes
Speciale inrichting voor
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
De toestand der openbare geldmid
delen is nog altijd zorgelijk. Zoowel
voor het Rijk als voor de gemeenten
moet daarom de grootste voorzichtig
heid het financieele beleid blijven be-
heerschen. Aan de verdere doorwer
king van de aanpassing en een daaruit
voortvloeiende opleving van het be
drijfsleven mag de hoop verbonden
worden, dat zij ook een gunstigen in
vloed op den stand der openbare geld
middelen zal gaan oefenen, zoodat de
financieele vooruitzichten langzamer
hand minder donker zullen worden.
ARTS
GASTHUISSINGEL
DE FEESTVIERING IN BOLSWARD.
We hebben in ons Vrijdagnummer nog
kunnen opemen de groote optocht van
schoolkinderen, die Vrijdagmiddag gehouden
werd, ’s Avonds ongeveer 8 uur werd deze
optocht herhaald, nu gevolgd door afgevaar
digden van verschillende vereenigingen. De
talrijke lampions, de vele fakkels en het hier
en daar oplichtende bengaalsch vuur, gaf aan
deze optocht een aardig effect. De belang
stelling van het publiek was buitengewoon
groot; dichte drommen menschen stonden
langs de te nemen route geschaard.
Omstreeks 9 uur werd door de beide mu
ziekkorpsen alhier, de een op een speciaal
voor deze gelegenheid gemaakte brug over
het water van de Groote Markt, de ander op
het Marktplein een concert gegeven.
Het was er zwart van de menschen en
wanneer zoo nu en dan de muziek een rond
gang maakte steeg de feestvreugde ten top.
Hossende en zingende ging het dan achter
de muziek aan.
Tot iaat in den avond werd de goede
stemming bewaard.
Zaterdag stond in het teeken van de Natio
nale feestdag.
Er werd over het algemeen druk gevlagd.
’s Middags hadden er op het Sportterrein
onder leiding van het onderwijzend perso
neel kinderspelen plaats, die vlot verliepen
en waarbij ook weer veel belangstelling was.
Verschillende prijsjes zijn er na afloop doot
den Voorzitter van de Commissie, den heer
D. B. Eerdmans, uigereikt, zooals onder
staande lijst aangeeft:
Meisjes 6 jaar: Vlagjesteken.
1. Rika Kramer; 2. Ike Nieuwland; 3
Thea Kingma; 4. Sj. Bosma; 5. F. Gerritsma;
6. A. Zuiderhof; 7. D. van Abbema; 8. Griel
Bekema; 9. Jeltje de Vries; 10. Wiep Ooster-
baan.
ten beschijnen de felroode vlaggen met I
het Hakenkruis. Het is een tafereel, zoo I
massief als misschien nog nergens is ver
toond. Dat is de sfeer waarin Hitler zijn
redevoeringen afsteekt.
Het Duitsche volk (aldus Hitler) is
weer trotsch en mannelijk geworden. Al
len die meenen dat men deze staat nog
maals omver kan loopen, vergissen zich.
We hebben evenwel in onze generatie
zooveel strijd beleefd, dat wij begrijpelij
ker wijze naar vrede verlangen.. Wij wil
len werken en willen ons rijk inrichten
zooals wij willen en niet zooals de bol
sjewistische Joden dit wenschen.
Daar hebben we de kern van deze ge-
heele partijdag te Neurenberg te pakken.
Anti-semitisme gekoppeld aan het Bol
sjewisme, dat is de groote strijd die nu
weer in Duitschland na de Olympische
spelen gaat beginnen. Is deze strijd be
doeld innerlijk?
Wel een beetje en het liefst zouden
de Duitsche fascisten eike Joodsche lei
ding in het zakenleven willen vernieti
gen, maar dit is vooralsnog om economi
sche redenen niet mogelijk en daarom
doet voorloopig Moskou als bliksemaf
leider dienst.
De Russische leiders worden voor 98
procent Joden genoemd, wat natuurlijk
uit den mond van Hitler niet als een
compliment kan worden opgevat. Dat in
deze sfeer van de met zooveel ophef aan-
gekondigde Locarno-conferentie niet veel
terecht komt, laat zich licht begrijpen.
Hoe kunnen nu Rusland en Duitschland
de twee groote tegenstellingen in Euro
pa, broederlijk aan één tafel de algemee-
ne Europeesche belangen bespreken?
Maar er is meer dat de Europeesche
vrede bedreigt. Nog steeds is de Spaan-
sche burgeroorlog een onberekenbare
factor en weet niemand met zekerheid te
zeggen of deze brand ook op andere
staten kan overslaan. Men praat druk
over non-interventie, maar dat is dan
ook alles. Van een ernstige wil om door
onderling overleg aan deze mensch-ont-
eerende burgerkrijg een einde te maken,
merkt men niet veel.
Mag men een der laatste berichten ge-
looven, dan is door de aankomst van vijf
tig buitenlandsche vliegtuigen voor de
regeeringstroepen, de positie dezer troe
pen aanmerkelijk verbeterd.
Van deze 50 vliegtuigen zijn er drie
Engelsche en meer dan 20 Fransche. Dat
is de non-interventie zooals deze door
sommige mogendheden wordt toegepast.
Vandaag (Maandag) zal ook de Paus
in een rede de algemeene toestand in
Europa bespreken en we mogen gerust
de veronderstelling maken dat deze
Kerkvorst de groote tegenstellingen
en tekortkomingen in de Europeesche
Staatkunde zal aanwijzen, en zeer zeker
met klem zal aandringen op een staken
der vijandelijkheden. Mogelijk dat ook de
Fransche toestanden een onderdeel van
deze bespreking zullen vormen.
Wat is dat? zoo zullen misschien en
kele niet regelmatig de buitenlandsche
berichten volgende lezers vragen. In het
kort dit. Reeds geruimen tijd worden en
kele Fransche districten verontrust door
stakingen, maar vooral in de laatste
maand neemt dit kwaad hand over hand
toe. Over de mentaliteit en den aard van
deze stakingen geeft het conflict bij de
Michelin-fabrieken een juist beeld.
Deze staking, die negenduizend per
sonen omvatte, was veroorzaakt doordat
de directie een persoon, die zich onbe
tamelijk tegenover een meesterknecht
gedragen had, ontsloeg. De negen
duizend arbeiders eischten volkomen ge-
noegdóening en die is hun in dit geval
gegeven. Men begrijpt dat het prestige
van een dergelijke fabrieksleiding onher
roepelijk verloren is.
In Rijssel staken momenteel 30 duizend
textielarbeiders en het gevaar bestaat,
dat d<Tt zal wordqn uitgebreid tot de
zware metaalindustrie.
De Renaultfabrieken worden bedreigd
met een Sovjet-experiment. Dit is, dat
men aan de gemeenschap het bewijs wil
leveren dat ook zonder de patroons de
fabrieken kunnen blijven doorwerken. Op
een kwade dag zal het werk plotseling
worden stil gelegd om direct daarna te
worden hervat onder leiding van de ar
beiders.
Gedurende vijf dagen zou dit expe
riment worden voortgezet. Een vijfdui-
zendtal arbeiders, die zich niet met deze
nieuwe koers kunnen vereenigen hebben
aan de regeering krachtige maatregelen
gevraagd. Maar hoe wil men van een
regeering die voor een groot deel bestaat
uit Communistische elementen een krach
tige bescherming verwachten.
We hebben voor deze revue maar één
opschrift gekozen: Communisme en Fas
cisme en meenen hiermee de situatie in
het meest op den voorgrond tredende
buienlandsche nieuws voldoende ge
schetst te hebben.
tionale verhoudingen onder zoo zwaren
druk zijn gesteld, stemt zulks tot bij
zondere voldoening. Aan de gedrags
lijn, die de Regeering bij het bestuur
der buitenlandsche betrekkingen pleegt
te volgen, zal onveranderd worden
vastgehouden.
De betrekkingen met andere Mo
gendheden zijn vriendschappelijk.
Waar nu hier dan daar de interna-
Met erkentelijkheid maak Ik gewag
van de toewijding waarmede Leger en
Vloot zoomede de ambtenaren in bur
gerlijken dienst van elke geleding in
het geheele Koninkrijk hun taak blij
ven vervullen.
Het komende zittingjaar zal ook
thans weer veel van de krachten van
Kamers en Regeering vergen. Al is er
veel, dat ernstige zorg blijft baren, een
hartelijke samenwerking tusschen
Volksvertegenwoordiging en Regee
ring, steunend op een eensgezinden
volksgeest, zal ons, onder de hulpe van
den Almachtigen God, Die ons sterkte
en wijsheid moge schenken, het vol
brengen der taak, die voor ons ligt,
mogelijk maken.
En hiermede verklaar Ik de gewone
zitting der Staten-Generaal geopend.
Ook in het komende zittingjaar zal
de bestrijding van de werkloosheid en
van haar gevolgen de volle aandacht
vragen. Op een zoo rechtvaardig en
doelmatig mogelijke aanwending van
de daarvoor bestemde geldmiddelen zal
het streven der Regeering gericht blij
ven. De bestrijding van de werkloos
heid onder de jeugd zal met onvermin
derde kracht worden voortgezet.
Meisjes 7 jaar: Knotsenwedloop.
1. Agatha Jorna; 2. Femie Veltman; 3. Jul.
Bouwmeester; 4. lepie Fransen; 5. Marie
Brouwer; 6. Dinie Mobach; 7. Alie de Boer;
8. Ici Velting; 9. Tr. Stellingwerf; 10. S. de
'“fees 8 jaar: Wasch ophangen.
1. Ellie Visser; 2. Okje van Dalen; 3. H.
Nawijn; 4. J. v. d. Zee; 5. Annie Melchers;
6. Trees Wolke; 7. Ver. Hoogma; 8. Trees
van der Meer; 9. Ver. Hoogma; 10. Cor. Eek-
ma; 11. Hillie Molenaar; 12. S. Dijkstra.
Meisjes 9 jaar: Landmeten.
1. Liesbeth Jorna; 2. Agie van der Klei.
3. Greta van der Zee; 4. Siep Galama; 5.
Marie Draaisma; 6. Theresia Draaisma; 7.
Tjitske Dijkstra; 8. Lieuwkje Tjalsma; 9.
Jeltje Nieuwland; 10. Annie de Vries; 11
Jansien Haitsma; 12. T. Volbeda.
Meisjes 10 jaar: Bal over een lijn.
1. Joke Koóistra; 2. Jansje van der Veer;
3. Tinie van der Goot; 4. Antje Burghgraef;
5. Annie de Groot; 6. Co van der Wal; 7.
T. Sittema; 8. Neel Zelle; 9. J. Beswerda; 10.
Greha de Jong; 11. Hillie Kuperus; 12. Koba
Visser.
Meisjes 11 jaar: Loop met ballen op lei.
1. Linie Huisman; 2. Agatha Hendriks; 3.
Hielkje Brouwer; 4. Annie Teernstra; 5. Fi-
neke Bosma; 6. letje Buwalda; 7. Janke
Zwaagstra; 8. Lena de Groes; 9. Wieke
Hoitsma; 10. Appie Postma; 11. Ali Offrin-
ga; 12. Hiske de Boer.
Meisjes 12 jaar: Bal over twee lijnen.
1. B. Jonkmans; 2. Ali Gosliga; 3. Geertje
van Dalen; 4. Veronica Nota; 5. Annie Dek
ker; 6. Marietje Mulder; 7. Ploni van dei
Meer; 8. M. Vellinga; 9. Jantje Lammertsma;
10. Sieb Foekema.
Meisjes 13-16 jaar: Stoelendans.
1. F. Gerritsma; 2. B. de Vries; 3. C.
Stienstra; 4. Hillie Boekema; 5. Hannie Ham-
stra; 6. Janke de Boer; 7. Corrie Kijl; 8. Fol-
kje Zandstra; 9. Tineke Klom; 10. Mattie de
Jong; 11 Hittie Bijlsma; 12. Jo Nawijn.
Vanaf Vrijdag 18 September
is het adres van
Naast de behandeling van de reeds
aanhangige ontwerpen van wet zal
Uwe medewerking worden gevraagd
voor de totstandkoming van wetten
strekkende tot het openen van de mo
gelijkheid tot het verbindend en onver
bindend verklaren van bepalingen uit
collectieve arbeidsovereenkomsten, tot
herziening van het burgerlijk kinder
recht en tot het geven van eenige voor
schriften omtrent stichtingen. Voorts
zullen U worden voorgelegd ontwer
pen tot wijziging van eenige bepalin
gen van de Lager Onderwijswet 1920
en van de Dienstplichtwet: tot bestrij
ding van de lintbebouwing; tot verbe
tering der tertiaire wegen; tot overne
ming van een bedrag van 25 millioen
aan Nederlandsch-Indische schuld,
zoomede een ontwerp inzake de elec-
triciteitsvoorziening.
Met uitzondering van Curasao,
waar de toestand bevredigend is te
achten, vordert de economische en fi
nancieele toestand in de overzeesche
gewesten nog de voortdurende zorg
der Regeering. Bij sommige Europee
sche bedrijven in Nederlandsch-Indië
valt eenige verbetering in den toestand
waar te nemen, doch onder de inheem-
sche bevolking van Java zijn, ondanks
alle inspanning der Indische Regeering,
de omstandigheden nog onbevredigend.
Onafgebroken wordt gezocht naar
bruikbare middelen om de economische
samenwerking tusschen de verschil
lende deelen van het Koninkrijk te be
vorderen.
De begrootingstoestand in Neder-
landsch-Indië geeft hoop, dat ook voor
het jaar 1937 vermeerdering van
schuld zal kunnen worden voorkomen.
Ons motto heeft voor sommigen een
bijsmaak, omdat vaak de behoefte aan
brood en spelen, welke onloochenbaar
leeft in elk menschenkind, critisch wordt
besproken en bedild. Dat komt mee van
de historische herinneringen aan de
Grieken en Romeinen, volgens welke
„brood en spelen” aan de massa wer
den geschonken voor tijdverdrijf, doch
ook om ze gunstig te stemmen.
De volken rondom de oude Wereldzee
leefde van de hand in de tand. Van ont
plooiing der economische krachten en
ethische functies, was geen sprake. Men
wist met den tijd geen raad en maakte
zich op naar bepaalde plaatsen, eenig
en alleen om wat nieuws te hooren. Men
ziet heden ten dage nog het zelfde ver
schijnsel. Elke stad, elk dorp, heeft zijn
pleisterplaatsen onder den blooten hemel,
waar jong en oud, indien zij geen arbeid
hebben, samenkomen om de dingen van
den dag met elkander te bespreken. 01
die pleisterplaatsen cultuur-centra zijn,
wagen wij te betwijfelen. Volksgerichten
werden vroeger daar voorbereid. Wij
hebben er nooit van gehoord, dat be
doelde samensprekingen voor de samen
leving iets goeds hebben opgeleverd ol
mannen van beteekenis hebben voortge-
bracht, behoudens dan in een enkele ge
meente de verkiezing van een lid van den
gemeenteraad.
Intusschen, wij zouden het hebben
over brood en spelen. Zij zijn vodt
mensch en maatschappij bepaald onont
beerlijk. Wat den mensch aangaat, op
dat hij eenige oogenblikken zal vergeten
dat deze aarde een tranendal is, maar
ook om het gevoel van saamhoorigheid
te versterken en de aantrekkelijkheid van
dorp of stad te verhoogen.
Ter wille van het goede, dat meestal
onze feestelijkheden aankleeft, riskeert
men dan ook enkele kwade kansen.
Tot het goede behoort ook, dat tal van
menschen gelegenheid ontvangen om wat
te verdienen. Onze geldstukken zijn rond,
behalve het stuiverstuk. Ligt daarin niet
deze symboliek, deze verbogen zin, dat
het geld moet rollen?
Er zullen er wel zijn die hun geld de
vrucht van hun arbeid, beter, althans
meer spaarzamelijk, kunnen besteden,
maar dat ligt voor ieder persoonlijk. Men
koopt zich voor geld allerlei genot en
genotmiddelen en wij zijn in den Zuid
westhoek dank zij de drankbestrij
ding zoo ver gevorderd, dat men wei
nig meer besteedt voor bedwelmende
dranken.
Uit maatschappelijk oogpunt zijn
„brood en spelen” zonder bedwelming
ook te waardeeren, ondanks de verach
ting waarmede men ze in sommige krin
gen zoogenaamd prijs geeft.
Zoogenaamd, want wij hebben gele
genheid genoeg op te merken, dat het
bloed spelen en feesteleijkheden zit
ten ons inderdaad in het bloed kruipt
waar het niet gaan kan. Men heeft
slechts noodig een vlag, welke de lading
kan dekken en zulk een vlag wordt altijd
gevonden.
Wij zullen al die vlaggen, welke bij de
verschillende feestelijkheden worden uit
gehangen, noemen noch becritiseeren. Er
gaat steeds bekoring van uit. er ligt al
tijd wel eenige moraal in, en indien zij
in strijd zou zijn met de openbare orde,
de zedelijkheid, burgerlijk fatsoen, wel
nu de overheid is waakzaam om ze te
verhinderen.
Natuurlijk staan wij vooral die spelen
en die feestelijkheden voor, waarvan
opvoedende kracht uitgaat; welke samen
binden, in plaats van ontbinden.
Er is wel een gevaar bij, n.l. dat wij
te veel van het goede krijgen., Altijd
genot is geen genot.
Wij spreken slechts van gevaar, zonder
daarmee te willen zeggen, dat dit reeds rondom dit veld zitten nog minstens hon-
evident is. derdduizend menschen. Andere zoeklich-
Gelukkig kan worden getuigd, dat
de betoonde inspanning niet zonder
vrucht is gebleven.
In sommige takken van nijverheid
heeft het streven naar aanpassing bij
de sterk gewijzigde omstandigheden tot
resultaten geleid, die de hoop wettigen,
dat, bij verdere doorwerking, de on
dervonden druk allengs zal afnemen.
Zoolang de economische omstandig
heden, ook in het buitenland, daartoe
noodzaken, zal intusschen de bemoeie
nis der Overheid met het economisch
leven in haar tegenwoordigen vorm en
het verleenen van steun op menig ge
bied nog niet kunnen worden gemist.
Wel zal worden zorg gedragen, dat
in het bedrijfsleven onnoodig knellende
banden zullen worden verwijderd.
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
Mij wederom in Uw midden bevin
dend gevoel Ik allereerst behoefte
uiting te geven aan Mijn innige vreug
de over het voorgenomen huwelijk
Mijner Dochter.
De in verband daarmee noodzake
lijke ontwerpen van wet zullen U bin
nenkort worden voorgelegd.
De overstelpende bewijzen van be
langstelling bij deze verloving door het
gansche volk aan den dag gelegd heb
ben Mij met wanne erkentelijkheid ver
vuld.
Nog altijd levend in een zorgelijken
tijd erken Ik met dankbaarheid, dat
Mijn Volk gedurende het afgeloopen
jaar zijn geestkracht heeft weten te be
houden en is blijven worstelen om de
moeilijkheden, waaronder wij gebukt
gaan, te overwinnen.
Jaargang Woensdag 16 September 1936 No. 72
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
Schildwijk 33 btf de Markt
1
I
V
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
