Buitenlandsche Revue.
Kwaliteit
De economische en
indusirleele uoorbereldlng
onzer landsuerdediglng.
I
III. V. d. IUERFF
Belastingzaken
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Reparatie
aan alle merken
Automobielen
Stadsnieuws.
32glg Jaargang
No. 84
Uitgever A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
I
I
Groote voorraad
Onderdeelen
en Banden
D.E BESTE
SEDERT 1828
Woensdag 28 October 1936
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 12
INGEZONDEN MEDEDEEL 1 N OEN
pakking uit te drukken.
BESBSSOTRI «28
Het smaakvolle uiterlijk voor
den smakelijken inhoud, daar
aan herkent gij:
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland l*/2 ct.
Buitenland 2^ ct.
1 Kilo bus 1.1.65
•/i Kilo bus 0.85
Kilo bus 045
1 ons zakje 0.16
Advertentifin per regel:
Woensdagsnummer 10 cent.
Zaterdagsnummer 12 cent.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
zonder vorm van proces ter dood ge
bracht. Als protest tegen de dictatuur
stichtte Duitschland op de puinhoopen
van het oude keizerrijk een nieuwe dicta
tuur. Als protest.maar moeten we
nog meer feiten memoreeren? De lucht
in deze negentiende eeuw is volgepropt
met dictatuur.
Het voorbeeld van Mussolini die in
1921 met 100.000 volgelingen opmar-
Speciale inrichting voor
GOUDETIKET:
pittig en krachtig
BRUINETIKET:
vol en zacht
HET HERTENKAMP IN ONS
JULIANAPARK.
De voorbereidingen voor het herten
kamp zijn reeds aangevangen. Men was
hedenmorgen bezig de palen voor het
nachtverblijf van deze dieren in de
grond te slaan en het terrein daarvoor
bestemd zooveel mogelijk te egaliseeren.
Als attractie zal het zeker het bezoek
aan het Park verhoogen, maar we be
twijfelen of het mooie ruime uitzicht
over den vijver niet in het gedrang zal
komen.
Onwillekeurig denken we aan de vele
openluchtspelen in ons park gehouden,
waarvoor eventueel in de toekomst nu
ook een mooi afgerasterd geheel vrij
komt.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Voor het Buitenland f 7.- per jaar.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
OPRICHTING CHR. MUZIEKCORPS.
Maandagavond werd op initiatief van
de Chr. Oranjevereen. een vergadering
belegd om de mogelijkheid te bespreken
tot oprichting van een Christelijk muziek
corps.
Ongeveer 50 belangstellenden waren
opgekomen. Na een algemeene bespre
king werd besloten de voorbereidende
stappen voor deze oprichting te doen.
Uit de 25 leden die zich staande de ver
gadering opgaven, werd een voorloopig
bestuur gekozen, bestaande uit de hee-
i
NAT. HUWELIJKSGESCHENK
PRINSES JULIANA en PRINS
BERNHARD.
Gisteravond is door den'heer Burge
meester ten stadhuize een bespreking ge
houden met eenige, daartoe door Z. E.A.
uitgenoodigde ingezetenen, teneinde te
komen tot oprichting van een plaatselijk
comité, als onderdeel van de provinciale
en het Algemeen Comité tot aanbieding
van een nationaal huwelijksgeschenk aan
Prinses Juliana en Prins Bernhard bij ge^
legenheid van hun a.s. huwelijk.
Dit comité is als volgt samengesteld:
S. J. Praamsma, voorzitter; U. de Boer;
O. H. Boersma; D. B. Eerdmans; J. de
Haan; H. Haitsma, secretaris; A. J. Het-
tema; S. Hollander; H. R. Kingma, pen
ningmeester; S. E. Lunter; P. Oord; A. J.
Osinga; J. J. A. Roeiants; B. Veltman;
S. Veltman; H. Wierema; U. v. d. Zee.
Er is besloten in het begin der volgen
de week een buscollecte langs de huizen
te houden, waaromtrent in het Vrijdags-
nummer van dit blad nog een opwekking
aan de ingezetenen zal worden geplaatst.
voorwaarde voor ons economisch leven
in oorlogstijd.
De Vereeniging van Nationale Veilig
heid wijst er nu op, dat er van al deze
voorbereidingen in Nederland nog zeer
weinig is tot stand gebracht, wel is het
bekend, dat aan verschillende instanties
de behandeling van deze voor ons land
zoo belangrijke aangelegenheid is opge
dragen, maar zeer juist is de conclusie
van de vereeniging, „dat zoo verschil
lend samengestelden instanties geen
waarborg kunnen bieden voor een juiste
en snelle voorbereiding en dat dit uiterst
gecompliceerde vraagstuk der economi
sche verdedigingsvoorbereiding alleen
tot een oplossing is te brengen door het
spoedig herstellejn van één permanent
centraal orgaan, dat onder onmiddellijke
leiding der regeering zelve function-
neert.”
Moge de vereeniging bij de regeering
een gunstig oor vinden!
|N ZOON
\!t
De groote tegenstelling.
Kritieke toestand in België.
Wat wil de Sovjet-republiek?
Reeds meermalen hebben wij in onze
revue erop gewezen dat Europa vooral in
het laatste jaar worstelt met een pro
bleem zoo groot en van zoo vérstrek
kende beteekenis dat eigenlijk alle an
dere onderwerpen die niet dit probleem
raken, van mindere orde genoemd kun
nen worden. Geestelijk, cultureel en eco
nomisch beheerscht dit probleem ons
gansch Europa en van de oplossing van
dit probleem hangt de opbouw of onder
gang van meer dan een deel van de we
reld af.
Laten we met twee woorden dit onder
werp inleiden. Fascisme en Communis
me.
Wat is de oorzaak van de wereldcri
sis? Wat de mislukking van den Volken
bond? Wat de broedermoord in Spanje?
Wat de aldoor op de spits gedreven be
wapening? Het vindt alles zijn grondge
dachte in die groote tegenstelling van
onzen tijd: Fascisme en Communimse.
Als een looden last beheerscht dit pro
bleem onze samenleving. Wilt ge bewij
zen? Zie naar Rusland, Duitschland, Ita
lië, Frankrijk, Engeland, België, enz. enz.
Het anders zoo ingetogen Engeland
heeft nog kort geleden zijn fascistische
betooging gehad, aangevoerd door Os
wald Mosley; een tegenbetooging door
de communisten bleef niet uit. Frankrijk
zucht nog onder de economische dwaas
heden van een communistische Kamer
meerderheid. Ook daar een tegenbewe
ging onder leiding van kolonel de La
Roque en zelfs heel dicht onder onze
grenzen kraakt en rammelt het.
Degrelle, de Belgische Rexistenleider
(het fascisme onder een nieuwe naam)
tracht een greep te doen naar de macht.
Moeilijke dagen voor het Belgische Mi
nisterie, onder leiding van den Minister
president van Zeeland.
Binnen een week is België uit een
betrekkelijke rust overgegaan in een ge
weldige spanning. Leon Degrelle, de 30-
jarige leider van het Belgische fascisme,
heeft zijn 200.000 volgelingen opgeroe
pen tot een marsch naar de hoofdstad
om de regeering weg te vagen als protest
tegen de dictatuur. We huiveren wan
neer we dezen zin neerschrijven. Als
protest tegen de dictatuur heeft het Rus
tinken ynspirearje hat ta „Fryske Tsjer-
ne” it greatste en moaiste brillofsfers det
'r skreaun is. Gysbert’s glans scil net ün_
dergean; hy forskynt üs ho langer ho
klearder en greater. Gysbert-om, hege
master, dy’t üs foargong mei taei gedild
en greate krêft, dy yn ’n heale ieu meat
tor üs sprake dien hat as hwa ek. Wy
steane hjir foar jo, fol earbied, mar ek
fol earmoed en wy meije den ek, nou’t
wy hjir as pylgers foar jo steane, seis
wol ris nei binnen sjen en ta ynkear kom-
me en üs öffreechje: Dogge wy wol ge-
nöch?
Dr. Q. A. Wumkes, de twadde sprek-
ker andert det de Boalserter St. Marten
swier is fen oantinken oan de dichter
Gysbert Japixc, de dichter fen üs nasjo-
nale ienheid. Syn bernelibben, syn feinte-
jlerren, syn houlik en syn grêf.
Ek op it stik fen ’e psalmen is syn wirk
tige great wést. It himelsk harplüd det
foar 300 jier lien ek troch dizze tsjerke
rüsde, scil ek dizze dei wer klinke.
It baenbrekkend wirk fen Gysbert Ja
pixc is fen Ünskatbre wearde for de
Fryske tael.
Allyk it gêrs so binne üs minskedeagen,
Allyk it bloeiblomt stjert troch twirre-
fleagen,
Allyk is blom koart, foartfleande, is
minske tiid;
Komt mar oer him stjür Qnwaers grime
stribjen,
Dy bliest de kerse üt„ Jeugds fjür
glênzgje en libje,
Sadet syn pleats him, ja syn tins, wirdt
kwyt.
Mei dit en it 9e fers fen Psalm 103 bi-
slüt Ds. Wumkes.
As tredde sprekker de hear D. Rai
ma, dy’t Gysbert Japixc biljochte as de
kinstner. De krÉnse dy’t hjoed lein is, is
'n symboal. Wy bitinke mear as ’n ta-
fallige libbens-omstannichheid. Wy sjug-
ge nei hwet yn syn libben de foarmjende
krêft west hat. Wy sette de minske net
op ’e troane, wy earje it wirk en yn if
wirk de kinstner en hwet him krêft en
rykdom joech.
De Maeitiid fen dit boask is for Frys-
lan bliuwende maeitiid wirden.
De hear Alt bispile it oargel en it
tsjerkkoar song tige moai.
It tankwird fen ’e foarsitter wier op
syn plak. Yn ’e Doele wier dernei it wird
oan it kritetoaniel det nei foarren brocht
„Sjolle Kreamer en Tetke, de Fryske
Tsjerne en Ofskie en de wisse knoop fen
üs stêdsgenoat de hear Noordenbos.
It wier in moaie middei.
DE ST. MAARTEN-OPTOCHT.
Reeds enkele keeren hebben we in
deze kolommen de gewaardeerde mede
werking van den uitgever mogen onder
vinden met betrekking tot onze St
Maartens optocht op 11 November.
Ongetwijfeld is de belangstelling
voor deze lichtstoet niet minder groot
dan vorig jaar en zullen weer heel wat
rappe handen bezig zijn een of ander
leuk idee te ontwerpen.
Voor vandaag hebben we een belang
rijke mededeeling en wel speciaal voor
de kinderenjjie aan dezen optocht wen-
schen mee te doen.
A.s. Zaterdagmiddag tusschen 2 en 4
uur is de aangifte voor deze optocht
voor dit jaar bij den heer Osinga, boek
handel, Marktstraat. Goed opgelet dus
meisjes en jongens, Zaterdag tusschen
2 en 4 uur.
Elk deelnemend kind krijgt een num
mer tegen betaling van 5 cent. Twee en
meer kinderen uit een gezin betalen 10
cent. De kaartjes met nummer moeten
zichtbaar worden gedragen, bewaar
deze dus goed.
Volgende week zoo noodig nadere
bijzonderheden.
Het is een verheugend verschijnsel, dat
het Nederlandsche volk in toenemende
mate belangstelling gaat toonen in het
geen noodig is voor de landsverdediging
en de handhaving van onze zelfstandig
heid in tijden van gevaar. De internatio
nale situatie is er nu eenmaal niet naar,
dat het nog langer verantwoord is zich
warm te maken voor een abstract paci
fisme, dat in geval van een Europeeschen
oorlog ons land zou maken tot een ge
makkelijke buit voor een ieder, die er
de hand naar wil uitstrekken. Op alle
eventualiteiten moeten wij voorbereid
zijn dat is de overtuiging, die op het
oogenblik meer en meer veld wint; dat
wij daarnaast voor zoover dit aan een
klein land, dat er alle belang bij heeft
zich steeds neutraal te gedragen, moge
lijk is moeten blijven voortgaan, te
streven, naar een internationale beper
king van de bewapening, behoeft geen
betoog. Maar zoolang er nog niets is, dat
op een dergelijke ontwikkeling wijst, is
het in de allereerste plaats noodzakelijk
in de tekortkomingen van onze wel wat
al te veel verwaarloosde defensie te
voorzien. Het is de regeering, die hierin
zelf voorgaat, door deze tekortkomingen
in ons defensiewezen in het licht te stel
len en maatregelen te overwegen, die
met het oog op den gespannen toestand
in zoo kort mogelijken tijd de gevechts-
waarde van leger, vloot en luchtvloot
kunnen verhoogetn. Vele moëjlijkhed^n
moeten daaarbij worden overwonnen,
wijl een achterstand van jaren niet in
eens kan worden ingehaald.
Met deze hoognoodige versterking van
onze strijdkrachten is men er intusschen
nog niet. Het is de Vereeniging voor
Nationale Veiligheid in wier bestuur ’n
aantal vooraanstaande Nederlanders zit
ting hebben, die er in een adres aan den
Raad van Ministers de aandacht op heeft
gevestigd, dat het naast het verhoogen
van de gevechtskracht der militaire de-
fensie-organen, ook van dringende nood
zaak is, het economisch weerstandsver
mogen van geheel ons volk te organi-
seeren. Terecht wijst deze vereeniging er
op, dat er een gevoel van groeiende on
rust is ontstaan door den zeer grooten
achterstand van de economische en in-
dustrieele verdedigingsvoorbereiding.
Om het bestuur van de vereeniging zelf
aan het woord te laten:
„Zich herinnerend, hetgeen wij gedu
rende den wereldoorlog hebben onder
vonden, is men er zich van bewust, dat
deze voorbereiding evengoed noodzake
lijk is voor het geval wij onze neutrali-
tit zullen kunnen blijven handhaven als
wanneer wij zelf in het conflict worden
betrokken en men is er van overtuigd,
dat ook in het eerste geval de moeilijk
heden zeer veel grooter zullen zijn en
veel eerder hun intrede zullen doen, dan
gedurende den wereldoorlog.”
In het verder verloop van het adres
wijst de vereenigipg er op, dat tal van
voorbereidende maatregelen in vredes
tijd niets of slechts zeer weinig behoeven
te kosten. Gedacht wordt hier aan het
„aanhouden van voldoende voorraden
door het afsluiten van uitgestelde i,nu
koopcontracten in de meest uiteenloo-
pende takken van handel, landbouw en
industrie; het voorbereiden van uitvoer
verboden in tijd van oorlogsgevaar; wet
telijke maatregelen tegen prijsopdrijving
der eerste levensbehoeften, voorts inza
ke het civielrecht, het bank-'en crediet-
wezen, om een zwaren vertrouwensschok
te kunnen opvangen, benevens maatre
gelen tegen het maken van oorlogs
winsten.”
Intusschen verheelt het bestuur van de
vereeniging zich niet, dat er andere noo-
dige maatregelen genomen moeten wor
den, die meer geld zullen kosten, zooals
bijv, de noodzakelijke voorbereiding van
de omzetting, die bij het intreden van
den oorlogstoestand in tal van bedrijfs
takken zal moeten plaats grijpen.
Voorts is ons volk voor zijn grond
stoffen voedselvoorziening sterk af
hankelijk van het buitenland en onze
overzeesche gewesten. Instandhouding
van de scheepsvaartverbindingen in tijd
van oorlog is dus een onafwijsbare
cheerde naar Röme in naam van het
volk, maar in dezen van de dictatuur,
vindt telkens nieuwe bewonderaars.
Zal de Belgische regeering, die ver
klaard heeft zich nooit door het geweld
van de straat te laten verdringen, zich
kunnen handhaven? Om een bevredigend
antwoord op deze vraag te kunnen geven
dient men de diepere oorzaak van deze
Rex-beweging op te sporen, zijn oorzaak
en gevolg.
Dat ligt jammer genoeg niet in het
kader van deze revue, die meer beoogt
enkele korte flitsen over het meest actu-
eele wereldgebeuren weer te geven.
We willen evenwel met volle instem
ming onderstreepen de woorden van den
Minister-president, die verklaarde, dat
nooit of te nimmer België een regeering
van de straat kan aanvaarden. De vrij
heid van opinie in al haar vormen zal in
België blijven bestaan. Zoo behoort hef
in een geordende samenleving.
Past |ge deze maatstaf ook toö op
Spanje? zoo hooren we vragen. Zeker,
wanneer de wettige regeering in Spanje
ook de zekerheid gaf van een geordende
samenleving, dan moeten we de opstan
delingen zien als rebellen, die strijd voe
ren tegen het wettig gezag, maar op die
onderstreepte clausule komt het juist
aan. Hierover willen we echter voor van
daag geen polemiek opzetten. Er is in
het internationaal gebeuren een andere
kwestie met betrekking tot Spanje, die
onze aandacht levendig houdt. We be
doelen de non-interventie kwestie door
Rusland vrij scherp gesteld. Buitenge
woon gevaarlijk spel speelt de Sovjet-
regeering. We moeten ter wille van onze
lezers, die niet regelmatig de buitenland
sche berichten volgen, weer iets duide
lijker zijn.
Zooals U denkelijk wel bekend is, wor
den de Spanjaarden aan den eenen kant
gesteund door Duitschland en Italië en
aan den anderen kant door Rusland en
Frankrijk. De Sovjetregeering is nu van
meening, dat die clandestiene zending
van oorlogsmateriaal nu maar eens om
gezet moet worden in een vrije en open
lijke hulp en daarom wenscht Rusland
het non-interventie, de niet-inmenging
in de Spaansche burgerkrijg, radicaal op
te zeggen. Dit is een hoogst gevaarlijk
standpunt. Naar de Fransche bladen mel
den liggen 28 Russische schepen met
oorlogsmateriaal klaar om verscheept te
worden naar Barcelona of Alicante.
i Denkt U eens een oogenblik aan de
gevaarlijke situatie voor geheel Europa,
wanneer slechts één van deze schepen
i door een Duitsche of Italiaansche oor-
i logsbodem in den grond geboord wordt.
Een groot, wellicht onherstelbaar inter-
nationaal conflict Is dan in het leven
geroepen.
1
OFF. FORD DEALER
BOLSWARD - TELEF. 86
IT OANTINKEN OAN GYSBERT
JAPIXC TROUDEI.
It wier Snjeontomiddei in ienfaldige,
mar dertroch net minder tapasselike
plechtichheid, do’t twa fryske fammen,
folgej tnoch in great part Friezen fen
utens, ’n moaie kranse brochten by it
boarstbyld fen Gysbert Japixc yn ’e
Greate Tsjerke.
Do’t de bilangstellenden hjar plak yn
’e tsjerke ynnomd hawwe, hÊldde de
sische communisme honderd duizenden foarsitter fen it Seiskip, de hear J. W.
Dykstra, ’n rede, der’t wy it folgjende
oer opskreaun hawwe.
Mei in tankwird oan ’t bistjür fen ’e
tsjerke gong dizze sprekker inkelde jier-
tallen nei, hweryn Boalsert syn Gysbert
Japixc feestelik earje hat. Hwerom wy
him juist op dizze dei earje, hat syn re
den. We sjugge hjir de master 33 jier aid
op ’e lokkichste dei fen syn libben. Syn
boask mei Sijke Salves det him nei alle
flï7 Eiken DONDERDAG
K Ll I K Zitting te BOLSWARD
Schild wijk 33 bjj de Markt
is altijd het kenmerk van onze
cacao geweest. Deze is door
jarenlange veredeling tot zulk
een hoog peil opgevoerd, dat
zij thans onovertroffen mag
heeten. Het bleek wenschelijk,
dit ook door een nieuwe ver-
5
fil
I
j
I
1
I
r"